Υπάρχουν κανονισμοί για τις πτήσεις των drones;

Πολλοί -και όχι αδικαιολόγητα- θεωρούν ότι θα πρέπει να τεθούν κανόνες για τη χρήση των drones, όχι για λόγους "τεχνοφοβικούς" αλλά για λόγους καθαρά πρακτικούς. Η προστασία από ενδεχόμενη αστοχία κατά τη διάρκεια μίας πτήσης αφορά κυρίως ότι και όποιον βρεθεί στο δρόμο μίας ιπτάμενης συσκευής που βρίσκεται εκτός ελέγχου.

Βαγγέλης Ξανθάκης

Ο κρίσιμος ρόλος του χειριστή

Όπως έχει αποδειχθεί και με την εμπειρία που έχουμε αποκομίσει από την για πάνω από 150 χρόνια χρήση των αυτοκινήτων, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ο σημαντικότερος. Έτσι και στην περίπτωση των drones, ο χειριστής είναι αυτός που έχει άμεση επίδραση στην πτήση και αυτός που ελέγχει τη συσκευή.

Συνεπώς, ο χειριστής του μοντέλου έχει την αποκλειστική ευθύνη για την εκμετάλλευση του πολυκόπτερου, την σωστή συντήρηση του υλικού και τη λειτουργία του συστήματος τηλεχειρισμού.

¶ρα, θα πρέπει να έχει λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση στον χειρισμό του συγκεκριμένου σε κάθε περίπτωση drone. Αν και δεν υπάρχει νομοθετική υποχρέωση για την εκπαίδευση, ο ίδιος ο χειριστής είναι συνήθως και ιδιοκτήτης και άρα είναι ο πρώτος που οφείλει να μεριμνήσει για την ασφάλεια του drone, αλλά και την αστική ευθύνη που θα επωμιστεί σε περίπτωση πρόκλησης ζημιάς σε ανθρώπους, ζώα ή περιουσία. Σε όλη της διάρκεια της πτήσης πρέπει να διατηρεί οπτική επαφή με το drone, να διακόπτει άμεσα την πτήση όταν οι συνθήκες γίνουν ακατάλληλες για την ασφαλή  πτήση του συγκεκριμένου drone και να έχει τη δυνατότητα να το προσγειώσει με ασφάλεια. Είναι αυτονόητο ότι ο χειριστής δεν επιτρέπεται να ενεργεί  υπό την επήρεια αλκοόλ, ναρκωτικών φαρμακευτικών ή  άλλων ουσιών που μπορούν να αλλοιώσουν την κρίση και αντίδρασή του.

Το τυπικό προβλέπει ότι οι πτήσεις πρέπει να πραγματοποιούνται με απόσταση ασφαλείας μεγαλύτερη των 50 μέτρων από ανθρώπους, αλλά και από  ζώα, οχήματα ή εγκαταστάσεις, ενώ η απογείωση και η προσγείωση θα πρέπει να γίνεται σε χώρο χωρίς εμπόδια.

Που απαγορεύονται οι πτήσεις

Υπάρχουν κάποιες περιοχές και περιπτώσεις στις οποίες η πτήση αερομοντέλων, άρα και των drones απαγορεύεται εάν δεν υπάρχει σχετική άδεια. Ποιες είναι αυτές;

Απαγορευμένες, περιορισμένες, επικίνδυνες και δεσμευμένες περιοχές όπως αυτές αναφέρονται στις πάσης φύσεως αεροναυτικές εκδόσεις της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας. Απαγορεύεται η πτήση σε απόσταση μικρότερη των 3 χιλιομέτρων από αεροδρόμια πολιτικά ή στρατιωτικά, κοντά σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις κοινής  ωφέλειας και αρχαιολογικούς χώρους.

Τέλος, το τυπικό προβλέπει ότι, για την κάλυψη οποιασδήποτε κοινωνικής εκδήλωσης με drone απαιτείται ειδική άδεια από τον εκάστοτε Αρμόδιο Φορέα, αν και δεν διευκρινίζεται ποιος σε κάθε περίπτωση είναι ο φορέας αυτός.

Τι κάνουν οι κατασκευαστές

Οι κατασκευαστές πρώτα απ’ όλα είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν υλικά που δεν είναι επικίνδυνα και για αυτό οι έλικες απαγορεύεται να είναι από οποιοδήποτε είδος μετάλλου, ενώ πολλοί στο βασικό πακέτο αγοράς συμπεριλαμβάνουν προστατευτικά πλαίσια.

H γνωστή εταιρεία DJI που είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής drone ανακοίνωσε πρόσφατα την εισαγωγή στα προϊόντα της του geofencing system, το οποίο ουσιαστικά είναι ένα σύστημα που δίνει τη δυνατότητα τους χρήστες των drones να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή (μέσω διαρκών ενημερώσεων) για το ποια θα είναι τα σημεία που θα μπορούν να πετάξουν και ποια όχι.

Σύμφωνα με την DJI, το συγκεκριμένο σύστημα δεν θα είναι απλώς ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, αλλά θα αποτρέπει τα drones από το να πετούν πάνω από περιοχές υψίστης εθνικής ασφαλείας, σημαντικά δημόσια κτίρια και περιοχές που θα χαρακτηρίζονται περιστασιακά απαγορευμένες. Το λογισμικό του drone θα δημιουργεί έναν εικονικό «φράκτη» γύρω από τις συντεταγμένες των απαγορευμένων σημείων, τον οποίο το drone δεν θα μπορεί να διασχίσει σε καμία περίπτωση.

¶λλωστε, οι εταιρείες κατασκευής drones, παίρνουν τα μέτρα τους -γιατί η αγορά των drones αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς- για το δικό τους καλό αλλά και των χρηστών προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν την περίπτωση ατυχήματος αλλά και να αποκλείσουν πονηρούς χρήστες από την χρήση drone.

Υπάρχει σχετική νομοθεσία;

Σύμφωνα λοιπόν με τον ισχύοντα κανονισμό τα αερομοντέλα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες με βάση το βάρος τους. Στην πρώτη ανήκουν όσα έχουν βάρος έως 7 κιλά και στη δεύτερη όσα έχουν βάρος από 7 έως και 25 κιλά. Η πτήση αερομοντέλων άνω των 25 κιλών απαιτεί ειδική και κατά περίπτωση άδεια από την ΥΠΑ.

Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) και η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) έχουν συστήσει ομάδα εργασίας, η οποία ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση με στόχο τον περιορισμό και την ελεγχόμενη χρήση των drones. Όπως αναφέρεται στην έκθεση της ομάδας εργασίας, ο συγκεκριμένος τομέας παρουσιάζει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης και ήδη αρκετά κράτη-μέλη έχουν προχωρήσει στη θέσπιση εθνικών κανονισμών για την ομαλή λειτουργίας της συγκεκριμένης αγοράς.

Ειδικότερα, το σχέδιο κανονισμού εισάγει προβλέψεις για τη σχεδίαση, την παραγωγή, τη συντήρηση και τη λειτουργία των drones την υποχρέωση της πιστοποίησης που θα καθορίσει τους περιορισμούς ασφαλείας, τις συνθήκες λειτουργίας και τα όποια δικαιώματα. Όταν αυτά θα διασφαλίζονται, θα κατατίθεται σχετική δήλωση στην αρμόδια αρχή.

Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία -μεταξύ άλλων- προβλέπει όρους και προϋποθέσεις για τους λειτουργούς των drones. Για παράδειγμα, ο χειριστής ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους θα υποχρεούται να γνωρίζει τους κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες, ειδικά σε σχέση με την ασφάλεια, την ιδιωτικότητα, την προστασία των προσωπικών δεδομένων ή την περιβαλλοντική νομοθεσία, και θα πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίσει την ορθή λειτουργία του drone και τον ασφαλή διαχωρισμό του από τους ανθρώπους που βρίσκονται στο έδαφος, αλλά και από άλλους χρήστες του εναέριου χώρου. Επίσης, θα πρέπει να βρίσκονται σε γνώση του οι κανονισμοί για τις διαδικασίες εναέριας κυκλοφορίας.

Ακόμη, προβλέπεται ότι τα drones θα πρέπει να είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε να μη θέτουν σε κίνδυνο κανέναν. Επίσης, θα πρέπει να διαθέτουν τεχνικά χαρακτηριστικά που θα διασφαλίζουν την προστασία της ιδιωτικότητας, των προσωπικών δεδομένων, ή την εύκολη αναγνώριση του αεροσκάφους, η τμημάτων του, ώστε να εντοπίζεται ο ιδιοκτήτης σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων πτήσης ή ατυχήματος.