Ξεδιαλύνοντας τους μύθους… πρόσωπο με πρόσωπο

Ένας φανταστικός διάλογος ανάμεσα σε έναν πολίτη και έναν υπεύθυνο ασφαλείας όπως αυτός που ακολουθεί, μπορεί να απομυθοποιήσει τους ρόλους και να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που πολλές φορές είναι υπεύθυνα για την υποβάθμιση και απαξίωση του επαγγέλματος του φρουρού ασφαλείας ή ακόμη και της υπερεκτίμησης του ρόλου του.

Πολίτης: Είναι αλήθεια ότι μπορεί οποιοσδήποτε να εργαστεί ως φρουρός ασφαλείας;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ναι, αρκεί να είναι υγιής, ψυχικά και σωματικά.

Πολίτης: Είναι αλήθεια ότι ως προσόντα θεωρούνται η γνώση πολεμικών τεχνών ή να έχει υπηρετήσει στις ειδικές δυνάμεις του στρατού;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Είναι υπερβολή το να θεωρείται ως προσόν οι πολεμικές τέχνες ή το να έχει υπηρετήσει κάποιος στις ειδικές δυνάμεις, διότι το πρώτο ενδεχομένως και μόνο θα χρησιμεύσει στον υπάλληλο στην περίπτωση που θα χρειαστεί να αμυνθεί σε μία πολύ απλή περίπτωση, στην οποία θα βρεθεί σώμα με σώμα με κάποιο παραβατικό άτομο και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι ο δεύτερος δεν οπλοφορεί. Όσον αφορά στη δεύτερη περίπτωση, η στρατιωτική εκπαίδευση, όπως η γνώση της επιβίωσης, ο ανορθόδοξος πόλεμος και οι τακτικές μάχης, δεν θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν σε τίποτα απολύτως για τα ελληνικά δεδομένα.

Πολίτης: Είναι αλήθεια ότι ο φρουρός είναι υποχρεωμένος να φέρει είς πέρας οποιοδήποτε περιστατικό;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ο φρουρός δεν είναι μια μηχανή που θα αντιμετωπίσει από την αρχή μέχρι το τέλος όλες τις περιπτώσεις, βασισμένος μόνο στις δικές του δυνάμεις. Υπάρχουν παράμετροι που θα πρέπει να λάβει υπόψη του σε σχέση με το περιστατικό, με τον κίνδυνο και άλλες συνθήκες που θα επικρατούν στον τόπο και χρόνο του συμβάντος, με πρωτεύοντα πάντα στόχο την προστασία της ζωής του.

Πολίτης: Μα από ότι έχω ακούσει, για αυτόν το λόγο πληρώνεται – άλλωστε ποιος ο λόγος ύπαρξης του φρουρού όταν έχει όρια η δράση του;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ο φρουρός ασφαλείας δεν είναι ο υπεράνθρωπος με τις υπερφυσικές δυνάμεις, ο οποίος δεν γνωρίζει την αίσθηση του φόβου. Ως άνθρωπος έχει τα όρια που του ορίζει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και της επιβίωσης και βέβαια έχει τις βασικές υποχρεώσεις που ορίζονται από τους κανόνες του επαγγέλματός του, μέσα σε λογικά πάντα πλαίσια.

Πολίτης: Έχει το δικαίωμα ο φρουρός ασφαλείας να με υποβάλει σε σωματική έρευνα αν θεωρήσει ότι είμαι ύποπτος για κάποιο λόγο στο χώρο που εργάζεται;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Το δικαίωμα σωματικής έρευνας έχει μόνον η αστυνομία και γενικότερα τα σώματα ασφαλείας – και στην περίπτωση όπου έχουμε εμπλεκόμενη γυναίκα, τότε ο έλεγχος γίνεται μόνον από γυναίκα αστυνομικό. Και στις δύο περιπτώσεις ο έλεγχος πρέπει να γίνει σε χώρο όπου δεν θα διασυρθεί ο ύποπτος από την κοινή θέα.

Πολίτης: ¶ρα ο φρουρός ασφαλείας δεν έχει κανένα δικαίωμα ελέγχου στους πολίτες;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ο φρουρός ασφαλείας, όπως και οποιοσδήποτε υπάλληλος ιδιωτικός η δημόσιος, έχει δικαίωμα να καλέσει τη δημόσια δύναμη (άμεσο δράση) και να περιορίσει τον ύποπτο, έως ότου τον παραλάβει η προαναφερόμενη δύναμη για να προβεί στις δέουσες ενέργειες.

Πολίτης: Κατά πόσο είναι νόμιμο να μη μου επιτραπεί η είσοδος σε χώρο, εάν δεν συμμορφωθώ με τις οδηγίες που θα αναγράφονται στην είσοδο, π.χ. φύλαξη τσαντών σε ερμάρια, είσοδος χωρίς κράνος η κουκούλα κ.λπ.;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Εάν ο σχεδιασμός της πολιτικής ασφαλείας για προληπτικούς λόγους προβλέπει κάτι ή όλα από τα παραπάνω, τότε στη μη συμμόρφωση του πελάτη που εισέρχεται, έχει το δικαίωμα ο φρουρός να του απαγορεύσει την είσοδο, δίχως να υποπέσει σε αδίκημα.

Πολίτης: Κάποτε επισκέφθηκα ένα πολυκατάστημα και ζήτησα από το φρουρό να με βοηθήσει με τη μεταφορά των αντικειμένων που είχα αγοράσει, μέχρι το ταμείο. Εκείνος αρνήθηκε και εγώ απευθύνθηκα στον υπεύθυνο του καταστήματος και του ανέφερα την άρνηση του υπαλλήλου του. Θεωρώ ότι έπραξα σωστά, διότι ο πρώτος ήταν υποχρεωμένος να με βοηθήσει.
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Είναι λάθος να θεωρούμε ότι ο έν λόγω υπάλληλος είναι υποχρεωμένος να πράττει οτιδήποτε δεν έχει σχέση με το αντικείμενό του. Σωστά αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη θέση του, διότι αφενός θα δημιουργούσε κενό ασφαλείας και αφετέρου το επαγγελματικό του προφίλ θα υποβαθμιζόταν έναντι των πελατών.

Πολίτης: Μα έχω δει σε αρκετές περιπτώσεις φρουρούς ασφαλείας να δίνουν στις εισόδους καταστημάτων διαφημιστικά φυλλάδια ή να τοποθετούν τα καρότσια μεταφοράς εμπορευμάτων σε σειρά, άρα είναι υποχρεωμένοι να κάνουν και άλλες εργασίες.
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ο Οργανισμός που σέβεται την εργασία που εκτελεί ο υπάλληλος ο οποίος έχει προσληφθεί για συγκεκριμένο σκοπό, φροντίζει να διαφυλάξει πρώτα εκείνος το κύρος και την αξιοπιστία των υπαλλήλων οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με την ασφάλεια του χώρου ευθύνης τους. Όπως σε όλους όμως τους τομείς, έχουμε καταχρηστική συμπεριφορά από την πλευρά του εργοδότη, αλλά και κάποιες φορές υποτελή στάση από πλευράς υπαλλήλων.

Πολίτης: Είναι αλήθεια ότι ο υπάλληλος ασφαλείας έχει το δικαίωμα να οπλοφορεί;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Στην Ελλάδα το νομικό πλαίσιο δεν δίνει το δικαίωμα οπλοφορίας στις ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας, μέχρι στιγμής τουλάχιστον. Δικαίωμα οπλοφορίας έχουν τα Σώματα Ασφαλείας και ειδικές δυνάμεις, όπως: ειδικοί φρουροί του νόμου 1339/ 83 όπου προσλαμβάνονται για τις ανάγκες φρούρησης ευπαθών στόχων, π.χ. Τραπεζών, Δημόσιων Οργανισμών, στρατηγικών εθνικών πηγών ενέργειας κ.λπ.

Πολίτης: Μα τότε, με ποιον τρόπο θα μπορούσε να προφυλάξει το στόχο τον οποίο φρουρεί;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Η προληπτική φύλαξη δεν σημαίνει απαραίτητα και ανασχετική ένοπλη επέμβαση. Ο φρουρός ασφαλείας είναι επιφορτισμένος στο να επιτηρεί τον τομέα ευθύνης του και να ενημερώνει έγκαιρα τις αστυνομικές αρχές, όταν αυτό είναι απαραίτητο ή σε απλές περιπτώσεις όπως διατάραξης της εργασιακής ειρήνης να επαναφέρει στην προγενέστερη κατάσταση το ρυθμό λειτουργίας του Οργανισμού.

Πολίτης: Είναι αλήθεια ότι ο φρουρός έχει δικαίωμα να χειροδικήσει εάν το κρίνει απαραίτητο;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Κανείς, ακόμη και οι υπάλληλοι των Σωμάτων Ασφαλείας δεν είναι υπεράνω του νόμου και δεν εξαιρούνται των συνεπειών από ενέργειες που θα πράξουν και δεν θα είναι σύννομες. Έτσι, ο φρουρός ασφαλείας θα βρεθεί αντιμέτωπος με τη δικαιοσύνη εάν προβεί σε αδικοπραξία. Ένα παράδειγμα είναι η χρήση βίας, που όμως είτε υπερβαίνει τις διατάξεις της ποινικής δικονομίας περί ¶μυνας είτε δεν υφίσταται καθόλου άμυνα.

Πολίτης: ¶ρα, από ό,τι μπορώ να καταλάβω, υπάρχουν όρια.
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Σαφέστατα και τα όρια των ενεργειών είναι εκείνα που διαχωρίζουν τη νόμιμη ενέργεια από την κατάχρηση, τη δικαίως ενεργούμενη πράξη από την αδίκως εκτελεσθείσα.

Πολίτης: Γνωρίζω ότι το να εργαστείς ως φρουρός ασφαλείας, δεν προϋποθέτει κάποια εκπαίδευση, παρά μόνο να εκτελεί ο υπάλληλος τις εντολές που του έχουν δοθεί.
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Η γνώση δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τυφλές και αόριστες εντολές. Ο εργοδότης που σέβεται τον εαυτό του και τους υφιστάμενούς του, φροντίζει να εκπαιδεύονται από έμπειρους εκπαιδευτές οι υπάλληλοι ασφαλείας, έτσι ώστε να γνωρίζουν ως γνήσιοι επαγγελματίες, πώς θα πράξουν στην κάθε διαφορετική περίπτωση, δίχως να θέσουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους ή τρίτους.

Πολίτης: Είναι προτιμότερο οι εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες ασφαλείας, να προσλαμβάνουν άντρες ή γυναίκες; Η γυναίκα φρουρός θεωρώ ότι είναι κατάλληλη μόνο για εμπορικά καταστήματα, ενώ ο άντρας φρουρός είναι περισσότερο επιβλητικός.
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ο σωστά εκπαιδευμένος υπάλληλος, εκείνος που γνωρίζει το αντικείμενό του μέσα από το γνωστικό πεδίο και το προσεγγίζει με επαγγελματισμό, είναι το ίδιο αποτελεσματικός σε όποιο φύλο και εάν ανήκει. ¶λλωστε διακρίσεις αυτού του είδους αποδεδειγμένα δεν υπάρχουν πλέον, με τρανά παραδείγματα επαγγελμάτων στα οποία ισότιμα έχει εισέλθει η γυναίκα.

Πολίτης: Γνώρισα κάποτε ένα φρουρό ασφαλείας και αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση ήταν ότι συχνά μελετούσε ένα μικρό βιβλίο, τον ποινικό κώδικα. Το βρήκα αστείο, διότι τι σχέση μπορεί να έχει το επάγγελμά του με όλα όσα περιγράφονταν εκεί;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Ο επαγγελματίας που αγαπά τη δουλειά του και ενδιαφέρεται πέρα από τα τυπικά για αυτήν, φροντίζει έτσι ώστε να ξέρει σε ποιες περιπτώσεις ο πολίτης διαπράττει αδίκημα, πότε μπορεί να επέμβει στα πλαίσια της άμυνας, ποια είναι η δυνατότητά του και τα όρια, καθώς και να γνωρίζει σε ποια περίπτωση πρέπει να καλέσει τη δημόσια δύναμη, χωρίς να την απασχολεί για ασήμαντους λόγους. Οπότε, μπορώ να συμπεράνω ότι είχες γνωρίσει ένα γνήσιο επαγγελματία.

Πολίτης: Θεωρείς ότι το ύφος, η στάση του σώματος, είναι σημεία όπου θεωρούνται θετικά για το σωστό επαγγελματία;
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Αναμφίβολα, ο υπάλληλος που γνωρίζει να διατηρεί το επαγγελματικό ύφος δίχως υπερβολές, εμπνέει την εμπιστοσύνη και τη σιγουριά στον πολίτη. Η σωστή στάση του σώματος είναι απόδειξη καλής φυσικής κατάστασης, η καθαριότητα του σώματος και της στολής είναι απόδειξη ότι αγαπά αυτό που κάνει και η προσέγγιση των περιστατικών με τη δέουσα σοβαρότητα, αποδεικνύει επίσης τη γνώση του χειρισμού.

Πολίτης: Πάντα θεωρούσα ότι ο φρουρός ασφαλείας κάνει ίσως μία από τις πιο ανιαρές εργασίες, δίχως ενδιαφέρον – και τις περισσότερες φορές ο ρόλος του είναι καθαρά διακοσμητικός.
Υπεύθυνος Ασφαλείας: Εάν λάβουμε υπόψη την αύξηση των παραβατικών πράξεων και αυτής της εγκληματικότητας, ο χώρος της ασφάλειας βρήκε πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα πολύ γρήγορα, με ερασιτέχνες του είδους που θεώρησαν ότι είναι η εποχή για μεγάλα κέρδη, με αντιεπαγγελματίες που εξέθεσαν και εκθέτουν τους υπαλλήλους τους σε κίνδυνο λόγω της ανυπαρξίας εκπαίδευσης – και με λίγους επαγγελματίες που σώζουν αυτόν τον κλάδο από τα γκρίζα σχόλια. Ο υπάλληλος ασφαλείας κάνει μια πολύ επικίνδυνη δουλειά και αυτό διότι η παραβατικότητα πλέον δεν έχει συγκεκριμένα πεδία δράσης, αλλά επεκτείνεται και σε τομείς όπου παλαιότερα δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Έτσι, ο φρουρός είναι ο στόχος που πρέπει να τεθεί εκτός δράσης για εκείνον που αποφασίζει να παρανομήσει, όπως συμβαίνει άλλωστε με όλους τους ένστολους των Σωμάτων Ασφαλείας και τους παραβατικούς. Να μην ξεχνάμε όμως ότι κάποια στιγμή ένας από αυτούς τους εργαζόμενους ίσως είναι το παιδί μας, η γυναίκα μας. τότε ενδεχομένως θα αντιληφθούμε τι σημαίνει να περιμένεις να επιστρέψει στο σπίτι του αυτός που αγαπάς, για άλλη μια φορά υγιής.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΙΑΚΟΥ