VSD – Video Smoke Detectors

Βλέποντας έγκαιρα την πυρκαγιά!

Η εμφάνιση των ανιχνευτών καπνού με τη χρήση βίντεο (video smoke detectors–VSD) προσφέρουν σε όσους ασχολούνται με το αντικείμενο της ασφάλειας εγκαταστάσεων και πυρανίχνευσης ένα σημαντικό “όπλο” για την έγκαιρη ανίχνευση πιθανών εστιών πυρκαγιάς.

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Οι ανιχνευτές τύπου VSD κάνουν χρήση των καμερών επιτήρησης και της τεχνολογίας video analytics, ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν εστίες καπνού και πυρκαγιάς σε πολύ αρχικό επίπεδο. Σήμερα, η τεχνολογία VSD χρησιμοποιείται κυρίως σε πολύ κρίσιμες εγκαταστάσεις ώστε να προστατεύει τους ανθρώπους που κινούνται σε αυτές, τις ιδιοκτησίες αλλά και τις παραγωγικές διαδικασίες. Η χρήση της μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση σοβαρών περιστατικών πυρκαγιάς και την εξοικονόμηση σημαντικών ποσών στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα κονδύλια για την επισκευή των εγκαταστάσεων, οι αποζημιώσεις στα θύματα της πυρκαγιάς και φυσικά οι απώλειες από την διακοπή της παραγωγής.

Σε εγκαταστάσεις όπως χημικές βιομηχανίες, μονάδες διαχείρισης αποβλήτων και άλλα εργοστάσια, οι πιθανότητες εμφάνισης πυρκαγιών είναι αυξημένες και οι επιπτώσεις από αυτές είναι ανυπολόγιστες. Για το λόγο αυτό, οι επιχειρήσεις που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία πρέπει να λάβουν σοβαρά μέτρα για την προστασία τους από παρόμοια περιστατικά. Εντούτοις, ακριβώς σε αυτού του είδους τις εγκαταστάσεις, έχει διαπιστωθεί ότι τα συμβατικά μέτρα πυρανίχνευσης, όπως οι σημειακοί ανιχνευτές ή οι ανιχνευτές δέσμης αστοχούν κάποιες φορές και δεν μπορούν να ανταποκριθούν απόλυτα στον ρόλο τους. Αυτό συμβαίνει, διότι όλες οι συμβατικές ανιχνεύσεις βασίζονται στην προϋπόθεση ότι θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με τα σωματίδια του καπνού πριν ενεργοποιήσουν το σύστημα συναγερμού. Όμως το ύψος αυτών των εγκαταστάσεων το οποίο συνήθως είναι πολύ μεγάλο συμβάλει -όπως είναι φυσικό- στην πολύ αργή ανύψωση του καπνού στο επίπεδο που είναι τοποθετημένοι οι ανιχνευτές. Οπότε όταν οι ανιχνευτές αντιληφθούν τον καπνό τότε θα είναι πολύ αργά για την αποτροπή της εξάπλωσης της πυρκαγιάς. Ένας άλλος παράγοντας που δυσχεραίνει το έργο των συμβατικών ανιχνευτών είναι ότι συχνά βγαίνουν εκτός λειτουργίας λόγω της ύπαρξης φυσικών παραγόντων όπως σκόνη, αέρια ή και διάφορες χημικές ουσίες ή δίνουν εσφαλμένους συναγερμούς λόγω ακριβώς αυτών των παραγόντων. Ειδικά η ύπαρξη της σκόνης συμβάλλει κατά πολύ στην μείωση της ανιχνευτικής ικανότητας των συμβατικών ανιχνευτών.

 Αρχή λειτουργίας

Όποτε εύλογα προκύπτει πως άραγε μπορούν να βοηθήσουν οι ανιχνευτές τύπου VSD. Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα θα πρέπει να προηγηθεί μια ανάλυση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν. Οι σύγχρονοι βίντεο-ανιχνευτές καπνού βασίζονται στην ανάλυση και την ακρίβεια των υφιστάμενων συστημάτων επιτήρησης. Αλγόριθμοι λογισμικού που εγκαθίστανται στην κάμερα, ανιχνεύουν το περιβάλλον και αναλύουν συνεχώς σε πραγματικό χρόνο ώστε να εντοπίζουν ένα περιστατικό πυρκαγιάς. Στην περίπτωση συμβάντος τότε ένα σήμα συναγερμού αποστέλλεται σε έναν πίνακα ελέγχου. Αυτού του τύπου τα συστήματα ανίχνευσης έχουν την δυνατότητα επίσης να ενσωματώνονται σε συστήματα τύπου video management ώστε οι χειριστές του συστήματος να ενημερώνονται συνεχώς σε 24ώρη βάση για οποιοδήποτε συμβάν.

Αυτή η προσέγγιση έχει αρκετά πλεονεκτήματα σε σχέση με τον συμβατικό τρόπο πυρανίχνευσης. Πρώτον, το σύστημα αντιλαμβάνεται την αρχική εστία καπνού πολύ γρηγορότερα, καθώς οι κάμερες μπορούν να εντοπίσουν μια πιθανή εστία κινδύνου από πολύ μεγάλη απόσταση. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπα συστήματα πυρανίχνευσης οι κάμερες δεν χρειάζεται να έρθουν σε φυσική επαφή με τα σωματίδια καπνού προκειμένου να ανιχνεύσουν τον κίνδυνο. Ένα άλλο πλεονέκτημα τους είναι η πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια. Ακριβώς, διότι δεν επηρεάζονται από φυσικούς παράγοντες όπως σκόνη ή ρεύματα αέρα έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια στις ανίχνευση. Οπότε μειώνονται σημαντικά κα τα ποσοστά εμφάνισης λανθασμένων συναγερμών. Όπως όλοι γνωρίζουμε οι λανθασμένοι συναγερμοί αποτελούν ένα μεγάλο πρόβλημα καθώς η αντιμετώπιση τους συνοδεύεται και από μεγάλο διαχειριστικό κόστος. Η χρήση των video analytics συμβάλλει στην αποτελεσματική μείωση αυτού του προβλήματος.

Όμως τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας VSD δεν σταματούν εδώ. Σε περίπτωση που υπάρχει control room με 24ώρη επάνδρωση, τότε οι χειριστές έχουν τη δυνατότητα μέσω της ζωντανής καταγραφής του περιστατικού να εξετάσουν την σοβαρότητα του περιστατικού αλλά και να διερευνήσουν τα αίτια που οδήγησαν στην εμφάνιση του συμβάντος.

 Επιλέγοντας τεχνολογία VSD

Η χρήση της τεχνολογίας VSD επιβάλλεται κυρίως σε περιβάλλοντα, όπου οι πυρανιχνευτές των οποίων η λειτουργία απαιτούσε τη φυσική επαφή με τα σωματίδια καπνού, δεν είναι τόσο αποτελεσματική. Σε αυτήν την κατηγορία, ανήκουν εγκαταστάσεις με επιβαρυμένο σωματιδιακό φόρτο (αποθήκες, εργοτάξια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις) και κτίρια με μεγάλο ύψος. Επίσης, η χρήση τους κρίνεται επιβεβλημένη σε εφαρμογές, όπου ακόμα και μια μικρή εστία πυρκαγιάς μπορεί να οδηγήσει σε τεράστιες καταστροφές, όπως για παράδειγμα στην χημική βιομηχανία. Σε όλες αυτές τα προαναφερθείσες περιπτώσεις, η χρήση των συμβατικών συστημάτων πυρανίχνευσης, δεν φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, καθώς συνήθως ενεργοποιούνται, αφού ήδη έχουν προκληθεί σημαντικές καταστροφές. Η ταχύτητα ανίχνευσης και ειδοποίησης των συστημάτων VSD, είναι τέτοια που θα επιτρέψει τη σημαντική μείωση εμφάνισης παρόμοιων περιστατικών που οδηγούν σε σημαντικές και ανεξέλεγκτες συχνά καταστροφές. Εξίσου αποτελεσματικά είναι τα συστήματα VSD σε κτίρια με πολύ μεγάλο ύψος (μεγαλύτερο των 10 μέτρων) στα οποία η ανύψωση του καπνού ώστε να γίνει αντιληπτή από τους ανιχνευτές πυρανίχνευσης που βρίσκονται τοποθετημένοι στο επίπεδο της οροφής, καθυστερεί με αποτέλεσμα να καθυστερεί εξίσου σημαντικά και ο εντοπισμός της πηγής που προκάλεσε την εμφάνιση του καπνού.

Τέλος και στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, εκεί που η διακοπή της παραγωγής μπορεί να επιφέρει ένα τεράστιο κόστος στην επιχείρηση, η χρήση των ανιχνευτών VSD μπορεί να βοηθήσει, καθώς η εμπειρία έχει δείξει ότι η χρήση των συμβατικών ανιχνευτών προκαλεί συχνά λανθασμένους συναγερμούς με όλες τις επιπτώσεις που συνοδεύουν αυτού του είδους οι συναγερμοί.

 Αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα

Χωρίς αμφιβολία οι ανιχνευτές τύπου VSD φαίνεται ότι αποτελούν τη βέλτιστη λύση, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα, για μια ευρεία γκάμα εφαρμογών. Ακριβώς επειδή βασίζουν την λειτουργία τους στον οπτικό εντοπισμό ενός περιστατικού πυρκαγιάς, μπορούν να την εντοπίζουν με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα σε σχέση με τους συμβατικούς πυρανιχνευτές. Αυτή η ταχύτητα, είναι ένας πολύ κρίσιμος παράγοντας για την ουσιαστική και επιτυχή αντιμετώπισης μιας πυρκαγιάς. Οι περισσότεροι γνωρίζουμε το απόφθεγμα των πυροσβεστών που προέκυψε από την μακροχρόνια εμπειρία τους από τις μάχες που έχουν δώσει για την κατάσβεση των πυρκαγιών: ”Η φωτιά στο πρώτο λεπτό για να σβήσει χρειάζεται ένα ποτήρι νερό, στο δεύτερο, έναν κουβά και στον τρίτο έναν τόνο νερό”. Η χρήση της τεχνολογίας VSD αναμένεται να συμβάλλει αποφασιστικά προς την υλοποίηση της παραπάνω ρήσης.