Θωρακισμένα οχήματα: Αυτοκίνητα με υψηλό δείκτη προστασίας

Όσο οι τρομοκρατικές ενέργειες αλλά και γενικότερα το οργανωμένο έγκλημα θα υπάρχουν, τόσο θα εμφανίζεται και πιο έντονη η ανάγκη για την ύπαρξη αυτοκινήτων με ειδική θωράκιση και προστασία. Τι κρύβεται πίσω όμως από ένα θωρακισμένο όχημα, ποιες προτάσεις υπάρχουν σήμερα στην αγορά και τι πρέπει να προσέξει ο υποψήφιος αγοραστής;

Ξημερώματα, 20 Νοεμβρίου 1990. Σε ένα ερημικό και σχετικά στενό δρομάκι, κάπου στα βόρεια προάστια των Αθηνών είναι παρκαρισμένο ένα αυτοκίνητο, το οποίο αν και εξωτερικά δεν σηματοδοτούσε τίποτα περίεργο, το εσωτερικό του αποτελούσε μια κινητή αποθήκη οπλισμού. Δύο πυροσωλήνες εξοπλισμένοι με ρουκέτες, βρίσκονταν τοποθετημένοι στις θέσεις των καθισμάτων, ενώ επιπρόσθετα υπήρχε τοποθετημένη μια αξιοσημείωτη ποσότητα εκρηκτικών στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου. Με αυτό το αυτοσχέδιο, αλλά και πολύ ισχυρό όπλο, η τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη θα προσπαθούσε να πλήξει θανάσιμα τον επιχειρηματία Βαρδή Βαρδινογιάννη, που λίγες ώρες αργότερα θα περνούσε από το σημείο αυτό, ακολουθώντας το καθημερινό δρομολόγιό του προς τα γραφεία της εταιρείας του. Η συνέχεια της ιστορίας είναι γνωστή. Τα βλήματα εκτοξεύτηκαν με τηλεχειρισμό, μόλις το αυτοκίνητο του επιχειρηματία -το οποίο κινούνταν με χαμηλή ταχύτητα λόγω της διασταύρωσης- βρέθηκε δίπλα στο παρκαρισμένο όχημα.. Οι δύο ρουκέτες έπληξαν το κινούμενο αυτοκίνητο. Η πρώτη ρουκέτα βρήκε το μπροστινό μέρος του οχήματος, αλλά τα θραύσματα σκορπίστηκαν χωρίς να χτυπήσουν τους επιβάτες της καμπίνας. Η δεύτερη, λόγω κάποιου προβλήματος, σφήνωσε στον πυροσωλήνα και παρέσυρε όλο τον εξοπλισμό πάνω στο αυτοκίνητο, χωρίς όμως να εκραγεί. Τον εκκωφαντικό θόρυβο των δύο εκρήξεων ακολούθησε μια παράξενη σιωπή. Ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα, οι επιβάτες του αυτοκίνητου βγήκαν σαστισμένοι, ταραγμένοι, αλλά σώοι. Ίσως ακόμα δεν είχαν συνειδητοποιήσει από ποιον κίνδυνο είχαν γλιτώσει. Ένα στοιχείο που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ευνοϊκή τροπή της υπόθεσης, ήταν η θωράκιση που διέθετε το όχημα του επιχειρηματία.
Αυτή η αποτυχία της τρομοκρατικής οργάνωσης, αποτέλεσε παράλληλα και την αφορμή για να διαπιστώσουμε και στην Ελλάδα, την αποτρεπτική δυνατότητα των θωρακισμένων οχημάτων.
Ήδη όμως από τις αρχές της δεκαετίας του 80, όταν η δραστηριότητα των τρομοκρατικών οργανώσεων αλλά και οι ενέργειες του οργανωμένου εγκλήματος αυξάνονταν με έντονο ρυθμό, η ανάγκη για περισσότερη και αποτελεσματικότερη προστασία ορισμένων υψηλόβαθμων κυβερνητικών στελεχών, μελών διπλωματικών αποστολών και γνωστών επιχειρηματιών, οδηγεί σε λήψη νέων μέτρων. Η θωράκιση των αυτοκινήτων αποτέλεσε ένα από αυτά. Σήμερα, μετά την παγκόσμια έξαρση της τρομοκρατίας, αλλά και την επανεμφάνιση παρόμοιων ενεργειών και στη χώρα μας- μετά την παροδική από ότι φαίνεται ανάπαυλά τους- όλο και περισσότεροι άνθρωποι των παραπάνω κατηγοριών επιλέγουν ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις τους. Και οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν εμπλακεί σε έναν αγώνα παρουσίασης θωρακισμένων μοντέλων, με υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας.

Τεχνολογία
Οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν εκδώσει συγκεκριμένα πρότυπα, στα οποία πρέπει να ανταποκρίνεται ένα αυτοκίνητο για να παρέχει ασφάλεια στους επιβαίνοντες, έναντι κάποιας επίθεσης με πυροβόλο όπλο. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε. υπάρχουν κατηγορίες θωράκισης, που καθορίζουν και τον αντίστοιχο βαθμό προστασίας που παρέχει ένα θωρακισμένο όχημα. Όσον αφορά τις πιο σημαντικές, η κατηγορία Β4 εξασφαλίζει προστασία από επίθεση με πιστόλι ή περίστροφο του τύπου .44 Magnum. Η δεύτερη κατηγορία είναι η Β5, που παρέχει προστασία και από αυτόματο τυφέκιο διαμετρήματος 5,56 χιλιοστών. Επόμενη κατηγορία είναι η Β6 που διασφαλίζει τους επιβάτες του οχήματος από επίθεση με αυτόματο τυφέκιο 7,62 χιλιοστών. Τέλος, το μεγαλύτερο βαθμό προστασίας παρέχουν τα οχήματα που ανήκουν στην κατηγορία Β7, τα οποία είναι σε θέση να αντέξουν σε επίθεση από όλα τα προαναφερθέντα όπλα και επιπροσθέτως και από επίθεση με χρήση διατρητικών βολίδων.
Εκτός όμως της εξωτερικής θωράκισης, τα αυτοκίνητα αυτής της κατηγορίας είναι εξοπλισμένα με συστήματα που αυξάνουν τις πιθανότητες επιβίωσης των επιβατών, απέναντι σε οποιασδήποτε μορφής επίθεση. Για παράδειγμα, διαθέτουν μονάδες παροχής οξυγόνου και μηχανισμό φιλτραρίσματος του εισερχόμενου αέρα, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε επίθεση αερίων. Οι θύρες του οχήματος είναι εφοδιασμένες με ειδικούς μηχανισμούς, ώστε να μην μπορούν να παραβιαστούν. Και δεν θα  μπορούσαν να λείπουν τα συστήματα πυρόσβεσης, ώστε να αντιμετωπιστεί αμέσως πιθανή ανάφλεξη, που θα έβαζε σε άμεσο κίνδυνο τις ζωές όσων βρίσκονται μέσα στο αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της επίθεσης.
Η κάθε εταιρεία, επίσης, εφοδιάζει τα οχήματα με ειδικά ηλεκτρονικά συστήματα, που είναι σε θέση να δίνουν το γεωγραφικό στίγμα του αυτοκινήτου, σε κάποιο απομακρυσμένου κέντρο ελέγχου. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη επικοινωνία με τις κεντρικές υπηρεσίες ασφάλειας και έτσι σε περίπτωση επίθεσης μπορούν σε ελάχιστο χρόνο να επέμβουν οι ειδικές μονάδες, χωρίς να χρειάζεται να χαθεί πολύτιμος χρόνος για τον εντοπισμό του οχήματος.
Οι εταιρείες θωράκισης οχημάτων επικεντρώνονται κυρίως σε τρία σημεία για να διασφαλίσουν την αποτελεσματικότητα ενός θωρακισμένου οχήματος. Τα δύο από αυτά μπορεί εύκολα κάποιος να τα αντιληφθεί, καθώς πρόκειται για το αμάξωμα και τα τζάμια του αυτοκινήτου. Το τρίτο σημείο -που στους μη εξοικειωμένους με το συγκεκριμένο θέμα δεν έρχεται εύκολα στο νου- είναι τα ελαστικά του οχήματος. Και όμως αποτελούν ένα από τα κυριότερα σημεία, στα οποία επικεντρώνουν την προσοχή τους οι αυτοκινητοβιομηχανίες, καθώς είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους στόχους των επιθέσεων, με απώτερο σκοπό την πλήρη ακινητοποίηση του οχήματος. Οι εταιρείες φροντίζουν να εφοδιάζουν με ειδικά ελαστικά, τα οποία να μπορούν να συνεχίσουν να κινούν το αυτοκίνητο, ακόμα και όταν πληγούν με κάποιο βλήμα. Η τεχνολογία παραγωγής αυτών των ειδικών ελαστικών έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο επίπεδο, ώστε έχουν παρουσιαστεί λάστιχα που επιτρέπουν στα αυτοκίνητα να κινούνται σε απόσταση έως και 150 χιλιομέτρων και με ταχύτητες της τάξης των 100 km/h. Έτσι, ο οδηγός έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει το αυτοκίνητο μακριά από το σημείο της επίθεσης, με ασφάλεια και ταχύτητα.
Όσον αφορά το αμάξωμα, είναι εμφανές ότι αποτελεί μια από τις βασικές παραμέτρους για την αποτελεσματική θωράκιση του αυτοκινήτου. Σκοπός των εταιρειών είναι να κατασκευάζουν αμαξώματα που να συνδυάζουν υψηλή αντιβαλλιστική προστασία, με όσο το δυνατό μικρότερο βάρος. Χρησιμοποιούνται ειδικά κράματα μετάλλων, ενώ όπου είναι εφικτό εμπλουτίζονται με υλικά τελευταίας τεχνολογίας, όπως παραδείγματος χάρη, τα συνθετικά υλικά (ανθρακονήματα) που παρέχουν τον επιθυμητό συνδυασμό της μεγάλης αντοχής και του μικρού βάρους. Παρ’ όλες, βέβαια τις προσπάθειες των εταιρειών, το βάρος των θωρακισμένων οχημάτων είναι σημαντικά μεγαλύτερο από εκείνο των συμβατικών μοντέλων, οπότε απαραίτητη κρίνεται και η χρήση ενός ισχυρού κινητήρα με αυξημένες επιδόσεις, που θα είναι ικανός να κινεί το αυτοκίνητο με μεγάλη ταχύτητα.
Τέλος, μεγάλη σημασία για την προστασία των επιβατών παίζουν και τα τζάμια με τα οποία είναι εφοδιασμένα το αυτοκίνητο. Απαιτείται να είναι αλεξίσφαιρα και αδιαφανή, ώστε να μην μπορεί κάποιος εξωτερικός παρατηρητής να διακρίνει τους επιβάτες του οχήματος.

Προτάσεις των εταιρειών
Είναι ευνόητο ότι από τη στιγμή που τα θωρακισμένα οχήματα απευθύνονται σε μια ειδική κατηγορία ανθρώπων, θα ανήκουν και στις αντίστοιχες σειρές υψηλών προδιαγραφών που διαθέτουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες. Συνήθως οι εταιρείες επιλέγουν ορισμένα από τα κορυφαία μοντέλα τους, κάνουν τις απαραίτητες τροποποιήσεις ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες προδιαγραφές και τα διαθέτουν στην αγορά. Μια άλλη λύση για όσους ενδιαφέρονται να αποκτήσουν αυτοκίνητο με αντιβαλλιστική προστασία, είναι να απευθυνθούν σε ειδικές εταιρείες που αναλαμβάνουν να παραλάβουν ένα συμβατικό αυτοκίνητο και να το μετατρέψουν σε θωρακισμένο όχημα.
Όσον αφορά στην πρώτη επιλογή, όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των executive cars, προσφέρουν ένα ή η περισσότερα θωρακισμένα μοντέλα. Από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται ιστορικά στο συγκεκριμένο πεδίο, είναι και η Mercedes. Μάλιστα, η εταιρεία είχε εφοδιάσει με θωρακισμένα οχήματα τους ηγέτες του Γ’ Ράιχ από τα τέλη της δεκαετίας του 30 και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα θωρακισμένα αυτοκίνητα της εταιρείας φέρουν εκτός του τίτλου του μοντέλου τους και το χαρακτηριστικό Guard (S- Guard, E- Guard, G- Guard). Στη σειρά S, τα μοντέλα που φέρουν θωράκιση είναι το S500 και S600, τα οποία διατίθενται στα επίπεδα προστασίας B4, B6 και B7, ανάλογα με τι θα ζητήσει ο πελάτης. Στη σειρά Ε, θωράκιση διαθέτουν τα μοντέλα E320 και E500, με επίπεδο προστασίας το B4 και τέλος για όσους επιζητούν τις εκτός δρόμου διαδρομές υπάρχει στη σειρά G το μοντέλο G500, που διατίθεται με βαθμό προστασίας B6 ή Β7.
H BMW, που ούτως ή άλλως αποτελεί την παραδοσιακή ανταγωνίστρια της Mercedes, δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη όσον αφορά την παρουσίαση θωρακισμένων αυτοκινήτων υψηλών προδιαγραφών. Ο βαυαρικός οίκος μάλιστα, έχει παρουσιάσει ένα μοντέλο ακόμα και από τη μικρή σειρά 3, για όσους θέλουν να αποκτήσουν ένα θωρακισμένο όχημα, χωρίς να είναι αναγκασμένοι να αγοράσουν ένα από τα ακριβότερα μοντέλα της εταιρείας. Η συγκεκριμένη πρόταση είναι η 330i Security και είναι συμβατή με το πρότυπο B4. Για όσους επιζητούν ένα μοντέλο για περιπλανήσεις εκτός δρόμου, η εταιρεία έχει παρουσιάσει το τετρακίνητο X5 4.4i Security, που και αυτό ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του B4. Οι κορυφαίες προτάσεις της BMW προέρχονται όπως είναι φυσικό από τη σειρά 7. Τα μοντέλα 760 Li και 745 Li κατασκευάζονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις των προτύπων B6/B7 και παρέχουν πλήρη προστασία από μια ευρεία γκάμα οπλικών συστημάτων. Ένα έξυπνο χαρακτηριστικό αυτών των μοντέλων είναι η θύρα κινδύνου που διαθέτουν μέσω του μπροστινού παρμπρίζ, το οποίο μπορεί να ανοίξει και μέσω του ανοίγματος να διαφύγουν οι επιβάτες.
Η Audi, μια άλλη γερμανική εταιρεία με παράδοση στην παρουσίαση πολυτελών μοντέλων, διαθέτει σε όσους ενδιαφέρονται θωρακισμένες εκδοχές ορισμένων από τα μοντέλα της. Η μία πρότασή της είναι το A6 4.2 Quattro (συμβατό με το πρότυπο Β4). Ακόμα υψηλότερων προδιαγραφών (και όχι μόνο σε θέματα ασφαλείας) είναι το A8. Το συγκεκριμένο μοντέλο διατίθεται είτε με προδιαγραφές Β6+ (υπερβαίνει τα στάνταρ του απλού Β6) είτε με προδιαγραφές Β7. Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο προστασίας που διαθέτει το Α8 – και σύμφωνα πάντα με την Audi είναι μοναδικό στο χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας – είναι η δυνατότητα του οχήματος να εκτοξεύει με ένα ειδικό πυροδοτικό μηχανισμό τις πόρτες προς τα έξω. Είναι προφανές ότι αυτό χρησιμεύει όταν για κάποιο λόγο οι επιβάτες είναι εγκλωβισμένοι μέσα και οι πόρτες δεν μπορούν να ανοίξουν με το συμβατικό τρόπο. Το σύστημα της Audi ανατινάζει απλώς τους συνδέσμους μεταξύ των θυρών και του κορμού του οχήματος, οπότε οι επιβάτες μπορούν πλέον να φύγουν από το αυτοκίνητο.
Φυσικά, στις παραπάνω γερμανικές προτάσεις δεν θα μπορούσε να λείπει η βρετανική απάντηση. Και όπως είναι εύλογο, η απάντηση έρχεται από τη φίρμα με έμβλημα τον ιαγουάρο, την περίφημη Jaguar και ακούει στο όνομα Armoured XJ Long Wheelbase. Μια πρόταση, που συνδυάζει όλα τα χαρακτηριστικά της οδηγικής αίσθησης που προσφέρουν τα αυτοκίνητα της εταιρείας εδώ και δεκαετίες, με την ασφάλεια που παρέχει ένα θωρακισμένο όχημα προδιαγραφών B5 ή B6 (ανάλογα με τις απαιτήσεις του πελάτη).
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που τα προϊόντα της ιαπωνικής αυτοκινητοβιομηχανίας ήταν ταυτισμένα ως τα ιδανικά μοντέλα για το μέσο χρήστη. Πλέον, οι Ιάπωνες έχουν παρουσιάσει μοντέλα υψηλών προδιαγραφών, που συγκαταλέγονται ανάμεσα στα κορυφαία car- executives. Η Lexus της Toyota είναι ένα επιτυχημένο παράδειγμα αυτής προσπάθειας, με μεγάλη επιτυχία στη δύσκολη αμερικάνικη αγορά. Οπότε, η Toyota δεν μπορούσε να απουσιάσει και από την παρουσίαση θωρακισμένων μοντέλων της συγκεκριμένης σειράς. Πρόκειται για τη Lexus LX 470, που ακολουθεί τις προδιαγραφές των προτύπων B6 ή B7 και δεν υστερεί σε κανένα σημείο του σκληρού ανταγωνισμού από τις άλλες εταιρείες. Γεγονός που το αποδεικνύουν άλλωστε και οι αριθμοί των πωλήσεων, αλλά και η παράδοση που έχει η εταιρεία στην παρουσίαση αυτοκινήτων με υψηλά στάνταρ στην ποιότητα κατασκευής και στην αξιοπιστία.

Κριτήρια επιλογής
Καθώς η αγορά ενός θωρακισμένου αυτοκινήτου απαιτεί την επένδυση ενός αξιοσημείωτου ποσού, ο υποψήφιος αγοραστής πρέπει να προσέξει τα εξής: Καταρχήν πρέπει να απευθυνθεί σε γνωστή εταιρεία διάθεσης αυτοκινήτων και οπωσδήποτε να συνοδεύεται από έναν ειδικό. Οφείλει να ζητήσει τα απαραίτητα πιστοποιητικά – πάντα εγγράφως- που να αποδεικνύουν την αντιβαλλιστική ικανότητα του οχήματος. Στην περίπτωση που επιλέξει να αγοράσει μεταχειρισμένο – κάτι που δεν συνιστάται γενικά- τότε θα χρειαστεί να μάθει με λεπτομέρειες το ιστορικό του οχήματος. Δηλαδή εάν έχει υποστεί επίθεση και τις ζημιές και βλάβες που έχουν προκληθεί από αυτήν. Και όπως σε όλες τις αγορές αυτοκινήτων – συμβατικών ή θωρακισμένων- είναι απαραίτητο να κάνει ένα test drive, ώστε να διαπιστώσει τον τρόπο συμπεριφοράς του οχήματος σε πραγματικές οδικές συνθήκες.