Θερμικές κάμερες: Νικώντας το σκότος

Η τεχνολογία των θερμικών καμερών είναι διαθέσιμη για ένα ευρύτερο φάσμα εφαρμογών ασφαλείας, που μπορούν να κάνουν χρήση όλων των σημαντικών πλεονεκτημάτων της.

Όταν πρωτοεμφανίστηκε η τεχνολογία θερμικής απεικόνισης στον κλάδο συστημάτων ασφαλείας υπήρχαν πολύ λίγες εφαρμογές που ήταν σε θέση να εκμεταλλευτούν πραγματικά τις δυνατότητές της. Το κόστος της ήταν αρκετά υψηλό, με αποτέλεσμα να λείπει το απαραίτητο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη και περαιτέρω διάδοσή της. Ο καιρός όμως πέρασε και η ανάπτυξη της θερμικής απεικόνισης για άλλους κλάδους δημιούργησε οικονομίες κλίμακας, με αποτέλεσμα το κόστος απόκτησης των θερμικών αισθητήρων να έχει μειωθεί σημαντικά.

Πλέον η τεχνολογία είναι διαθέσιμη για ένα ευρύτερο φάσμα εφαρμογών ασφαλείας που μπορούν να κάνουν χρήση όλων των σημαντικών πλεονεκτημάτων της.
Τα τελευταία χρόνια τα συστήματα επιτήρησης έχουν χωρίς αμφιβολία βελτιωθεί, πέρα από κάθε προσδοκία. Από τις θολές εικόνες με τους αναρίθμητους κόκκους, τη χαμηλή ποιότητα και την έλλειψη λεπτομερειών, έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Εικόνες πολύ μεγάλης ανάλυσης, με ζωντανά χρώματα και όλες τις λεπτομέρειες του φόντου διαθέσιμες στο χρήση, αποτελούν τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων συστημάτων CCTV. Οι εφαρμογές ασφάλειας είναι πλέον υπέρ το δέον απαιτητικές και αυτή η τάση ήταν λογικό να μεταφερθεί στους κατασκευαστές συστημάτων CCTV. Τα προϊόντα που παρουσιάζουν διαθέτουν μια μεγάλη γκάμα εντυπωσιακών δυνατοτήτων, όπως υψηλή ανάλυση, δυνατότητα καταγραφής σε ημέρα αλλά και νύκτα, ψηφιακή αποθήκευση και διασύνδεση με δίκτυα. Όλα αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με το γεγονός της εύκολης μεταφοράς των αρχείων, αναβαθμίζουν σημαντικά το ρόλο των εφαρμογών CCTV στην ασφάλεια και προστασία ενός χώρου.

Εντούτοις, για να μπορεί ένα σύστημα CCTV να προσφέρει όλες τις δυνατότητες που διαθέτουν τα σύγχρονα συστήματα, βασική προϋπόθεση είναι να επιλέγονται οι σωστοί τύποι καμερών, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στο χώρο. Θυελλώδεις βροχές, χιόνι, σκόνη και χαμηλός φωτισμός είναι ορισμένοι μόνο από τους παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στην απόδοση μιας κάμερας. Μπορεί βέβαια οι κάμερες που διαθέτουν υπέρυθρους ενισχυτές φωτισμού αλλά και συστήματα λειτουργίας σε ημέρα και νύκτα, να βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας της εικόνας σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, υπάρχουν όμως και κάποια όρια μέχρι τα οποία οι συγκεκριμένες τεχνολογίες μπορούν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά. Παραδείγματος χάρη, η απόδοση των υπέρυθρων ενισχυτών φωτισμού μειώνεται σημαντικά ανάλογα με την απόσταση του στόχου από την κάμερα. Κάθε φορά που η απόσταση διπλασιάζεται, η ισχύς του φωτισμού μειώνεται στο ? της ισχύος. Γι΄ αυτόν το λόγο ένας ενισχυτής φωτισμού που παράγει ισχύ φωτισμού 100 lux στα 10 μέτρα, στα 20 μέτρα παράγει μόνο 25 lux ή στα 40 μέτρα μόνο 6 lux. Είναι θέμα βασικών αρχών φυσικής, που οι συγκεκριμένες τεχνολογίες δεν μπορούν να υπερβούν.
Τα πρακτικά θέματα που προκύπτουν λοιπόν είναι σημαντικά και γι΄ αυτόν το λόγο μια τυπική κάμερα CCTV δεν μπορεί να λειτουργήσει πέρα από μια απόσταση ή σε πολύ δύσκολες συνθήκες φωτισμού. Αν αναρωτηθεί κάποιος γιατί οι εταιρείες δεν τοποθετούν μεγαλύτερους ενισχυτές φωτισμού, θα λάβει την απάντηση ότι προκύπτουν άλλα θέματα, όπως υπερβολικού κόστους, πρόκληση μεγάλης φωτορύπανσης, ενόχληση οδηγών στους παρακείμενους δρόμους, τα οποία αποτελούν σημαντικούς αποτρεπτικούς παράγοντες για τις κατασκευάστριες εταιρείες.

Μια εναλλακτική προσέγγιση
Όπου λοιπόν κυριαρχούν δύσκολες συνθήκες φωτισμού ή δεν υπάρχει καθόλου φωτισμός, τότε χρειάζεται η εύρεση μιας άλλης λύσης εκτός των τεχνολογιών που χρησιμοποιούν οι συνηθισμένες κάμερες CCTV. Επίσης υπάρχουν εφαρμογές υψηλού επιπέδου ασφαλείας στις οποίες είναι πιθανό να χρειάζεται να εντοπιστούν άτομα που κινούνται ύποπτα, πριν καν γίνουν αντιληπτά από την όραση του ανθρώπινου ματιού. Εδώ λοιπόν εμφανίζονται στο προσκήνιο οι κάμερες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία θερμικής απεικόνισης, γνωστότερες και ως θερμικές κάμερες.
Το ορατό φως το οποίο μπορεί να γίνει αντιληπτό από το ανθρώπινο μάτι ή τις κλασικές κάμερες CCTV απαιτεί μία -έστω- ελάχιστη πηγή φωτισμού, που μπορεί να είναι το φως του ήλιου ή το φως των υπέρυθρων ενισχυτών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αρχή λειτουργίας τους βασίζεται σε οπτικά δεδομένα, τα οποία πρέπει να είναι ορατά κατά κάποιο τρόπο. Μια θερμική κάμερα όμως δεν απαιτεί κανένα φωτισμό και λειτουργεί επιτυχώς στο απόλυτο σκοτάδι, καθώς δεν συλλαμβάνει φως αλλά αισθάνεται τη θερμότητα που εκπέμπουν τα διάφορα σώματα. Εδώ υπεισέρχονται πάλι βασικές αρχές της φυσικής. Είναι γνωστό ότι όλα τα σώματα εκπέμπουν μία ποσότητα θερμότητας. Όσο πιο μεγάλη θερμοκρασία έχει το σώμα, τόσο μεγαλύτερη θερμότητα εκπέμπει – και έτσι η κάμερα μπορεί να αντιλαμβάνεται από τι σώμα εκπέμπεται η θερμότητα και να το απεικονίζει στην οθόνη. Είναι προφανές ότι όσο μεγαλύτερες θερμοκρασιακές διαφορές υπάρχουν σε μία σκηνή, τόσο πιο ευκρινής θα είναι η εικόνα που θα καταγράψει η θερμική κάμερα.
Για να αντιληφθεί κάποιος τις δυνατότητες που προσφέρει η χρήση μιας θερμικής κάμερας, θα πρέπει να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ όρασης και αίσθησης. Οι θερμικές κάμερες δεν βλέπουν όπως οι υπόλοιπες κάμερες, αλλά αισθάνονται. Οπότε για τις θερμικές κάμερες – και αναφερόμαστε φυσικά σε ποιοτικά μοντέλα – προβλήματα όπως η κάλυψη της συσκευής με μια πλαστική σακούλα δεν υφίστανται. Η κάμερα θα συνεχίσει να λειτουργεί και να ενημερώνει τους χειριστές για τα τεκταινόμενα στο χώρο που καλύπτει.
Το πλεονέκτημα λοιπόν που διαθέτουν οι θερμικές κάμερες είναι ότι μπορεί να αντιληφθούν πολύ γρηγορότερα όλες τις αλλαγές που γίνονται μέσα στο πεδίο θέασής τους. Επίσης, όπως μπορούν να λειτουργούν κάτω από συνθήκες απόλυτου σκότους, μπορούν εξίσου ικανοποιητικά να λειτουργήσουν κάτω από το φωτισμό ισχυρών προβολέων, όπου οι συμβατικές κάμερες «τυφλώνονται». Αποτελούν λοιπόν μια πολύ καλή πρόταση για τη δημιουργία μιας πρώτης γραμμής άμυνας, όπου θα ειδοποιούν τους υπεύθυνους φύλαξης ενός χώρου για το τι συμβαίνει στην πιο απομακρυσμένη περίμετρο όπου δεν είναι εφικτή η χρήση τυπικών καμερών CCTV λόγω έλλειψης κατάλληλων συνθηκών φωτισμού. Οπότε οι αρμόδιοι σε περίπτωση που συμβαίνει κάτι σε αυτό το σημείο μπορούν να αποκτήσουν καταρχήν μια άποψη για το εάν συντρέχει λόγος ανησυχίας ή πρόκειται για ακίνδυνο περιστατικό.

Έλλειψη απεικόνισης λεπτομερειών
Όμως το βασικό τους πλεονέκτημα μετασχηματίζεται και στο κυριότερο μειονέκτημά τους. Ακριβώς επειδή αισθάνονται και δεν βλέπουν, είναι αδύνατο για τις θερμικές κάμερες να αποκτήσουν τη λεπτομέρεια που διαθέτουν οι συμβατικές κάμερες. Δηλαδή ο χειριστής μπορεί να δει στην οθόνη του το βασικό περίγραμμα του στόχου και να διαπιστώσει περί τίνος πρόκειται, δηλαδή αν είναι άνθρωπος, όχημα, ζώο ή κάποιο αντικείμενο, αλλά μέχρι εκεί φτάνει η δυνατότητά του. Δεν μπορεί να ξεχωρίσει πρόσωπα, χρώματα και άλλες βασικές λεπτομέρειες που θα τον βοηθήσουν περισσότερο. Οπότε οι θερμικές κάμερες μπορούν να λειτουργήσουν μόνο ενημερωτικά ως προς τους χειριστές του συστήματος. Δηλαδή θα διαπιστώσουν αν πρόκειται για ανθρώπους που κινούνται σε ένα προστατευόμενο χώρο ή για ένα επικίνδυνο όχημα, αλλά δεν θα μπορούν να αντλήσουν περισσότερες λεπτομέρειες. Επομένως είτε θα πρέπει να στείλουν προσωπικό στο συγκεκριμένο σημείο είτε να είναι σε ετοιμότητα και αν πλησιάσει περισσότερο το αντικείμενο να χρησιμοποιήσουν τις συμβατικές κάμερες CCTV και να δουν ακριβώς το τι συμβαίνει.
Επίσης, ακριβώς λόγω της αδυναμίας αποτύπωσης λεπτομερειών, οι θερμικές κάμερες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βοηθητικά εργαλεία για τη διεξαγωγή αστυνομικών ερευνών ή ως αποδεικτικά μέσα για την εκδίκαση υποθέσεων που βρίσκονται πλέον στο στάδιο της απονομής δικαιοσύνης. Ουσιαστικά λοιπόν αποτελούν εργαλείο ενημέρωσης για το τι πρόκειται να γίνει και όχι μέσο αποτύπωσης ενός περιστατικού που λαμβάνει χώρα σε ένα σημείο.
Για το λόγο αυτό, ο καλύτερος συνδυασμός είναι η χρήση υβριδικών συστημάτων αποτελούμενων από συμβατικές κάμερες CCTV και θερμικές κάμερες. Οι χειριστές καταρχήν θα ενημερώνονται από τις θερμικές κάμερες για τα διαδραματιζόμενα και στη συνέχεια θα ενεργοποιούν τις συμβατικές κάμερες υψηλής ανάλυσης προκειμένου να καταγράψουν το γεγονός.
Οι προοπτικές
Πριν από μερικά χρόνια το μεγαλύτερο εμπόδιο για την περαιτέρω διάδοση των θερμικών καμερών ήταν το κόστος. Όμως η μείωση του κόστους τους, οδηγεί και σε άρση των επιφυλάξεων των καταναλωτών από την αποδοχή των οποίων εξαρτάται και η εμπορική επιτυχία των θερμικών καμερών. Τώρα το ερώτημα μετατίθεται στο τι ακριβώς μπορεί να προσφέρει η χρήση μιας θερμικής κάμερας. Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη ανίχνευση ενός περιστατικού όταν αυτό ακόμα δεν είναι αντιληπτό είτε από τους φύλακες του χώρου είτε από τις συμβατικές κάμερες CCTV. Οπότε η χρήση τους, σε συνδυασμό με τις συμβατικές κάμερες CCTV ειδικά σε μεγάλους εξωτερικούς χώρους, αποτελεί μία πρόταση που ενισχύει το επίπεδο ασφαλείας και συμβάλλει κατά πολύ στο έργο όσων ασχολούνται με τη φύλαξη εγκαταστάσεων με υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ