Τακτικά Μη Φονικά και Μειωμένης Φονικοτητας όπλα

Τα είδη, τα χαρακτηριστικά και οι εφαρμογές των μη φονικών όπλων αποτέλεσαν τα κεντρικά θέματα που ο ανέλυσε ο Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας σε συνέντευξη που μας παραχώρησε. Τα τελευταία χρόνια, από τις αρχές της δεκαετίας του 90 και μετά, συντελείται μια έκρηξη στην έρευνα και ανάπτυξη στο χώρο των λεγόμενων μη φονικών οπλικών συστημάτων. Η ύπαρξη των όπλων αυτών που ξεκινούν από «ταπεινά» συστήματα χειρός για εφαρμογές ασφάλειας και φθάνουν μέχρι σε υποστρατηγικά όπλα ηλεκτρομαγνητικών παλμών, τα οποία κάποιες φορές αναπτύσσονται ως υποκατάστατα των πυρηνικών όπλων, θέτει νέα δεδομένα στα θέματα άμυνας και ασφάλειας αλλά και στη μελέτη των διεθνών σχέσεων.

Όσον αφορά στα θέματα ασφάλειας και αστυνόμευσης, τα οπλικά αυτά συστήματα αποσκοπούν στο να καλύψουν τις ολοένα και εντεινόμενες πιέσεις για πληρέστερη αλλά και ασφαλέστερη – όπως υποστηρίζεται από αρκετούς – αστυνόμευση σε αστικούς χώρους. Η εκρηκτική αύξηση των βίαιων εγκλημάτων στην Ελλάδα και η ύπαρξη βαρέως οπλισμού στα χέρια των κακοποιών, όπως πολεμικά τυφέκια AK – 47 Καλάσνικοφ, αμυντικών και επιθετικών χειροβομβίδων ή και εκτοξευτών ρουκετών RPG, αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο παράπλευρων απωλειών σε συγκρούσεις μέσα στον αστικό ιστό, όπως φάνηκε στο πρόσφατο τραγικό συμβάν του Βύρωνα.

Η εφαρμογή μη φονικών όπλων από πλευράς της αστυνομίας θα μπορούσε πιθανώς να δώσει λύσεις σε αυτό αλλά και σε άλλα προβλήματα, αν και αρκετοί υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο ενδεχομένως θα αύξανε τα κρούσματα αυθαιρεσιών αφού δεν θα υπήρχε ορατός κίνδυνος για ανθρώπινες ζωές.
Το εξαιρετικό ενδιαφέρον που προκάλεσε μεταξύ των αναγνωστών μας το σχετικό ρεπορτάζ με τα μη φονικά «πυροβόλα ήχου» και τις χρήσεις τους στην άμυνα και στην ασφάλεια που παρουσιάσαμε στο περασμένο τεύχος, μας έδωσε αφορμή να επανέλθουμε σήμερα αναλυτικότερα στο θέμα, απευθυνόμενοι σε έναν κατά τεκμήριο ειδικό – τον κο Κωνσταντίνο Γρίβα.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας είναι πανεπιστημιακός, ειδικός σε θέματα άμυνας και ασφάλειας και η συνέντευξη που μας παραχώρησε βασίζεται εν πολλοίς σε υλικό από βιβλίο του για τα μη φονικά όπλα, το οποίο βρίσκεται υπό έκδοση. Έχει εργαστεί ως υπεύθυνος του ερευνητικού τομέα νέων τεχνολογιών του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων του Υπουργείου ¶μυνας. Ήταν διαπιστευμένος δημοσιογράφος στο Υπουργείο ¶μυνας μέχρι το 2004 και έχει εργαστεί ως αρχισυντάκτης στο περιοδικό «Στρατηγική», διευθυντής σύνταξης στο περιοδικό «Γεωπολιτική» και αμυντικός συντάκτης στις εφημερίδες «Ημερησία» και «Βραδυνή της Κυριακής». ¶ρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε πολλές άλλες εφημερίδες και περιοδικά.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κου Γρίβα, που από φέτος διδάσκει και στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, είναι η εξής:

– Κύριε Γρίβα, αν έπρεπε να αναφέρατε ένα και μόνο μη φονικό όπλο, ποιο θα αναφέρατε ως χαρακτηριστικό αυτής της κατηγορίας;

Ένα χαρακτηριστικό λιγότερο από φονικό (less than lethal) όπλο είναι το τυφέκιο F303 (εικόνα 1) της βελγικής εταιρείας FN Herstal. Η κατασκευή του όπλου αυτού βασίζεται στα τυφέκια paintball και χρησιμοποιεί φιάλη πεπιεσμένου αέρα για να εκτοξεύει βολίδες ειδικά σχεδιασμένες ώστε να προκαλούν έντονο πόνο, αλλά χωρίς να μπορούν να επιτύχουν διάτρηση του δέρματος. Η διάτρηση του δέρματος και η είσοδος ενός βλήματος μέσα στο ανθρώπινο σώμα απαιτούν ενέργεια 45 joule, σύμφωνα με τα λεγόμενα εκπροσώπων της κατασκευάστριας εταιρείας. Ωστόσο, το F303 μεταφέρει στο στόχο του ενέργεια 32 joule. Συγκριτικά, τα χρωματοσφαιρίδια του paintball μεταφέρουν στο στόχο τους ενέργεια 10 joule. Αν και οι βολίδες του F303 δεν είναι ικανές στις περισσότερες περιπτώσεις να προκαλέσουν το θάνατο, στις περιορισμένες αποστάσεις των κλειστών χώρων είναι μάλλον ικανές να αδρανοποιήσουν τους στόχους τους αποτελεσματικά – ή έστω να τους ακινητοποιήσουν για επαρκές χρονικό διάστημα έτσι ώστε να δώσουν την ευκαιρία σε άντρες της ομάδας, οπλισμένους με φονικά όπλα, να τους εξοντώσουν.

– Το όπλο που περιγράψατε φαίνεται πολύ συμβατικό από πλευράς τεχνολογίας. Υπάρχουν μη φονικά όπλα υψηλής τεχνολογίας;

Υπάρχουν. Ένα πολύ πιο εξελιγμένο μη φονικό σύστημα που εξελίσσει το αμερικανικό Πεντάγωνο και σύμφωνα με πληροφορίες του διεθνούς αμυντικού τύπου δοκιμάστηκε και στο Ιράκ, είναι το ηλεκτρομαγνητικό όπλο VMADS (εικόνα 2) ή Human Zapper, το οποίο τοποθετείται σε ένα όχημα Hummer. Το σύστημα εκπέμπει μία μικροκυματική ακτίνα σε μεμονωμένα άτομα ή ομάδες ατόμων, η οποία αυξάνει πολύ γρήγορα τη θερμοκρασία στο πάνω μέρος του σώματός τους, προκαλώντας τους αφόρητο πόνο. To σύστημα δεν προκαλεί εγκαύματα ή μόνιμη βλάβη στα νεύρα αυτών που προσβάλλει. Η ενεργειακή ακτίνα μπορεί να περάσει πολλαπλά στρώματα ρούχων, αλλά διεισδύει μόλις σε βάθος ενός εξηκοστού τέταρτου της ίντσας στο ανθρώπινο δέρμα. Η ενέργεια διαφέρει από τη μικροκυματική ενέργεια που χρησιμοποιείται για το ψήσιμο των φαγητών. Το VMADS έχει σχεδιαστεί για να εξαπολύει ενεργειακές δέσμες διάρκειας δύο έως τριών δευτερολέπτων. Αν ξεπεράσει αυτόν το χρόνο μπορεί να είναι επικίνδυνο για το στόχο του. Στις δοκιμές πάντως χρησιμοποιήθηκε εναντίον ανθρώπων για διαστήματα μέχρι δέκα δευτερολέπτων, χωρίς να υπάρξει πρόβλημα μόνιμης βλάβης.

– Το σύστημα που αναφέρατε είναι μάλλον πολύ "Hi Tech" για τα ελληνικά δεδομένα. Τα πιο γνωστά μη φονικά όπλα είναι πάντως τα taser, τα οποία χρησιμοποιούνται και στην Ελλάδα και τα οποία παραλύουν το στόχο με ηλεκτρισμό.

Πράγματι τα taser – δηλαδή τα παραλυτικά όπλα με τη χρήση ηλεκτρισμού – χρησιμοποιούνται κατά κόρον από αστυνομικές δυνάμεις σε όλον τον κόσμο και πρόσφατα μία βελτιωμένη έκδοση του συστήματος, το X26 (εικόνα 3) έχει τραβήξει και το ενδιαφέρον του αμερικανικού Πενταγώνου. Το Χ26 μπορεί να αδρανοποιήσει ένα άτομο σε απόσταση 21 μέτρων, βάλλοντας δύο καλώδια που επιφέρουν μια παραλυτική ηλεκτρική εκκένωση στο στόχο τους, που αδρανοποιεί το νευρομυικό έλεγχο χωρίς να του προκαλεί μόνιμη βλάβη. Το Χ26 είναι 60% μικρότερο από τον προκάτοχό του, το Μ26 που χρησιμοποιεί η αστυνομία και έχει πολύ μικρότερες απαιτήσεις ενέργειας, κάτι σημαντικό για στρατεύματα στο πεδίο της μάχης.
Μία άλλη εταιρεία, η Jaycor, ανέπτυξε το μη φονικό βλήμα ‘Sticky Shocker’, το οποίο είναι κατά κάποιον τρόπο συγγενές των taser, υπό την εποπτεία και τη χορηγία της υπηρεσίας προηγμένων ερευνητικών αμυντικών προγραμμάτων του Πενταγώνου (DARPA) και του εθνικού ινστιτούτου δικαιοσύνης (National Institute of Justice), στο πλαίσιο του προγράμματος Joint Program Steering Group. Το βλήμα αυτό έχει διαμέτρημα 37 ή 40 χιλιοστών και κολλάει πάνω στο στόχο. Ενσωματώνει μία μπαταρία η οποία παράγει μία σύντομη αλλά ισχυρή ηλεκτρική εκτόνωση πάνω στο σώμα του στόχου.

– Τα taser βέβαια δεν είναι τα μόνα που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί στρατιώτες.

Όχι βέβαια. Η προσπάθεια έχει αρχίσει εδώ και πολλά χρόνια. Σε συγκρούσεις που διεξήχθησαν στο Κοσσυφοπέδιο, οι στρατιώτες διέθεταν μόνο βομβίδες με σπογγώδη κεφαλή για τα βομβιδοβόλα Μ203, που όμως κρίνονται ανεπαρκείς. Έτσι, η διακλαδική διεύθυνση μη φονικών όπλων (JNLWD) του αμερικανικού στρατεύματος αναπτύσσει μια φονική ελαστική βομβίδα που θα χρησιμοποιείται από τους πολλαπλούς εκτοξευτές βομβίδων Mk 19, οι οποίοι επιτυγχάνουν ρυθμό βολής 275 – 350 βλημάτων ανά λεπτό. Το συγκεκριμένο πυρομαχικό θα μπορεί να προσβάλει στόχους σε αποστάσεις μεταξύ δέκα και 50 μέτρων. Στο πλαίσιο μιας πιο μακρόπνοης προσπάθειας η JNLWD αναπτύσσει ένα αεροεκρηγνυόμενο πυρομαχικό των 40 χιλιοστών για το Mk – 19 ή για το Mk – 47. Αυτό ενδέχεται να είναι μια βομβίδα κρότου λάμψης ή ένα δακρυγόνο – ασφυξιογόνο, όπως αυτά που βάλλονται στις διαδηλώσεις. Επίσης, η JNLWD επιδιώκει να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των βομβίδων κρότου λάμψης, έτσι ώστε από τα περίπου τρία δευτερόλεπτα που επιτυγχάνουν τον αποπροσανατολισμό ενός ανθρώπου που βρίσκεται στα όρια δράσης τους – όπως συμβαίνει με τις σημερινές – να φθάσουν στα δέκα, τα είκοσι δευτερόλεπτα, τα δύο λεπτά ή και περισσότερο!

– Υπάρχουν άλλα συστήματα που μελετά το αμερικανικό στράτευμα; Μπορείτε να αναφέρετε μερικά;

Βεβαίως. Και στο υπό έκδοση βιβλίο μου παρουσιάζω αρκετά. Μεταξύ των άλλων το Υπουργείο ¶μυνας των ΗΠΑ εξετάζει τη χρήση ιστού αράχνης (spider silk) για την αδρανοποίηση (entanglement) οχημάτων. Η ίνα της αράχνης είναι το ίδιο ισχυρή με την ίνα κέβλαρ, αλλά έξι φορές πιο ελαστική και ενδέχεται να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την ενίσχυση της δομής κτηρίων. Ένα άλλο σχετικό σύστημα είναι το δίκτυ WebShot της εταιρείας Foster – Miller, το οποίο τοποθετείται μέσα σε ένα βλήμα – φορέα, διαμέτρου 37 / 40 χιλιοστών και μήκους 15 εκατοστών και το οποίο βάλλεται από ένα τυφέκιο αερίου. Το δίκτυ που εκτινάσσεται έχει εμβέλεια δέκα μέτρων, κινείται με ταχύτητα 30 μέτρων το δευτερόλεπτο και έχει διάμετρο τεσσάρων μέτρων. Το βάρος του είναι μόλις 340 γραμμάρια. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η υπηρεσία προηγμένων ερευνητικών αμυντικών προγραμμάτων της Βρετανίας QinetiQ ανέπτυξε το σύστημα X – Net, το οποίο δοκιμάστηκε από τους Αμερικανούς Πεζοναύτες. Το X – Net σταματά με ταχύτητα και ασφάλεια ένα όχημα μέσα σε 15 μέτρα. Το δίκτυ X – Net αποτελείται από το υλικό υψηλής αντοχής Dyneema από το οποίο κατασκευάζονται και αλεξίσφαιρα γιλέκα. Το πλήρες σύστημα ζυγίζει μόλις 13 κιλά και μπορεί να μεταφερθεί σε μία τσάντα.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και οι εποξικές υπερκόλλες (‘super gules’) και ειδικοί αφροί οι οποίοι σκληραίνουν μετά τον ψεκασμό τους, ακινητοποιώντας μέσα τους τα άτομα ή τα οχήματα που έχουν προσβάλλει.
Το Κέντρο Νέων Τεχνολογιών για Μη Φονικά Όπλα (Non – lethal Technology Innovation Center / NTIC) που εδρεύει στο Πανεπιστήμιο του Νέου Χαμσάιρ, προωθεί μια σειρά νέων προγραμμάτων σε συνεργασία και με άλλα ερευνητικά κέντρα για μη φονικά όπλα. Σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Lenigh, αναπτύσσονται υλικά ολίσθησης (slippery materials) τα οποία περιλαμβάνουν μικροκάψουλες που απελευθερώνουν το περιεχόμενό τους με ελεγχόμενο τρόπο μετά από κάποιο ερέθισμα, όπως μπορεί να είναι αλλαγές στη θερμοκρασία, την υγρασία ή την οξύτητα. Επίσης μπορεί να ενεργοποιηθούν από το βάρος οχημάτων ή ανθρώπων, εκκρίνοντας ουσίες που θα κάνουν γλιστερό το οδόστρωμα ή το πάτωμα.
Σε μια παράλληλη προσπάθεια το ερευνητικό ινστιτούτο Southwest Research στο πλαίσιο συμβολαίου που έλαβε από το Σώμα των Πεζοναυτών, ανέπτυξε το Mobility Denial System (MDS). Αυτό το σύστημα χρησιμοποιεί ένα τζελ ολίσθησης που ακινητοποιεί οχήματα και ανθρώπους για διάστημα μεταξύ έξι και δώδεκα ωρών! Ένα όχημα Hummer μεταφέρει αρκετό υγρό για να ψεκάσει και να καλύψει έκταση 100.000 τετραγωνικών ποδών. Ένας άνθρωπος μπορεί να μεταφέρει ένα σύστημα ψεκασμού με αρκετό υλικό για να καλύψει έκταση 2.000 τετραγωνικών ποδών.
Στο πλαίσιο ανάπτυξης ακινητοποιητικών συστημάτων, το ίδιο Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας, Ανάπτυξης και Μηχανολογικής Σχεδίασης του Νάτικ, το οποίο ανήκει στον αμερικανικό στρατό (US Army Natick Research, Development and Engineering Center) επιδιώκεται η βελτιστοποίηση των συνθηκών για την ανάπτυξη ινών υψηλής αντοχής. Αυτές μπορούν να παράσχουν λεπτό, ισχυρό ιστό για την προσωρινή ακινητοποίηση ανθρώπων ή οχημάτων.

– Τα λέιζερ έχει αναφερθεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στο μη φονικό οπλοστάσιο. Είναι έτσι – και αν ναι, τι σχετικό υπάρχει;

Πράγματι, τα λέιζερ χρησιμοποιούνται και στον τομέα αυτό. Και εδώ η πρωτοπορία ανήκει στις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, που όπως ξέρετε αξιοποιεί πολύ την έρευνα. Για παράδειγμα, τα εθνικά εργαστήρια στο Λος ¶λαμος έχουν κατασκευάσει διάφορα πρωτότυπα από χημικά λέιζερ, με ακτίνα δράσης ενός – δύο χλμ., ενώ το ερευνητικό κέντρο της Πολεμικής Αεροπορίας (AFRL) έχει αναλύσει τα βιολογικά αποτελέσματα της έκθεσης έμβιων όντων σε παλμούς ενός υπέρυθρου λέιζερ σχετικά χαμηλής (moderate) ενέργειας (λιγότερο του 1kJ). Παρόμοια όπλα θα μπορούν να μεταλλάσσουν τη φονικότητά τους έτσι ώστε να είναι φονικά και μη φονικά.
Χημικά, μη φονικά λέιζερ αναπτύσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος «βλήμα παλμικής ενέργειας» (pulsed energy projectile / PEP), το οποίο αναπτύσσεται από τη Mission Research Corp σε συνεργασία με την ΕΡ Industries και στο πλαίσιο ενός συμβολαίου που τους έχει αναθέσει η διακλαδική διεύθυνση μη φονικών όπλων των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων (Joint Non Lethal Weapons Directorate / JNLWD) και η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (USSOCOM).
Το PEP διαθέτει έναν «προτζέκτορα» εκπομπής ακτίνων λέιζερ, ο οποίος μπορεί να τοποθετηθεί πάνω σε ένα όχημα όπως είναι το HMMWV. Η συσκευή αυτή παράγει μια ισχυρή λάμψη ( bright flash), ισχυρό θόρυβο (loud bang) και κρουστικό κύμα (‘shock wave’), που μπορούν να αποπροσανατολίσουν προσωρινά και να αδρανοποιήσουν επιλεγμένα μεμονωμένα άτομα μέσα σε ένα πλήθος, χωρίς να πειράξουν τους γύρω τους. Οι δοκιμές έχουν δείξει ότι η κινητική ενέργεια που μεταφέρουν στο στόχο τους είναι ισχυρότερη από αυτή μιας πλαστικής σφαίρας! Επιδιώκεται επίσης η ανάπτυξη μιας παραλλαγής του όπλου, η οποία θα λειτουργεί με τις ίδιες αρχές ενός περιστροφικού πολύκανου πολυβόλου τύπου Gatling, ώστε να εξαπολύει ριπές δεσμών λέιζερ για την προσβολή πολυάριθμης ομάδας ατόμων.
Τέλος, η εταιρεία HSV Technologies χρησιμοποιεί ένα σύστημα το οποίο παράγει δύο ακτίνες λέιζερ στο ακραίο υπεριώδες φάσμα (193 or 248 nanometers). Οι ακτίνες αυτές ιονίζουν τον αέρα, δημιουργώντας «μονοπάτια» μέσα στην ατμόσφαιρα, από όπου μπορεί να διοχετευτεί ηλεκτρικό ρεύμα στο στόχο. To ρεύμα προκαλεί «τετανοποίηση» του ανθρώπου – στόχου, προκαλεί δηλαδή μυϊκούς σπασμούς και στρέβλωση των μυών με τον ίδιο τρόπο που προκαλεί και ο τέτανος. Η εμβέλεια των συστημάτων αυτών κυμαίνεται μεταξύ 100 μέτρων και δύο χλμ. Οι τυχόν παρενέργειες είναι κάτι που απαιτεί περισσότερη, ενδεχομένως, έρευνα και διαθέσιμα στοιχεία στους ερευνητές.
Η HSV Technologies υποστηρίζει ότι μία παραλλαγή του συστήματος μπορεί να αδρανοποιήσει τα ηλεκτρονικά συστήματα ενός οχήματος με μία βολή διάρκειας μόλις 500 μικροδευτερολέπτων. Εκτός από τον Αμερικανικό Στρατό και η Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών ενδιαφέρεται για μη φονικά όπλα και προσφάτως παρουσίασε ένα μη φονικό τυφέκιο λέιζερ στο μέγεθος ενός πολυβόλου Μ60, με βάρος εννέα κιλών, το οποίο καλείται PHaSR (Personnel Halting and Stimulation Response) (εικόνα 5). Το τυφέκιο αναπτύσσεται εδώ και πολλά χρόνια και βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο. Δεν είναι σίγουρο αν προκύψει τελικώς κάποιο αξιόπιστο επιχειρησιακό μοντέλο. Η ακτίνα λέιζερ που εκτοξεύει το τυφέκιο τυφλώνει και αδρανοποιεί προσωρινά το άτομο – στόχο. Το σύστημα προήλθε από το ερευνητικό εργαστήριο κατευθυνόμενης ενέργειας της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (AFRL’s Directed Energy (DE) Directorate), η οποία εδρεύει στην αεροπορική βάση Kirtland στο Νέο Μεξικό. Τον Οκτώβριο του 2005 η αεροπορία έδωσε δύο πρωτότυπα του τυφεκίου για αξιολόγηση στη διεύθυνση ανθρώπινης αποτελεσματικότητας του ερευνητικού εργαστηρίου της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (AFRL’s Human Effectiveness Directorate), η οποία εδρεύει στην αεροπορική βάση Brooks City, στο Τέξας. Μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών, ένα πρωτότυπο θα δοθεί στη JNLWD και το δεύτερο στο Εθνικό Ινστιτούτο Δικαιοσύνης (National Institute of Justice / NIJ). Επίσης αναμένεται η ενσωμάτωση στο σύστημα ενός αποστασιόμετρου λέιζερ και ενός υπολογιστή βολής, τα οποία θα υπολογίζουν την απόσταση του στόχου από το τυφέκιο και θα ρυθμίζουν αυτόματα την ένταση της βολής, έτσι ώστε να επιτυγχάνει παραλυτικό αποτέλεσμα (‘dazzle effect’) χωρίς να προκαλεί μόνιμη βλάβη στον άνθρωπο – στόχο.

– Εκτός από τα λέιζερ, υπάρχουν και άλλα, θα λέγαμε, πιο «εξωτικά» ενεργειακά μη φονικά όπλα;

Βεβαίως, η γκάμα είναι ευρεία παρόλο που υποθέτουμε ότι δεν ξέρουμε όλα όσα εξελίσσονται σχετικά. Για παράδειγμα, το Εργαστήριο Μη Φονικών Όπλων αναπτύσσει το «όπλο δακτυλίων στροβίλου» (‘Vortex Ring Gun’) το οποίο μπορεί να διατεθεί σε κιτ που να τοποθετείται στο κάτω μέρος τυφεκίων, υποπολυβόλων ή άλλων όπλων.
Οι «δακτύλιοι στροβίλου» (‘ring vortices’) ταξιδεύουν στον αέρα όπως τα δακτυλίδια του καπνού από ένα τσιγάρο και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μη φονικά όπλα είτε μόνα τους – αξιοποιώντας τις αλλαγές στην πίεση – είτε ως μέσα για να μεταφέρουν αέρια σε μεγαλύτερες αποστάσεις… Ακόμη, για μη φονικές εφαρμογές έχουν εξεταστεί διάφορα ακουστικά όπλα. Η εταιρεία SARA (Scientific Applications and Research Associates) στο πλαίσιο συμβολαίου που έλαβε από το Εργαστήριο Μάχης για μη εποχούμενο Πεδίο Μάχης (US Army’s Dismounted Battlespace Battle Lab) δημιούργησε το πρωτότυπο ενός ακουστικού πυροβόλου για μη φονικές εφαρμογές. Επίσης, στο πλαίσιο συμβολαίου που έχει λάβει από τους Πεζοναύτες αναπτύσσει μία βομβίδα που χρησιμοποιεί ευρεία ποικιλία αισθητήρων (‘multi – sensory grenade / MSG). Η βομβίδα θα εκτοξεύεται από ένα λειόκανο τυφέκιο δωδεκάρι και με την έκρηξή της θα παράγει ισχυρό κρότο, λάμψη και δύσοσμες ουσίες. Ακόμη, σε συνεργασία με το πολιτειακό πανεπιστήμιο Wayne προωθείται η αξιολόγηση συστημάτων υπερήχων (ultrasound) στις συχνότητες μεταξύ 50 kHz και 150 mHz. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος μελετάται πώς απορροφούνται τα ηχητικά κύματα από το ανθρώπινο σώμα και πώς διαδίδονται.
Σε συνεργασία με το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια μελετάται η επίδραση των μη φονικών όπλων στο ανθρώπινο σώμα σε κυτταρικό επίπεδο. Τα θερμικά όπλα ή τα κινητικής ενέργειας έχουν κάποια επίδραση σε κυτταρικό επίπεδο.
Μια άλλη έρευνα του πανεπιστημίου μελετά το πλάσμα (plasma), το υπεριονισμένο αέριο που δημιουργείται από ένα λέιζερ, καθώς χτυπάει μια επιφάνεια. Καθώς η ακτινοβόληση (irradiation) συνεχίζεται, η σφαίρα του πλάσματος αυξάνεται και φθάνει σε ένα ενεργειακό επίπεδο όπου η θερμοκρασία προσεγγίζει πολύ υψηλές τιμές μέσα σε μικροδευτερόλεπτα, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει η εσωτερική του πίεση. Το υπέρθερμο αέριο στη συνέχεια επεκτείνεται εκρηκτικά στο χώρο με υπερηχητική ταχύτητα, δημιουργώντας ηχητικό κύμα καθώς και έντονο παραλυτικό φως. Η παραγωγή αυτή εκτυφλωτικού φωτός και εκκωφαντικού ήχου παραλύει προσωρινά τους ανθρώπους και επιτρέπει την αδρανοποίησή τους.

– Πόσο τα μη φονικά όπλα είναι σίγουρο ότι διασφαλίζουν την ανθρωπινή ζωή; Αναφέρατε πολλές φορές ότι προσωρινά παραλύουν, τυφλώνουν κ.ο.κ. Από πλευράς ειδικών τίθενται θέματα δεοντολογίας και ηθικής στη χρήση τους, στο μέτρο που οι εξασφαλίσεις για τη μη φονικότητά τους ή τη μη πρόκληση παρενεργειών δεν είναι επαρκείς;

Κανένα όπλο δεν είναι απολύτως μη φονικό. Δεν είναι παιχνίδια, είναι όπλα και μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα και υπό ορισμένες συνθήκες και φονικά. Για παράδειγμα, το F303 αν βάλει εναντίον ανθρώπων από αποστάσεις μικρότερες των δέκα μέτρων μπορεί να αποδειχθεί φονικό. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε βολές σε μεγαλύτερες αποστάσεις αν ο άνθρωπος πληγεί στο κεφάλι. Γενικότερα, τα μη φονικά όπλα είναι επικίνδυνο να καταστήσουν αυτούς που τα φέρουν πιο επιρρεπείς στο να ανοίγουν πυρ με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πέραν από τους κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή που συνεπάγεται μια τέτοια "απροβλημάτιστη" χρήση των οπλικών μέσων, είναι πιθανό να ενταθούν φαινόμενα κρατικής καταστολής. Επίσης, η διάδοση των μη φονικών όπλων αργά ή γρήγορα θα επιτρέψει και σε κακοποιούς να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά, με αποτέλεσμα να ενισχύσουν και αυτοί τις δυνατότητές τους να ανοίγουν "απροβλημάτιστο" πυρ εναντίον πολιτών κατά τη διάρκεια εγκληματικών πράξεων. Επιπροσθέτως, μη φονικά όπλα στα χέρια εγκληματιών μπορεί να διευκολύνουν ορισμένες κατηγορίες εγκλημάτων μίσους καθώς και να επιδεινώσουν το επίπεδο της βίας σε αστικές συγκρούσεις μεταξύ οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων, πολιτικών ομάδων κ.λπ.

Συνέντευξη του Δρ. Κωνσταντίνου Γρίβα στον Γιάννη Δημάκα