Τα γήπεδα "ασφαλίζονται" με τεχνολογία αιχμής

Μπορεί εδώ και αρκετά χρόνια να ακούγαμε για κάμερες στα γήπεδα, μπορεί οι εξαγγελίες από τους επίσημους φορείς για ηλεκτρονικά εισιτήρια να ήταν πολλές, έφτασε όμως τελικά η στιγμή που όλα αυτά γίνονται πράξη και τα πρωταθλήματα ποδοσφαίρου και μπάσκετ θα διεξαχθούν του χρόνου υπό διαφορετικές συνθήκες, όσον αφορά το θέμα της ασφάλειας.  Τα αρκετά κρούσματα βίας – που και φέτος παρατηρήθηκαν σε πολλούς αγωνιστικούς χώρους – ήταν ίσως η αφορμή ώστε να επισπευσθούν οι προγραμματισμένες διαδικασίες εγκατάστασης συστημάτων ασφαλείας υψηλής τεχνολογίας στα γήπεδα της χώρας.

Έτσι λοιπόν τα «άγρυπνα» μάτια των καμερών, που ήδη έχουν αρχίσει να εγκαθίστανται, θα λαμβάνουν εικόνες για τα όσα συμβαίνουν εντός και εκτός των γηπέδων, τα ηλεκτρονικά συστήματα καταγραφής θα αποθηκεύουν και θα διαχειρίζονται όλες αυτές τις εικόνες, ενώ σύγχρονος τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός θα επιτρέπει τη μετάδοση των εικόνων σε κεντρικούς σταθμούς ελέγχου της Αστυνομίας. Επιπρόσθετα, ένα νέο μέτρο που θα εφαρμοστεί τη νέα χρονιά είναι η θεσμοθέτηση κάρτας φιλάθλου και ηλεκτρονικού εισιτηρίου, που θα συμβάλει στον έλεγχο πρόσβασης στα γήπεδα. Πρόκειται για δύο από τα μεγαλύτερα έργα ασφαλείας που υλοποιούνται στη χώρα μας και γι’ αυτό αξίζει να εξετάσουμε τις διάφορες τεχνολογικές και λειτουργικές παραμέτρους τους. To πρώτο έργο που αφορά την ηλεκτρονική επιτήρηση, έχει ήδη ανατεθεί στην εταιρεία Space Hellas και βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης, ενώ το δεύτερο έργο που αφορά τον έλεγχο πρόσβασης βρίσκεται στην τελική φάση αξιολόγησης των προσφορών. Το κόστος των εργασιών που θα γίνουν, θα φτάσει περίπου τα 7.000.000 ευρώ για το έργο της ηλεκτρονικής εποπτείας στα 22 γήπεδα, ενώ των ελέγχων (ηλεκτρονικά εισιτήρια κ.τ.λ.) γύρω στα 14.000.000 ευρώ.

Ηλεκτρονικά συστήματα εποπτείας
Το χρονοδιάγραμμα για την εγκατάσταση των συσκευών ηλεκτρονικής παρακολούθησης εντός των γηπέδων, έχει ως εξής: Σε πρώτη φάση, το Μάιο – Ιούνιο, θα εγκατασταθεί ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης στα γήπεδα ΟΑΚΑ, "Γεώργιος Καραϊσκάκης", Νέας Σμύρνης, Αιγάλεω, Καυταντζόγλειο, Χαριλάου, Τούμπας, Πηγάδια Ξάνθης και Παγκρήτιο. Στη δεύτερη φάση, τον Ιούλιο – Αύγουστο, θα εγκατασταθεί σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης στα γήπεδα Περιστερίου, Καλλιθέας, Νίκαιας, ¶νω Λιοσίων, Φυλής, Καλαμαριάς, Αλκαζάρ, Λιβαδειάς και Κέρκυρας. Στην τρίτη φάση (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος) θα εγκατασταθεί σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης στα γήπεδα μπάσκετ στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, Κλειστό ΟΑΚΑ, Αλεξάνδρειο και κλειστό Πυλαίας..
Καταρχήν, μια πρώτη πιλοτική εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής εποπτείας, θα γίνει στις 23 Μαΐου στον τελικό του Champions League στο ΟΑΚΑ, που θα είναι και το πρώτο γήπεδο όπου θα εγκατασταθεί το σύστημα. Εκεί θα γίνει και μια γενική πρόβα, αφού το σύστημα θα λειτουργήσει με την παρουσία στο γήπεδο 70.000 οπαδών των δύο ομάδων που θα λάβουν μέρος (σχήμα 1).

σχήμα 1

Όπως αναφέρεται στην περιγραφή του έργου, σκοπός του είναι η προμήθεια και εγκατάσταση Ηλεκτρονικού Συστήματος Εποπτείας Αθλητικών Εγκαταστάσεων (CCTV), στις αθλητικές εγκαταστάσεις τέλεσης αθλητικών διοργανώσεων και δραστηριοτήτων. Οι χώροι που θα εποπτεύονται θα είναι ο αγωνιστικός χώρος, οι κερκίδες, οι διάδρομοι των αποδυτηρίων, ο εξωτερικά περιβάλλοντας χώρος, οι βοηθητικές εγκαταστάσεις, οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων και οι χώροι προσέγγισης των θεατών προς την αθλητική εγκατάσταση. Η εγκατάσταση θα γίνει σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 41Ε του Ν.2725/1999, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 6 του Ν.3057/2003, την ΚΥΑ 24560/24-7-2003 (ΦΕΚ 1071 Β72003) και την ΚΥΑ 17223/2006 (Φ Ε Κ559 Β 74-5-2006).
Το Ηλεκτρονικό Σύστημα Εποπτείας Αθλητικών Εγκαταστάσεων θα δίνει τη δυνατότητα συνεχούς ηλεκτρονικής καταγραφής για διάστημα μίας τουλάχιστον ώρας πριν την έναρξη της αθλητικής συνάντησης, καθόλη τη διάρκειά της και μίας τουλάχιστον ώρας μετά τη λήξη της. Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής εποπτείας κάθε γηπέδου θα αποτελείται:

• Από κατάλληλο για κάθε αθλητική εγκατάσταση αριθμό έγχρωμων, αυτόματων και υψηλής ευκρίνειας καμερών (σταθερών και περιστρεφόμενων – ΡΤΖ, τύπου speed dome). Οι εικονολήπτες που θα εποπτεύουν τις κερκίδες και τον αγωνιστικό χώρο θα πρέπει να είναι αναλογικοί και συμβατοί με το πρότυπο PAL, ενώ οι υπόλοιποι θα είναι ψηφιακής τεχνολογίας.
• Κατάλληλη καλωδιακή υποδομή για διασύνδεση των αναλογικών
  εικονοληπτών με το Κέντρο Ελέγχου Δεδομένων Αστυνομίας (ΚΕΔΑ).
• Κατάλληλη δικτυακή υποδομή για τη διασύνδεση των καμερών των εποπτευόμενων χώρων. Η δικτυακή υποδομή θα σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί εν μέρει ή στο σύνολό της και από το ηλεκτρονικό σύστημα για την έκδοση, διάθεση και έλεγχο της διακίνησης ονομαστικών / αριθμημένων εισιτηρίων των αγώνων του επαγγελματικού αθλητισμού, το οποίο προβλέπεται να υλοποιηθεί σε συνέχεια του παρόντος έργου.
• Κέντρο Ελέγχου Σταδίου (ΚΕΣ), το οποίο αποτελείται από το Data Center του Σταδίου και το ΚΕΔΑ, σαν δύο ανεξάρτητα προσβάσιμοι χώροι.
• Κέντρο Ελέγχου Αστυνομίας (ΚΕΑ), το οποίο βρίσκεται στις κερκίδες της αθλητικής εγκατάστασης και περιλαμβάνει μόνο τα τερματικά εποπτείας των εικονοληπτών.

Το Ηλεκτρονικό Σύστημα Εποπτείας Αθλητικών Εγκαταστάσεων κάθε αθλητικής εγκατάστασης, θα αποτελεί αυτοτελές και ανεξάρτητο σύστημα, το οποίο θα ελέγχεται μέσω ειδικού Κέντρου Ελέγχου Αστυνομίας (ΚΕΑ). Το ΚΕΑ θα εγκατασταθεί σε συγκεκριμένο οίκημα εντός της αθλητικής εγκατάστασης, στο οποίο θα έχουν δυνατότητα πρόσβασης μόνο οι χειριστές της Ελληνικής Αστυνομίας και τα εξουσιοδοτημένα από αυτήν άτομα, μεταξύ των οποίων και ο υπεύθυνος ασφαλείας αγώνων με τον αναπληρωτή του. Η κατασκευή του ΚΕΑ αποτελεί μέρος του Έργου. Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι σε κάθε γήπεδο υπάρχει πρόβλεψη για ασύρματη δικτυακή υποδομή, προκειμένου οι εικόνες να μεταδίδονται ασύρματα σε φορητά τερματικά, όπως PDAs, που θα έχει στην κατοχή του το ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας, οι λεγόμενοι Stewards. To προσωπικό θα είναι επίσης εφοδιασμένο με συσκευές εντοπισμού, προκειμένου το κέντρο ελέγχου να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται. Όλα τα παραπάνω εμφανίζονται σχηματικά στο σχήμα 2.

σχήμα 2

Μια ακόμα σημαντική παράμετρος του έργου, θα είναι τα δύο Εθνικά Κέντρα Ελέγχου της Αστυνομίας, ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη, τα οποία θα λαμβάνουν εικόνες από όλα τα γήπεδα, ταυτόχρονα και ζωντανά, μέσω επίγειου δικτύου δεδομένων υψηλής ταχύτητας, αλλά και δορυφορικής σύνδεσης (σχήμα 3).   
Τα συστήματα θα έχουν την ίδια Φιλοσοφία λειτουργίας και την ίδια αρχιτεκτονική στη σχεδίασή τους, σε κάθε αθλητική εγκατάσταση. Θα μπορεί, ανά αθλητική εγκατάσταση, να διαφέρει ο αριθμός του απαιτούμενου εξοπλισμού (π.χ. εικονολήπτες) και χαρακτηριστικά όπως το μέγιστο οπτικό zoom, το είδος των εικονοληπτών (ΡΤΖ, dome, σταθερές) κ.ά., τα οποία θα προκύπτουν από τις ανάγκες και τη χωροθέτηση κάθε αθλητικής εγκατάστασης.

σχήμα 3

Σύστημα ελέγχου πρόσβασης
Σύμφωνα με την περιγραφή του έργου, το σύστημα που θα αναπτυχθεί θα αποτελείται από υποσυστήματα, τα οποία απεικονίζονται στο σχήμα 4.

σχήμα 4

Συνοπτικά, ο ρόλος των υποσυστημάτων είναι ο εξής:

1. Το Υποσύστημα Κάρτας Φιλάθλου περιέχει όλες εκείνες τις λειτουργίες, που είναι απαραίτητες για τη διαχείριση της κάρτας των φιλάθλων. Στο υπό ανάπτυξη σύστημα, οι φίλαθλοι έχουν τη δυνατότητα έκδοσης κάρτας φιλάθλου, μέσω της οποίας και ταυτοποιούνται. Η κάρτα μπορεί να παίξει και το ρόλο εισιτηρίου, με τη χρέωσή της ανά αγώνα ή συνολικά για όλους του αγώνες του πρωταθλήματος.
2. Το Υποσύστημα Διαχείρισης Εισιτηρίων (Ticketing) περιέχει όλες εκείνες τις λειτουργίες που σχετίζονται με τη διαχείριση της έκδοσης, καθώς επίσης και με τη διαχείριση των κανόνων και των περιορισμών ανά αγώνα.
3. Το Υποσύστημα Διαχείρισης Πρόσβασης στις Αθλητικές Εγκαταστάσεις (Access Control) περιέχει όλες εκείνες τις λειτουργίες, που είναι απαραίτητες για τον έλεγχο της εισόδου στις αθλητικές εγκαταστάσεις και την ταυτοποίηση των φιλάθλων. Η ταυτοποίηση δίνει τη δυνατότητα της παραγωγής και διαχείρισης συμβάντων (alarms), λειτουργίες που επίσης αποτελούν τμήμα του Access Control.
4. Το Υποσύστημα Διαχείρισης Αγώνων χρησιμοποιείται για τον καθορισμό των αγώνων, της τιμολογιακής πολιτικής, της μεταβολής του προγραμματισμού, καθώς και για τον καθορισμό των εισιτηρίων ανά αγώνα.
5. Το Υποσύστημα CCTV χρησιμοποιείται για την εποπτεία των αγωνιστικών χώρων μέσω κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης.

Η γενική αρχιτεκτονική του συστήματος σε υψηλό επίπεδο παρουσιάζεται στο σχήμα 5, όπου διακρίνεται η κατανομή λειτουργικότητας ανά κόμβο του συστήματος. Στην παραπάνω εικόνα, τα τουρνικέ συμβολίζονται με «Τ» ενώ οι εικονολήπτες με «C».

σχήμα 5

Στο σχήμα 6 απεικονίζεται το διάγραμμα διάταξης, με τους κόμβους του συστήματος και τη συνδεσιμότητά τους. Όλες οι Αθλητικές Εγκαταστάσεις θα είναι συνδεδεμένες μέσω δικτύου με τα Εθνικά Κέντρα Ελέγχου (ΕΚΕ) Αθηνών και Θεσσαλονίκης, καθώς επίσης και με τον κόμβο των Αρχών Ασφαλείας. Τα ΕΚΕ είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους και επιπλέον με τον κόμβο της Διοργανώτριας Αρχής, με τις Αρχές Ασφαλείας, με τους Σταθμούς Έκδοσης Εισιτηρίων και με τους Σταθμούς Έκδοσης Κάρτας Φιλάθλου.

σχήμα 6

Όλοι οι Σταθμοί Έκδοσης Εισιτηρίων καθώς και όλοι οι Σταθμοί Έκδοσης Κάρτας Φιλάθλου, είναι συνδεδεμένοι με τα δύο ΕΚΕ. Τέλος, η Διοργανώτρια Αρχή του πρωταθλήματος είναι συνδεδεμένη με τα δύο ΕΚΕ, όπως και οι Αρχές Ασφαλείας.
Διευκρινίζεται πως οι Σταθμοί Έκδοσης Εισιτηρίων και οι Σταθμοί Έκδοσης Κάρτας Φιλάθλου, είναι απλώς εφαρμογές λογισμικού (clients), οι οποίες είναι πιστοποιημένες για τις εν λόγω εργασίες. Η τοποθέτησή τους σε συγκεκριμένους κόμβους (π.χ. Ανώνυμες Αθλητικές Εταιρείες), προσδιορίζεται από το εκάστοτε νομικό πλαίσιο, που καθορίζει ποιοι είναι αρμόδιοι για την έκδοση εισιτηρίων ή κάρτας φιλάθλου ή και τα δύο. Τα δύο ΕΚΕ είναι επίσης συνδεδεμένα στο Διαδίκτυο, για την παροχή της υπηρεσίας πώλησης εισιτηρίων μέσω διαδικτύου. Όσον αφορά τη Διαχείριση Κάρτας Φιλάθλων, η αρχιτεκτονική του συστήματος απεικονίζεται στο σχήμα 7.

σχήμα 7

Τα δεδομένα που θα προκύπτουν από την έκδοση και χρήση κάθε ΚΦ θα αποθηκεύονται στην Κεντρική Βάση Δεδομένων (ΚΒΔ) του συστήματος. Το υποσύστημα θα πρέπει να εξασφαλίζει τη μη έκδοση περισσότερων από μίας ΚΦ ανά φίλαθλο, χρησιμοποιώντας για το σχετικό έλεγχο τον αριθμό αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου ή άδειας παραμονής. Η ΚΦ θα έχει διετή ισχύ, θα εκδίδεται με την κατάθεση της αίτησης και θα παραλαμβάνεται αμέσως από τον αιτούντα φίλαθλο, αφού καταβάλλει το ποσό των δύο  ευρώ ως δαπάνη για την έκδοσή της. Η ΚΦ θα είναι πλαστική και θα υποστηρίζει την τεχνολογία Radio Frequency Identification (RFID), ώστε να επιταχυνθεί κατά το δυνατόν περισσότερο η διαδικασία αναγνώρισης του κατόχου της, χωρίς να απαιτείται η επαφή της ΚΦ με κάποιον αναγνώστη καρτών. Επιπροσθέτως, η ΚΦ θα πρέπει να έχει τις δυνατότητες έξυπνης κάρτας (smart card), ώστε να αποθηκεύονται σε αυτήν τουλάχιστον τα δεδομένα του κατόχου, όπως ο  κωδικός αριθμός αναγνώρισης σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Σήμανσης, το Ονοματεπώνυμο και Φωτογραφίες. Επίσης, το σύστημα θα πρέπει να χρησιμοποιεί την τεχνολογία έξυπνης κάρτας με τέτοιο τρόπο, ώστε να μεγιστοποιείται η διαθεσιμότητα του ελέγχου πρόσβασης σε κάθε περίπτωση. Για το λόγο αυτό, η ΚΦ θα πρέπει να μπορεί επιπρόσθετα να αποθηκεύει τις ελάχιστες πληροφορίες εισιτηρίου και δικαιωμάτων πρόσβασης που χρειάζονται, έτσι ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η πρόσβαση του κατόχου της ΚΦ, ακόμα και στην περίπτωση που η κεντρική βάση δεδομένων του ΚΕΣ δεν είναι προσπελάσιμη ή καταστραφεί. Με αυτόν τον τρόπο εκμηδενίζεται η πιθανότητα προσωρινής διακοπής των φιλάθλων στους αγωνιστικούς χώρους και αυξάνεται η ασφάλεια του συστήματος.
Τέλος, η ΚΦ θα πρέπει να λειτουργεί και ουσιαστικά ως έξυπνη κάρτα. Εκτός δηλαδή από την αναγνώριση του κατόχου, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα υποστήριξης πολλαπλών εφαρμογών (π.χ. χρήση ως εισιτήριο διαρκείας, e-purse κ.ά.). Στην περίπτωση ταυτοποίησης ατόμων που έχουν καταχωρηθεί στο σύστημα ως «ταραχοποιοί» ή ατόμων που προσπαθούν κατά λάθος ή εσκεμμένα να εισέλθουν από λάθος είσοδο, θα ενεργοποιείται ειδικό σύστημα συναγερμού (οπτικό / ηχητικό). Η παραγωγή του συναγερμού θα δίνει τη δυνατότητα ελέγχου του θεατή από ειδικό εξουσιοδοτημένο προσωπικό στον περίγυρο της αθλητικής εγκατάστασης. Το προσωπικό θα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με ειδικές PDA συσκευές, με αναγνώστη των RFID καρτών. Το εξουσιοδοτημένο προσωπικό θα μπορεί μέσω της συσκευής PDA που διαθέτει, να διαπιστώσει την αιτία της παραγωγής των διαφόρων ενδείξεων και να δράσει ανάλογα (π.χ., σε περίπτωση ταραχοποιού, θα μπορούσε να απαγορεύσει την είσοδο ή να προειδοποιήσει το θεατή, σε περίπτωση λάθος εισόδου να κατευθύνει το θεατή στη σωστή είσοδο κ.ο.κ.). Σε κάθε αθλητική εγκατάσταση υπάρχει ο χώρος του Κέντρου Ελέγχου Σταδίου (ΚΕΣ). Σε αυτόν το χώρο υπάρχουν 2 επιμέρους χώροι: το Κέντρο Ελέγχου Δεδομένων Αστυνομίας και το Data Center. Ο χώρος του Data Center χωρίζεται σε δύο δωμάτια, που ενώνονται με μία εσωτερική πόρτα. Το δωμάτιο που φιλοξενεί τον εξοπλισμό του κεντρικού δικτυακού κόμβου κάθε σταδίου και το δωμάτιο των τοπικών διαχειριστών. Στο χώρο που φιλοξενεί τους διαχειριστές του σταδίου, έχουν προβλεφθεί υποδομές για δύο θέσεις εργασίας. Αντικείμενο του παρόντος έργου αποτελεί και η προμήθεια και εγκατάσταση στο συγκεκριμένο χώρο κάθε αθλητικής εγκατάστασης 3 σταθμών εργασίας, για χρήση από τους διαχειριστές.