ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΧΟΑΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΜΑΓΕΙΡΕΙΩΝ WET CHEMICAL

Μύθοι και Αλήθειες

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Αμερικανικού Οργανισμού NFPA, οι πυρκαγιές σε εστιατόρια είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία πυρκαγιάς σε δομικές κατασκευές (ο εμπρησμός είναι η πρώτη). Είναι επίσης η πρώτη αιτία θανάτων, τραυματισμών και απώλειας περιουσίας στις λεγόμενες «αστικές πυρκαγιές» (commercial fires), σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία NFPA 1999-2002.

Στη χώρα μας δυστυχώς δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, ανατρέχοντας όμως στα συμβάντα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, θα δούμε ότι υπήρχαν στο κοντινό παρελθόν αρκετές πυρκαγιές σε επαγγελματικές κουζίνες, με δυσμενή αποτελέσματα.
Από την 17η Αυγούστου 2009 μέχρι και σήμερα, έχουν εκδοθεί από την Πυροσβεστική Υπηρεσία αρκετές διευκρινιστικές εγκύκλιοι, με σκοπό την εναρμόνιση με τον καλύτερο (οικονομικά και τεχνικά) τρόπο των νέων αυτών συστημάτων από τους Τελικούς χρήστες και τους Μελετητές – Μηχανικούς.
Η εταιρεία μας, FORMULA, βρίσκεται αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε το Μελετητή – Μηχανικό στο δύσκολο έργο που έχει αναλάβει υπογράφοντας τις συγκεκριμένες μελέτες και εγκαταστάσεις, παρουσιάζοντας τις κάτωθι διευκρινίσεις:

ΥΛΙΚΟ “WET CHEMICAL” ΑΝΤΙ ΓΙΑ “ΞΗΡΗ ΧΗΜΙΚΗ ΣΚΟΝΗ”.
Το Πρότυπο Δοκιμών UL300 (Συστήματα Πυρόσβεσης σε Επαγγελματικές Κουζίνες) γράφτηκε για πρώτη φορά το 1959. Από τότε αναβαθμίστηκε αρκετές φορές, με τελευταία αυτή της 21ης Νοεμβρίου 1994. Αφορμή στάθηκαν οι πολλές αναφορές στο τέλος της δεκαετίας του ’80, σύμφωνα με τις οποίες συστήματα πυροπροστασίας χοανών που, αν και ήταν εγκατεστημένα σύμφωνα με το Πρότυπο, απέτυχαν να επιτελέσουν το έργο για το οποίο σχεδιάστηκαν. Ο λόγος δεν ήταν άλλος από τη διαπίστωση μετά από εκτεταμένη έρευνα, ότι υπήρχαν νέα δεδομένα στη μαγειρική και ιδιαίτερα στα χρησιμοποιούμενα λάδια.
Τα ζωικά λάδια που χρησιμοποιούνταν στις δεκαετίες 50, 60, 70, αντικαταστάθηκαν με φυτικά λάδια στις επόμενες δεκαετίες, λόγω της ανάγκης για πιο υγιεινή διατροφή. Τα φυτικά λάδια (vegetable oils), αυτοαναφλέγονται σε διπλάσια θερμοκρασία από τα ζωικά (περίπου 3600C). Μαζί με τα φυτικά λάδια αντικαταστάθηκαν και οι φριτέζες, οι οποίες πλέον λόγω της καλύτερης μόνωσης, διατηρούν τη θερμοκρασία για περισσότερο χρόνο. Όλες αυτές οι αλλαγές είχαν σαν αποτέλεσμα την ανάγκη άμεσης αναβάθμισης του Προτύπου UL300, το οποίο πλέον έπρεπε να ακολουθήσει τις νέες συνθήκες.
Στα πλαίσια της αναβάθμισης και προκειμένου οι συνθήκες δοκιμών να πλησιάζουν όσο το δυνατόν τις πραγματικές, το Πρότυπο άλλαξε τον τύπο της φριτέζας, το χρόνο προθέρμανσης μετά την αυτοανάφλεξη σε δύο (2) λεπτά από ένα (1) και την κατάσταση παροχής καυσίμου από “OFF” σε “ON”. Στα τεστ που ακολούθησαν και μέχρι σήμερα ΚΑΜΜΙΑ ΞΗΡΗ ΧΗΜΙΚΗ ΣΚΟΝΗ δεν πέρασε επιτυχώς τις δοκιμές, αφού αν και πετύχαινε να σβήσει στιγμιαία τη φωτιά, δεν είχε την ικανότητα να εμποδίσει την επανάφλεξη (reignition), η οποία παρουσιάστηκε σε όλες τις περιπτώσεις, σε αντίθεση με τα Wet Chemicals τα οποία απέδειξαν ότι είναι σε θέση να ακολουθήσουν τις σύγχρονες τάσεις.
Το αποτέλεσμα των δοκιμών είχε άμεσο αντίκτυπο στις εταιρείες κατασκευής συστημάτων πυρόσβεσης, οι οποίες σταμάτησαν την παραγωγή συστημάτων με ξηρή χημική σκόνη για την προστασία των χοανών, κατασκευάζοντας πλέον ΜΟΝΟ συστήματα Υγρού Χημικού (Wet Chemical).

ΣΩΣΤΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
Έχει παρατηρηθεί ότι παρά τις αγαστές προθέσεις των Αξιωματικών του Πυροσβεστικού Σώματος για ασφαλή πρόληψη και επιτυχή καταστολή των πυρκαγιών που απειλούν ζωές και περιουσίες, η απουσία νομοθετικά πλαισιωμένου Προτύπου κατασκευής συστημάτων έθεσε τεράστια ερωτηματικά για το σωστό σχεδιασμό αυτών. Έθεσε επίσης και προβληματισμό για το αν τα συστήματα που προτείνει, προωθεί και εγκαθιστά ακόμη και σήμερα κάθε κατασκευαστής (πλην φυσικά των συστημάτων UL300 listed) πληρούν τις προϋποθέσεις που υπόσχονται.
Έχουν περάσει αρκετοί μήνες από την έκδοση της πρώτης εγκυκλίου και Μηχανικοί ακόμα υπογράφουν για συστήματα των οποίων η μόνη διαφορά με τα υφιστάμενα και πεπαλαιωμένα συστήματα σκόνης, είναι η φιάλη με το κατασβεστικό υλικό.
Έχουν περάσει αρκετοί μήνες και ακόμα κάποιοι κάνουν διάκριση στα συστήματα για το αν η ενεργοποίηση αυτών πρέπει να διακόπτει ή όχι την παροχή θερμότητας στις εστίες, τη στιγμή που ακόμα και στο Δημοτικό, το πρώτο πράγμα που μαθαίναμε ήταν σε περίπτωση φωτιάς στο λάδι να κατεβάζουμε το Γενικό…
Έχουν περάσει αρκετοί μήνες και δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό ότι η πυρόσβεση πρέπει να επιτυγχάνεται καλύπτοντας ταυτόχρονα τις εστίες, τη φούσκα και τους καπναγωγούς, ανεξάρτητα αν το σύστημα θα ενεργοποιηθεί χειροκίνητα ή αυτόματα. Πολλά στοιχεία ακόμα δεν έχουν γίνει κατανοητά, όπως ο τρόπος επίτευξης πυρόσβεσης με Wet Chemicals, ο σχεδιασμός της εγκατάστασης, η επικινδυνότητα των λιπών στις φούσκες και στους καπναγωγούς.

ΚΟΣΤΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ WET CHEMICAL
Η εγκατάσταση ενός σωστού τυπικού συστήματος πυρόσβεσης σε χοάνη μήκους περίπου 3m, κοστίζει σήμερα από 700 – 1.000EUR.
Κόστος που πρέπει να θεωρηθεί επένδυση από τον επιχειρηματία, αφού:
– Η ανθρώπινη ζωή θεωρείται και είναι ανεκτίμητη, αλλά και οι Ασφαλιστικές Εταιρείες (θα πρέπει να) λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την προστασία που παρέχουν σωστά σχεδιασμένα συστήματα Wet Chemical.
– Τυχόν ενεργοποίηση ενός συστήματος πυρόσβεσης με Ξηρή Χημική Σκόνη, είτε από εσφαλμένη απόκριση είτε από πραγματική αιτία (ανεξαρτήτως επιτυχίας πυρόσβεσης), θα είχε σαν αποτέλεσμα τη διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης για αρκετό διάστημα (= απώλεια εισοδήματος), πράγμα δύσκολα αποδεκτό στη σημερινή εποχή.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Τα συστήματα πυρόσβεσης για επαγγελματικές κουζίνες που χρησιμοποιούν ξηρή χημική σκόνη, πρέπει να θεωρούνται πλέον αναχρονιστικά και μη αποτελεσματικά.
Το Πρότυπο NFPA 17A πρέπει να τηρείται κατά το σχεδιασμό των συστημάτων από τους Μελετητές – Μηχανικούς, με τις απαραίτητες επισημάνσεις:
– Όλα τα συστήματα πρέπει να φέρουν διάταξη διακοπής της παροχής θερμότητας στις εστίες.
– Τα χρησιμοποιούμενα ακροφύσια εκτόξευσης πρέπει να φέρουν χαραγμένα διακριτικά αναγνώρισης & συγκεκριμένο συντελεστή ροής, ώστε να είναι δυνατός ο υπολογισμός της ποσότητας του κατασβεστικού υλικού από το Μελετητή.
– Η εκτόξευση του κατασβεστικού υλικού να γίνεται από όλα τα ακροφύσια είτε στην αυτόματη είτε στη χειροκίνητη ενεργοποίηση, καλύπτοντας ταυτόχρονα εστίες, φούσκα και καπναγωγούς.
Οι τελικοί χρήστες να προσπαθήσουν να επιβάλουν στους Ασφαλιστικούς Φορείς ειδική έκπτωση στα ασφάλιστρα, αν χρησιμοποιηθεί σωστά σχεδιασμένο σύστημα πυρόσβεσης.

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;
Από τότε που η Πυροσβεστική Υπηρεσία με το έγγραφό της υπ’ Αριθμ. 41449 της 17ης Αυγ. 2009 άλλαξε τα δεδομένα, υποχρεώνοντας την εφαρμογή συστημάτων Wet Chemical στις επαγγελματικές κουζίνες, πολλά έγιναν σε αυτή τη χώρα με σκοπό το άμεσο κέρδος. Αμέσως κυκλοφόρησαν συστήματα των οποίων η απαιτούμενη ποσότητα του κατασβεστικού μέσου βασιζόταν σε τουλάχιστον «περίεργους» υπολογισμούς και άλλα των οποίων η διαφορά από τα παλιά συστήματα σκόνης ήταν μόνο η φιάλη με το υλικό. Συστήματα δηλαδή, που ενώ ο υπολογισμός της ποσότητας κατά το Πρότυπο NFPA 17A απαιτούσε π.χ. 22 λίτρα κατασβεστικού υλικού, «ντόπιοι» υπολογισμοί το κατέβαζαν στα 9 λίτρα… με συνέπεια ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων διανομής πυροσβεστικού εξοπλισμού να μην είναι και τόσο θεμιτός!
Συστήματα που κατά την αυτόματη ενεργοποίηση λειτουργούσε μόνο η μία κεφαλή Sprinkler, στέλνοντας ανεξέλεγκτη ποσότητα κατασβεστικού υλικού στη φριτέζα, δημιουργώντας μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό της φωτιάς, αφού το φαινόμενο “splash” – η εκτίναξη δηλαδή του λαδιού – προκαλεί άμεση πυρκαγιά και στους υπόλοιπους χώρους της κουζίνας.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ & ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο πρότυπο NFPA 17A, πρέπει τα ακροφύσια να καλύπτουν όλες τις εστίες, τους καπναγωγούς και το χώρο πάνω από τα φίλτρα (plenum). Ο σχεδιασμός προβλέπει την κάλυψη των εστιών ανάλογα με το είδος τους, και ως εκ τούτου θα χρησιμοποιηθούν ακροφύσια διαφορετικών δεικτών ροής (Flow Points), σύμφωνα με τον πίνακα επιλογής ακροφυσίων. Επίσης απαιτούνται ακροφύσια για την κάλυψη των καπναγωγών, τοποθετημένα 5-20cm εντός αυτού, αλλά και ακροφύσια για την κάλυψη του plenum (φούσκα – χώρος πάνω από τα φίλτρα) οριζόντιας τοποθέτησης. Η ποσότητα του κατασβεστικού υλικού Wet Chemical απορρέει από τη συνολική ποσότητα των ακροφυσίων, σύμφωνα με τον κατωτέρω τύπο:
Qwet chemical = Flow Point / 0,8
Υπολογισμός Ποσότητας Κατασβεστικού Υλικού:
Μήκος Χοάνης:5,00m –
Αρ. Καπναγωγών:2 –
Διάμετρος Καπναγωγών:<400mm
Εστίες: 2 x Φριτέζα διαστ. <. 48x64cm
1 x Πλατό
2 x Συσκευή Γύρου

Με βάση τα ανωτέρω και σύμφωνα με τον πίνακα υπολογισμού ακροφυσίων (στη διάθεση παντός ενδιαφερομένου), θα χρησιμοποιηθούν:
Δύο (2) ακροφύσια για την προστασία του χώρου άνωθεν φίλτρων (FP=2×1=2)
Δύο (2) ακροφύσια για την προστασία των καπναγωγών (FP=2×1,5=3)
Δύο (2) ακροφύσια για τις φριτέζες (FP=2×2=4)
Ένα (1) ακροφύσιο για τη συσκευή πλατό (FP=1×1=1)
Δύο (2) ακροφύσια για τις συσκευές του γύρου (FP=2×1=2)
Το σύνολο των ακροφυσίων είναι εννέα (9), με σύνολο μονάδων ροής = 12
Συνεπώς η απαιτούμενη ελάχιστη ποσότητα είναι:
Q = 12 / 0,80 = 15 lt wet chemical
Επιλέχθηκε φιάλη χωρητικότητας 15 λίτρων, με 15 λίτρα κατασβεστικό υλικό

Πρόκειται για το ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ.

FORMULA (www.formula.com.gr), τηλ.:2105157400

Τέλης Αγγελικάκης
FORMULA ΕΠΕ