Σύγχρονες μορφές εκπαίδευσης σε θέματα προστασίας

Το θέμα της εκπαίδευσης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες, προκειμένου το προσωπικό ασφάλειας να μπορεί να λειτουργήσει με επαγγελματισμό και να είναι πιο αποτελεσματικό σε οποιαδήποτε περίπτωση χρειαστεί να επέμβει.

Η έξαρση της εγκληματικότητας και η έντονη δραστηριοποίηση ατόμων που παρεκκλίνουν της έννομης τάξης, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ενέργειες όπως βίαιη αντίσταση κατά αστυνομικών και υπαλλήλων ασφαλείας. Τα παραδείγματα είναι αρκετά σε όλη την Ευρώπη. Ενδεικτικά, από το 1945, μόνο στη Γερμανία 1395 αστυνομικοί δολοφονήθηκαν κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους, ενώ πολλές ήταν οι φορές που τα περασμένα χρόνια Γερμανοί αστυνομικοί αναγκάστηκαν να κάνουν χρήση του όπλου τους για να εξουδετερώσουν δράστες. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Χαρακτηριστικά, από το 1967 έως το 2005, μέσα σε 39 χρόνια, τουλάχιστον 425 εγκληματίες εξουδετερώθηκαν από τη Γερμανική Αστυνομία, ενώ 2105 είναι ο αριθμός των βολών που έγιναν από Γερμανούς Αστυνομικούς κατά δραστών, από το 1988 έως το 1997.

Η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης
Το επάγγελμα λοιπόν του αστυνομικού και του υπαλλήλου ασφαλείας μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνο και μία σοβαρή αιτία για αυτό, είναι η ρουτίνα και ο εφησυχασμός που προκαλεί αυτή. Αν μία κατάσταση πάει 1000 φορές καλά, ελαττώνεται η συνειδητοποίηση του κινδύνου. Μία ακόμα όμως σοβαρή αιτία είναι η ελάχιστη εκπαίδευση, τα αρνητικά αποτελέσματα της οποίας έχουμε βιώσει αρκετές φορές και στην Ελλάδα.
Είναι γεγονός ότι ο χρόνος που καταναλώνεται για μετεκπαιδεύσεις στις απλές δυνάμεις ασφαλείας είναι λιγοστός και φυσικά δεν επαρκεί για να προετοιμάσει σωστά τα άτομα που εργάζονται σε αυτόν τον τομέα.
Αυτό όμως, εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, γιατί οι απλές δυνάμεις ασφαλείας είναι αυτές που βρίσκονται πρώτες στο χώρο κάποιου περιστατικού, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για ένα μεθυσμένο, ένα δράστη σε κατάσταση «ΑΜΟΚ» ή ακόμα σε μια κατάσταση ομηρίας. Για αυτόν το λόγο απαιτείται μια συχνή εξάσκηση στη χρήση των όπλων από αστυνομικούς και υπαλλήλους ασφαλείας, που συχνά επεμβαίνουν αναγκαστικά πρώτοι σε κάθε είδους περιστατικό.
Εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις σε θέματα προστασίας – ασφάλειας και άμυνας, όμως, απαιτούν και σύγχρονο εξοπλισμό και χώρο. Σε αυτό το σημείο θέλω να σας παρουσιάσω μερικά παραδείγματα ανάλογων χώρων εξοπλισμού και τεχνολογίας, αλλά και μεθόδους εκπαίδευσης που χρησιμοποιούνται διεθνώς.

VSH FIREARMS TRAINING CENTER
To VSH FIREARMS TRAINING CENTER (εικόνα1) βρίσκεται στην Ελβετία, κατασκευασμένο μέσα σε ένα όρος. Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο κλειστό εκπαιδευτικό κέντρο, που καλύπτει όλες τις ανάγκες μίας σύγχρονης εκπαίδευσης. Διαθέτει σκοπευτήριο 100 μέτρων, σκοπευτήριο 25 μέτρων όπου μπορούν να πραγματοποιούνται βολές σε κινούμενους στόχους, όπως και ένα σκοπευτήριο πεδίου δράσης 360 μοιρών. Επίσης, διαθέτει εξομοιωτή περιστατικών οπτικού πεδίου 270 μοιρών (Video – Ηλεκτρονική Τεχνολογία) και ένα ειδικά διαμορφωμένο σπίτι μήκους 50 μέτρων, για εκπαιδεύσεις σχετικά με την κίνηση σε κλειστούς χώρους, χρησιμοποιώντας πραγματικά πυρά. Αξίζει να επισημάνουμε ότι υπάρχει δυνατότητα χρήσης οχημάτων εντός των σκοπευτηρίων, η οποία αυξάνει κατά πολύ τις προϋποθέσεις σχεδίασης πολλαπλών σεναρίων. Επίσης, υπάρχει κατάλληλος χώρος για εκπαίδευση μέσω διαφόρων σεναρίων, όπου θα χρησιμοποιούνται εκπαιδευτικά όπλα με χρωμόσφαιρες (FX SIMULATION). Τέλος, το εκπαιδευτικό κέντρο διαθέτει μία αίθουσα θεωρίας, ένα συνεδριακό κέντρο των 200 τ.μ. και ένα εστιατόριο.

Περιληπτικά δηλαδή, το VSH FIREARMS TRAININGS CENTER διαθέτει:

• Σκοπευτήρια 25, 50 και 100 μέτρων
• Σκοπευτήριο πεδίου δράσης 360 μοιρών
• Δυνατότητα βολών σε συνθήκες νύχτας
• Αίθουσα θεωρίας 20 ατόμων
• Συνεδριακό κέντρο 200 τ.μ.
• Εστιατόριο
• Video – Ηλεκτρονικό Σκοπευτήριο οπτικού πεδίου 270 μοιρών
• Δυνατότητα εισόδου οχημάτων στο σκοπευτήριο
• Ειδικά διαμορφωμένο σπίτι μήκους 50 μέτρων, για Clear House Training με πραγματικά πυρά
• Δυνατότητα εκπαίδευσης 24 ώρες το 24ωρο
• Εστιατόριο

Video-Ηλεκτρονική Τέχνη στο σκοπευτήριο
Η σύγχρονη Video – Ηλεκτρονική Τεχνολογία, μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε πραγματικά πυρά σε περιστατικά που απεικονίζονται με προτζέκτορες (εικόνα 2), όπου η συμπεριφορά των δραστών αγγίζει την πραγματικότητα. Αυτή η τεχνολογία, μας προσφέρει επίσης μία πιο ρεαλιστική εκπαίδευση με όπλα. Μεγάλη έμφαση δίνεται στην αντίδραση των εκπαιδευόμενων σε σχέση με τη συμπεριφορά των απεικονιζόμενων δραστών. Μέσω της Video – Ηλεκτρονικής Τέχνης μπορούν οι εκπαιδευτές να κρίνουν απόλυτα τις αντιδράσεις των εκπαιδευόμενων για το αν, πώς και πότε κάνουν αποτελεσματική και ασφαλή χρήση του όπλου τους. Η εκπαίδευση εφαρμόζεται μέσω εκατοντάδων ρεαλιστικών βίντεο, των οποίων η εξέλιξη και κατάληξη είναι πλήρως ρυθμιζόμενη. Το σύστημα αυτό μπορεί να υλοποιήσει διάφορα σενάρια, όπως ένας δράστης που μπορεί να βρίσκεται ανάμεσα σε πλήθος και να κινδυνεύουν αθώοι – όπου και δίνουμε μεγάλη έμφαση στο αν ο εκπαιδευόμενος θα κάνει χρήση του όπλου ανάμεσα σε αθώους), μία οικογενειακή διένεξη που καταλήγει σε ομηρία, η παράδοση ενός δράστη που πετά το όπλο του στο πάτωμα ή ακόμα ένας τραυματισμένος από τον εκπαιδευόμενο, δράστης, που κατορθώνει – αν και τραυματισμένος – να πυροβολήσει κατά του εκπαιδευόμενου. Υπάρχουν επίσης σενάρια με διενέξεις, κλέφτες που οπλοφορούν, ακόμα και ομηρίες σε αεροπλάνα. Συνεπώς, η μέθοδος αυτή προσφέρει μεγαλύτερο ρεαλισμό σε σχέση με τους απλούς στόχους του σκοπευτηρίου.

Εκπαιδευτικά όπλα FX – SIMULATION
Τα Εκπαιδευτικά όπλα FX – SIMULATION (εικόνα 3) χρησιμοποιούνται πλέον από όλες τις αστυνομικές δυνάμεις, αλλά και από ιδιωτικές δυνάμεις ασφαλείας που οπλοφορούν, μιας και προσφέρουν μεγάλη ρεαλιστικότητα στην εκπαίδευση. Με τη χρήση των εκπαιδευτικών όπλων FX με χρωμόσφαιρες, ο εκπαιδευόμενος, αντιμετωπίζοντας έναν ή περισσότερους πραγματικούς αντιπάλους, μπορεί να αποκτήσει το ένστικτο της ακαριαίας κίνησης, κάλυψης και βολής υπό κάλυψη, κατά τη διάρκεια ποικίλων σεναρίων. Στα σενάρια αυτά εμπλέκονται ακόμα και αθώοι, με αποτέλεσμα ο εκπαιδευόμενος να πρέπει να διακρίνει ποιος είναι ο δράστης, ώστε να μη φέρει σε κίνδυνο αθώους πολίτες. Τα σενάρια θα αποτελούνται από απλούς ελέγχους υπόπτων, αντιμετώπιση κλεφτών που οπλοφορούν σε κλειστό χώρο, συλλήψεις εμπόρων ναρκωτικών υπό διάφορες συνθήκες – όπως είναι το σκοτάδι, σενάρια συνοδείας υψηλών προσώπων και πολλά άλλα. Σε αυτό το σύστημα εκπαίδευσης χρησιμοποιείται ένα συγκεκριμένο σύστημα μετατροπής, το οποίο τροποποιεί ανάλογα τα υπηρεσιακά «πραγματικά» όπλα. Αυτό το σύστημα μετατροπής αντικαθιστά την κάνη του πιστολιού με μια λεγόμενη FX κάνη, όπως και τον τροφοδότη του γεμιστήρα. Η καναδική κατασκευαστική εταιρεία SIMUNITION (www.simunition.com) κατασκευάζει ειδικά conversion units (σετ κλείστρο και κάνη). Για το χωρίς προβλήματα ανεφοδιασμό των χρωμόσφαιρων χρειάζεται μια πρόσθετη κάνη, η οποία τοποθετείται και εφαρμόζει σε μία ειδική ράμπα επάνω στο σύστημα κλειδώματος. Η μετατροπή δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερα εργαλεία. Εκτός της αντικατάστασης του τροφοδότη του γεμιστήρα, δεν χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό στην οπλοτεχνική για τη μετατροπή, μια και το πιστόλι – όπως και στη διαδικασία του καθαρισμού, αποσυναρμολογείται στα επιμέρους εξαρτήματά του, τροποποιούνται η κάνη και το περίβλημα και κατόπιν επανασυναρμολογείται το όπλο. Η ανάκρουση στα «υπηρεσιακά όπλα» είναι μικρότερη και με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών πυρομαχικών εγγυάται τη σωστή λειτουργία του κλείστρου. Η χρήση πυρομαχικών διαμετρήματος 9mm Χ 19 με το ειδικά διαμορφωμένο όπλο, δεν είναι εφικτή λόγω της μετατροπής της θαλάμης φυσιγγίων.

Χρωμόσφαιρες
Ας δούμε τώρα κάποια βασικά χαρακτηριστικά που αφορούν τις χρωμόσφαιρες, οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις εκπαιδεύσεις με όπλα. Καταρχήν, το μοναδικό ίδιο στοιχείο που έχει μία χρωμόσφαιρα FX 9mm με μία luger 9mm είναι ο κάλυκας. Το βλήμα έχει διάμετρο 7,6 mm, ενώ το υλικό κατασκευής της χρωμόσφαιρας 7,6 mm Χ 21 είναι μπρούντζος, (περίβλημα για μικρότερη επίδραση), ο οποίος περιβάλλει ένα πλαστικό βλήμα 0,5g. Το πλαστικό βλήμα έχει εγκοπές, οι οποίες είναι γεμισμένες με χρώμα βασισμένο στο σαπούνι. Με τη σύγκρουση της χρωμόσφαιρας σε οποιονδήποτε στόχο (μαλακό ή σκληρό) σπάνε οι εγκοπές και απελευθερώνεται το χρώμα, το οποίο μένει επάνω στο στόχο. Σε απόσταση μέχρι 15 μέτρων, δεν διαπιστώθηκαν μεγάλες διαφορές στη σκόπευση, ενώ η διασπορά βρίσκεται στα δεδομένα πλαίσια. Επιπρόσθετα, σε απόσταση πάνω από 15 μέτρα διαπιστώθηκαν διάφορες ανακρίβειες. Το ύψος της εκτόξευσης είναι περίπου στα 145 μέτρα, ενώ η χρήση του εκπαιδευτικού συστήματος απαιτεί προστατευτικό εξοπλισμό, για το λόγο ότι η δύναμη της σύγκρουσης (3,66 joule) μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς. Η ελάχιστη απόσταση πυροβολισμού πρέπει να είναι στα 2 μέτρα.

RED GUNS
Τα RED GUNS (εικόνα 4) χρησιμοποιούνται για τη λεγόμενη «ξηρά προπόνηση» και μας δίνουν τη δυνατότητα να παριστάνουμε ρεαλιστικά αλλαγή γεμιστήρα, όπλιση και πυροβολισμό χωρίς κανονικά πυρά, με αποτέλεσμα να είναι ακίνδυνα. Τα RED GUNS χρησιμοποιούνται για την αυτοματοποίηση των κινήσεων.

STRESS κατά την εκπαίδευση
Κάθε εκπαιδευτική διαδικασία δεν αναβαθμίζεται μόνο από τον εξοπλισμό και την τεχνολογία, αλλά απαιτείται και η πρόκληση STRESS με διάφορους τρόπους σε όλα τα σενάρια. Όταν ένα εξωτερικό ερέθισμα εκληφθεί ως πηγή απειλής – κινδύνου δια μέσω των αισθήσεων, τότε στο σώμα μας είναι πολύ πιθανό να συμβούν τα εξής:

• Αύξηση αδρεναλίνης στο αίμα.
• Διαστολή ορισμένων αγγείων και συστολή άλλων.
• Αυξημένα ποσοστά κάλιου και νάτριου στον οργανισμό.
• Ταχύπνοια και ταχυκαρδία.
• Αύξηση των χτύπων της καρδιάς, του ρυθμού της αναπνοής και της κυκλοφορικής πίεσης.
• Αδυναμία εκτέλεσης λεπτεπίλεπτων κινήσεων και συντονισμού οφθαλμού – χεριού.
• Απώλεια δυνατότητας εκτίμησης κοντινών αποστάσεων και εστίασης σε αυτές.
• Αδυναμία εστίασης σε κοντινά αντικείμενα.
• Επιρροή της ακοής και της όρασης (απώλεια περιφερειακής όρασης – όραση «τούνελ»)

Αυτές είναι μερικές επιπτώσεις του STRESS σε μία συμπλοκή.
Προκαλώντας λοιπόν το STRESS στον εκπαιδευόμενο, με διάφορους τρόπους και ασκήσεις σε πολλά σενάρια (Video – Ηλεκτρονικά σενάρια με πραγματικά πυρά και σενάρια όπου χρησιμοποιούνται όπλα με χρωμόσφαιρες), δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευόμενο να συνειδητοποιήσει το αποτέλεσμα της αντίδρασής του σε ρεαλιστικές συνθήκες (χωρίς να προκαλούμε το φόβο) και να βελτιωθεί. Η χρησιμοποίηση σύγχρονης τεχνολογίας διαφόρων συστημάτων εκπαίδευσης, μας επιτρέπει να προσαρμόζουμε εκπαιδεύσεις μέσω ρεαλιστικών σεναρίων, όσο περισσότερο είναι εφικτό στην πραγματικότητα. Το θέμα της εκπαίδευσης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερες παράγοντες, προκειμένου να μπορεί να λειτουργήσει μία ομάδα ασφαλείας με επαγγελματισμό. ¶ριστα εκπαιδευμένο προσωπικό εγγυάται σε καθημερινές καταστάσεις ρουτίνας την κανονική ροή διαδικασιών, ενώ παράλληλα είναι σε θέση να δράσει κατάλληλα σε καταστάσεις κινδύνου. Έτσι, το προσωπικό καθίσταται όσον το δυνατόν πιο αποτελεσματικό στην προστασία προσώπων και χώρων και μπορεί να πείσει για τις δυνατότητές του. Η προστασία μιας επιχείρησης ή ενός σημαντικού προσώπου από σωστά εκπαιδευμένο προσωπικό ασφαλείας, προσδίδει μεγαλύτερη σιγουριά και αξία.

Του Κωνσταντίνου Σταμούλη
Ειδικός σε Θέματα Ασφαλείας

Ο Κωνσταντίνος Σταμούλης έχει εργαστεί ως υπεύθυνος ασφαλείας σε διάφορους ομίλους, καθώς επίσης και στην ασφάλεια υψηλών προσώπων στη Γερμανία και δραστηριοποιείται στον εκπαιδευτικό τομέα.