Σύγχρονα Control Rooms – Μεθοδολογία, Σχεδιασμός & Υλοποίηση

Τα Control Rooms (Αίθουσες Εποπτείας & Ελέγχου), είναι ειδικά διαμορφωμένοι κεντρικοί χώροι επιτήρησης, όπου το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό ασφαλείας μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού, με τα απαιτούμενα  τεχνολογικά εργαλεία, εφαρμόζει κρίσιμες λειτουργίες (security operations) & πολιτικές ασφάλειας, ώστε να είναι σε θέση να αξιολογήσει & να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις όποιες καταστάσεις κρίσης παρουσιαστούν.

Κωνσταντίνος Κωστόπουλος
Product Manager
Security Systems & Infrastructure
Space Hellas

Σήμερα, οι απαιτήσεις για το σχεδιασμό σύγχρονων Control Rooms αυξάνονται συνεχώς και ο βέλτιστος σχεδιασμός αυτών γίνεται ολοένα και πιο εμφανές, ότι ενισχύει τη συνεργασία και την αποτελεσματικότητα του εντεταλμένου προσωπικού ασφαλείας. Κάθε επιτυχής υλοποίηση μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν η λειτουργικότητα και η ευελιξία, η ποιότητα και η ασφάλεια, ο διαχρονικός σχεδιασμός και η εργονομία επιτευχθούν συνθετικά & συνολικά.

Μεθοδολογία & Σχεδίαση Control Room

Τα πρώτα Control Rooms υλοποιήθηκαν έχοντας ως γνώμονα/βασικό αντικείμενο εποπτείας τα συστήματα μετρητών (gauge meters) και κατόπιν εμφανίστηκαν τα Distributed Control System (DCS) με στόχο την απομάκρυνση του κέντρου ελέγχου από τον εξοπλισμό πεδίου.

Συχνά οι υλοποιήσεις Control Rooms εφαρμόζονται προς εξοικονόμηση κόστους και χρόνου σε χώρους που ήδη υφίστανται, οδηγώντας συχνά σε συμβιβασμούς ως προς τη λειτουργικότητα αυτών, χωρίς όμως αναγκαία να περιορίζουν δραστικά το κόστος υλοποίησης, λόγω του εκτεταμένου refitting που απαιτείται.

Προς διευκόλυνση των εμπλεκόμενων σχεδιαστικών ομάδων, το International Standard ISO11064 έρχεται να θεσπίσει νόρμες, ώστε να μη αγνοηθεί καμία από τις βασικές πτυχές που αφορούν την λειτουργία ενός σύγχρονου και λειτουργικού control room. Το ISO 11064 καθορίζει την μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθηθεί για τον εργονομικό σχεδιασμό ενός Control Room, ωστόσο αναγνωρίζει ότι πολλά από τα άλλα συστήματα σχεδιασμού εργασίας που απαιτούνται για τη διασφάλιση της ανθρώπινης ασφάλειας, όπως η υγεία και η ευεξία, δεν αντιμετωπίζονται πλήρως από το πρότυπο.

Τα πρότυπα, βοηθούν τον σχεδιαστή να βελτιώσει τη χρήση του χώρου ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες και μεθοδολογίες για τη διάταξη και το σχεδιασμό των θέσεων εργασίας, καθώς και την ενσωμάτωση άλλων συστημάτων.

Η μεθοδολογία υλοποίησης που θα ακολουθήσει ο εξειδικευμένος σχεδιαστής είναι μια συμμετοχική διαδικασία, όπου εκτός άλλων χρησιμοποιούνται επαναληπτικές προσεγγίσεις καθορισμού αναγκών έργου, πριν την οριστικοποίηση αυτού. Πριν ακόμα ξεκινήσει ο σχεδιασμός σημαντικές πληροφορίες πρέπει να αντληθούν. Ο σχεδιαστής συχνά καλείται να αντιμετωπίσει πολύπλοκα ζητήματα όπως:

• Αλλαγές στο πλήθος των χειριστών
• Αλλαγές στα συστήματα και την τεχνολογία
• Αλλαγές λογισμικού και διεπαφής χειριστών
• Διόρθωση προηγούμενων ελλείψεων σχεδιασμού
• Ενσωμάτωση πρόσφατων εξελίξεων στον έλεγχο
• Αλλαγές στην τεχνολογία διεργασιών (operations)
• Θέματα λειτουργικότητας των συστημάτων κεντρικής διαχείρισης

Στάδια Σχεδιασμού & Υλοποίησης

Τα στάδια που πρέπει να ακολουθήσει κανείς σύμφωνα με το πρότυπο συνοψίζονται στα εξής:

• Καθορισμός των χρηστών (Ιdentify Users)
• Καθορισμός Human Computer Interface (Identify Interface)
• Προσδιορισμός των απαιτήσεων κονσόλας (Console Requirements)
• Προσδιορισμός της διάταξης της κονσόλας (Console Layout)
• Προσδιορισμός δευτερογενών απαιτήσεων
• Καθορισμός χωροταξικών / αρχιτεκτονικών απαιτήσεων
• Καθορισμός λειτουργικών απαιτήσεων

Αυτά τα στάδια αναλύονται ως ακολούθως:

Καθορισμός των Χειριστών – Στο στάδιο αυτό καθορίζεται ο ακριβής αριθμός χειριστών έτσι ώστε το κέντρο ελέγχου να επανδρώνεται με τον κατάλληλο αριθμό ατόμων από τις αναγκαίες ιεραρχικές βαθμίδες προσωπικού. Η  υπερ-στελέχωση ή υπο-στελέχωση δημιουργούν συχνά προβλήματα, όπως άνιση κατανομή φόρτου εργασίας, συνωστισμό, δυσκολία συντονισμού, αδυναμία διαχείρισης  εκτάκτων περιστατικών. Στο στάδιο αυτό είναι αναγκαίο να καθοριστούν και οι ρόλοι και αρμοδιότητες των χειριστών, καθώς αυτό θα καθορίσει πέρα από το πλήθος  και τον τύπο της κονσόλας του κάθε χειριστή.

Καθορισμός Human Computer Interface– Ο σχεδιαστής καλείται να ορίσει το Human Computer Interface (HCI) System. Σε γενικές γραμμές το HCI απαρτίζεται από  ένα πληκτρολόγιο/χειριστήριο,  ένα πλήθος από οθόνες ανά κονσόλα χειριστή και κάποιο γραφικό περιβάλλοντος πλοήγησης,  (EEMUA 201 Human Computer Interface Guidance).

Προσδιορισμός των Απαιτήσεων Κονσόλας – Έχοντας πια καθορίσει τις ανάγκες προσωπικού και εξοπλισμού, χρειάζεται να καθορίσουμε τις απαιτήσεις της κονσόλας των χειριστών. Οι επιλογές είναι αρκετές (από έτοιμες off the self, μέχρι custom λύσεις) προσαρμόζοντας τις επιλογές ανάλογα με το διαθέσιμο προϋπολογισμό του έργου.

Για να υπάρξει ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό περιβάλλον εργασίας με πληθώρα εργονομικών παραμέτρων χρειάζεται να συνυπολογιστούν φυσικές, ανατομικές, ανθρωπομετρικές, φυσιολογικές, συμπεριφορικές και βιομηχανολογικές ικανότητες, προκειμένου η στάση εργασίας, το οπτικό πεδίο, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χειριστών να μην αποτελέσουν παράγοντα αποτυχίας του σχεδιασμού.

Προσδιορισμός  της Διάταξης της Κονσόλας – Το στάδιο αυτό έχει να κάνει με τη διάταξη των κονσόλων στον χώρο. Παράγοντες όπως οι εσωτερικές διαδικασίες και οι απαιτήσεις συνεργασίας του οργανισμού παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της διάταξης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η τοποθέτηση της κονσόλας των χειριστών θα εξασφαλίσει απαραίτητα και τη βέλτιστη επικοινωνία και συνεργασία.

Στο σημείο αυτό έρχεται να βοηθήσει το πρότυπο ISO 11064 -3 που παρέχει οδηγίες σχετικά με τις ομαδοποιήσεις σταθμών εργασίας, τις απαιτήσεις απόστασης, καθώς και την θέση των οπτικών οθονών για καλύτερη οπτική γωνία θέασης.

Ο πιο σημαντικός παράγοντας στη σχεδίαση της κονσόλας είναι όχι μόνο η ικανοποίηση των εργονομικών προτύπων, αλλά και η παροχή ενός πρακτικού περιβάλλοντος εργασίας που παρουσιάζεται ως αποτελεσματικό, μειώνει το άγχος και την κόπωση και βοηθά τους χειριστές να εκτελούν τις εργασίες τους αποδοτικά.

Προσδιορισμός Δευτερογενών Απαιτήσεων – Συχνά σε ένα κέντρο ελέγχου θα πρέπει να αναγνωριστούν και τυχόν δευτερογενείς χρήστες όπως, επόπτες, μηχανικοί, εκπαιδευόμενοι, εκπαιδευτές κ.α Αυτοί χρειάζεται να προσδιοριστούν προκειμένου να διευθετηθούν θέματα που άπτονται της παρουσίας τους, (π.χ. διαδικασίες αδειοδότησης πρόσβασης & χώρος εργασίας).

Καθορισμός Χωροταξικών / Αρχιτεκτονικών Απαιτήσεων – Εφόσον ολοκληρωθούν τα παραπάνω στάδια, έρχεται η ώρα να αντιμετωπιστούν θέματα που άπτονται της διάταξης του χώρου, που θα στεγάσει το κέντρο ελέγχου. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, θα πρέπει να καθοριστούν οι εργονομικές απαιτήσεις καθενός από τα μεμονωμένα δωμάτια του κέντρου ελέγχου, όπως ο φωτισμός, η ηχομόνωση και η ροή κυκλοφορίας. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως οι ανακλάσεις, η απορρόφηση και η απόδοση ήχων, καθώς και να καθοριστούν θέσεις θυρών.

Καθορισμός λειτουργικών απαιτήσεων – Το τελικό στάδιο σύμφωνα με το ISO 11064 αφορά την επίλυση λειτουργικών θεμάτων που άπτονται της θέρμανσης, του εξαερισμού και της κυκλοφορίας του αέρα, του επιπέδου φωτισμού  (συχνά τα επίπεδα φωτισμού δεν είναι ενιαία σε όλο το κέντρο ελέγχου), όπως επίσης και απαιτήσεων που σχετίζονται με ηλεκτρολογικές, υδραυλικές και τηλεπικοινωνιακές ανάγκες.

Εφόσον ολοκληρωθούν τα παραπάνω, απομένει το στάδιο της υλοποίησης, ώστε να έχουμε ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό κέντρο ελέγχου & εποπτείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι  ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός Control Room είναι μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, που απαιτεί πολλές ώρες συνεντεύξεων και συμπλήρωση αναλυτικών ερωτηματολογίων προκειμένου να φτάσουμε σε ένα λειτουργικό αποτέλεσμα. Οι επιλογές που θα γίνουν στη φάση του σχεδιασμού είναι καθοριστικές και εφόσον γίνουν με γνώμονα το θετικό αποτέλεσμα θα επισπεύσουν την υλοποίηση και θα μειώσουν πιθανότητες ανάγκης μελλοντικού ανασχεδιασμού.

Η Space Hellas έχοντας την εμπειρία από την υλοποίηση σύγχρονων Control Room, συνιστά στους πελάτες της, όταν πρόκειται να προχωρήσουν σε μια τέτοια επένδυση, να οραματίζονται το μέλλον. Η νέα τεχνολογία επιτρέπει πλέον στους οργανισμούς να επιβλέπουν πολλαπλά συστήματα  και δομές της επιχείρησή τους.  Αυτό περιλαμβάνει από συστήματα ασφάλειας (CCTV, Συστήματα Ελέγχου Πρόσβασης, Συστήματα Συναγερμών & Πυρανίχνευση, Συστήματα Αναγγελιών κ.λπ.), μέχρι την εποπτεία assets (όπως π.χ. παρακολούθηση οχημάτων) και κρίσιμων υποδομών (ΙΤ and Νetwork Ιnfrastructure)  από ένα κεντρικό σημείο εργασίας.

Σε επίπεδο σχεδιασμού, συνιστούμε πάντα στους πελάτες μας να ακολουθήσουν μια προσέγγιση “from scratch” και να μην περιοριστούν σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό προς εξοικονόμηση κονδυλίων. Τελικά η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται δεν είναι σημαντική, καθώς συχνά πέρα από την χρήση παρωχημένου εξοπλισμού και τεχνολογίας (που περιορίζουν και την αποδοτικότητά του προσωπικού) απαιτείται μεγάλη προσπάθεια για re-fitting.

Πολλά είδη που χρησιμοποιούνται σε ένα Control Room (εργονομικά καθίσματα με στήριξη πλάτης, κονσόλες/γραφεία με λειτουργικό σχεδιασμό και κρυφές οδεύσεις καλωδίων, ρυθμιζόμενες βάσεις οθονών, πιθανόν να αυξάνουν τα κοστολόγια, αλλά εφόσον κριθούν απαραίτητες θα πρέπει να υλοποιηθούν. Οι εργαζόμενοι αναμένεται να αποδίδουν καλύτερα στο έργο τους και η επένδυση σε εξοπλισμό θα καθορίσει πόσο καλά μπορούν να εκτελέσουν την εργασία τους. Η διακοπή εργασιών και η εκ νέου δαπάνη για τη διόρθωση τυχόν αστοχιών θα κοστίσουν αρκετές φορές περισσότερο, από τη διασφάλιση ότι το έργο υλοποιείται σωστά εξ αρχής.

Integration Συστημάτων σε Control Room

Συνιστούμε επίσης στους πελάτες μας την ενοποίηση (Integration) των συστημάτων ασφάλειας, άλλωστε έχουμε την εξειδίκευση του System Integrator. Τα συστήματα PSIM επιτυγχάνουν να συγκεντρώσουν σε «μια οθόνη»  πληροφορίες από πολλαπλά συστήματα, μειώνοντας έτσι δραστικά το πλήθος των αντικειμένων που καλείται να επιτηρεί ένας χειριστής. H τεχνολογία μας επιτρέπει να αποτυπώνουμε σε ένα ενοποιημένο περιβάλλον όλα τα υποσυστήματα της ηλεκτρονικής ασφάλειας (και όχι μόνο ) ενός οργανισμού.

Σήμερα, οι νέες τάσεις στο Integration των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας απαιτούν την χρήση:

• IP τεχνολογιών
• Λύσεων IoT εφαρμογών
• Υποδομών Cloud
• Λύσεων Video Analytics
• Drone & Anti-drone λύσεων

Όλες αυτές οι νέες τεχνολογίες, εφόσον υλοποιηθούν και χρησιμοποιηθούν σωστά, αναβαθμίζουν την ποιότητα των υπηρεσιών που κάνει χρήση ο τελικός πελάτης, καθώς:

• Προφυλάσσουν αποτελεσματικά τις εγκαταστάσεις
• Βοηθούν στην αλληλεπίδραση διαφορετικών συστημάτων ασφάλειας ή και άλλων IP συστημάτων
• Διαχέουν την κατάλληλη πληροφορία στο αρμόδιο προσωπικό, σε οποιοδήποτε μέσο
• Αυξάνουν την ταχύτητα αντίδρασης σε κρίσιμα περιστατικά
• Αναλύουν με κατάλληλες μεθόδους τη συλλεγόμενη πληροφορία
• Αυτοματοποιούν τις απαιτούμενες ενέργειες
• Αναβαθμίζουν τον ρόλο του προσωπικού ασφάλειας
• Εξοικονομούν σημαντικούς επιχειρησιακούς πόρους
• Δημιουργούν το κατάλληλο πλαίσιο λειτουργίας με άμεση ενημέρωση για την κατάσταση λειτουργίας του ενεργού εξοπλισμού
• Διευκολύνουν τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων
• Βελτιώνουν σημαντικά τα επίπεδα ασφάλειας

Η ολοκλήρωση του κάθε συστήματος PSIM είναι εξατομικευμένη, μοναδική και απαιτεί την υποστήριξη μιας στρατηγικής, που ενσωματώνει τις σωστές διαδικασίες, το προσωπικό, κατάλληλα δεδομένα και σημαντικό χρόνο, κόπο και γνώση για την επιτυχημένη υλοποίηση από όλους τους εμπλεκόμενους. H πολυπλοκότητα υλοποίησης των παραπάνω τεχνολογιών, απαιτεί υψηλή τεχνογνωσία στις Τεχνολογίες Δικτύων, Τηλεπικοινωνιών, Πληροφορικής και Ασφάλειας Πληροφοριακών συστημάτων, όπως και στις εξειδικευμένες τεχνολογικές λύσεις και υπηρεσίες, χαρακτηριστικά που ένας Ιntegrator στο τομέα της ηλεκτρονικής ασφάλειας συστημάτων θα πρέπει απαραίτητα να διαθέτει.

H Space Hellas, είναι ένας κορυφαίος System Integrator με διεθνή παρουσία. Από το 1985 μελετά, σχεδιάζει, προμηθεύει, εγκαθιστά, υποστηρίζει και συντηρεί, ολοκληρωμένες λύσεις Τηλεπικοινωνιών, Πληροφορικής και Ασφάλειας. Με παρουσία πάνω από 35 χρόνια στην αγορά, βρίσκεται πάντα στην αιχμή της τεχνολογίας και παρακολουθεί από κοντά όλες τις εξελίξεις και τάσεις παγκοσμίως. Στον τομέα των συστημάτων ασφάλειας η εταιρεία παρέχει ενοποιημένες λύσεις και έχει υλοποιήσει με επιτυχία σύνθετα έργα σε μεγάλους οργανισμούς και επιχειρήσεις, όπως τράπεζες, βιομηχανίες, στάδια, οργανισμούς δημοσίου, αεροδρόμια, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, κ.α.