SECURITY ή «ΑΣΦΑΛΕΙΑ»: H ιστορία μιας λέξης στους αιώνες

Η λέξη Security, που πλέον προτιμούμε να χρησιμοποιούμε ευρέως- ακόμα και όταν μιλάμε ελληνικά – αντί για τον όρο ασφάλεια, έχει μια μακρά ιστορία με ελληνικές ρίζες, που αξίζει να αναφερθεί.

Σήμερα χρησιμοποιούμε τη λέξη Security, εννοώντας την αίσθηση της ασφάλειας που πηγάζει από την απομάκρυνση κάθε κινδύνου που τυχόν μας απειλεί ή μας βλάπτει. Πολλές φορές στις ένοπλες δυνάμεις συναντάμε τους όρους: Ασφάλεια Στρατοπέδου, Διαβάθμιση Ασφάλειας εγγράφων, ενώ στον κόσμο των επιχειρήσεων και οργανισμών είναι ευρέως διαδεδομένοι οι όροι :Υπεύθυνος Ασφαλείας, Security Manager, Σεκιουριτάς, Εταιρεία Security κ.λπ.

Στη σημερινή ξένη αγγλική ορολογία και συγκεκριμένα κατά τους R. Fischer/G. Green, o ορισμός του Security προσδιορίζεται σαν μια σταθερή, σχετικά προβλέψιμη κατάσταση, στην οποία, άτομα ή ομάδες προοδεύουν χωρίς την ύπαρξη καταστροφών, βλάβης φόβου, ενόχλησης ή τραυματισμού. Για άλλους, όπως ο κος R. Sem CPP το Security είναι περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη! Ίσως υπερβολικό, αλλά σκεφθείτε ότι το αν υπάρχουν κανόνες υπό τύπο μαθηματικών εξισώσεων που μπορούν να καλύψουν την εύρυθμη λειτουργία οργανισμών, καταστάσεων ή οποιωνδήποτε απαιτήσεων, τότε δεν βρίσκετε γοητεία στην πρόσκληση να βρεθούν αυτοί οι κανόνες που θα εξουδετερώσουν τις όποιες αρνητικές πιθανότητες που τυχόν εμφανίζονταν; Αυτό όμως, δεν σημαίνει και η «ασφάλεια»; Η εξασφάλισή μας απέναντι σε κάθε κίνδυνο ή απρόοπτο; Πηγή και κίνητρο της επίτευξης του στόχου αυτού, πιστεύω πως όλοι θα συμφωνήσουν, αποτελεί η φροντίδα, το ενδιαφέρον, η «έννοια μας».
Ας δούμε όμως τη μακρά ιστορία που έχει η λέξη Security, που τόσο φιλάρεσκα εμείς οι Έλληνες προτιμούμε να χρησιμοποιούμε αντί της επιμέλειας /φροντίδας για την ασφάλειά μας, όπως θα αποδίδονταν σωστότερα ο όρος στα ελληνικά.

Στη Ραψωδία Υ της Οδύσσειας του Ομήρου, στιχ.147-151, διαβάζουμε: « Η δι’ αύτε- ομωήσειν εκέκλετο δια γυναικών Ευρλυκλι’ διπος θυγατήρ Πεισινορίδας Αργειθ Αργειθ αι μεν δώμα κορήσατε ποιπνύσασαι, ράσσατε τα’εντε θρόνοις ευποιήτοισι τάπητας βάλλετε πορφυρέους.»
Κάτι που σημαίνει «Τότε η Ευρύκλεια πρόσταξε τις άλλες παρακόρες η σεβαστή γερόντισσα του Ωπου η θυγατέρα. Φροντίστε, σαρώστε με σπονδή και ράνετε το σπίτι και ρίξτε τα πορφυρά χαλιά στους καλοκαμωμένους θρόνους».

Είναι το χορίο όπου η γραία Ευρύκλεια – παραμάνα του Οδυσσέα- η οποία τον είχε ήδη αναγνωρίσει – όταν επέστρεψε εκείνος αγνώριστος στην Ιθάκη – δίνει εντολή στο υπηρετικό προσωπικό να κάνει ετοιμασίες για τη γιορτή που θα ακολουθήσει. Ξημερώνει η ημέρα της εκδίκησης του Οδυσσέα εναντίον των μνηστήρων της Πηνελόπης, που θα είναι και η τελευταία τους μέρα στη ζωή.
Κορήσατε είναι η προστακτική του ρήματος κορέω-κορώ στον απλό Ενεστώτα.
Σήμερα, αντίστοιχα, ο νεωκόρος δεν είναι εκείνος που φροντίζει την εκκλησία; Επομένως, η ρίζα του ουσιαστικού είναι ζωντανή ως σήμερα και μάλιστα
στο λεξικό του Σουίδα από το 10ο αιώνα, συναντάμε το «κορέω» να εννοεί: μεριμνώ/φροντίζω. Συνεπώς και ο κούρος είναι ο νέος ο οποίος χρειάζεται την φροντίδα των μεγαλυτέρων του για να μεγαλώσει, καθώς και η νέα κοπέλα-κόρη.
Κόρη όμως λέγεται και το ευαίσθητο μέρος των ματιών μας, που χρειάζεται προσοχή. Επίσης, συνεπικουρούμενος, αυτός που επιπρόσθετα ενισχύεται, φροντίζεται βοηθιέται.
Αντιδάνειο cura στα λατινικά, από Sine+cura= χωρίς φόβο και αγωνία.
Μ’ αυτόν τον τρόπο προέκυψε η Securis ο δίδυμος πέλεκυς των Ρωμαίων, το φοβερό τους όπλο, που τους έκανε ισχυρούς στο πεδίο της μάχης, κάνοντάς τους ατρόμητους στον πόλεμο, μιας και το όπλο που χρησιμοποιούσαν φρόντιζε κατά ένα μεγάλο βαθμό την ασφάλειά τους.
Στους βυζαντινούς χρόνους 1000-1300μ.Χ. συναντάμε το τζικούριον που είναι η εξέλιξη του όπλου των Ρωμαίων, που χρησιμοποιούν οι Βάρραγγοι. Αυτοί ήταν μισθοφόροι από τα Βόρεια Κράτη, που προήλθαν αρχικά από τις χώρες της ΝΑ Σουηδίας .
Ήταν ψηλοί, εύσωμοι, λευκοί, γενναίοι, τραχείς και εμπειροπόλεμοι στη μάχη. Φοβεροί στην επίθεση, σταθεροί στην άμυνα. Αποτέλεσαν τη φρουρά του αυτοκράτορα. Εστρατωνίζοντο στον περίβολο των ανακτόρων που φρουρούσαν με ακλόνητη πίστη. Τον αμφίδρομο πέλεκυ (τζικούριο) εχειρίζοντο με μεγάλη επιδεξιότητα, προέτασσαν πυκνούς σχηματισμούς στη μάχη και χτυπούσαν τους πέλεκεις, αλαλάζοντας με πολεμικές κραυγές .
Σημασία έχει ότι όπου κι αν συναντήσαμε τη χρήση του ρήματος κορέω του Ομήρου, ως σήμερα, η βασική του έννοια δεν έχει αλλάξει. Η χρήση μάλιστα στην Ελλάδα, σήμερα, της αγγλικής λέξης security, δεν είναι παρά ένα αντιδάνειο της αρχικής ρίζας του ελληνικού εκείνου ρήματος. Συνεπώς, δεν πρέπει να μας προβληματίζει η χρήση του αγγλικού όρου και δεν αφελληνίζεται μ’ αυτόν τον τρόπο η γλώσσα μας.
Εξ άλλου, όταν ο σκοπός είναι να νιώθουν ασφαλείς οι υπάλληλοι στον κόσμο των επιχειρήσεων, οι στρατιώτες στις ένοπλες δυνάμεις ή οι πολίτες μιας χώρας, μην ξεχνάμε πως όλοι τους είναι άνθρωποι που χρειάζονται φροντίδα, σαν του ματιού την «κόρη» !

Του Λάμπρου Κατσώνη
Security Manager – Βρετανική Πρεσβεία Αθήνας