Salus populi suprema lex: Η ασφάλεια του λαού είναι ο υπέρτατος νόμος (Κικέρων)

Η χρήση όπλων από πολίτες, για την ασφάλεια πολιτών και η επιχειρησιακή ετοιμότητα για μαζική τακτική εφαρμογή της οπλοφορίας στην παροχή ασφάλειας από πολίτες.

Κρεμασμένα στο τζάκι, χωμένα στο πάνω ράφι της ντουλάπας, άλλοτε με την υποψία ύπαρξής τους ή τη θολή ανάμνησή τους, την επίκλησή τους ή την τυχαία επίδειξή τους, τη θαρραλέα ανάρτησή τους στον ώμο ή στο ζωνάρι, τα όπλα πάντοτε γοήτευαν ή φόβιζαν, αλλά πάντα αντανακλούσαν τη δύναμη, εφαρμόζοντας κρατικές πολιτικές και επιβάλλοντας την εξουσία από όπου και αν αυτή προερχόταν.

Δικαιολογία των εξεγερθέντων – «να πάρουμε τα όπλα ενάντια στην κρατική βία» και άλλοθι της εξουσίας – «αν πάρουν όπλα θα καταλυθεί το κράτος», τα όπλα παρέχουν την αυτοπεποίθηση ενός τοτέμ αλλά και την ισχύ να επιβάλουν νόμους δημιουργώντας Κράτος, με πλέον πρόσφατο παράδειγμα την κυβέρνηση της επταετίας: επιβαλλόμενη δια των όπλων μεν, ήταν η νόμιμη κυβέρνηση όμως που όρκισε την επόμενη στην όδευση προς την Κοινοβουλευτική διακυβέρνηση.

Αποφεύγοντας τις σκιές που μπορεί να δημιουργήσει μια περαιτέρω ενασχόλησή μας με την πολιτική δύναμη των όπλων, θα μείνουμε στην κοινωνική τους διάσταση και στους επηρεασμούς που αυτή φέρει, ζώντας τη νομική στιγμή της Ελληνικής Ιστορίας κατά την οποία το Κράτος δίδει στους πολίτες – με στόχο τη φύλαξη πολιτών αλλά και τη διατήρηση της έννομης συνέχειας – όπλα αλλά και αστυνομικά καθήκοντα.
Αυτά τα καθήκοντα είναι μια δουλειά όπως όλες οι δουλειές: έχει ένα ωράριο, προϊστάμενο, μαθαίνει κάποιος μια ρουτίνα, παίρνει και ένα εργαλείο και ξεκινάει. Σε μια υπόθεση εργασίας και ο ράφτης έχει εργαλεία, βελόνες, ψαλίδια. Προκύπτουν όμως δύο ερωτήματα στον παραλληλισμό μας: πού μοιάζουν ένα ψαλίδι με ένα πιστόλι – και δεύτερον, γιατί αναρωτιόμαστε ποια είναι η σχέση του φύλακα με το ράφτη; Αλλά επειδή ακούγονται ΄΄κάπως΄΄ όλα αυτά, ας τα ξεδιαλύνουμε.
Ένα ψαλίδι και ένα πιστόλι πάνω σε κάποιο τραπέζι δεν διαφέρουν καθόλου αφού αποτελούν μια εικαστική παρέμβαση στο τοπίο, χωρίς καμιά χρηστικότητα, ανώφελα στη στιγμή, ακίνδυνα στο χρόνο. Η διαφορά δεν είναι στα αντικείμενα, αναβλύζει από τη χρήση – ή καλύτερα από τους χρήστες. Συμπεραίνουμε εύκολα πως ένα πιστόλι σε μία θήκη αποτελεί από μόνο του φόβητρο και λειτουργεί «επί τη εμφανίσει» και το επικίνδυνο δεν είναι το αντικείμενο αλλά ο χρήστης. Όπως ένας νευριασμένος ράφτης με ένα ψαλίδι στα χέρια του.
Στο δεύτερο προβληματισμό μας, ψάχνουμε να δούμε το αν αφού ο ράφτης χρησιμοποιεί το ψαλίδι καλά, μπορεί να χρησιμοποιήσει και το όπλο καλά ή – καλύτερα – αν μπορεί να αναλάβει καθήκοντα φύλακα και να τα διεκπεραιώσει με τη μαεστρία που κονταίνει ένα παντελόνι. Έτσι θα πρέπει να αναρωτιόμαστε τι πραγματικά περιμένουμε να συμβεί όταν θα καλέσουμε ένα βιομηχανικό εργάτη ή έναν επί μακράν άεργο απόφοιτο Πανεπιστημίου, δίδοντάς του όπλο και βγάζοντάς τον σε δημόσιο χώρο, να εφαρμόσει τη συνέχεια του Νόμου σε έναν πολύ εμπορικό δρόμο. Ποιος επιχειρησιακός σχεδιασμός, ποιες εταιρικές δικλείδες ασφαλείας, ποιος Νομοθέτης θα μπορέσουν να σταθούν όρθιοι απέναντι στο εσωτερικό Big bang που θα προκληθεί σε αυτόν τον άνθρωπο όταν θα βγει ένοπλος στους δρόμους μιας γειτονιάς, ίσως της γειτονιάς του, στην οποία μπορεί να τον χλεύασαν όταν ήταν έφηβος – ίσως λόγω της παχυσαρκίας του ή της πιθανής αποστασιοποίησής από την οικεία ποδοσφαιρική ομάδα της περιοχής. Ποιος είναι αυτός ο παράγοντας που θα υπερκεράσει το ψυχικό δυναμικό της ψευδαίσθησης ισχύος που δημιουργεί η νόμιμη δημόσια ανάρτηση και επίδειξη όπλων; ¶ραγε όταν χρειάζεται να δημιουργήσουμε ανασχετικά έργα τα οποία θα προστατεύουν τον επαγγελματισμό από τις ερασιτεχνικές επιθέσεις κατάλυσης των δομών του, πού πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τις απαντήσεις;

Δυσάρεστες, αλλά υπαρκτές εξαιρέσεις στον κανόνα
Μεταφερόμαστε τώρα στο θέατρο Χ μιας επιτυχημένης βομβιστικής επίθεσης αγνώστου πατρότητας, με τη σκέψη νοικοκυρών και ειδικών να φλερτάρει με την άποψη περί τρομοκρατικής επιχείρησης. Οι αρμόδιες Αρχές έχουν αποκλείσει την εστία της επίθεσης και τους χώρους που κρίνουν σκόπιμο, ακροβολίζοντας ένοπλους φρουρούς στην περίμετρο του περιστατικού.
Ας επιχειρήσουμε μία CTR (Close Target Reconnaissance) επιχείρηση κοντινής αναγνώρισης στόχου, με σκοπό μια διαφορετική νίκη απέναντι όχι σε αντίπαλο, αλλά απέναντι στον κακό μας δαίμονα. Την ελληνική τάση να παραμετροποιούμε κατά το δοκούν διαδικασίες, τακτικές και τεχνικές, διαπράττοντας ένα tailoring που δημιουργεί λάθος νούμερο ρούχα, άλλοτε πολύ μικρά και άλλοτε πολύ μεγάλα, ποτέ όμως αυτά που μας χρειάζονται. Τι βλέπουμε αλήθεια; Όλη την κοινωνία να στέκει στα γύρω πεζοδρόμια, ένστολα ντυμένη, παίζοντας σε ένα διαφορετικό έργο τους ίδιους ρόλους που βλέπουμε καθημερινά στο πρόσωπο του γείτονα και της γειτόνισσας:
Ο παλιός: ξεχωρίζει από το τσιγάρο σε θέση απόκρυψης ανάμεσα στο δείκτη και το μέσο, με το τζόκεϊ σε κουρασμένη επικλινή θέση και με τσάκιση στη μέση του γείσου από το δίπλωμα για την απόθεση στην επιγονάτια θέση του πεντάτσεπου. Το άλλο χέρι είναι απασχολημένο στην περιστροφή της αλυσιδίτσας – μπρελόκ του 3ου Λόχου Καταδρομών, ενώ το ΜΡ5 αναρωτιέται για το ρόλο του στο έργο.
Ο Τζι Αϊ Τζο: Οκτάγωνο να καλύπτει το μέτωπο και τα antiballistic καθρέφτη Oakley γυαλιά ηλίου, η cordura θήκη με το ταμπελάκι της Walter να εμφανίζεται διακριτικά στο μηρό και το άρβυλο με 3D πάτο, antistatic και SP3 προστασία, σε διαρκή προσπάθεια να κρατήσει την ανάσα του για να μη φανεί η κοιλιά, με το υποπολυβόλο να ρεμβάζει αναρτημένο σε μια αρτάνη αλεξιπτώτου που ποτέ δεν σηκώθηκε ο θόλος του, ενώ το κινητό αφής απαθανατίζει την κινητοποίηση χάριν της βραδινής συνάντησης με το αίσθημα.

Ο Κλασικός με τη ΒΤ και το άρβυλο Ε.Σ., ο Μοδάτος με το μαλλί καρφάκια από το ζελέ και την τσάκιση, είναι δυσάρεστες εξαιρέσεις ενός κανόνα που θέλει τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. να προσπαθούν να γίνονται καλύτερα, αξιοποιώντας τις εμπειρίες τους μέσα από ένα περιβάλλον διαρκών οικονομικών περικοπών και πολιτικής αβελτηρίας να λάβουν οι Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας την κοινωνική θέση, που κομματικές δολοπλοκίες και σκιερές συγκυρίες τους στέρησαν με τα χρόνια.

What now?
Ο Andy McNab στο βιβλίο του Immediate Action, σαρκάζει λέγοντας ΄΄Guccis goes faster΄΄, σατιρίζοντας τα επώνυμα αλλά άχρηστα χαϊμαλιά που αναρτούν κάποιοι στις εξαρτήσεις τους και τις εν γένει επιλογές τους στον εξοπλισμό τους, ελπίζοντας μάλλον σε μια από μηχανής αναπλήρωση της ελλειμματικής εκπαίδευσης ή φυσικής τους κατάστασης. Το όπλο αποτελεί το βασικό κομμάτι της εξάρτησης και ο ρόλος του δεν είναι περιφερειακός. Σημαντικό κομμάτι της εκπαίδευσης των δυνάμεων ασφαλείας που αποτελούν την κατεξοχήν επαγγελματική ομάδα η οποία χρησιμοποιεί όπλα, πρέπει να είναι η εξοικείωση με τους διαθέσιμους τύπους οπλισμού, αλλά και η νοητική και ψυχολογική προετοιμασία για τη χρήση τους και τα καταστρεπτικά αποτελέσματά της, η έννοια της ανάλογης βίας και άλλα δεδομένα ασφαλείας, όπως: οι τυχαίες εκπυρσοκροτήσεις, η μεταφορά και φύλαξή τους, η επήρεια του πυροβολισμού στην ακοή, η τοξικότητα των αερίων σχάσης, οι στατιστικές εμπλοκών και οι ιδιαίτερες ανάγκες συντήρησης κάθε μοντέλου, η επιλογή των πυρομαχικών κατά περίπτωση, η ικανότητα ανάσχεσης και οι παράγοντες που την επηρεάζουν – και για να μην ανακαλύπτουμε την Αμερική, άλλα τόσα όσα συνιστούν μια πραγματική επιστήμη. Και παράλληλα, η ηθική χρήσης και η ηθική που προβάλλεται ως αποτέλεσμα της χρήσης, η νομολογία, ο κοινωνικός αντίκτυπος της μεταφοράς και επίδειξης των όπλων, η κοινωνική ανεκτικότητα στα παραπάνω και πόσες ακόμη γνώσεις, που προβάλλουν στις διαρκείς στροφές του δρόμου της αναζήτησης της γνώσης.
Για τους ιδιώτες και τις ΙΕΠΥΑ όλα όσα ειπώθηκαν παραπάνω, πρέπει να ισχύσουν σε πολλαπλάσιο βαθμό. Αν για ένα Δόκιμο αστυφύλακα ή λιμενικό η ηλικία των δεκαοκτώ είναι μια καλή στιγμή για την εμπέδωση κουλτούρας οπλοφόρου, για έναν ιδιώτη η ηλικία που θα κληθεί «στα όπλα» έχει πολλά «θέματα»: δεν απαιτείται μόνο δύναμη για την εμπέδωση κουλτούρας οπλοφόρου, με τις τόσες αντίρροπες δυνάμεις να επενεργούν στην προσωπικότητα του δόκιμου πολίτη οπλοφόρου, αλλά και πολλαπλάσια δύναμη για την εκρίζωση της νοοτροπίας του «πολίτη – ράφτη» που δανειστήκαμε παραπάνω ή όποιου ρόλου έπαιζε στη μέχρι χθες επαγγελματική του ζωή. Μπροστά σε μια δομική αλλαγή όπως αυτή που φέρνουν τα παγωμένα και μαγειρευμένα νομοθετήματα, η ιδιωτική πρωτοβουλία πρέπει να ξεπεράσει τον εαυτό της, στοχοθετώντας την υπέρβαση των συντεχνιακών συμπλεγμάτων, καταρτίζοντας υψηλά η ίδια το προσωπικό ειδικών καθηκόντων όπως οι οπλοφόροι, με διαρκείς εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες θα υπερβαίνουν τα οριζόμενα από το Νόμο. Στη λοκομοτίβα της ασφάλειας, στο Ισραήλ, είναι γνωστό ότι λειτουργεί συντονιστικό όργανο των ΙΕΠΥΑ με το κράτος, με κύρια όμως λειτουργία αυτή του επικοινωνιακού forum μεταξύ των εταιρειών, ώστε η – μεταξύ άλλων – κατάρτιση κοινού εκπαιδευτικού προγραμματισμού στην αγορά της ασφάλειας, να οδηγεί μέσω του υγιούς ανταγωνισμού σε διαρκώς ποιοτικότερες υπηρεσίες. Ας εκμεταλλευτούμε τη μοναδική ευκαιρία που μας δίνει η αρχή, για να κερδίσουμε το τακτικό πλεονέκτημα απέναντι στην κακοδαιμονία μας.

Δημοσθένης Κ. Παναγιώτου
Ψυχολόγος Ba,
MA in Organizational Psychology
cand. MSc in Forensic Psychology
Υπεύθυνος Ασφαλείας ΙΚΕΑ Θεσσαλίας
dimosthenis.panagiotou@gmail.com