Ρομπότ ως φύλακες ασφαλείας. Επιστημονική φαντασία ή πραγματικότητα;

Ολοένα και περισσότεροι κατασκευαστές ρομπότ παρουσιάζουν συστήματα που έχουν σχεδιαστεί ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν σε εφαρμογές φυσικής ασφάλειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Κ5 της εταιρίας Knightscope -που απεικονίζεται στην κεντρική φωτογραφία- και έχει τη δυνατότητα να εκτελεί περιπολίες σε εμπορικά κέντρα, πάρκινγκ και άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους.

Μπορεί τα ρομπότ να έγιναν γνωστά στο ευρύ κοινό από κινηματογραφικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όμως η πραγματικότητα σήμερα δείχνει ότι η σημερινή τεχνολογία μπορεί να ξεπεράσει και τα πιο ευφάνταστα σενάρια του παρελθόντος.

Τα ρομπότ σήμερα, χρησιμοποιούνται ευρέως σε πολλούς τομείς και βρίσκουν κυρίως εφαρμογή στο τομέα της βιομηχανίας, συμμετέχοντας σε πολλές φάσεις των παραγωγικών διαδικασιών, απλοποιώντας τις διεργασίες, μειώνοντας τον ανθρώπινο φόρτο εργασίας, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και βελτιώνοντας το επίπεδο ασφάλειας.

Εξίσου σημαντικός, ήταν και είναι ο ρόλος τους σε διάφορες επιστημονικές, στρατιωτικές ή και ερευνητικές εφαρμογές (εξερεύνηση διαστήματος, υποθαλάσσιες αποστολές, στρατιωτικές επιχειρήσεις) καθώς παρέχουν τη δυνατότητα αντικατάστασης του ανθρώπου σε δύσκολές και επικίνδυνες αποστολές κυρίως για την απεικόνιση μέσω καμερών εικόνων που είναι δύσκολα να ληφθούν με άλλο τρόπο.

Κοινό στοιχείο όλων αυτών των ρομποτικών εφαρμογών -τα προηγούμενα κυρίως χρόνια- ήταν φυσικά το κόστος κατασκευής των συστημάτων, μιας και πρόκειται συνήθως για ακριβές υλοποιήσεις που απαιτούσαν σημαντική επένδυση χρημάτων. Παρόλα αυτά η συνεχής εξέλιξη της ρομποτικής τεχνολογίας οδηγεί σταδιακά και στη μείωση του κόστους παραγωγής, καθιστώντας τα ρομποτικά συστήματα περισσότερο προσιτά με αποτέλεσμα να διευρύνεται η χρήση τους και σε άλλα πεδία εφαρμογών, όπως για παράδειγμα και στη φυσική ασφάλεια.

Στο πλαίσιο λοιπόν, του ολοένα και αυξανόμενου ενδιαφέροντος που παρουσιάζει η χρήση των ρομπότ για διάφορους κλάδους, είναι λογικό όσοι δραστηριοποιούνται στο τομέα της φυσικής ασφάλειας να έλκονται από την ιδέα δημιουργίας ρομπότ τα οποία θα μπορούν να έχουν κάποιο ρόλο στα έργα διαχείρισης της ασφάλειας επιτελώντας λειτουργίες ενός φύλακα.

Η εξέλιξη

Η ονομασία ρομπότ (robot) προέρχεται από την σλαβική λέξη “robota” που σημαίνει εργάτης. Έτσι λοιπόν χαρακτηρίζεται μια μηχανή που μπορεί είτε αυτόνομα, είτε υπό την απευθείας καθοδήγηση ενός χειριστή μέσω ενός υπολογιστή να διεκπεραιώσει ένα ευρύ φάσμα εργασιών. Πιο συγκεκριμένα για να μπορέσει μια μηχανή να χαρακτηριστεί ως ρομπότ θα πρέπει να διαθέτει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Αντίληψη του περιβάλλοντος
• Ικανότητα εκτέλεσης αποστολών και εργασιών δηλαδή να διαθέτει τις λειτουργίες κίνησης και χειρισμού
• Να μπορεί να επαναπρογραμματισθεί ώστε να εκτελεί διαφορετικές εργασίες μέσα όμως σε ένα συγκεκριμένο εύρος
• Να διαθέτει ένα σχετικό βαθμό αυτονομίας καθώς και δυνατότητα επικοινωνίας με τους χειριστές του

Τα ρομπότ μπορούν να ταξινομηθούν σε πολλές κατηγορίες:

1. Ανθρωποειδή, όταν δηλαδή διαθέτουν εμφάνιση που προσεγγίζει την ανθρώπινη εμφάνιση, γνωστά και ως androids τα οποία συχνά βλέπουμε στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας
2. Εποχούμενα τα οποία διαθέτουν την εμφάνιση ενός οχήματος και μπορούν να χρησιμοποιούνται για διάφορες αποστολές
3. Ρομπότ βραχίονα τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση εργασιών σε βιομηχανικές γραμμές παραγωγής

Όπως αντιλαμβανόμαστε μπορεί κάποιο ρομπότ να αποτελεί συνδυασμό των προηγούμενων κατηγοριών. Δηλαδή, ένα εποχούμενο τροχοφόρο ρομπότ μπορεί παράλληλα να διαθέτει και ένα ρομποτικό βραχίονα προκειμένου να εκτελεί συγκεκριμένες εργασίες όταν προσεγγίζει το αντικείμενο της εργασίας του. Μια σημαντική διαφοροποίηση των σύγχρονων ρομπότ είναι βάσει του τρόπου λειτουργίας τους. Υπάρχουν δηλαδή τα ρομπότ που λειτουργούν εντελώς αυτόνομα και χωρίς να χρειάζεται παρέμβαση από τον χειριστή αλλά υπάρχουν και τα επονομαζόμενα telepresence robots ή ρομπότ τηλεπαρουσίας. Τα συγκεκριμένα ρομπότ είναι εφοδιασμένα με κάμερες, μικρόφωνα και ηχεία ώστε να επιτρέπουν στο χειριστή να έχει οπτική και ηχητική επικοινωνία με τον χώρο στον οποίο κινείται το ρομπότ. Ο συγκεκριμένος τύπος ρομπότ θα λέγαμε ότι είναι και ο πιο διαδεδομένος στον τομέα της φυσικής ασφάλειας.

Ρομπότ για περιπολίες

Σε αυτά τα πλαίσια λοιπόν, αρκετοί κατασκευαστές ρομποτικών συστημάτων έχουν αναπτύξει ρομπότ με σκοπό να παίξουν το ρόλο του φύλακα ασφαλείας, κάτι που ως σκέψη δε φαντάζει παράλογη μιας και η τεχνολογική εξέλιξη επιτρέπει την ανάπτυξη συστημάτων τα οποία θα μπορούν να ανταποκριθούν σε κάποιες από τις αρμοδιότητες ενός φύλακα όπως για παράδειγμα: έλεγχο προσώπων, ενημέρωση και καθοδήγηση επισκεπτών, πραγματοποίηση περιπολιών.

Ειδικά όσον αφορά το τελευταίο, έχουν αναπτυχθεί άρτια τεχνολογικά και λειτουργικά σχεδιασμένα ρομπότ που έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν από απόσταση με ένα κέντρο ελέγχου και να επιτελούν διάφορες εργασίες όπως για παράδειγμα την εκτέλεση προκαθορισμένων περιπολιών εσωτερικά σε κάποιο χώρο, περιμετρικά σε μια εγκατάσταση ή τυχαίες διαδρομές σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους. Το ρομπότ χωρίς να επηρεάζεται από καιρικές συνθήκες (βροχή, κρύο, μειωμένη ορατότητα) μπορεί να προγραμματίζεται, ώστε περιοδικά (με μια σταθερή συχνότητα) είτε τυχαία να εκτελεί περιπολίες να λαμβάνει εικόνες από ενσωματωμένες κάμερες, να διαθέτει αισθητήρες, laser αλλά και έξυπνο λογισμικό που μπορεί να επεξεργάζεται τις εικόνες και τα υπόλοιπα σήματα που λαμβάνει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου ρομπότ είναι τοK5 (εικόνα 1) της εταιρείας Knigtscope που όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι υπεύθυνοι της εταιρίας έχει τη δυνατότητα “να βλέπει, να αισθάνεται, ακούει και να μυρίζει” οτιδήποτε στο περιβάλλον που εκτελεί περιπολίες. Όταν αντιλαμβάνεται κάποια ύποπτη ενέργεια ή περιστατικό που μπορεί να αποτελέσει δυνητικό κίνδυνο μπορεί να ειδοποιεί τους χειριστές του ή τους υπεύθυνους ασφάλειας, ώστε να αναλάβουν δράση και να διερευνήσουν περισσότερο το συμβάν. Με λίγα λόγια το K5 μπορεί να αποτελέσει τα μάτια και τα αυτιά του προσωπικού ασφάλειας.

Αυτού του είδους οι χρήσεις των ρομπότ, μπορούν να έχουν εφαρμογή σε πληθώρα εγκαταστάσεων όπως νοσοκομεία, πανεπιστήμια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια, λιμάνια, όπου η φύλαξη κατά τις ώρες μη λειτουργίας πραγματοποιείται από ιδιωτικό προσωπικό ασφάλειας. Επίσης μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ελάφρυνση του ανθρώπινου φόρτου αλλά και στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι πραγματικοί φύλακες κατά την διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών τους σε διάφορα έργων ειδικών συνθηκών.

Καθοδηγώντας τους επισκέπτες

Μια άλλη εργασία που συνήθως αναλαμβάνουν ιδιωτικοί φύλακες, είναι και εκείνη της ενημέρωσης και καθοδήγησης των επισκεπτών που εισέρχονται σε μια κτιριακή εγκατάσταση ή σε έναν ανοιχτό χώρο. Η συγκεκριμένη εργασία δεν αποτελεί ένα δύσκολο πεδίο για τους σχεδιαστές των ρομπότ από ότι φαίνεται αφού ήδη κάποιοι από αυτούς έχουν αναπτύξει συστήματα που επιτελούν αυτό το ρόλο.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Connie (εικόνα 2), που αποτελεί ένα project συνεργασίας μεταξύ της IBM και της παγκόσμιας αλυσίδας ξενοδοχείων Hilton. Σκοπός του project είναι η παραγωγή ανθρωποειδών ρομπότ, που θα μπορούν να ανταποκριθούν στο ρόλο παροχής πληροφοριών και καθοδήγησης επισκεπτών στην ρεσεψιόν ξενοδοχείων. Μπορεί φυσικά το εγχείρημα να φαντάζει ιδιαίτερα φιλόδοξο σήμερα, αλλά η τεχνολογία όλα αυτά τα χρόνια έχει αποδείξει ότι ακόμα και τα πιο ευφάνταστα σχέδια μπορούν να γίνουν πράξη. Με βάση το συγκεκριμένο σχέδιο, ρομπότ όπως η Connie, μπορούν να αποτελούν την πρώτη επαφή των επισκεπτών σε ένα χώρο, όπου θα απευθύνονται προκειμένου να λάβουν πληροφορίες αλλά και καθοδήγηση. Στη συνέχεια και σε περίπτωση που το ρομπότ δεν μπορεί να δώσει τις απαραίτητες διευκρινίσεις, να επεμβαίνει ο ανθρώπινος παράγοντας. Με βάση την Connie αλλά και άλλες αντίστοιχες υλοποιήσεις ρομπότ υποδοχής που έχουν γίνει, ανοίγεται ένα πεδίο εφαρμογών όπως: εμπορικά κέντρα, όπου συχνά οι επισκέπτες απευθύνονται στους φύλακες για κάποια διευκρίνιση, ρεσεψιόν σε κτίρια γραφείων ή και σε νοσοκομεία όπου εδώ εκτός από την καθοδήγηση των επισκεπτών μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της σειράς των ασθενών για την εξέταση τους από τους κατάλληλους ιατρούς (μια άλλη εργασία όπου σήμερα και ειδικά στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας μας την έχουν αναλάβει πλήρως οι φύλακες των ιδιωτικών εταιρειών security).

Το σήμερα

Όπως βλέπουμε λοιπόν το πεδίο είναι ανοιχτό για την ανάπτυξη εφαρμογών όπου τα ρομπότ θα μπορούν να αναλάβουν εν μέρει κάποιες εργασίες που επιτελούνται από ανθρώπινους φύλακες και γενικότερα προσωπικό ασφάλειας. Αυτό όμως δεν σημαίνει φυσικά, ότι βρισκόμαστε στην εποχή όπου μια τέτοια λύση είναι μαζικά εμπορικά αποδεκτή. Η τεχνολογία που απαιτείται για τη μαζική υλοποίηση αυτών των ανθρωποειδών ρομπότ με ενσωματωμένα στοιχεία τεχνητής ευφυΐας είναι πολύ υψηλή. Υπάρχει μεν διαθέσιμη σε εργαστηριακό επίπεδο για την κατασκευή πρότυπων, αλλά το κόστος για να μαζική παραγωγή είναι μεγάλο και άρα αποτρεπτικό.

Μέχρις ότου να φτάσουμε σε αυτήν την εποχή υπάρχει η ενδιάμεση λύση των εποχούμενων ρομπότ τηλεπαρουσίας (telepresence robots). Αυτές οι λύσεις υπάρχουν και σήμερα διαθέσιμες, καθότι κυρίως στο εξωτερικό υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον. Προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες στους χειριστές τους μιας και αυτοί έχουν πλέον τη δυνατότητα να τα στέλνουν σε ιδιαίτερες αποστολές, ενώ υπάρχει δυνατότητα και αυτόνομης λειτουργίας. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το S5 PTZ Security Robot (εικόνα 3) της εταιρείας SMP Robotics που αποτελεί ένα αυτοκινούμενο ρομποτικό όχημα επιτήρησης ημέρας και νύχτας, με μια κάμερα PTZ αλλά και άλλες 6 κάμερες HD χάρη στις οποίες παρέχει εικόνες με πανοραμική θέαση 360 μοιρών. Επίσης υποστηρίζει δυνατότητα αποστολής εικόνων από απόσταση σε κέντρο ελέγχου αλλά και τοπικής εγγραφής χάρη στο ενσωματωμένο DVR που διαθέτει.

Σε αυτές τις αυτοκινούμενες μηχανές μπορεί να αναβαθμιστεί η τεχνολογία τους, υποστηρίζοντας στο άμεσο μέλλον και τη χρήση video analytics. Μια τεχνολογία, που στα σταθερά συστήματα επιτήρησης (δηλαδή στα συστήματα όπου οι κάμερες είναι τοποθετημένες σε ένα σταθερό σημείο ακόμα και αυτές είναι κινούμενες όπως οι κάμερες PTZ) χρησιμοποιείται ευρέως όπως έχει αναλυθεί πολλές φορές σε προηγούμενα τεύχη του Security Manager, με πολλά πλεονεκτήματα. Όμως, η ίδια τεχνολογία στις κινούμενες κάμερες των robot telepresence είναι πολύ δύσκολο να χρησιμοποιηθεί, καθώς χρειάζεται τεράστια υπολογιστική ισχύ για την επεξεργασία όλων αυτών των δεδομένων που καταγράφονται από μια κάμερα που βρίσκεται πάνω σε ένα κινούμενο όχημα.

Το μέλλον

Με οποιαδήποτε μορφή και αν χρησιμοποιηθούν, είναι βέβαιο ότι τα robot θα έχουν σημαντικό μέλλον στον χώρο της φυσικής ασφάλειας. Πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι τα ρομπότ θα είναι ένα από τα “next big things” στο τομέα του security.

Μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικότατο εργαλείο για τον έλεγχο χώρων και την πρόληψη και αποτροπή παραβατικών και εγκληματικών ενεργειών, βελτιώνοντας το επίπεδο αποτελεσματικότητας της εργασίας του προσωπικού ασφάλειας. Αν θέλουμε φυσικά να είμαστε ρεαλιστές με τα σημερινά δεδομένα η πλήρης υποκατάσταση των φυλάκων από robot είναι ένα φουτουριστικό σενάριο, που δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί καθώς υπάρχουν λειτουργικοί, τεχνολογικοί, κοινωνικοί άλλα και οικονομικοί περιορισμοί. Αυτό που φαίνεται πολύ πιο πιθανόν είναι η επικουρική συμβολή των ρομπότ σε κάποια έργα ασφάλειας. Αυτός ο στόχος είναι πολύ πιο ρεαλιστικός και εκτιμάται ότι σε λίγα χρόνια στο εξωτερικό και κυρίως σε προηγμένες τεχνολογικά χώρες θα εμφανιστούν λύσεις που θα επιτρέπουν την παράλληλη εργασία ενός φύλακα μαζί με ένα robot που θα αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει ένα σημαντικό φάσμα εργασιών που μέχρι σήμερα απαιτούσαν την ύπαρξη ανθρώπου. Οπότε με αυτό τον τρόπο, θα αναβαθμιστεί η εργασία των φυλάκων καθώς θα είναι επικεντρωμένοι σε πιο ουσιαστικά θέματα και παράλληλα θα εκτίθενται σε λιγότερους κινδύνους.