Προστασία Κρίσιμων Εθνικών Υποδομών (CNI): Ο ρόλος των ιδιωτικών υπηρεσιών ασφαλείας

Η βούληση αρκετών κρατών για τη συμμετοχή των ιδιωτικών εταιρειών παροχής υπηρεσιών ασφαλείας στην προστασία Κρίσιμων Εθνικών Υποδομών θεωρείται πλέον δεδομένη, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες και αυξημένες συνθήκες που επικρατούν παγκοσμίως.

Γεγονότα, όπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ή της 7ης Ιουλίου, καθώς και φυσικές καταστροφές από πλημμύρες ή δασικές πυρκαγιές, συνθέτουν μια σκληρή πραγματικότητα στον 21ο αιώνα. Πολλοί ισχυρίζονται ότι διανύουμε τον αιώνα του φόβου, της ανησυχίας και της αβεβαιότητας, όπου τα αλλεπάλληλα χτυπήματα της τρομοκρατίας και των φυσικών καταστροφών πλήττουν συνεχώς τις ανθρώπινες κοινωνίες, καταστρέφοντας παράλληλα τις λεγόμενες Κρίσιμες Εθνικές Υποδομές ή CNI ( Critical National Infrastructure), πάνω στις οποίες βασίζεται σε  σημαντικό βαθμό η επιβίωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού.

Οι κοινωνίες, γενικότερα, στηρίζονται στην κινητοποίηση και τα μέσα του κρατικού μηχανισμού, ως του πλέον αρμόδιου για την προστασία πρωτίστως, των κρίσιμων υποδομών, αλλά και αποκατάστασή τους αν αυτές υποστούν καταστροφές. Αρκετές φορές η παρουσία της κρατικής μηχανής σε κάθε χώρα, στο επίπεδο της ασφάλειας των κρίσιμων υποδομών είναι επαρκής, δρώντας άμεσα, ευέλικτα και αποτελεσματικά. Δεν είναι όμως λίγες οι φορές όπου οι κρατικές υπηρεσίες έχουν αποδειχθεί κατώτερες των περιστάσεων, μη μπορώντας να ανταποκριθούν σε μια κρίση αυτού του επιπέδου, με αποτέλεσμα να κατηγορηθούν για αμέλεια ή κακό χειρισμό, θέτοντας έτσι σε άμεσο κίνδυνο την ασφάλεια των κρίσιμων υποδομών.

Γεγονός είναι επίσης, ότι πολλές Κυβερνήσεις δεν είναι εκ των πραγμάτων πάντα σε θέση να παρέχουν άμεση και επαρκή κάλυψη σε μείζονα εσωτερικά αλλά και εξωτερικά ζητήματα τους κράτους, που σχετίζονται κυρίως με την εθνική ασφάλεια της χώρας. Αν λάβουμε όμως υπόψη ότι ένας σημαντικός αριθμός ιδιωτικών επιχειρήσεων διαθέτει ένα ευρύ φάσμα προηγμένων υπηρεσιών, νέων τεχνολογιών αλλά και έμψυχου δυναμικού, τότε κάλλιστα μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η διάθεση αυτών των μέσων, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, μπορεί να θωρακίσει την ασφάλεια των CNI και να συμβάλει στην προστασία τους από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς.

Για το λόγο αυτό, οι ιδιωτικές εταιρείες προτρέπουν τις Κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τη μέχρι στιγμής προσέγγισή τους στο θέμα της προστασίας των CNI.
Προσφάτως μάλιστα, ο διευθύνων αντιπρόσωπος της εταιρείας G4S, Λορντ Κόντον, κατά τη διάρκεια Εθνικού Συνεδρίου στο Λονδίνο με θέμα την ιδιωτική ασφάλεια, προέτρεψε τους παρευρισκόμενους να συμμετάσχουν ενεργά στην προστασία των CNI, εκμεταλλευόμενοι τις σύγχρονες υπηρεσίες ασφαλείας που διαθέτει ο ιδιωτικός τομέας. Ήδη, πολλές ιδιωτικές εταιρείες στο εξωτερικό, προτρέπουν τους αρμόδιους φορείς της κρατικής ασφάλειας να αναλάβουν οι ίδιες ενεργό ρόλο, με στόχο την αύξηση αλλά και βελτίωση της ασφάλειας των CNI.

Οι Κρίσιμες Εθνικές Υποδομές του 21ου αιώνα
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, είπε κάποτε πως οι Κρίσιμες Εθνικές Υποδομές είναι τόσο σημαντικές, ώστε οποιαδήποτε φθορά ή καταστροφή τους, θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ασφάλεια και την οικονομία ενός κράτους.
Στην Αγγλία, το αρμόδιο Κυβερνητικό Κέντρο για την Προστασία των Κρίσιμων Υποδομών (CPNI) έχει ως κύρια αρμοδιότητά του την ανίχνευση και τον έγκαιρο εντοπισμό ύποπτων ενεργειών, που απειλούν άμεσα την ασφάλεια των CNI.
Το CPNI χωρίζει τις κρίσιμες υποδομές σε 9 τομείς: τηλεπικοινωνιών, υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, ενέργειας, οικονομικών, υγείας, τροφίμων, μεταφορών, ύδρευσης και κυβερνητικών κτιρίων. Ο κάθε τομέας διαθέτει ζωτικής σημασίας μέσα και υπηρεσίες, τόσο για το σύνολο της κοινωνίας, όσο και για τον κάθε πολίτη ξεχωριστά.
Σήμερα, η διαχείριση των σύγχρονων CNI- κυρίως στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες- αρχίζει να βρίσκεται ορισμένες φορές υπό την αρμοδιότητα (ακόμα και την ιδιοκτησία) του ιδιωτικού τομέα. Το γεγονός αυτό, αναδεικνύει σταδιακά τον κρίσιμο ρόλο που μπορεί να επιτελέσει ο ιδιωτικός τομέας, τόσο στη λειτουργία τους γενικά, αλλά και στην ασφάλειά τους ειδικότερα.

Η συμβολή των ιδιωτικών υπηρεσιών στον τομέα των CNI
Αρκετοί φορείς υποστηρίζουν πλέον ότι η προστασία των CNI δεν μπορεί να αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, όπως για παράδειγμα της αστυνομίας και πως είναι καιρός οι Κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο οι διεθνείς οργανισμοί αντιμετωπίζουν την προστασία των CNI από τα χτυπήματα της τρομοκρατίας και των φυσικών καταστροφών.
Ήδη, πολλοί ιδιωτικοί οργανισμοί έχουν συμβάλλει σημαντικά στον τομέα της προστασίας των CNI στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα, σε υποδομές δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών ή ύδρευσης, καθώς επίσης και με την παροχή προσωπικής φύλαξης σε εθνικούς ηγέτες. Επιπλέον, ένας μεγάλος αριθμός ιδιωτικών επιχειρήσεων συνδράμει στη μεταφορά και τη διαχείριση οικονομικών πόρων, αλλά και σε πιο πρωτοποριακές υπηρεσίες, όπως η μεταφορά κρατουμένων και η λειτουργία ιδιωτικών φυλακών.
Πολλά κράτη, τα οποία δεν έχουν υιοθετήσει ακόμα τη λογική της συμμετοχής των ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας στην προστασία των CNI, θα μπορούσαν να λάβουν υπόψη τους παραδείγματα από άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Στις HΠΑ, για παράδειγμα, η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στη φύλαξη νευραλγικών χώρων για την ασφάλεια της χώρας θεωρείται κάτι δεδομένο. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι πολλές ιδιωτικές εταιρείες είναι υπεύθυνες για τη φύλαξη κρίσιμων υποδομών, όπως πυρηνικοί σταθμοί, το Πεντάγωνο ή κτίρια της NASA. Και στην Ευρώπη όμως, η φύλαξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Διεθνούς Δικαστηρίου και των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών αεροδρομίων, υπάγεται στην αρμοδιότητα του ιδιωτικού τομέα.
Στην Αγγλία, ο ιδιωτικός τομέας συνεργάζεται με οργανισμούς του δημοσίου και με την Κυβέρνηση, με στόχο τη βελτίωση των μέτρων ασφαλείας στις τράπεζες, σχετικά με την αποθήκευση και τη μεταφορά χρημάτων.
Τα τελευταία χρόνια, οι ιδιωτικές εταιρείες βρίσκονται στο πλευρό των εθνικών κυβερνήσεων και σε θέματα εξωτερικών κρίσεων, επεμβαίνοντας σε καταστάσεις άμεσης ανάγκης. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Λίβανο, το 2006, οι πολυεθνικές εταιρείες που είχαν την έδρα τους στη Βηρυτό, ζήτησαν τη συνδρομή των ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας για την προστασία των πολιτών τους.
Σε πολλές περιπτώσεις, ο ιδιωτικός τομέας αξιοποίησε τη διεθνή εμπειρία και πρακτική, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών ασφαλείας. Επιπρόσθετα, τα ευέλικτα και σύγχρονα μέσα ασφαλείας που διαθέτουν οι ιδιωτικές εταιρείες, έχουν αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματικά από αυτά των εθνικών κυβερνήσεων.

Το Project Griffin
Στο Λονδίνο, η εφαρμογή του project Griffin αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα καλής συνεργασίας μεταξύ υπηρεσιών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, στην προστασία των CNI. Το σχέδιο Griffin, το οποίο υπόκειται στον έλεγχο της Αστυνομίας του Λονδίνου, αποτελεί μια συντονισμένη προσέγγιση διάφορων φορέων στο θέμα της ασφάλειας και αφορά τη συνεργασία μεταξύ των Κρατικών Αρχών Ασφαλείας, Υπευθύνων Ασφαλείας μεγάλων ιδιωτικών οργανισμών και εταιρειών παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Στα πλαίσια του προγράμματος προβλέπεται η συνεχής εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων προσώπων (που φθάνει τον αριθμό των 4.000 επαγγελματιών), έτσι ώστε να υπάρχει γρήγορη και άμεση ανταπόκριση στην αντιμετώπιση έκτακτων περιπτώσεων, όπως για παράδειγμα μια τρομοκρατική ενέργεια. Λόγω της μεγάλης του επιτυχίας, το Project Griffin έχει επεκταθεί και σε άλλες πόλεις της Αγγλίας όπως το Μάντσεστερ, αλλά και σε πόλεις άλλων χωρών όπως η Νέα Υόρκη και το Χονγκ Κονγκ.

Η ατζέντα των αλλαγών
Πολλοί ιδιωτικοί οργανισμοί αναζητούν διαρκώς τρόπους ώστε να συνδράμουν στην κάλυψη των αυξημένων αναγκών για προστασία των CNI. Για να γίνει αυτό απαιτείται πάνω από όλα η θέσπιση ενός νομοθετικού πλαισίου ή κάποιων κανονισμών, που θα εξασφάλιζαν τη συμμετοχή των ιδιωτικών εταιρειών στον τομέα της ασφάλειας των CNI. Επιπλέον, λύση στην πίεση που ασκείται στις Κυβερνήσεις για ανάπτυξη νέων προηγμένων υπηρεσιών ασφαλείας, είναι σε θέση να δώσουν οι ιδιωτικές εταιρείες με τη διάθεση υποδομών διεθνών δικτύων, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η γρήγορη παροχή χρήσιμων πληροφοριών.
Φυσικά, η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην προστασία των CNI θέτει το
εξής ερώτημα: "Ποιος πληρώνει;" Ένα ερώτημα, το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πολλές Κυβερνήσεις δεν βλέπουν με καλό μάτι την είσοδο των ιδιωτικών εταιρειών στο κομμάτι της ασφάλειας των υποδομών. Παρόλα αυτά, η ανάγκη του ανταγωνισμού που ανέκαθεν χαρακτήριζε τις ιδιωτικές εταιρείες, καθώς και η ανάγκη να "εντυπωσιάσουν" τη χρηματιστηριακή αγορά, δημιουργούσε πάντα νέες προκλήσεις, τις οποίες πολλές φορές αντιμετώπιζαν χωρίς την οικονομική στήριξη του κρατικού φορέα.
Τέλος, πρέπει να διευκρινιστεί πως με τη συμμετοχή των ιδιωτικών εταιρειών στον τομέα των κρίσιμων υποδομών, στόχος δεν είναι η σταδιακή ιδιωτικοποίηση και άλλων κρατικών μέσων, όπως για παράδειγμα του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών. Ο ιδιωτικός τομέας θα λειτουργεί καθαρά υποστηρικτικά προς τις δημόσιες υπηρεσίες και θα περιορίζεται στο συντονισμό και την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών ασφάλειας.

Αναφορά: «Protecting what’s vital for a nation" του David Taylor, CEO, G4S Security Services ( Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία) στο g4S International september 07

Της ΝΙΚΟΛΕΤΑΣ ΠΑΝΔΗ