Περιστασιακή πρόληψη ένοπλων εγκλημάτων κατά Επιχειρήσεων και Οργανισμών
Τα εγκλήματα κατά επιχειρήσεων και οργανισμών περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα ενεργειών, με πιο ακραίο τις ένοπλες επιθέσεις. Η πρόληψη των εγκλημάτων αυτών πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα του security management, γι αυτό και απαιτείται βαθιά γνώση όλων των παραμέτρων και των μεθόδων αυτών των ενεργειών, προκειμένου να αποτραπούν πριν την τέλεσή τους.
Επιχειρήσεις και Οργανισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο απειλούνται από τρεις μεγάλες κατηγορίες κινδύνων.
Επιχειρήσεις και Οργανισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο απειλούνται από τρεις μεγάλες κατηγορίες κινδύνων. Η πρώτη κατηγορία αφορά τους κινδύνους από την επιχειρηματική δράση και τις σχετικές διαδικασίες κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Η δεύτερη, αυτούς που σχετίζονται με τις φυσικές καταστροφές, ενώ η τρίτη, περικλείει όλους τους κινδύνους, που τα αρχικά των λέξεων των πηγών τους, σχηματίζουν τον όρο WAECUP (1).
W = Waste = Φθορές εγκαταστάσεων, μέσων, προϊόντων, σπατάλη υλικών.
A = Accidents = Ατυχήματα στην εργασία.
E = Errors = Ανθρώπινα λάθη, που μπορούν να διεγείρουν τεχνολογικούς κινδύνους και να προκαλέσουν ατυχήματα.
C = Crime = Έγκλημα.
UP = Unethical Practices = Μη ηθικές πρακτικές.
Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός της διασταύρωσης των κατηγοριών κινδύνων. Παράδειγμα: Σε περίοδο ύφεσης των εργασιών μίας βιομηχανίας, να συμβεί φυσική καταστροφή, αυτή να προκαλέσει με τη σειρά της τεχνολογικό κίνδυνο (π.χ. διαρροή επικίνδυνων ουσιών) και μέσα σε αυτήν την αποδιοργάνωση, μια ομάδα ατόμων να λεηλατήσει τις αποθήκες της βιομηχανίας.
Το Security Management, έχοντας να κάνει με τον έλεγχο των κινδύνων, δίνει μεγάλη προσοχή στην πρόληψη του εγκλήματος. Τα εγκλήματα κατά επιχειρήσεων και οργανισμών, περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα ενεργειών. Από το λεγόμενο shoplifting (κλοπή ειδών από τα «ράφια») και τις εσωτερικές κλοπές, μέχρι τις ένοπλες ενέργειες κατά φυσικών προσώπων – στελεχών των επιχειρήσεων και των οργανισμών (επιλογή από τρομοκρατική ομάδα ενός προσώπου ως συμβολικού στόχου) ή ακόμα δολιοφθορές και προσβολές με χρήση εμπρηστικών ή εκρηκτικών μηχανισμών των εγκαταστάσεών τους. Εμείς σήμερα θα εξετάσουμε τις πιο ακραίες μορφές εγκλήματος κατά των επιχειρήσεων και οργανισμών, που είναι οι ένοπλες μορφές. Τούτο, διότι όταν γνωρίζουμε τον τρόπο να διαχειριστούμε ως επιχειρησιακό προσωπικό security το «μείζον», μπορούμε να τα καταφέρουμε πιο εύκολα στο «έλασσον».
Ορισμοί
Έγκλημα: Νομικά, ο ορισμός του είναι εύκολος. «Πράξη ή παράλειψη άδικη και καταλογιστέα στο δράστη της, η οποία τιμωρείται από το νόμο»(2). Για τον εγκληματολόγο, ο ορισμός είναι δύσκολος, αφού πρέπει να διερευνήσει επιστημονικά τις σχέσεις μεταξύ ποινικού νόμου (που προβλέπει τις εγκληματικές πράξεις), της ποινικής κύρωσης και των στοιχείων που συνδέουν αυτά τα δύο. Τα στοιχεία είναι: το Κράτος με τις λειτουργίες του (νομοθετική, δικαστική, εκτελεστική), ο δράστης ή οι δράστες της πράξης, τα θύματα, αλλά και εκείνοι στους οποίους έχει ανατεθεί η προστασία π.χ. αστυνομία, λιμενικό, security, ιδιωτικοί ερευνητές. Δηλαδή, οι σχέσεις δεν είναι απλές, αλλά σε μια πολυεπίπεδη στενή σχέση με δράσεις και αντιδράσεις, με ενέργειες και παρενέργειες (3).
Για εμάς τους security managers και τα επιχειρησιακά στελέχη security, το έγκλημα είναι το αποτέλεσμα της («χημικής») αντίδρασης δύο ομάδων παραγόντων.
Της ομάδας παραγόντων προδιάθεσης (του δράστη ή των δραστών), που «ενώνεται» με την ομάδα παραγόντων ευκαιρίας, την οποία παρέχει η τρωτότητα του στόχου. (4) Οι παράγοντες προδιάθεσης είναι κύρια αντικείμενο μελέτης της εγκληματολογίας. Εμάς μας ενδιαφέρει η μείωση των παραγόντων ευκαιρίας. Αν αυτή η ομάδα μειωθεί σημαντικά ή εξαλειφθεί σε κάθε περίσταση προστασίας με ιδιωτικά μέτρα, τότε η ομάδα παραγόντων προδιάθεσης δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της.
Ένοπλο Έγκλημα: Ουσιώδης όρος τέλεσης του εγκλήματος είναι η χρήση όπλων.
Όπλα: Είναι τα πυροβόλα, τα πυρομαχικά, οι εκρηκτικοί μηχανισμοί, ακόμα και οι βαλλίστρες και οι σπάθες που είναι προσφιλή όπλα των σύγχρονων πειρατών στις θάλασσες της Νοτιοανατολικής Ασίας και σε ορισμένες περιοχές των ακτογραμμών της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής. Επίσης, όλα όσα χρησιμοποιούνται για εμπρηστικές, χημικές, βιολογικές και με επιβλαβείς ακτίνες προσβολές (Σχετ. ο Νόμος 2168/93, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τους Νόμους 2234/95 και 2452/96. Σχετ. επίσης το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα «Εγκληματική Οργάνωση»).Τα Ένοπλα Εγκλήματα κατά Επιχειρήσεων και Οργανισμών
Ανάλογα με το είδος του «στόχου» τα εγκλήματα αυτά ομαδοποιούνται ως εξής.
- Ένοπλες προσβολές φυσικών προσώπων (δολοφονίες, σκοπούμενοι τραυματισμοί, απαγωγές και εκβιάσεις ή απόπειρες όλων αυτών των πράξεων).
- Προσβολές με εκρηκτικά (βόμβες, ρουκέτες, πυραύλους), εμπρηστικούς μηχανισμούς ή χημικές προσβολές εγκαταστάσεων και διευκολύνσεων των επιχειρήσεων ή των οργανισμών, λιμένων και αεροδρομίων, ναυπηγείων κ.ά., καθώς και εναντίον των μέσων τους και των υποδομών τους (αγωγών, συγκοινωνιακών κόμβων σε χωροταξική εγγύτητα, ακόμη και ιδιωτικών λιμένων τους, αποβαθρών φορτοεκφορτώσεων, πλωτών αποβαθρών, τερματικών σταθμών φορτηγών τρένων, ελικοδρομίων κ.ά.), ακόμη και δολιοφθορές φορτίων σε στοιβασία.
- Ληστρικές επιδρομές (καταστήματα πώλησης, αποθήκες, ταμεία, τραπεζικά υποκαταστήματα, χρηματαποστολές).
- Πράξεις πειρατείας κατά πλοίων ή αεροσκαφών ή πρόκληση ναυαγίου.
- Commandeering κατά αεροσκαφών και πλοίων. Δηλαδή, κατάληψη αεροσκάφους έτοιμου να απογειωθεί ή αμέσως μετά την προσγείωση είτε κατάληψη πλοίου έτοιμου να αποπλεύσει ή αμέσως μετά τον κατάπλου.
Το μοίρασμα των ευθυνών στην πρόληψη της ένοπλης εγκληματικότητας
Στην αντιμετώπιση του εγκλήματος υπάρχουν δύο «εταίροι». Αυτός που προστατεύεται και αυτός που προστατεύει, δηλαδή το κράτος με τις υπηρεσίες του. Όσο και αν προσπαθεί ο δεύτερος «εταίρος», εάν ο πρώτος παραμένει αδρανής (ο προστατευόμενος), τα μέτρα δεν θα είναι αποτελεσματικά, όσο και αν φαίνονται επαρκή. Μια βασική αρχή τόσο του Risk management όσο και του security management, είναι η μετατόπιση της ευθύνης του κινδύνου από τον άμεσα ενδιαφερόμενο (προστατευόμενο) προς «τρίτο μέρος». Το «τρίτο» αυτό μέρος μπορεί να είναι είτε μία Ασφαλιστική Εταιρεία είτε μία Ιδιωτική Εταιρεία Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας ή Γραφείο Ιδιωτικών Ερευνών ή το τμήμα "in house security", που θα δημιουργηθεί μέσα στην επιχείρηση ή τον οργανισμό. Τα επιχειρησιακά στελέχη της ιδιωτικής αυτής ασφάλειας, εκτός των άλλων γνώσεων, θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν χωρίς διακρίσεις, τα μοντέλα συμπεριφοράς των προσώπων που μπορούν να απειλήσουν ένοπλα, πρόσωπα και περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων ή των οργανισμών, των οποίων έχουν αναλάβει (ιδιωτικά) την προστασία.
Η αποτελεσματική πρόληψη έγκειται στην αναγνώριση των «πρόδρομων» σημείων μιας ένοπλης ενέργειας και στην άμεση συνεργασία με τις αρχές. Η συνεργασία προϋποθέτει προετοιμασία δόμησης με δημόσιες σχέσεις, προϊδεασμό, επεξεργασία από κοινού, σχετικού σχεδίου. Για να γίνουν αντιληπτά τα πρόδρομα σημεία, πρέπει να γνωρίσουμε πρώτα ποιοι διαπράττουν ένοπλα εγκλήματα και δεύτερον, ποιος ο τρόπος ενέργειάς τους (modus operandi).
Ποιοι διαπράττουν ένοπλα εγκλήματα
Οι δράστες μπορεί να είναι:
- Περιστασιακοί ληστές.
- Μέλη «in house τομέα κρούσης» κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για τη στρατολογία μελών, την εκπαίδευσή τους, την προστασία δραστηριοτήτων του κυκλώματος (διεθνείς δραστηριότητες) και το σχεδιασμό και εκτέλεση «κτυπημάτων» κατά ανταγωνιστών ή «ανάληψη συμβολαίων» για την εκτέλεση δολιοφθορών κατά επιχειρήσεων ή οργανισμών των ανταγωνιστών. Σημειώνεται ότι η ενέργεια δολιοφθοράς (σαμποτάζ) εντάσσεται στον κύκλο των ενεργειών βιομηχανικής κατασκοπείας.
- Μέλη ομάδων ένοπλης ιδεολογικής, επαγγελματικής – μισθοφορικής ή φανατικής βίας ή τρομοκρατίας από «γκρίζες περιοχές». Η τελευταία επισημάνθηκε περί το 1990 στη Νότια Αμερική, όταν ένοπλες οργανώσεις πολιτικής διαφωνίας «νοίκιασαν τις υπηρεσίες τους» σε «καρτέλ» ναρκωτικών.
- Μέλη πειρατικών ομάδων ή ομάδων που διαπράττουν ληστρικές επιθέσεις σε αγκυροβολημένα πλοία.
Αλυσίδα αντιγραφής του τρόπου ενέργειας (modus operandi) των ένοπλων εγκλημάτων-
Στάδια και ελιγμοί
Ύστερα από επιστημονική έρευνα (5) προέκυψαν δύο βασικές παρατηρήσεις:
Πρώτη παρατήρηση είναι ότι το modus operandi των ένοπλων εγκληματικών ομάδων, είναι το ίδιο του ανορθόδοξου πολέμου, με περισσότερες μάλιστα «βελτιώσεις», που έγιναν γνωστές από τον Κάρλος Μαριγκέλα, σε μία συλλογή υπό τον τίτλο «Εγχειρίδιο του αντάρτη των πόλεων». Οι τρόποι αυτοί βελτιώθηκαν και βελτιώνονται, ως αποτέλεσμα μαθησιακής διαδικασίας και επαναξιολόγησης από πλευράς δραστών. Στη διαδικασία αυτή εντάσσεται και η αντιγραφή του τρόπου ενέργειας των ομάδων ιδεολογικής βίας από ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος. Πράξεις των τελευταίων, χαρακτηρίστηκαν από στρατιωτική μεθοδολογία και χρήση υψηλής τεχνολογίας, σε μια προσπάθεια διαρκούς πληροφοριακής ενημέρωσης κατά τη διενέργεια των πράξεων και πλήρη «κυριαρχία» επί του πεδίου.
Η δεύτερη παρατήρηση σχετίζεται με τα τρία στάδια, τα οποία εντοπίζονται και περικλείουν 25 ελιγμούς. Επειδή η εμπειρία από το ένοπλο έγκλημα έχει δείξει ότι ένας μεγάλος αριθμός ενεργειών στρέφεται κατά προσώπων, γίνεται ιδιαίτερη εστίαση της ανάλυσής μας, στην περίπτωση του «προσώπου στόχου». Στάδια, πρακτικά συμπεράσματα και ελιγμοί, έχουν ως ακολούθως:
1ο Στάδιο: «Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ» (περιέχει 2 φάσεις).
Πρώτη φάση. Αρχίζει η παρακολούθηση του «στόχου» από «έμπειρα μέλη» της ομάδας. (είτε των προσώπων είτε των εγκαταστάσεων). Στα πλαίσια αυτά, επισημαίνονται οι οδοί πρόσβασης, οι οδοί διαφυγής, οι τόποι όπου θα λάβει θέσεις το κλιμάκιο υποστήριξης. (Το τελευταίο, είναι ομάδα «ένοπλης επέμβασης», που θα προστατεύσει τους δράστες και θα τους βοηθήσει να απεμπλακούν). Σημαντικό ρόλο παίζει και η πυκνότητα κυκλοφορίας οχημάτων και κοινού. Έτσι, αρκετές φορές χρονομετρούνται οι φωτεινοί σηματοδότες, παρατηρούνται προσεκτικά τα μέτρα ασφαλείας, αν υπάρχουν φύλακες, πού είναι τοποθετημένοι, αν εκτελούν σωστά τα καθήκοντά τους, αν οι φύλακες είναι παρατηρητικοί, αν οπλοφορούν και πού έχουν τα όπλα. Επίσης, όταν πρόκειται για επίθεση κατά προσώπου, καταγράφονται οι συνήθειές του. Καταρχάς εξακριβώνεται η διαμονή του, οι ώρες αναχώρησης και επιστροφής από την εργασία, αν συνηθίζει να εργάζεται απογεύματα, βράδια, Σάββατα, Κυριακές ή Αργίες. Γίνονται εξακριβώσεις για τα μέλη της οικογένειάς του. Πόσα είναι, τι ηλικία έχουν, αν δίνουν εύκολα πληροφορίες, π.χ. από το τηλέφωνο. Το «άτομο στόχος» παρακολουθείται και για το αν τυχόν φέρει όπλο, αν συνοδεύεται από φρουρούς – σωματοφύλακες, αν αυτοί οπλοφορούν ή όχι και αν το αυτοκίνητο είναι θωρακισμένο ή όχι.
Εάν οι παρακολουθητές εξακριβώσουν ότι ο στόχος ή οι φρουροί του ΔΕΝ είναι ανυποψίαστοι, ότι κοιτούν στα μάτια κάθε έναν που τους πλησιάζει, ενώ δείχνουν να είναι σε ετοιμότητα, τότε οι παρακολουθητές το "αναφέρουν" και η "επιχείρηση" σταματά. Τούτο συμβαίνει γιατί ΔΕΝ θέλουν να διακινδυνεύσουν τραυματισμό ή φόνο μέλους της ένοπλης ομάδας, που θα οδηγούσε σε συλλήψεις. Προκειμένου για χρηματαποστολή ή μεταφορά αξιών, παρακολουθείται και καταγράφεται η ύπαρξη ρουτίνας. Προκειμένου για τοποθέτηση βόμβας σε εσωτερικό χώρο, εξακριβώνεται η εσωτερική διαρρύθμιση με "συχνές επισκέψεις". Γι’ αυτό, προσοχή στους κινούμενους αδικαιολόγητα σε χώρους, όπου δεν επιτρέπεται η επίσκεψη ξένων και στις επίμονες "περίεργες" ερωτήσεις. Προκειμένου για πρόληψη προσβολής μιας εγκατάστασης με ρουκέτα ή με τοποθέτηση βόμβας εξωτερικά, πρέπει να γίνεται περιπολία σε ακτίνα 250 με 300 μέτρων, για την επισήμανση δραστηριοτήτων που κινούν υποψίες.
Συνεχίζοντας για το ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ, επισημαίνονται και τα ακόλουθα:
Μετά την εξακρίβωση των πρώτων στοιχείων, η παρακολούθηση συνεχίζεται για 10 ή 14 ημέρες για να εξακριβωθεί ότι δεν υπάρχουν μεταβολές στην όλη κατάσταση. (Αυτό προκύπτει από την ανάλυση που κάνει το εγκληματικό "διευθυντήριο"). Κάθε μέρα, οι παρακολουθητές αναφέρουν λεπτομερώς τα αποτελέσματα. Στο τέλος της περιόδου, τα στοιχεία παραδίνονται στην ομάδα κρούσης, η οποία με τη σειρά της αναλαμβάνει ρόλο παρακολουθητών, για να εξακριβώσουν αν τα στοιχεία είναι ακριβή. Εξασφαλίζονται τα όπλα και τα πυρομαχικά της παράνομης ομάδας. Εξασφαλίζονται τα οχήματα που θα χρησιμοποιηθούν στην "επιχείρηση" και στη διαφυγή. Εξακριβώνεται αν λειτουργούν καλά όλα τους τα συστήματα και τοποθετούνται κλεμμένες πινακίδες κυκλοφορίας. (Τα οχήματα είναι κλεμμένα). Γίνονται πρόβες.
Δεύτερη φάση (πλήγμα). Γίνεται η γενική ΠΡΟΒΑ. Η ένοπλη "επιχείρηση" εξελίσσεται σαν να γινόταν πραγματικά στον ίδιο το στόχο. ΠΡΟΣΟΧΗ λοιπόν, σε άτομα που κάνουν "ακαταλαβίστικες κινήσεις", π.χ. βάζουν το χέρι στη μέση, το τραβούν γρήγορα ή "τελετουργικά" ή κάνουν τις χαρακτηριστικές κινήσεις ότι κάπου τοποθετούν κάτι και στη συνέχεια απομακρύνονται γρήγορα, ενώ το αυτοκίνητο που τους περιμένει με αναμμένη μηχανή, φεύγει, με τα λάστιχά του να "στριγκλίζουν" (χωρίς να υπάρχει λόγος). Αν όλα αυτά περάσουν απαρατήρητα, είναι τελείως σίγουρο ότι το αργότερο σε 24 ώρες και μάλλον την ίδια ώρα της πρόβας, θα πραγματοποιηθεί η εγκληματική ενέργεια.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Το στάδιο προετοιμασίας είναι το στάδιο όπου μπορεί το προσωπικό ασφαλείας να ματαιώσει χωρίς κίνδυνο μια εγκληματική ενέργεια και να προετοιμάσει τη σύλληψη σε συνεργασία με τις Αρχές, οργανώνοντας «υποδοχή» των παρανόμων.
2° Στάδιο: "Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ"
Γίνεται η συγκεκριμένη "επιχείρηση", όπως στη γενική πρόβα.
3°Στάδιο:"Η ΔΙΑΦΥΓΗ"
Αρχίζει με τη διαφυγή, μετά την ενέργεια .Οι δράστες, πολλές φορές παρεμβάλλουν εμπόδια για να εμποδίσουν την καταδίωξη ( π.χ. κάνουν χρήση χειροβομβίδων ή σκορπίζουν ειδικά καρφιά στο πρώτο τμήμα της διαφυγής τους). Στη συνέχεια, αλλάζουν αυτοκίνητα και μεταβαίνουν σε χώρους, όπου θα παραμείνουν για κάποιες ημέρες μέχρι να "εκτονωθεί η κατάσταση από τις εντυπώσεις των πρώτων ημερών".
Όσον αφορά τις πειρατείες και τις ένοπλες επιδρομές σε πλοία (6) , το δίκτυο πληροφοριών των δραστών είναι κάτι το απίστευτο. Πρόκειται για ένα τεράστιο ιστό, πλεγμένο από μικρομαγαζάτορες, υπαλλήλους, προσωπικό συνεργείων ξηράς κ.ά., που αναλαμβάνουν δουλειές σε πλοία (καθαρισμούς κ.λπ.), αυτόκλητους φορτοεκφορτωτές, "ξεναγούς" και "διαφημιστές" διαφόρων κέντρων αναψυχής και διασκέδασης κ.λπ. Οι πληροφορίες αυτές συγκεντρώνονται, αναλύονται και χρησιμοποιούνται στη δράση (εγκληματική δράση). Ακολουθούνται τα ίδια στάδια, με τις ανάλογες βέβαια επιμέρους τροποποιήσεις που "επιβάλλονται" από το χώρο της προσβολής, (προσορμισμένο πλοίο, κατά τη διάρκεια πλου κ.λπ.). Τα ίδια συμβαίνουν αν ο στόχος είναι αεροσκάφος ή αεροπορική εγκατάσταση. Οι δράστες αεροπειρατειών είχαν ταξιδέψει με την ίδια πτήση ως επιβάτες, σε μία από τις προηγούμενες ημέρες. Για όλες τις περιπτώσεις που αναφέραμε και όσον αφορά την πρόληψη της κάθε περίστασης, η πρώτη γραμμή άμυνας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός. Απαιτείται λοιπόν συντριπτική παρατήρηση, εστίαση στη διαίσθηση, άμεσες αναφορές και ολοκληρωμένη συνεργασία στις τρεις σφαίρες των μέτρων (ιδιωτικά μέτρα ασφαλείας, τοπικές υπηρεσίες και δημόσια δύναμη). Ένα ισχυρό μέσο αποτροπής είναι εκτός των τεχνικών μέτρων προστασίας και αυτών της υψηλής τεχνολογίας, η τακτική omnipresence (διαρκής παρουσία). Υλοποιείται με περιπολίες, που συγκροτούνται όμως από προσωπικό λεπτομερώς ενημερωμένο και καταρτισμένο.
Οι Επιμέρους Ελιγμοί
Προκύπτουν από περαιτέρω ανατομή των σταδίων που προαναφέρθηκαν. Αφορούν διαδοχικές καταστάσεις, με μια εσωτερική σύνδεση μεταξύ τους. Ξεκινώντας ανάποδα, από την εκτέλεση της πράξης ένοπλης ενέργειας (απαριθμείται ως πρώτος ελιγμός) εντοπίζονται άλλοι 24 (σύνολο 25 ελιγμοί).
2) Αιφνιδιασμός (για να πετύχει η ενέργεια). Γι’ αυτό οι στόχοι παρακολουθούνται διακριτικά.
3) Αποκοίμιση του στόχου (για να επιτευχθεί ο αιφνιδιασμός).
4) Προσποίηση σε ευρεία έννοια (αυτός ο ελιγμός «κυοφορεί τον 3ο») Η ομάδα δείχνει ενδιαφέρον για άσχετο θέμα.
5) Ξεγέλασμα γενικό (των αρχών κ.ά.). Είτε δεν δείχνουν κάποια δραστηριότητα είτε δείχνουν ενδιαφέρον δράσης σε άλλο γεωγραφικό χώρο.
6) Ξεγέλασμα ειδικό (ακόμα και συνεργαζομένων παράνομων ομάδων).
(Ο 5ος & 6ος ελιγμός γίνονται ταυτόχρονα και χρησιμοποιούνται πολλά τεχνάσματα).
7) Ενέργειες προσποίησης, ώστε οι αρχές να εξαναγκαστούν να λάβουν πρόσθετα μέτρα και να επέλθει κατανόηση. Παράδειγμα, ψεύτικες απειλές διαμέσου κειμένων – προκηρύξεων, που δείχνουν ενδιαφέρον για διαφορετικούς στόχους.
8) Η «καταπόνηση» της δημόσιας δύναμης, του ιδιωτικού προσωπικού ασφαλείας και της εταιρείας στόχου, συνεχίζεται με τη διασπορά φημών.
9) Η ίδια η εγκληματική οργάνωση εντείνει τα εσωτερικά μέτρα ασφαλείας της.
10) Στόχος του εξαναγκασμού και της καταπόνησης είναι η δημιουργία τρωτών σημείων. Αυτά προσπαθούν να τα εντοπίσουν οι δράστες, μετά τις καταπονήσεις των σημ. (7) και (8).
11) Η "οργάνωση" εγκαταλείπει κάθε άλλη δραστηριότητα και επικεντρώνεται στο στόχο.
12) Προετοιμασία για απόκρουση τυχόν απειλής σε άμεση εμπλοκή της οργάνωσης με τις αρχές ή το ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας, αν τα μέλη εγκλωβιστούν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας.
13) Ανταπόδοση, αν υπάρξει πλήγμα. Είναι η συνέχεια του 12ου.
14) Δοκιμασία του στόχου με πρόβα.
15) Ελιγμοί για περαιτέρω καταπόνηση και δημιουργία περισσότερων τρωτών σημείων.
16) Αξιολόγηση όλων των παραπάνω πριν την ενέργεια.
17) Βελτιώσεις αν υπάρχουν κενά ή "μη καλή εφαρμογή".
18) Απαλοιφή τριβών μέσα στην ομάδα.
19) Τελικό σχέδιο για αρτιότητα επικοινωνίας μεταξύ ομάδας κρούσης και υποστηρικτών.
20) Διάταξη των παραπάνω με τέτοιο τρόπο, ώστε να πετύχουν κυριαρχία επί του πεδίου.
21) Υπεκφυγή αν υπάρξει ανάγκη (π.χ. σε ξαφνικό έλεγχο ασφαλείας πριν την ενέργεια, με διάφορες αληθοφανείς δικαιολογίες προς τους ελέγχοντες). Ακολούθως γίνεται η ενέργεια, που αναφέραμε ως πρώτο ελιγμό.
22) Απαγκίστρωση μετά την πράξη.
23) Διαφυγή.
24) Απόκρυψη.
25) Επανάληψη όλων των παραπάνω σε μία νέα ενέργεια.
Συμπεράσματα
Ο Raymond ARON, (επιφανής Γάλλος κοινωνιολόγος και δημοσιολόγος) είχε πει ότι ο πολιτισμός μας έχει την ανάγκη μιας πραξεολογίας, (επιστήμης των πράξεων). Μια όψη αυτής της επιστήμης και όσον αφορά το επάγγελμά μας, παρουσιάζουμε και εμείς μέσα από τις σελίδες του περιοδικού μας. Η σημερινή παρουσίαση αποτελεί ένα από τα πιο καίρια θέματα της πραξεολογίας της ασφάλειας, στην πρόληψη σοβαρών προμελετημένων εγκλημάτων. «Όπλο μας» η συντριπτική παρατήρηση, που αποδίδει μόνο εάν έχουμε γνώση. Τότε μπορούμε να αξιολογήσουμε τα «πρόδρομα σημεία» μιας προμελετημένης ένοπλης εγκληματικής πράξης, όπως τα εκθέσαμε προηγουμένως και να ενεργήσουμε προληπτικά.
Θυμηθείτε!! ΠΑΝΤΟΤΕ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ, για τα ένοπλα εγκλήματα κατά επιχειρήσεων και οργανισμών. Από το στάδιο αυτό ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΞΕΦΥΓΕΙ ο δράστης ή οι δράστες. Είναι απαραίτητο για την ασφάλειά τους- ψυχολογική και φυσική- και πηγάζει από την ανάγκη για επιβίωσή τους. Πρόκειται για την κατάσταση, που η επιστήμη του security management την ονομάζει «ο απαράβατος νόμος marked progress!». Οι δράστες δηλαδή των εγκλημάτων, που είπαμε, ναι μεν επιζητούν την τέλεση της πράξης, αλλά φοβούμενοι για την επιβίωσή τους, την προετοιμάζουν καλά – και αυτή η προετοιμασία είναι και το αδύνατο σημείο τους. Εμείς, γνωρίζοντας τον τρόπο προετοιμασίας μπορούμε να επισημάνουμε τα «σημάδια» και να ενεργήσουμε προληπτικά, σε κάθε περίσταση. Όπως βλέπετε, ένα πρόβλημα ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΚΑΙ ΔΙΝΕΙ τη λύση του. Η φιλοσοφία (Ηράκλειτος και Ταοϊσμός) «συναντιέται» αρμονικά με την πράξη.
Παραπομπές
- Ο όρος επινοήθηκε από τον τομέα σπουδών «Security Management» του Πανεπιστημίου UNISA, Νότιας Αφρικής. Ο τομέας δημιουργήθηκε το 1998 από το Ινστιτούτο Εγκληματολογικών Επιστημών, σε συνεργασία με το Κολέγιο Νομικών Επιστημών του ιδίου Πανεπιστημίου. Η δημιουργία του τομέα προήλθε από πιεστικές ανάγκες για επιστημονικά καταρτισμένα στελέχη security. Η κυριότερη κατηγορία αυτών των αναγκών αφορούσε το μεγάλο φάσμα εγκλημάτων κατά επιχειρήσεων και οργανισμών στη Νότια Αφρική.
- Ποινικός Κώδικας, ¶ρθρο 14 «Έννοια της αξιόποινης πράξης».
- Επισήμανση καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου κ. Ιακώβου ΦΑΡΣΕΔΑΚΗ, που διασταυρώνεται περιγραφικά από τους καθηγητές του ιδίου Πανεπιστημίου κ.κ. Αντώνη ΜΑΓΓΑΝΑ και Γρηγόρη ΛΑΖΟ. Σχετ. «Η εγκληματολογική σκέψη» Ιακ. ΦΑΡΣΕΔΑΚΗ, σελ. 13, 14, Εκδ. ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, Αθήνα και «Ο ποινικός Κώδικας για τον Πολίτη», ΜΑΓΓΑΝΑ και ΛΑΖΟΥ, σελ. 25, 26, εκδ. ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Αθήνα 1998.
- Βλ. προηγούμενο τεύχος 9, άρθρο του Σπ. Κυριακάκη.
- Σπ. Κυριακάκης «modus operandi των ένοπλων εγκληματικών ομάδων», «ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ», τεύχος 4/2003, σελ. 435 επόμ. Επίσης, στο «Εγχειρίδιο Security» των PURPURA – ΚΥΡΙΑΚΑΚΗ, σελ. 587 – 593 και 703 – 707, εκδ. ΙΩΝ, Αθήνα 2005.
- Εν πλω επιθετικές ενέργειες (πειρατείες) είναι συνηθισμένες στα στενά της Σιγκαπούρης (Malacca straight και Phillip Channel), στη Νότια Σινική Θάλασσα, στη θάλασσα της Ιάβας και στις θάλασσες Φλόρες, Μπάντα, Κελέβης και Φιλιππίνων. Ληστρικές επιθέσεις κατά αγκυροβολημένων πλοίων εκδηλώνονται στο μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής της Νότιας Αμερικής στον Ειρηνικό αλλά και στον Ατλαντικό Ωκεανό και σ’ όλη την ακτογραμμή της Αφρικής στον Ατλαντικό, από τη Σενεγάλη ως την Αγκόλα και από τη Σομαλία ως τη Μοζαμβίκη, στον Ινδικό Ωκεανό. Οι χώρες των περιοχών αυτών έχουν λάβει αυστηρά μέτρα, αλλά η συχνότητα των περιστατικών παραμένει μεγάλη (βλ. και Σ. Κυριακάκη, ΠοινΔικ8-9/2000, «Εγκληματολογική προσέγγιση των κατά θάλασσα βαρέων εγκλημάτων», σελ. 898).
Οι επιμέρους αυτοί ελιγμοί, προέκυψαν από έρευνα του συντάκτη. Μια καταρχήν παρουσίασή τους έγινε από τον ίδιο, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, την 23.02.2003 (Μάθημα αντεγκληματικής πολιτικής, υπεύθ. Καθηγητής κ. Αντώνης ΜΑΓΓΑΝΑΣ). Αναπτύχθηκαν όμως με λεπτομέρεια, την 1η Νοεμβρίου 2005, στο υπό ευρωπαϊκή αιγίδα οργανωθέν «strategic command course», στην Αστυνομική Ακαδημία Τιράνων, για τους προοριζόμενους, για ανώτατες θέσεις αξιωματικούς, όπου ο συντάκτης κλήθηκε ως καθηγητής επισκέπτης