Περιμετρική Προστασία: Η πρώτη γραμμή άμυνας

Η περιμετρική προστασία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εφαρμογές στο χώρο της ασφάλειας, που υλοποιείται με την εγκατάσταση ενός συνδυασμού συστημάτων ελέγχου και διασφάλισης των ορίων που περικλείουν τις υποδομές οι οποίες πρέπει να προστατευτούν, με σκοπό την αποτροπή από παράνομες εισβολές.

Εξετάζοντας τους πρώτους ανθρώπινους οικισμούς, τις οχυ ρωματικές εγκαταστάσεις των αρχαίων πολιτισμών, τα στρα τόπεδα των ρωμαϊκών λεγεώνων, τα εντυπωσιακά κάστρα των μεσαιωνικών πολιτειών, τους καταυλισμούς των πιονέρων της Αμερικανικής Δύσης, μέχρι και τις σύγχρονες στρατιωτικές, κυβερνητικές ή εταιρικές εγκαταστάσεις, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει ένα κοινό ζητούμενο: Η προστασία της περιμέτρου από εχθρικές ενέργειες. Πώς οι τεχνολογικές εξελίξεις δια μορφώνουν σήμερα αυτόν τον τομέα και τι πρέπει να προσέ χουμε κατά τη μελέτη και κατασκευή ενός αποτελεσματικού συστήματος προστασίας;

Σήμερα, απέχουμε αρκετά από διάφορες μεθόδους που κατά καιρούς έχουν εφαρμοστεί, όπως για παράδειγμα, την περιμε τρική προστασία ενός χώρου ακόμα και με ηλεκτροφόρα περί φραξη, όπως συχνά βλέπουμε σε κινηματογραφικές ταινίες. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν την κατασκευή προηγμέ νων συστημάτων εφοδιασμένων με ειδικούς ανιχνευτές που το ποθετούνται είτε υπόγεια είτε σε περιφράξεις και με τη χρήση των οποίων εντοπίζονται με αποτελεσματικότητα όσοι επιχειρούν να διεισδύσουν στον προστατευόμενο χώρο. Παράλληλα, έχει ενι σχυθεί η αξιοπιστία των συστημάτων αυτών, έτσι ώστε να ελαχι στοποιείται το ποσοστό των λανθασμένων συναγερμών που οφεί λονται είτε στον αέρα είτε στην εμφάνιση μικρών ζώων. Δεν πρέ πει φυσικά να παραλείψουμε και τη χρήση σύγχρονων εποπτι κών μέσων και λογισμικών ανάλυσης της εικόνας, που λαμβά νουν οι κάμερες ασφαλείας καθώς και των ανιχνευτών που δη μιουργούν με δέσμες ένα ηλεκτρονικό φράγμα προστασίας. Στις σύγχρονες λύσεις περιμετρικής προστασίας περιλαμβάνον ται πληθώρα συσκευών και εξαρτημάτων, όπως καλώδια ανι χνευτών για συρμάτινες περιφράξεις, στύλοι με αισθητήρες, ανι χνευτές (εξωτερικοί και κάτω από το έδαφος), ενώ φυσικά δεν έχουν χάσει τη χρησιμότητά τους και οι παραδοσιακές λύσεις που βασίζονται σε φυσικά εμπόδια, όπως τάφροι, σκάμματα ή ακόμα και τοίχοι από σκυρόδεμα ή άλλο υλικό. Όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός προστασίας που θέλουμε να προσδώσουμε σε μια εγ κατάσταση, τόσα περισσότερα συστήματα και λύσεις χρησιμο ποιούνται. Με αυτόν τον τρόπο, οι επίδοξοι εισβολείς κουράζον ται και είναι ευκολότερο να υποπέσουν σε λάθη και τελικά να εν τοπιστούν. Τελικός σκοπός του συστήματος, που θα το χαρακτη ρίσει αν είναι επιτυχημένο ή όχι, είναι να έχουν πρόσβαση μόνο εξουσιοδοτημένα άτομα στη συγκεκριμένη περιοχή.

Μελέτη και κατασκευή
Εκείνο που οφείλουν να έχουν στο νου τους οι σχεδιαστές ενός ολοκληρωμένου συστήματος περιμετρικής προστασίας, αλλά και οι χρήστες που θα το παραλάβουν και θα κληθούν να το λειτουργήσουν, είναι ότι ένα αποτελεσματικό σύστημα βασίζεται στους παρακάτω παράγοντες: _Ανίχνευση του κινδύνου _Αξιολόγηση του κινδύνου _Καθυστέρηση της απειλής _Απάντηση στην απειλή Δηλαδή, θα πρέπει καταρχήν να ανιχνευθεί η ενδεχόμενη προσπάθεια παραβίασης και στη συνέχεια να μπορεί να αξιολογηθεί ο κίνδυνος. Παράλληλα, το σύστημα προστασίας θα πρέπει να διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα συμβάλλουν στην καθυστέρηση των εισβολέων, ούτως ώστε να φθάσουμε στον τέταρτο παράγοντα που είναι η απάντηση στην απειλή, δηλαδή με ποιον τρόπο οι εισβολείς θα αποτύχουν. Όπως και σε κάθε σύστημα ασφαλείας, στο σχεδιασμό των περιμετρικών συστημάτων προστασίας χρειάζεται καταρχήν να γίνει μια ενδελεχής διερεύνηση των πιθανών απειλών και των τρωτών σημείων. Στη συνέχεια, λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως η διαμόρφωση του εδάφους, το κόστος που είναι διατεθειμένος να πληρώσει ο χρήστης και φυσικά ο χρόνος μέσα στον οποίο θα πρέπει να ολοκληρωθεί το έργο, ούτως ώστε να επιλεγεί το καλύτερο σύστημα για τη συγκεκριμένη εφαρμογή. Τα κριτήρια επιλογής αναφορικά με ένα σύστημα συναγερμού για περιμετρική προστασία, εξαρτώνται όμως και από άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα, εάν στο χώρο προβλέπεται και επανδρωμένη φύλαξη. Δύο από τις βασικές κατηγορίες των περιμετρικών συστημάτων είναι οι ανιχνευτές που τοποθετούνται κάτω από το έδαφος καθώς και τα συμβατικά συστήματα περίφραξης, που όλοι έχουμε παρατηρήσει σε κάποια εγκατάσταση.

Υπόγεια συστήματα
Πλέον, οι τεχνικές εγκατάστασης αισθητήρων κάτω από το έδαφος έχουν απλοποιηθεί και τούτο συνεπάγεται την περαιτέρω διάδοση της χρήσης τους, καθώς συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα της μεγάλης κάλυψης και του δύσκολου εντοπισμού τους, από όσους προσπαθούν να παραβιάσουν την περίμετρο. Οι υψηλής ποιότητας ενταφιασμένοι αισθητήρες μπορούν εύκολα να ρυθμιστούν με ακρίβεια, σύμφωνα με τη φύση του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου που δημιουργείται γύρω από τα θαμμένα καλώδια. Στην περίπτωση που έχουμε περιστατικό διείσδυσης, τότε το πεδίο διαταράσσεται και μέσω των φυσικών μεγεθών που μεταβάλλονται, μπορεί να προσδιορισθεί η ακριβής θέση του συμβάντος και να ενεργοποιηθεί ο συναγερμός. Επιπρόσθετα, στην περίπτωση όπου το σύστημα διαθέτει δικτύωση με υπολογιστή, είναι εφικτό να μεταβιβασθεί το σήμα συναγερμού στο κεντρικό σύστημα ελέγχου και να απεικονισθούν οι συντεταγμένες στην οθόνη είτε σε ένα χάρτη είτε σε μια σχηματική απεικόνιση. Βασικό πλεονέκτημα των υπόγειων συστημάτων – συνυπολογίζοντας και τον παράγοντα του κόστους, όπου όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικός είναι στη λήψη αποφάσεων – είναι και η δυνατότητα μεταφοράς των σημάτων μέσω των τοποθετημένων καλωδίων. Δηλαδή, τα καλώδια εκτός του βασικού τους ρόλου ως ανιχνευτές ενεργειών εισβολής περιμέτρου, μπορούν παράλληλα να αποτελέσουν το μέσο μετάδοσης του σήματος στον κεντρικό σταθμό ελέγχου, με ευνόητα οφέλη όσον αφορά στην εξοικονόμηση κόστους.

Ανιχνευτές περιμετρικής περίφραξης
Παρ’ όλα τα πλεονεκτήματα των συστημάτων περιμετρικής προστασίας που τοποθετούνται κάτω από το έδαφος, είναι σίγουρο ότι ψυχολογικά, η εικόνα ενός περιφραγμένου χώρου μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε ενδεχόμενες σκέψεις για προσπάθειες εισβολής εντός του χώρου αυτού. Τα συστήματα αυτής της κατηγορίας, αν και πιο συμβατικά, συχνά καλύπτουν τις απαιτήσεις των τελικών χρηστών, ενώ η εγκατάστασή τους μπορεί να είναι ευκολότερη, καθώς δεν επηρεάζεται από τη φύση του εδάφους και τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Αναλογιστείτε σε ένα βραχώδες περιβάλλον ή σε μια ασφαλτοστρωμένη περιοχή, πόσο δυσκολότερο είναι να τοποθετηθούν συστήματα κάτω από το έδαφος , για την εγκατάσταση των οποίων θα απαιτηθεί η χρήση ειδικών σκαπτικών μηχανημάτων και στη συνέχεια η αποκατάσταση της αρχικής εικόνας του περιβάλλοντος, με ό,τι συνεπάγονται αυτές οι εργασίες σε θέματα κόστους και χρόνου. Συνήθως, τα συστήματα ανίχνευσης που τοποθετούνται σε περιφράξεις, χρησιμοποιούνται σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις, όπου το περιθώριο των επεμβάσεων είναι μικρότερο. Επίσης, όσο και αν έχουν εξελιχθεί οι ογκομετρικές μέθοδοι ανίχνευσης στις οποίες βασίζονται οι υπόγειοι ανιχνευτές, η απλούστερη τεχνική θα είναι πάντα η ενεργοποίηση του συναγερμού μέσω των δονήσεων που παράγονται ως αποτέλεσμα της προσπάθειας παραβίασης ενός φράκτη. Σε πολλές εφαρμογές επιζητούμε την απλότητα των συστημάτων, καθώς επιτυγχάνεται ο επιθυμητός συνδυασμός της διασφάλισης του χώρου με την εξοικονόμηση κόστους. Αν και η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί να είναι απλούστερη τεχνικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συνεχείς εξελίξεις στην τεχνολογία, ώστε να αντιμετωπίζονται τα διάφορα προβλήματα. Συχνά μάλιστα συνδυάζονται διάφορες τεχνικές, ώστε να εξασφαλίζεται το υψηλό ποσοστό ανιχνευσιμότητας και παράλληλα να αποφεύγονται όσο το δυνατόν οι λανθασμένοι συναγερμοί. Η κατασκευή περιφραγμένων συστημάτων προστασίας ενδείκνυται κυρίως σε μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπου το σημαντικότερο ρόλο παίζουν παράγοντες όπως το κόστος και η ταχύτητα εγκατάστασης του συστήματος. Αντιθέτως, τα υπόγεια συστήματα χρησιμοποιούνται κυρίως σε χώρους μεγαλύτερης ασφάλειας, όπως στρατιωτικές περιοχές, σταθμοί ενέργειας, κυβερνητικές εγκαταστάσεις. Πολλές φορές, βέβαια, συνιστάται η χρήση υβριδικών συστημάτων όπου χρησιμοποιούνται τόσο περιφραγμένα όσο και υπόγεια συστήματα, για ακόμα μεγαλύτερο βαθμό προστασίας.

Προβλήματα και λύσεις
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα περιμετρικά συστήματα προστασίας είναι το φαινόμενο των ψευδοσυναγερμών και αυτό είναι λογικό να συμβαίνει, αν αναλογιστούμε ότι τα συστήματα αυτά συνήθως καλύπτουν μεγάλες περιοχές σε εξωτερικούς χώρους και είναι εκτεθειμένα σε απρόβλεπτους παράγοντες. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή αυτών των λύσεων, δίνουν μεγάλο βάρος στην ανάπτυξη τεχνικών και μεθόδων, που θα μειώνουν το ποσοστό εσφαλμένων συναγερμών. ¶λλωστε, η εμφάνιση μεγάλου αριθμού λανθασμένων συναγερμών ουσιαστικά ακυρώνει τη χρήση των συστημάτων προστασίας και δημιουργεί μεγάλα κενά ασφάλειας – και αυτό, διότι το προσωπικό που είναι επιφορτισμένο με την παρακολούθηση του χώρου, χάνει την εμπιστοσύνη του στο σύστημα και μπορεί να αγνοήσει κάποιον συναγερμό με την εντύπωση ότι είναι λανθασμένος, ενώ αντιθέτως, θα αποτελεί πραγματικό κίνδυνο. Στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος έχει βοηθήσει η εξέλιξη της τεχνολογίας των αισθητήρων και των μικροεπεξεργαστών, καθώς πλέον είναι δυνατή η επεξεργασία του σήματος και το φιλτράρισμά του, ούτως ώστε να διαχωρίζονται οι πραγματικές αιτίες συναγερμού από διάφορα ακίνδυνα περιστατικά, όπως η διέλευση ενός ζώου. Όμως, πριν την επιλογή μιας εφαρμογής θα πρέπει οι τελικοί χρήστες να εστιάσουν σε μεγάλο βαθμό την προσοχή τους στο θέμα της μείωσης των λανθασμένων συναγερμών και να διασφαλίσουν ότι το σύστημα που θα επιλέξουν θα είναι εφοδιασμένο με όλα εκείνα τα μέσα, που θα εξασφαλίσουν την όσο το δυνατό μικρότερη εμφάνισή τους. Ένα αποτελεσματικό σύστημα περιμετρικής προστασίας θα πρέπει να λειτουργεί αποτελεσματικά, ακόμα και υπό απρόβλεπτες καταστάσεις. Η πλέον συνηθισμένη εξ αυτών είναι η διακοπή ρεύματος, που μπορεί να είναι τυχαία, αλλά ίσως αποτελεί και μέρος του γενικού σχεδίου διείσδυσης. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, όμως, θα ήταν καταστροφικό να έπεφτε το σύστημα και για το λόγο αυτό είναι χρήσιμο να είναι εφοδιασμένο με εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα σύστημα γεννητριών, το οποίο, μαζί με συστήματα αδιάλειπτης παροχής ρεύματος (U.P.S) θα τροφοδοτεί συνεχώς την εγκατάσταση. Παράλληλα και το σύστημα διανομής του ρεύματος (καλωδίωση) θα πρέπει να είναι διπλό, ώστε σε περίπτωση που για κάποιο λόγο κοπεί σε κάποιο σημείο το καλώδιο, να μπορεί η ηλεκτροδότηση του συστήματος να γίνει μέσω εναλλακτικού τρόπου.

Ολοκληρωμένη προστασία
Για την ακόμα μεγαλύτερη διασφάλιση της περιοχής, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και άλλα συστήματα ασφάλειας και ειδικότερα μία εφαρμογή CCTV που θα είναι διασυνδεδεμένη με τον κεντρικό σταθμό ελέγχου. Σε περίπτωση συναγερμού θα ενεργοποιούνται άμεσα οι κάμερες που θα είναι τοποθετημένες πλησίον εκείνου του σημείου και οι εποπτεύοντες το χώρο θα είναι σε θέση να αποκτήσουν καλύτερη και πληρέστερη εικόνα, πριν στείλουν προσωπικό ασφαλείας. Όμως, όπως προαναφέραμε, ένας βασικός παράγοντας για την αξιολόγηση μιας εφαρμογής περιμετρικής προστασίας είναι η απάντηση στον κίνδυνο και πώς υλοποιείται αυτή. Αποτελεσματικά μέτρα απάντησης είναι η χρήση προβολέων και σειρήνων, που θα ενεργοποιούνται άμεσα αφού αξιολογηθεί ο κίνδυνος και βρεθεί ότι όντως υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο παραβίασης. Τα μέσα αυτά επιβαρύνουν την ψυχολογία των εισβολέων και συνήθως τους στρέφουν σε φυγή πριν καν χρειαστεί να προστρέξει το προσωπικό ασφαλείας. Παράλληλα όμως και το προσωπικό οφείλει να είναι εκπαιδευμένο και να μπορεί να αντιδράσει ανάλογα και σε διαφορετικά σενάρια. Το σύστημα προστασίας, επίσης, θα πρέπει να είναι συνδεδεμένο και με ειδικές μονάδες της αστυνομίας ή του στρατού – αν αναφερόμαστε σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις – ώστε σε περίπτωση που χρειαστεί, να μπορούν να αντιδράσουν άμεσα. Όλα τα παραπάνω τα επισημαίνουμε, αν και φαίνονται προφανή, διότι δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο υπερσύγχρονα συστήματα ασφαλείας να καταρρέουν λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης του προσωπικού, που είναι υπεύθυνο για το χειρισμό τους. Και ειδικότερα σε συστήματα προστασίας εξωτερικής περιμέτρου, η εκπαίδευση αλλά και η γνώση της περιοχής αποτελούν βασική προϋπόθεση για την επιτυχή διαφύλαξη του χώρου, που είναι και το τελικό ζητούμενο.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ