Οι τεχνολογικές τάσεις στον τομέα της πυρασφάλειας

Ολοένα και περισσότερες τεχνολογικές καινοτομίες αφομοιώνονται σταδιακά και στο τομέα των συστημάτων και υποδομών πυρασφάλειας. Αξίζει λοιπόν να στρέψουμε τη προσοχή μας στις εξελίξεις που συμβαίνουν και σε αυτό τομέα, αναδεικνύοντας πάντα την κρισιμότητα της αξιοπιστίας μέσα από την πιστοποίηση ποιότητας που πρέπει να διέπει το σύνολο αυτών των λύσεων.

Του Νέστορα Πεχλιβανίδη

Πολλοί παρατηρούσαν ότι μέχρι τικότερη κάλυψη των αναδυόμενων απαιτήσεων, δίνοντας βάση μεταξύ άλλων και στη λειτουργικότητα των συστημάτων.

Σήμερα διαθέτουμε αρκετά τεχνολογικά εργαλεία από τον ευρύτερο τομέα της πυρασφάλειας – πυρανίχνευσης τα οποία αξιοποιούνται για την πρόληψη, την αποτροπή και κατάσβεση πυρκαγιών σε εγκαταστάσεις κάθε μεγέθους και κατηγορίας. Σε αυτά όπως είναι γνωστό περιλαμβάνονται ανιχνευτές καπνού, θερμότητας αλλά και φλόγας, φυσικά οι πίνακες πυρανίχνευσης για την έγκαιρη προειδοποίηση καθώς και μια σειρά κατασβεστικών συστημάτων για κτιριακές εγκαταστάσεις.

Προκειμένου όμως να αποκομίσουμε τα μέγιστα οφέλη από αυτές τις τεχνολογίες και να εξασφαλίσουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, χρειάζεται μιας διαρκής αξιολόγηση και μερικές φορές επανεξέταση και των ήδη υπαρχουσών τεχνολογιών, των εφαρμογών, αλλά και των κανονισμών, των πολιτικών και των πρωτοκόλλων.

Η τεχνητή νοημοσύνη, τα ενοποιημένα συστήματα και η ιδέα των έξυπνων πόλεων – μαζί με μια δημιουργική αναβάθμιση των τεχνολογιών που αναπτύσσονται στον τομέα της πυρασφάλειας θα έχουν ως αποτελέσματα την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες νέες τεχνολογικές τάσεις στην αγορά της πυρασφάλειας.

Συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης φωτιάς με αναρρόφηση 

Τα συστήματα ανίχνευσης πυρκαγιάς με τη μέθοδο αναρρόφησης είναι η ιδανική λύση για όπου απαιτείται πολύ υψηλή ακρίβεια. Οι αισθητήρες αυτών των συστημάτων έχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύσουν μικροσκοπικά σωματίδια καπνού για έγκυρη και άμεση ανίχνευση. Δύο τύποι αυτού του συστήματος κυκλοφορούν στην αγορά

• Λύση point – based: αποτελείται από ενσωματωμένους ανιχνευτές με σύστημα ανεμιστήρα που αντλούν δείγματα αέρα για να ανιχνεύσουν πιθανές απειλές από φωτιά.
• Λύση laser – based: σε αυτό σύστημα γίνεται η ανίχνευση καπνού στον αέρα με τεχνολογία laser.

Η τεχνολογία της αναρρόφησης παρουσιάζει σήμερα μεγάλη ανάπτυξη διότι τα συστήματα αυτά μπορούν να ανιχνεύσουν καπνό και φωτιά σε μεγάλους και ανοιχτούς χώρους όπου μπορεί να υπάρχει αραίωση καπνού.

Το IoT στην υπηρεσία της πυρασφάλειας

Ο τομέας της πυρασφάλειας είναι ίσως από εκείνους τους τομείς που θα μπορούσαν να ωφεληθούν εξαιρετικά από το Internet of Thing(IoT), το οποίο έχει κάνει πολλές ηλεκτρονικές συσκευές πιο ‘’έξυπνες’’ με τη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης απεριόριστων συστημάτων μεταξύ τους.
Με το IoT οι ειδοποιήσεις ασφάλειας και στον τομέα των υποδομών πυρασφάλειας μπορούν να αποσταλούν σε εκατοντάδες ανθρώπους ταυτόχρονα, γρήγορα και αποτελεσματικά. Είναι ιδιαίτερα θετικό πως πλέον υπάρχουν αρκετές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πυρασφάλειας και έχουν λανσάρει IoT – enabled πυρανιχνευτές. Υπάρχουν πολλοί κατασκευαστές στην αγορά που ήδη προσφέρουν ανιχνευτές καπνού και ανιχνευτές μονοξειδίου του άνθρακα με πολλαπλές δυνατότητες διασύνδεσης που είναι σε θέση να δώσουν εντολές για διάφορες ενέργειες αφού εντοπιστεί κίνδυνος πυρκαγιάς καθώς και να επικοινωνήσουμε μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας με διαχειριστές και χρήστες των εγκαταστάσεων.

Λύσεις μαζικής κοινοποίησης ειδοποιήσεων

Όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες και διαχειριστές εγκαταστάσεων αντιλαμβάνονται τα οφέλη από την ενσωμάτωση και συγκέντρωση όλων των κτιριακών συστημάτων σε ένα ολοκληρωμένο κέντρο διαχείρισης και ελέγχου. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα ήταν εφικτή η αποστολή μαζικών ειδοποιήσεων μέσω μιας πλατφόρμας σε μικρές ή μεγάλες ομάδες ανθρώπων. Κατά το παρελθόν αυτά τα συστήματα υποστήριζαν τη μονόδρομη αποστολή γραπτών μηνυμάτων (sms) ή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Πλέον με την ενσωμάτωση των συστημάτων σε ένα κέντρο ελέγχου, οι τελικοί χρήστες μπορούν σίγουρα να βελτιώσουν τη συνολική εποπτεία αλλά και να διαχειριστούν πολλά συστήματα ταυτόχρονα από ένα και μοναδικό σημείο ελέγχου.
Κατά τον ίδιο τρόπο, το σύστημα αντιπυρικής προστασίας μπορεί κάλλιστα να ενσωματωθεί σε ένα ολοκληρωμένο διαχειριστικό κέντρο ώστε να υπάρχει η βέλτιστη εποπτεία και διαχείριση σε περίπτωση κινδύνου.

Εξελίξεις στην τεχνολογία κεντρικής διαχείρισης συναγερμού για φωτιά

Σε ένα κεντρικό σύστημα διαχείρισης της πυρασφάλειας μαζί με τις υπόλοιπες κτιριακές υποδομές, όλοι οι ανιχνευτές μπορούν να είναι συνδεδεμένοι σε ένα κεντρικό ελεγκτή ο οποίος ουσιαστικά κάνει συνεχόμενη καταγραφή πολλών σημείων ταυτόχρονα. Όταν στην είσοδό του λάβει σήμα κινδύνου τότε ενεργοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα όπως σειρήνες και περιστρεφόμενους φάρους προκειμένου να ειδοποιηθούν άμεσα όσοι βρίσκονται σε κίνδυνο. Πλέον όμως σε αυτά τα συστήματα προστίθενται νέες δυνατότητες αλλά και ‘’έξυπνα’’ χαρακτηριστικά. Μάλιστα στο σύστημα μαζικών ειδοποιήσεων που αναφέρθηκε προηγουμένως, συμπεριλαμβάνονται και ηχητικές οδηγίες που ακούγονται εντός του κτιρίου σε περίπτωση κινδύνου, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως οι μαζικές ειδοποιήσεις αξιοποιούνται σήμερα για πάσα έκτακτη ανάγκη όπως είναι οι φυσικές και τεχνικές καταστροφές. Φυσικά η εξέλιξη της τεχνολογίας έφερε και την ανάλογη αναβάθμιση στον τρόπο αποστολής των ειδοποιήσεων αφού πέραν των sms και των emails, η ειδοποίηση μπορεί να μεταδοθεί μέσω μηνυμάτων συγκεκριμένων εφαρμογών ή να είναι τύπου push notification.

Σήμερα το Industrial IoT σε συνδυασμό με άλλες προηγμένες πληροφορίες μπορούν σίγουρα να συμβάλουν στη βελτίωση της κατάρτισης των σχεδίων ασφάλειας. Αισθητήρες, ανιχνευτές και άλλα συστήματα επιτήρησης συνδυαζόμενα με τους κατάλληλους αλγορίθμους μπορούν να αξιοποιηθούν προκειμένου να πραγματοποιηθούν καλύτερα σχέδια εκτάκτων αναγκών. Παράγοντες όπως το πλήθος των ατόμων ενός κτιρίου, το σχέδιο του κτιρίου, η ταχύτητα εξάπλωσης αλλά και η κατεύθυνσης της φωτιάς μπορούν να αναλυθούν ώστε να δοθούν οι καλύτερες οδηγίες και να μην υπάρξουν συνωστισμοί κατά τη διάρκεια εκκένωσης.

Ανίχνευση μέσω αισθητήρων πολλαπλών λειτουργιών

Σήμερα παρατηρείται μία αλλαγή στη βιομηχανία συστημάτων πυρασφάλειας, αφού δεν είναι λίγες εκείνες οι κατασκευάστριες εταιρείες που στρέφονται στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων που έχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύσουν όχι μόνο καπνό, αλλά και την θερμότητα, την υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπεται από μια φωτιά ή ακόμα και ελάχιστα ποσοστά μονοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, οι πολλαπλοί αισθητήρες εκτός από την εξοικονόμηση χρημάτων και χρόνου εγκατάστασης, εξαλείφουν την ανάγκη από εγκαταστάσεις διαφορετικών αισθητήρων που όλοι μαζί θα εξυπηρετούσαν τον ίδιο σκοπό ενώ σίγουρα θα συμβάλουν στην μείωση των οχλήσεων από false alarms μιας και περισσότερα από ένα κριτήρια πρέπει να πληρούνται πριν την ενεργοποίηση του συναγερμού.

Συστήματα ασύρματης πυρασφάλειας

Σε έναν κόσμο που πολλές οι συσκευές τείνουν να λειτουργούν ασύρματα, η βιομηχανία της πυρασφάλειας δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη. Μάλιστα σήμερα, οι ασύρματοι ανιχνευτές καπνού έχουν τέτοιο σχεδιασμό, που αποτελούν και αισθητικό στοιχείο της συνολικής εγκατάστασης. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που προσφέρουν οι ασύρματες εγκαταστάσεις, είναι η εξάλειψη των καλωδιώσεων σε δύσκολούς και ιδιαίτερους χώρους. Μελλοντικά, όταν τα ασύρματα συστήματα πυρασφάλειας γίνουν ακόμα πιο προσιτά, ίσως να δούμε εντονότερη αύξηση της ζήτησης για τέτοιες εγκαταστάσεις.

Συστήματα φωνητικής ειδοποίησης

Τα συστήματα που ειδοποιούν με ηχογραφημένο μήνυμα σε περίπτωση κινδύνου, και έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν συγκεκριμένες οδηγίες όταν φερ’ ειπείν υπάρχει ανάγκη εκκένωσης των εγκαταστάσεων, εξακολουθούν να είναι ψηλά στη ζήτηση χωρίς να εμφανίζουν σημάδια μελλοντικής πτώσης. Τα συστήματα αυτά μπορούν να φανούν αποτελεσματικά όχι μόνο σε περίπτωση πυρκαγιάς, αλλά και όταν υπάρχουν επικίνδυνες καιρικές συνθήκες ή ακόμα σε περίπτωση θανατηφόρας χημικής διαρροής. Μέσω αυτής της δυνατότητας ο διαχειριστής ενός κτιρίου θα μπορεί να δώσει τις απαραίτητες οδηγίες για να ομαλή και άμεση εκκένωσή του. Μάλιστα είναι ενδιαφέρον πως σύμφωνα με κάποιες μελέτες, σε περιστάσεις εκτάκτου ανάγκης, η πλειοψηφία των ανθρώπων παρουσιάζει επαυξημένη εγρήγορση όταν λαμβάνει φωνητικές οδηγίες πάρα όταν ακούει τον ήχο κάποιας σειρήνας ή ένα ηχογραφημένο μήνυμα.

Περιορισμοί κινδύνων

Τα σύγχρονα συστήματα πυρασφάλειας δύναται να στηθούν με τέτοιο τρόπο, που σε περίπτωση κινδύνου, θα σημάνουν συναγερμό τοπικά στις εγκαταστάσεις, αλλά και σε ένα απομακρυσμένο κέντρο ελέγχου, το οποίο θα πρέπει να πληροί όλα τα πρότυπα και τους κανονισμούς που διέπουν μία τέτοια εγκατάσταση. Αν και η δυνατότητα απομακρυσμένης διαχείρισης προσθέτει λειτουργικά έξοδα, είναι σίγουρο ότι αποδίδει και σημαντικά οφέλη, αφού τα πολλαπλά περιφερειακά συστήματα μπορούν να συνδεθούν σε ένα κεντρικό σταθμό προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλύτερη παρακολούθηση των επιμέρους ζωνών πυρασφάλειας, η βέλτιστη διαχείρισης των αρχείων συντήρησης και εν τέλει να προγραμματίζονται οι διαγνωστικοί έλεγχοι και οι διαδικασίες συντήρησης πιο αποτελεσματικά. 

Μηχανική εκμάθηση για αυτοματοποίηση

Στις κτιριακές εγκαταστάσεις, μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εφαρμογές της μηχανικής εκμάθησης (machine learning) αφορά τον τομέα της συντήρησης των ίδιων των συστημάτων. Αυτές οι εφαρμογές είναι αυτοτροποποιούμενες, ιδιαίτερα αυτοματοποιημένες και μπορούν να ενσωματωθούν σε μεγαλύτερα συστήματα. Οι αντίστοιχοι αλγόριθμοι έχουν σχεδιαστεί με τρόπο ώστε αυτές οι εφαρμογές να έχουν την ικανότητα προσαρμογής και να βελτιώνουν συνεχώς την απόδοση τους με ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση. Τα αναφέρουμε αυτά, ακριβώς διότι η μηχανική εκμάθηση χρησιμοποιείται πλέον για την άμεση συντήρηση και των συστημάτων πυρασφάλειας. Η συντήρηση που βασίζεται στην μηχανική εκμάθηση, παρακολουθεί ποικιλία μεταβλητών και χρησιμοποιεί εξελιγμένους αλγόριθμους ώστε να γίνουν οι κατάλληλες και αξιόπιστες προβλέψεις.

Το IoT αναμφίβολα θα επιφέρει αύξηση στην ταχύτητα διακίνησης τεράστιων όγκων δεδομένων κάτι που αυτομάτως ενέχει πολλές προκλήσεις αλλά θα προσφέρει ταυτόχρονα και πολλές ευκαιρίες. Μία τέτοια πρόκληση είναι η αντίληψη της πολυπλοκότητας και του τεράστιου όγκου δεδομένων και η μηχανική εκμάθηση, μαζί με την προληπτική ανάλυση είναι σίγουρα μία σωστή επένδυση, η δυνητική απόδοση της οποίας είναι πραγματική και σχετικά άμεση. Η επιπλέον ταχύτητα και ο τεράστιος όγκος δεδομένων που μάλιστα προέρχονται από πολλές πηγές ταυτόχρονα, θα δημιουργήσουν μια πρωτόγνωρη δυσκολία, και η διαχείριση μιας τέτοιας κατάστασης σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης, θα απαιτήσει αναγκαστικά μία πιο αυτοματοποιημένη προσέγγιση. Οι εφαρμογές συντήρησης που ενσωματώνουν τη μηχανική εκμάθηση είναι μία πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την αξιοποίηση των δεδομένων από το IoT.

Μερικές σκέψεις ακόμα

Η εμπειρία, μας έχει δείξει πως παρά την υψηλή τεχνολογία στην οποία βασίζεται ο κόσμος, είναι αδύνατη η αποφυγή ατυχημάτων σίγουρα όμως μπορούν να γίνουν πολλά ακόμα βήματα προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τις ζημιές και να σώσουμε ακόμα περισσότερους ανθρώπους. Τα διασυνδεδεμένα προϊόντα στο τομέα της πυρασφάλειας και λύσεις που βασίζονται σε έξυπνους ανιχνευτές και σε συστήματα ειδοποιήσεων, μπορούν να συμβάλουν στη συσσώρευση κρίσιμων πληροφοριών για μια ιδανική αντιμετώπιση μιας έκτακτης ανάγκης. Οι τελικοί χρήστες πρέπει να αξιολογήσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη αυτές τις τεχνολογίες προκειμένου να ενισχύσουν την ασφάλεια τους.

Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως όσα βήματα κι αν έχει κάνει η τεχνολογία μέχρι σήμερα, δεν είναι επαρκής από μόνη της και πιθανότατα να μην γίνει ποτέ. Πολλά ατυχήματα συμβαίνουν όχι λόγω ελαττωματικού εξοπλισμού ή λόγω έλλειψης της κατάλληλης τεχνολογίας αλλά εξαιτίας κακού σχεδιασμού ή και έλλειψης των κατάλληλων εφαρμογών. Η ανάπτυξη εν τέλει προηγμένης τεχνολογίας θα συμβάλει στην βελτίωση της ασφάλειας όταν εφαρμοστεί και συντηρηθεί σωστά, βάσει των κατάλληλων κανονισμών και πρωτοκόλλων που θα πρέπει να εφαρμόζονται και να τηρούνται.