Previous Story
Οι Γεωπολιτικές Αναταράξεις ως καταλύτης στην εξέλιξη των Υπηρεσιών Ασφάλειας
Posted On 07 Φεβ 2024
Οι Παγκόσμιες γεωπολιτικές αναταράξεις, λειτουργώντας ως καταλύτης, θα επηρεάσουν βαθύτατα την εξελικτική δομή του οργανωμένου εγκλήματος. Οι δημοκρατικά εκλεγμένοι λήπτες αποφάσεων, οφείλουν να υποστηρίξουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις δομές της Δημόσιας και της Ιδιωτικής Ασφάλειας.
Δημήτριος Μερτσιωτάκης
Απόστρατος Αξ/κος Π.Α./Απόφοιτος Σχολής Πολέμου
N.Y.C. / Strategic Security Management
H.C.D.M.I. / A.S.S.C.C.M.
VPTS, DST Founder Instructor
Εκπαιδευτής ΣΚΟΕ
Η Γεωπολιτική ως στρατηγική, με κεντρικό σημείο την Εθνική Ισχύ για τον έλεγχο της γεωγραφικής επικράτειας ενός έθνους, χρησιμοποιεί προς όφελος της, όλες τις γεωγραφικές μεταβλητές που περιλαμβάνουν: τον πολιτισμό, την τοπογραφία, την δημογραφία, το κλίμα, το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους.(1)
Η Γεωπολιτική ανάλυση ως εργαλείο για την επιβολή της κυριαρχίας και της εθνικής ισχύος, στηρίζεται στην Αμυντική , Πολιτική, Οικονομική, Πολιτισμική και Πληροφοριακή συγκυρία.(1*)
Οι δημοκρατικά εκλεγμένοι λήπτες αποφάσεων, με βάση τους συσχετισμούς δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψιν τις όποιες περιφερειακές και ιδιαιτέρως γειτνιακές συγκρούσεις, οφείλουν να υποστηρίξουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο που η συγκυρία επιβάλει (2), με τις δομές της Δημόσιας Ασφάλειας (Ε.Δ., Σ.Α.), αλλά και με την συνδρομή Ιδιωτικών εξειδικευμένων υπηρεσιών, μη εξαιρουμένων της αμυντικής βιομηχανικής παραγωγής, των Υπηρεσιών Πληροφοριών κλπ., την Εθνική Κυριαρχία και Ασφάλεια καθώς και τα Εθνικά Συμφέροντα προς όφελος των πολιτών του κυρίαρχου κράτους.
Οι διεθνείς συμμαχίες μέσω των διεθνών οργανισμών ασφαλείας, επιβεβαιώνουν την ανάγκη ύπαρξης των Υπερεθνικών Δομών Ασφαλείας, τόσο για την Εσωτερική Ασφάλεια και κυριαρχία των κρατών μελών, όσο και για την Εξωτερική διεθνοποιημένη παρουσία ασφαλείας, που οι Διεθνείς Οργανισμοί απαιτούν (ΟΗΕ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, Frontex, κλπ).
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις εξελίξεις
Νέες μορφές απειλών εν μέσω συγκρουσιακών καταστάσεων εμφανίζονται, σε έναν πλανήτη που κυριολεκτικά …. βράζει.(3) Η υπερβολική ευημερία με δανεικά, μετά από μια μακρά περίοδο ειρήνης, μάλλον πλησιάζει στο τέλος της (το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου σηματοδότησε την μεγαλύτερη περίοδο ειρήνης στον δυτικό κόσμο). Οι άνθρωποι των δυτικών κοινωνιών, όντας μαλθακοί από τις συνεχείς λανθασμένες επιβραβεύσεις των πολιτικών προκειμένου να εξασφαλίσουν την κοινωνική ηρεμία, στρουθοκαμηλίζουν και αδυνατούν να αντιληφθούν την επερχόμενη λαίλαπα. Η οποία θα απαιτήσει δυναμικές συμπεριφορές αντίδρασης, οι περισσότεροι όμως εκ των γερασμένων πολιτών της Γηραιάς Ηπείρου ιδιαιτέρως, αδυνατούν ή δεν μπορούν να αντιδράσουν.(4) Κατά την άποψή μου, οι συγκρούσεις στην Συρία, στην Ουκρανία, στην Γάζα, στην Υεμένη οσονούπω για τον έλεγχο των στενών(5), αποτελούν προεόρτια δυναμικών ανακατατάξεων στο παγκόσμιο γεωπολιτικό γίγνεσθαι με ότι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια των δυτικών κοινωνικών. Υψηλά στην ατζέντα των αποσταθεροποιητικών τάσεων , το Ιράν και η Βόρεια Κορέα ενώ, η παγίδα του Θουκυδίδη ελλοχεύει των πιθανών συγκρούσεων στην Σινική Θάλασσα και στην Ταιβάν, μεταξύ υπερδυνάμεων (συμπεριλαμβανομένου της Ινδίας), που απλώς θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου…
Η εξέλιξη όλων των ανωτέρω καταστάσεων, δημιουργεί εξαιρετική ένταση σε μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα, που είτε ήδη υπάρχουν και ελλοχεύουν να εξελιχθούν με μεγαλύτερη ένταση σε ανεξέλεγκτες κρίσεις, είτε υποβόσκοντας αναπτύσσονται εξ αρχής, και αποκτώντας δυναμική συμπεριφορά, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την Εθνική Ασφάλεια(6) των κρατών και ιδιαιτέρως της πατρίδας μας(6*). Τα βασικότερα εκ των κρίσιμων ζητημάτων, που συμβάλουν καθένα χωριστά, αλλά όλα μαζί μεταξύ τους δημιουργούν εξαιρετικής έντασης εγκληματικών συμπεριφορών, όπου εξ επιτάσεως θα μας απασχολήσουν είναι:
Το μεταναστευτικό και δημογραφικό ζήτημα, το Παγκόσμιο και τα Εθνικά χρέη, η ακρίβεια και ο πληθωρισμός με την σταδιακή συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος όχι για το ευζείν, αλλά απλώς και μόνο για… το ζείν. Έχω επισήμως διατυπώσει την άποψη, ότι η οικονομικές εξελίξεις είναι προάγγελος ή ακόμη και προδικάζουν την έκβαση των γεγονότων στο χώρο των υπηρεσιών ασφαλείας(7). Η υπερσυγκέντρωση πλούτου σε λιγότερα χέρια, η έλλειψη στέγης και η τεχνητή νοημοσύνη, ο έλεγχος της οποίας μοιάζει απίθανος μειώνοντας τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας. Η τρομοκρατία, η εμπορία ανθρώπινων όντων, τα ναρκωτικά και η στοχευμένη παραπληροφόρηση(fake news), συνδράμουν στη δημιουργία έκρυθμων καταστάσεων. Νερό, τροφή και ενέργεια, στην κορυφή της ατζέντας ασφαλείας , τομείς οι οποίοι είναι άμεσα εξαρτώμενοι από την κλιματική αλλαγή την οποία υφίσταται ο πλανήτης και από τους οποίους εξαρτάται η βιολογική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι στρατιωτικοί αντιλαμβάνονται την κλιματική αλλαγή ως μια επιπλέον απειλή για την παγκόσμια σταθερότητα (Hanson & Machlis, 2011). Περί της νέας προοπτικής που αφορούν τη σχέση μεταξύ κλίματος και ασφάλειας, αναφέρονται τα συμπεράσματα του συμβουλίου της Ε.Ε. τον Μάρτιο του 2023, με ορίζοντα μελετών εως και το 2050, όπου η ανεπαρκής πρόσβαση στο νερό και η υποβάθμιση ποιότητας εδάφους για καλλιέργειες, κατατάσσουν το περιβαλλοντικό έγκλημα στον τέταρτο μεγαλύτερο κλάδο παγκοσμίως που αφορά τις παγκόσμιες απειλές(8).
Ανάγκη για ένα διαφορετικό μοντέλο και ο ρόλος της εκπαίδευσης
Η διαρκής εξέλιξη της κοινωνίας του Ευρωπαϊκού και Δυτικού κόσμου, προς νέες σύνθετες και ιδιαίτερες υπαρξιακές αναζητήσεις, απαιτεί ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο Αμυντικής Στρατηγικής Ασφαλείας, τόσο για την εσωτερική ασφάλεια των ιδίων των κρατών, όσο και για την αντιμετώπιση των έξωθεν υβριδικών και μη απειλών. Τα κράτη παραμένουν οι βασικοί πάροχοι ασφάλειας (Security Providers) και η εθνική Ασφάλεια, η κύρια διάσταση της ασφάλειας(9). Κατά συνέπεια η σύμπραξη των δημόσιων δομών ασφαλείας(Ε.Δ.& Σ.Α.), στρατηγικού επιπέδου, στρατιωτικών επιλογών και όχι μόνο, με εξειδικευμένες Ιδιωτικές Επαιτείες Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας (ΙΕΠΥΑ) κρίνεται επιβεβλημένη. Πρόδρομος αυτού του είδους των υπηρεσιών το Maritime Security.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες προκειμένου να καλύψουν ασφαλιστικά, προσωπικό, πλοία και εμπορεύματα λόγω πειρατειών και των τρομοκρατικών ενεργειών, κατά την διέλευση των πλοίων από κρίσιμες περιοχές, απαίτησαν την ύπαρξη ένοπλων, εκπαιδευμένων υπαλλήλων ασφαλείας. Δημιουργήθηκαν εταιρείες κολοσσοί όπως οι: Dryad Global, Seagull Maritime, Silent Professionals, κλπ., καθώς και μερικές ελληνικές εταιρείες. Το προσωπικό το οποίο στελέχωσε αρχικά τις εν λόγω υπηρεσίες, ήταν απόστρατοι ένστολοι των Ε.Δ. και των Σ.Α., ενώ αργότερα, λόγω υψηλής ζήτησης προσωπικού, σε ειδικά σχολεία του εξωτερικού, εκπαιδεύτηκαν και πολίτες, στην ασφάλεια του οπλισμού και των διαφόρων τεχνικών άμυνας. Στο εν λόγω εκπαιδευτικό πεδίο, όπως πάντα η Ελλάδα παρέμεινε εκτός δράσης, παρά το εξαιρετικό εκπαιδευτικό δυναμικό που διαθέτει. Σύμμαχος αυτής της κατάντιας, το παντελώς ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο περί εκπαίδευσης όπλων(10). Εκατομμύρια ευρώ από υποψήφιους Έλληνες ενδιαφερόμενους δόθηκαν σε εταιρείες του εξωτερικού (Βουλγαρία, Πολωνία, Αμερική, κλπ), προκειμένου να ληφθούν βεβαιώσεις εκπαίδευσης στο εν λόγω αντικείμενο. Αργότερα, μιας και το κόστος μεταφοράς των προϊόντων πολλαπλασιάστηκε, με την συνδρομή ναυτικών περιπολιών, κυρίως των Αμερικανικών Στρατιωτικών ναυτικών δυνάμεων, επήλθε μείωση των περιστατικών και ισορροπία. Εως σήμερα πάντως, οι παρουσία ένοπλων υπαλλήλων ασφαλείας στα πλοία παραμένει, με εκ νέου εξαιρετικά αυξητική τάση.
Αντίστοιχα, στην ξηρά, η πρωτοπόρος πάροχος εξειδικευμένων υπηρεσιών ασφαλείας Blackwater(νυν Constellis), και λίγο αργότερα πολλές άλλες ανά τον κόσμο (MVM Inc., Northbridge Group, Gennesol, Aegis, Asgaard, κλπ…), παρείχαν στρατιωτικές και όχι μόνο υπηρεσίες εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας. Τα κυρίαρχα κράτη προσπαθούν να επικυριαρχίσουν των συμφερόντων τους, να αντιμετωπίσουν απειλές , δρώντας ως διεθνείς παίκτες, ενώ ταυτόχρονα θωρακίζουν την εσωτερική τους ασφάλεια δίνοντας κρίσιμους τομείς υποστήριξης της εθνικής τους ασφάλειας σε ιδιωτικές εταιρείες. Τέτοιου είδους υπηρεσίες είναι: Εκπαίδευση, Physical Executive Protection, Risk Management, Weapon and Ammunition management, Explosive threats mitigations, K9 Mine Actions, Υποστήριξη πεδίου Βάσης & Logistics, Financing, Intelligence & Investigation Administrative Support, Fleet Management, Medical Training κλπ…
Απαίτηση για νέες τομές
Είναι σίγουρο ότι στην πατρίδα μας θα απαιτηθεί μια σοβαρή Νομοθετική Παρέμβαση. Νομίζω ότι ήρθε ο καιρός και σταδιακά ωριμάζουν οι συνθήκες για την δημιουργία εξειδικευμένων Εταιριών Υπηρεσιών Ασφαλείας. Στο πλαίσιο συμπράξεων των έργων ΣΔΙΤ, για κινητοποίηση πόρων τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα, για την παροχή υπηρεσιών που κατά παράδοση παρέχονται από τον δημόσιο τομέα, μετριάζοντας παράλληλα τους αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς στις δημόσιες δαπάνες(11). Όχι κατ’ ανάγκη εμπλεκόμενες σε στρατιωτικές επιχειρήσεις εντός και εκτός συνόρων, αλλά με την μορφή υποστήριξης σε κρίσιμους τομείς των υποδομών στην Ελλάδα, ταυτοχρόνως δε, με την προστασία του προσωπικού των εν λόγω υποδομών, στα πρότυπα πολλών χωρών του εξωτερικού. Η επιτήρηση των συνόρων με τεχνικά μέσα, η διαχείριση στόλου περιπολικών σκαφών ανοικτής θαλάσσης για το Λιμενικό, η διαχείριση και η τεχνική υποστήριξη προκεχωρημένων ιδιωτικών σταθμών λήψης εικόνας από Drones, η παροχή εξειδικευμένου προσωπικού και μέσων για έρευνα και διάσωση κλπ… είναι μερικοί από τους πολλούς κρίσιμους τομείς υποστήριξης που αναφέρθηκαν. Το ΚΕΜΕΑ ως Εθνικό Σημείο Επαφής για την Προστασία των Ευρωπαϊκών Υποδομών Ζωτικής Σημασίας(ΕΥΖΣ), πραγματοποιώντας απόρρητη έκθεση αξιολόγησης κινδύνου ανά διετία(Π.Δ 39/2011, άρθρο 7), περί απειλών και τρωτών σημείων των ΕΥΖΣ(12), θα μπορούσε να συμβάλει με σχετικές προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Η πολυπλοκότητα, η απροβλεψιμότητα και οι ασταθείς ισορροπίες ισχύος είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του ραγδαία εξελίξιμου γεωπολιτικού συστήματος, προϊδεάζοντας για μια κατάσταση μη κανονικότητας. Επιβάλλεται εξαιρετική προετοιμασία προκειμένου να αντιμετωπίσουμε ως κράτος τις επερχόμενες εθνικές και κατ’ επέκταση εγκληματικές απειλές. Μπορούμε να προβλέψουμε, διαθέτουμε εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό, απαιτείται όμως εγκαίρως να προετοιμασθούμε με εκείνα τα νομικά εργαλεία, αλλά και με εκείνες τις εξειδικευμένες υπηρεσίες και δομές, προκειμένου να τις αντιμετωπίσουμε με επιτυχία. Αλήθεια, έχουμε σκεφθεί, εάν ξαφνικά, για κάποιο λόγο, αντί να μεταναστεύσουν από την υποσαχάρια Αφρική 2-3 εκατομμύρια μεταναστών προς την Ευρώπη, μετακινηθούν 20 εκατομμύρια, τι θα συμβεί στα Ελληνικά – Ευρωπαϊκά σύνορα, στο εσωτερικό δε της πατρίδας μας ιδιαιτέρως; Και επειδή η παράνομη μετανάστευση γίνεται κυρίως από ανθρώπους που αναλαμβάνουν υψηλό ρίσκο, με εξαιρετικές σωματικές ικανότητες, μη έχοντας να χάσουν τίποτα, αποκτούν υψηλή επιβιωσιμότητα. Ο Έβρος του 2020 θα μοιάζει παιχνιδάκι(13). Οι προκλήσεις είναι μπροστά μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κώστας Στούπας, ΄΄Η επερχόμενη αταξία΄΄, εκδόσεις Επίκεντρο.
Κώστας Πικραμένος / Γεώργιος Κουκάκης, ΄΄Εθνική Ασφάλεια, Μύθοι και Πραγματικότητα’’, εκδόσεις Ινφογνώμων.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
(1) (1*) https://slpress.gr/idees/poia-i-diafora-anamesa-se-geopolitiki-geostratigiki-kai-geopropaganda/
(2) Δεν υπάρχει τύχη. Μόνο συγκυρία. Τα πάντα συμβαίνουν μια δεδομένη χρονική στιγμή σε έναν συγκεκριμένο χώρο. Επ’ αυτού έχω τοποθετηθεί διεξοδικά στο τεύχος 96 του περιοδικού security manager , σελ 38-39, https://www.securitymanager.gr/to-dillima-toy-prosopikoy-synodoy-asfaleias-provlepsi-i-proetoimasia/
(3) Αναφερόμενος στον … βρασμό των εν εξελίξει γεγονότων, δεν θα πρέπει να μας ξεφεύγει από το μυαλό και ο κλιματολογικός βρασμός, μιας και σύμφωνα με το πρόγραμμα Copernicus (https://www.copernicus.eu/), το 2023 ήταν το θερμότερο έτος εως σήμερα, με ότι αυτό σημαίνει για την ανθρωπότητα. https://www.crisismonitor.gr/2023/12/14/to-2023-to-thermotero-etos-apo-to-1850/)
(4) Βλέπετε, η δουλειά γραφείου και το πληκτρολόγιο αδυνατίζουν το σώμα, ενώ οι δείκτες παχυσαρκίας της Ευρώπης σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, αναφέρουν ότι το 15,9% των Ευρωπαίων είναι παχύσαρκοι και το 51,6% είναι υπέρβαροι. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ πάνω από τον μέσο όρο βρίσκεται η Ελλάδα https://www.naftemporiki.gr/health/1326394/pou-afxisi-tis-pachysarkias-stin-evropi-pano-apo-ton-meso-oro-i-ellada/
(5) Την στιγμή που γράφεται το σχετικό άρθρο, τα γεγονότα πρόλαβαν τις εξελίξεις ,και ήδη έχουν αναφερθεί από την CENTCOM(U.S.Central Command), 15 επιθέσεις κατά πλοίων ανοικτά της Υεμένης, αναγκάζοντας μεγάλες εταιρείες να αναστείλουν τον πλου των καραβιών τους προς τη Μεσόγειο. Η δια του περίπλου της Αφρικής μεταφορά των προϊόντων στις αγορές, μεταφράζεται σε υπερβολική αύξηση των τιμών των προϊόντων στον τελικό καταναλωτή, με ότι αυτό συνεπάγεται για τις ήδη πιεσμένες οικονομικά κοινωνικές ομάδες. Η Ισπανία ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τον συνασπισμό των χωρών που θα συμμετείχαν στον σχηματισμό για την υπεράσπιση της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα. https://www.efsyn.gr/kosmos/mesi-anatoli/416468_oi-hoythi-epitithentai-kata-ploion-i-ispania-ypanahorei-apo-ti-apostoli
(6) (6*)(9) Σύμφωνα με τον κο Καραντάτο Τριαντάφυλλο(Δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και ερευνητού ΕΛΙΑΜΕΠ) , δεν υπάρχει εως σήμερα σαφής ορισμός. Ο δε διαχωρισμός μεταξύ εξωτερικής (με την παλιά λογική της εθνικής άμυνας) και εσωτερικής ασφάλειας δεν είναι πλέον εφικτός. Θα αναφέρουμε μόνο ότι η Εθνική Ασφάλεια έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά. Είναι: α) περίπλοκη, β) διευρυμένη και γ) συνεργατική. https://www.kathimerini.gr/politics/562156444/pos-orizetai-simera-i-ethniki-asfaleia/
(7) Η Ελλάδα προσπαθεί να ανακάμψει από την χρεωκοπία του 2009-2010. Οι εν εξελίξει παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας, και η δυστοκία των μεταρρυθμίσεων, καθιστούν ακόμη περισσότερο ευάλωτη την ελληνική κοινωνία, ιδιαιτέρως τα χαμηλότερου εισοδήματος κοινωνικά στρώματα. Κοινωνικές αναταραχές, λόγω πιθανών και εκ νέου δυσμενών οικονομικών εξελίξεων, θα διαδραματίσουν ένα εκρηκτικό τοπίο εσωτερικής ασφαλείας. Η σταθερά αυξητική διαδρομή της τιμής του χρυσού, δεν προοιωνίζει ευοίωνες καταστάσεις.
(8) Περί των συμπερασμάτων των Παγκόσμιων Περιβαλλοντικών Εγκλημάτων και Απειλών του Συμβουλίου της ΕΕ: α)https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/ip_23_3492 β)https://www.consilium.europa.eu/el/policies/eu-fight-against-crime/
(10) Η εκπαίδευση στη σκοποβολή των ελληνικών σκοπευτηρίων, δεν έχει καμία σχέση με την εκπαίδευση τακτικών μάχης. Κάποια πράγματα μπορεί να προσομοιώνονται μέσω της πρακτικής σκοποβολής, όμως καμία σχέση δεν έχουν με το εν λόγω στρατιωτικό εκπαιδευτικό αντικείμενο.
(11) Περί ΣΔΙΤ: https://op.europa.eu/webpub/eca/special-reports/ppp-9-2018/el/
(12) Πικραμένος/Κουκάκης, ΄΄Εθνική Ασφάλεια, Μύθοι και Πραγματικότητα΄΄, Σελ 118 https://kemea.gr/category/prostasia-ethnikon-zotikon-ypodomon/
(13) https://www.kathimerini.gr/society/561279385/kratisame-ston-evro-dinontas-maches-soma-me-soma/
