Ο σημαντικός ρόλος ενός ενοποιημένου κέντρου ασφάλειας στα έξυπνα κτίρια

Η έννοια των έξυπνων ή ευφυών κτιρίων, υπάρχει εδώ και πολύ καιρό και πριν ακόμα γίνουν πράξη, τα βλέπαμε σε κινηματογραφικές ταινίες. Πόσο πραγματικά όμως  “έξυπνο” είναι ένα κτίριο για να δικαιούται να έχει αυτό το τίτλο; Ποια στοιχεία καθορίζουν την “ευφυΐα” μιας κτιριακής εγκατάστασης και πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της ασφάλειας και ειδικότερα ενός κέντρου με ενοποιημένη αρχιτεκτονική που διαχειρίζεται συνολικά όλα τα επιμέρους συστήματα ;

Του Δημήτρη Θωμαδάκη

Τι είναι πραγματικά ένα έξυπνο κτίριο ;

Για να είμαστε ειλικρινείς και ρεαλιστές, πολλά από τα κτίρια που σήμερα αποκαλούνται ως έξυπνα, δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε αυτόν τον χαρακτηρισμό. Πολλές φορές τα αποκαλούμενα «έξυπνα κτίρια» είναι απλώς συνηθισμένα κτίρια, με κάποιες πρόσθετες τεχνολογίες ελέγχου – παρακολούθησης – επιτήρησης των υποδομών τους. Σίγουρα, δεν αρκεί να υπάρχει ένα πλήθος αισθητήρων ελέγχου και παρακολούθησης και κάποιοι αυτοματισμοί για αποκαλέσουμε σήμερα ένα κτίριο έξυπνο.

Μια σύγχρονη τάση υποστηρίζει ότι σε ένα έξυπνο κτίριο, η βάση θα πρέπει να είναι η εφαρμογή τεχνολογιών, Τεχνητής Νοημοσύνης – Αrtificial Ιntelligence (AI) – και Big Data Analytics, αλλά και πάλι αυτές οι τεχνολογίες δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Για να είναι ένα κτίριο έξυπνο θα λέγαμε ότι πρέπει η όποια σύγχρονη τεχνολογία ενσωματώνει, να προσδίδει πραγματικό πλεονεκτήματα και εμφανή οφέλη στους διαχειριστές του, αλλά και σε όσους ζουν ή εργάζονται μέσα σε αυτό, προσφέροντας επιπλέον λειτουργικότητα, μέγιστη εξοικονόμηση πόρων, υψηλή ευελιξία και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε μια σειρά διαδικασιών.

Τα έξυπνα κτίρια θα πρέπει να αξιοποιούν την όποια σύγχρονη τεχνολογία ενσωματώνουν, προκειμένου να προσφέρουν προνομιακά αποτελέσματα σχετικά με την άμεση συλλογή και διαμοιρασμό πληροφοριών για την καλύτερη λήψη αποφάσεων – είτε αυτόματα από τα συστήματα, είτε από τους υπευθύνους –  και με απώτερο σκοπό τον βέλτιστο έλεγχο και τη διαχείριση όλων των διεργασιών που συμβαίνουν σε ένα κτίριο. Τα πλεονεκτήματα ενός έξυπνου κτιρίου θα πρέπει να αποτυπώνονται σε όλους τους εμπλεκόμενους, δηλαδή στους ιδιοκτήτες, τους διαχειριστές, σε όσους τεχνικούς υλοποιούν έργα κατασκευής ή συντήρησης και φυσικά στους ενοίκους. Ο κάθε ένας από αυτούς θα πρέπει να απολαμβάνει σε ένα έξυπνο κτήριο τις δυνατότητες που προσφέρει σε ότι αφορά την ευκολία χρήσης των υποδομών και τη βέλτιστη διαχείριση όλων των επιχειρησιακών λειτουργιών.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των έξυπνων κτιρίων;

Ας δούμε κάποια από τα βασικά πλεονεκτήματα που πηγάζουν από ένα έξυπνο κτίριο και πως επηρεάζουν θετικά τόσο τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις που εδρεύουν όσο και το προσωπικό που εργάζεται εκεί.

Λήψη έξυπνων δεδομένων – Η υλοποίηση έξυπνων τεχνολογιών προϋποθέτει τη λήψη δεδομένων που προσφέρουν λεπτομερή επίγνωση για το πως λειτουργούν τα διάφορα συστήματα των κτιριακών υποδομών, ακόμα και τα πιο σύγχρονα όπως αυτά που υιοθετούν το IoT, καθώς και το πόσο αποτελεσματικές και αποδοτικές, είναι οι επιχειρησιακές διαδικασίες. Στοιχεία όμως το πόσα άτομα βρίσκονται στη κτιριακή εγκατάσταση κάθε φορά, η συνολική κατανάλωση ενέργειας, αναφορές που αφορούν τα συστήματα ασφάλειας και άλλα πιο σύνθετα και ειδικά δεδομένα συλλέγονται και επεξεργάζονται από ένα ενιαίο σύστημα ανάλυσης και διαχείρισης στοιχείων.

Αποδοτική κατανάλωση ενέργειας – Ένα έξυπνο κτίριο προσφέρει κυρίως δεδομένα για τη βέλτιστη απόδοση της εγκατάστασης, κάτι που σημαίνει ότι όλα τα επιμέρους συστήματα μπορούν να ελέγχονται προκειμένου να ρυθμίζεται το επιθυμητό επίπεδο ενέργειας που καταναλώνουν και έτσι να βελτιώνεται το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κτιρίου. Για παράδειγμα, ο έλεγχος πρόσβασης και οι αισθητήρες κίνησης μπορούν να αναγνωρίσουν αν κάποιος βρίσκεται στον χώρο. Αν όχι, τότε ο φωτισμός και ο κλιματισμός μπορούν να απενεργοποιούνται αυτόματα. Επιπλέον, οι συσκευές που δεν χρησιμοποιούνται, μπορούν να προγραμματιστούν ώστε να απενεργοποιούνται αυτόματα.

Αυτόματος εντοπισμός σφαλμάτων – Τα έξυπνα κτίρια έχουν το πλεονέκτημα παραγωγής και μετάδοσης διαρκούς ροής δεδομένων, που σημαίνει ότι η καταγραφή χρήσιμων πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο είναι εφικτή σε όλα τα συστήματα. Η ικανότητα άμεσης και αξιόπιστης καταγραφής και αναγνώρισης σφαλμάτων σε κάθε σύστημα μέσα στην κτιριακή εγκατάσταση είναι εξαιρετικά ωφέλιμη στην επιχείρηση. Η αναφορά για κάθε σφάλμα μπορεί να αποστέλλεται αυτόματα στην ομάδα διαχείρισης του κτιρίου και ειδικότερα σε κάθε υπεύθυνο. Η αυτοματοποίηση της διάγνωσης δυσλειτουργιών δημιουργεί συνθήκες μεγαλύτερης ασφάλειας για όλους, με τα ταχύτερες διαδικασίες και μεγαλύτερη ακρίβεια και αξιοπιστία.

Πληροφορίες σχετικά με τη χρήση του κτιρίου – Ένα βασικό πλεονέκτημα των έξυπνων κτιρίων που αξίζει να αναφερθεί είναι η ικανότητα να μαθαίνουμε το πώς χρησιμοποιείται ο κάθε χώρος την εκάστοτε στιγμή. Η χρήση αισθητήρων κίνησης, ελέγχου πρόσβασης και συστήματος βίντεο-επιτήρησης, αποτελούν αξιόπιστα μέσα για τον προσδιορισμό των περιοχών που θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή όπως για παράδειγμα να εντοπιστούν οι περιοχές που θα μπορούσαν να αποτελούν πιθανό κίνδυνο σε περίπτωση μια έκτακτης ανάγκης και θα χρειαστούν εκκένωση ή ακόμα και ποιες αίθουσες συσκέψεων και γραφεία είναι διαθέσιμα για χρήση.

Αυξημένη απόδοση – Σίγουρα ίσως το πιο σημαντικό πλεονέκτημα που σχετίζεται με τα έξυπνα κτίρια είναι η ικανότητα τους, να βελτιώνουν την απόδοση όχι μόνο των υποδομών αλλά και την ίδια την παραγωγικότητα των ανθρώπων που εργάζονται στην εγκατάσταση. Το προσωπικό που εργάζεται σε ένα έξυπνο κτίριο μπορεί να αποδίδει πιο παραγωγικά σε ένα περιβάλλον που λειτουργεί με αυτοματοποιημένες διαδικασίες και ελέγχους και μπορεί να δίνει απαντήσεις σε διάφορα ζητήματα με μεγάλη ταχύτητα και με υψηλή αξιοπιστία.

Εξοικονόμηση κόστους – Τα έξυπνα κτίρια προσφέρουν φυσικά και οικονομικά οφέλη με εξοικονόμηση πόρων, επιτυγχάνοντας συνολικά μείωση κόστους. Αυτό ισχύει λόγω της συνολικά βελτιωμένης αποδοτικότητας, μέσω ανάλυσης δεδομένων και αυτοματισμών, που βοηθούν στην εξάλειψη της ασύμφορης χρήσης ενέργειας, βελτιώνοντας την παραγωγικότητα των εργαζομένων, όπως επίσης τη χρήση των χώρων του κτιρίου.

Ποιος ο ρόλος της ασφάλειας στο έξυπνο κτίριο ;

Απαραίτητο και κρίσιμο συστατικό ενός έξυπνου κτιρίου είναι φυσικά η ικανότητα του να προστατεύει το ίδιο το κτίριο, τις φυσικές υποδομές του και τους ανθρώπους του, αλλά φυσικά και όλες τις ψηφιακές υποδομές του, τα δεδομένα και τις κρίσιμες πληροφορίες, τις εφαρμογές και όλες τις τεχνολογίες του …ειδικά αυτές που το καθιστούν έξυπνο.

Αν αυτό το συστατικό εκλείπει ή δεν είναι επαρκές, το κτίριο δεν μπορεί να θεωρηθεί έξυπνο, μιας και κάποιοι πραγματικά έξυπνοι – είτε κυβερνοεγκληματίες είτε συμβατικοί εγκληματίες – θα ανακαλύψουν τα ευάλωτα σημεία, θα παραβιάσουν τις άμυνες του και θα υφαρπάξουν περιουσιακά του στοιχεία με ότι αρνητικό αυτό συνεπάγεται.

Σε ένα έξυπνο κτίριο η απαίτηση για προστασία αφορά εξίσου τις φυσικές και τις ψηφιακές υποδομές με τεχνολογίες που θα μπορούν να καλύψουν αυτές τις απαιτήσεις, αλλά φυσικά και ομάδες ανθρώπων με τεχνογνωσία και συν-αντίληψη.

Ειδικά, στη περίπτωση που μιλάμε για ένα οικοσύστημα με ένα τεράστιο όγκο αισθητήρων, μονάδων λήψης, επεξεργασίας και ανάλυσης δεδομένων και ενοποιημένων κέντρων διαχείρισης, τότε οι ανάγκες για κυβερνοασφάλεια αυξάνονται πλέον εκθετικά. Η ολοένα και μεγαλύτερη αξιοποίηση των τεχνολογιών του ΙοΤ έχει δημιουργήσει ένα εντελώς νέο πεδίο δράσης για τους κυβερνοεγκληματίες και οι προκλήσεις για τις ομάδες ασφάλειας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.

Οι δυο ομάδες ασφάλειας μιας έξυπνης κτιριακής εγκατάστασης – δηλαδή της φυσικής και ψηφιακής ασφάλειας – θα πρέπει να συνεργάζονται στενά, να λαμβάνουν τις απαιτούμενες πληροφορίες από τις πηγές δεδομένων, να συγκεντρώνουν όλα τα χρήσιμα στοιχεία και να λαμβάνουν τις βέλτιστες αποφάσεις που χρειάζονται για μειώσουν το ρίσκο που προκύπτει είτε από την ίδια τη φύση των υποδομών, είτε από τις στοχευμένες και προηγμένες επιθέσεις που μπορεί να δεχτεί το κτήριο, είτε ακόμα και από τα λάθη εσωτερικά του προσωπικού.

Η ασφάλεια είναι δεδομένο ότι πρέπει να ενσωματωθεί σε ένα έξυπνο κτίριο με τρόπο που θα συνδυάζει υψηλό επίπεδο προστασίας των εγκαταστάσεων, των υποδομών και των ανθρώπων με τη λειτουργικότητα που απαιτείται, αλλά και τη δυνατότητα τα δεδομένα από τα συστήματα ασφάλειας να μπορούν να αξιοποιηθούν και για άλλες επιχειρησιακές λειτουργίες.

Για παράδειγμα, οι αισθητήρες κίνησης των συστημάτων συναγερμού θα επιτελούν το βασικό τους ρόλο, που είναι ο εντοπισμός παράνομων εισβολών και τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης θα ελέγχουν τη διαβάθμιση της πρόσβασης στους διάφορους χώρους του κτιρίου, ενώ παράλληλα και τα δυο συστήματα θα προσφέρουν όπως αναφέρθηκε πληροφορίες για τη κίνηση εντός κτιρίου με σκοπό τη καλύτερη διαχείριση των ενεργειακών πόρων. Όλα αυτά σε συνδυασμό πάντα με τα συστήματα βίντεο-επιτήρησης που προσφέρουν το πλεονέκτημα της οπτικής επιβεβαίωσης, αλλά και καλύτερου συντονισμού σε μια περίπτωση διαχείρισης έκτακτης ανάγκης. Και πάντα φυσικά στο πλαίσιο των κανονισμών και των πολιτικών για τη προστασία προσωπικών δεδομένων με πυλώνα τον GDPR .

Πως δημιουργείται ένα ενιαίο κέντρο ασφάλειας σύγκλισης τεχνολογιών;

Για επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος που αφορά την ολιστική προσέγγιση της ασφάλειας και τη καλύτερη δυνατή εταιρική διαχείριση των κινδύνων στο φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον, η καλύτερη λύση είναι η δημιουργία ενός ενιαίου επιχειρησιακού κέντρου που θα πρέπει να δουλεύει τόσο έξυπνα …όσο και οι λειτουργίες του έξυπνου κτιρίου.

Οι υποδομές του και οι τεχνολογίες του θα πρέπει να του επιτρέπουν να διαχειρίζεται όχι μόνο το εύρος των πηγών βίντεο-επιτήρησής, συναγερμών, ελέγχου πρόσβασης και άλλων μονάδων φυσικής ασφάλειας, αλλά επίσης τις πηγές των δικτύων, των τεχνολογικών εφαρμογών και όλων των ψηφιακών μέσων.

Επιπλέον, η λήψη αποφάσεων θα πρέπει να βασίζεται σε όλα τα δεδομένα που λαμβάνει το κέντρο και οι πληροφορίες να μεταδίδονται τη σωστή στιγμή με ταχύτητα και αξιοπιστία. Τα πλεονεκτήματα ενός ενιαίου κέντρου ασφάλειας και σύγκλισης τεχνολογιών για έξυπνα κτίρια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα εξής.

• Παροχή κρίσιμων επιχειρησιακών πληροφοριών μέσω ανάλυσης δεδομένων
• Βελτιστοποίηση της εμπειρίας όλων των χρηστών μέσα στην εγκατάσταση
• Βελτίωση της διασυνδεσιμότητας μεταξύ της ασφάλειας και των συστημάτων διαχείρισης του κτιρίου.
• Αυτοματοποίηση των σημαντικών διαδικασιών και των πρωτοκόλλων απόκρισης σε περιστατικά ασφάλειας
• Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μέσω ενοποίησης και συνολικής διαχείρισης διαφορετικών συστημάτων.

Τα έξυπνα κτίρια που είναι εξοπλισμένα με ευφυείς τεχνολογίες ασφάλειας σύγκλισης του φυσικού και ψηφιακού κόσμου, έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν και αναλύουν δεδομένα διαρκώς, που προέρχονται από ένα σύνθετο δίκτυο αισθητήρων όλης της διαχείρισης του κτιρίου, κάτι που επιτρέπει στους οργανισμούς να λαμβάνουν τις σωστές αποφάσεις για τη βελτιστοποίηση χρήσης κάθε χώρου,  την εξοικονόμηση πόρων και φυσικά το πιο σημαντικό: την ενίσχυση της φυσικής και ψηφιακής ασφάλειας του κτιρίου και των ανθρώπων του.

Πως μπορεί να ενσωματωθεί η πυρασφάλεια στα έξυπνα κτίρια;

Κλείνοντας, ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο που αναλύεται ξεχωριστά και σε άλλα άρθρα του περιοδικού, αποτελεί η ενσωμάτωση της πυρασφάλειας σε ένα έξυπνο κτίριο με τη χρήση σύγχρονων τεχνικών διασύνδεσης, ασύρματης τεχνολογίας και cloud, σε συνδυασμό πάντα με το κατάλληλο λογισμικό και πάντα τους κατάλληλους ανθρώπους που θα ελέγχουν ανά πάσα στιγμή τα δεδομένα. Από αισθητήρες θερμοκρασίας που προσδιορίζουν αν κάποιος εξοπλισμός υπερθερμαίνεται, μέχρι ανιχνευτές καπνού που ενεργοποιούν αυτόματα συναγερμούς σε περίπτωση φωτιάς, μονάδες πυρόσβεσης, φωτισμό έκτακτων αναγκών και άλλες διασυνδεδεμένες μονάδες, μπορούν να ελέγχονται μέσω ενός κεντρικού σημείου διαχείρισης και να συνεργάζονται μεταξύ τους αλλά και με άλλα συστήματα όπως ένα σύστημα βιντεοεπιτήρησης.

Σε ένα έξυπνο κτίριο θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν αρκεί απλά και μόνο ο εντοπισμός της εστίας της φωτιάς αλλά και η παροχή όλων εκείνων των δεδομένων που θα επιτρέψουν την εκτέλεση ενεργειών είτε αυτόματα είτε με τη βοήθεια του προσωπικού για άμεση αντιμετώπιση της.