Νέοι τρόποι επικοινωνίας του χρήστη με το σύστημα συναγερμού

Η ανάπτυξη του Internet και των ευρυζωνικών δικτύων έδωσε την ευκαιρία για ανάπτυξη νέων διαύλων επικοινωνίας μεταξύ συστημάτων συναγερμών και χρηστών. Είναι πράγματι όμως διαθέσιμες αυτές οι δυνατότητες στους χρήστες ή η έλλειψη ενημέρωσης των εγκαταστατών τους αποτρέπει από τη χρήση και ουσιαστική εκμετάλλευση αυτών των δυνατοτήτων; Το Security Manager παραθέτει τις μεθόδους επικοινωνίας των συστημάτων συναγερμού, εστιάζοντας κυρίως στις νέες τάσεις και στα πλεονεκτήματα αυτών.

Ο κλάδος των συστημάτων συναγερμού σήμερα έχει πλέον στη διάθεσή του μια ευρεία γκάμα επιλογών όσον αφορά στη μετάδοση των σημάτων. Ο τελικός χρήστης, φυσικά, μόνο ωφελημένος βγαίνει από αυτήν την πληθώρα επιλογών. Όμως για να επωφεληθεί, οφείλει τόσο αυτός όσο και ο εγκαταστάτης με τον οποίο συνεργάζεται να έχουν την απαραίτητη ενημέρωση για τις νέες τάσεις στην επικοινωνία των συστημάτων συναγερμού, ώστε να μπορούν να επιλέξουν εκείνο το μοντέλο επικοινωνίας που πραγματικά ταιριάζει στην κάθε περίπτωση.

Τα συστήματα συναγερμού που χρησιμοποιούνταν κυρίως σε οικιακές εφαρμογές είχαν "κατηγορηθεί" στο παρελθόν για αρκετά προβλήματα, με κυριότερο εξ αυτών τη συχνή εμφάνιση λανθασμένων συναγερμών. Το Security Manager έχει αφιερώσει πλήθος άρθρων για το πώς η εξέλιξη της τεχνολογίας συνέβαλε στην αντιμετώπιση αυτών των παιδικών ασθενειών και πώς τα οικιακά συστήματα συναγερμού έχουν μεταβληθεί πλέον σε αξιόπιστες και ολοκληρωμένες εφαρμογές ασφάλειας. Αποτέλεσμα αυτής της σταδιακής εξέλιξης είναι και η αλλαγή της αντιμετώπισης των τελικών χρηστών απέναντι στα συστήματα συναγερμού. Από τότε που αυτά θεωρούνταν ως αναγκαίο κακό – και η εγκατάστασή τους ήταν μάλλον επακόλουθο κάποιας τραυματικής εμπειρίας, όπως ενός διερρηγμένου σπιτιού – έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Πλέον τα συστήματα συναγερμού έχουν καθιερωθεί ακόμα και στη συνείδηση των απλών χρηστών σαν αποτελεσματικά μέσα προφύλαξης που μπορούν να λειτουργήσουν και προληπτικά απέναντι σε εκκολαπτόμενους διαρρήκτες. Εκτός όμως από τη βελτίωση στην εξάλειψη των λανθασμένων συναγερμών, μεγάλη πρόοδος έχει σημειωθεί και στις μεθόδους επικοινωνίας των συστημάτων συναγερμών με τους χρήστες. Διότι καλό και χρήσιμο είναι ένα σύστημα συναγερμού, αλλά πώς μπορεί να είναι αποτελεσματικό όταν δεν είναι σε θέση να ειδοποιήσει τον ιδιοκτήτη – όταν αυτός είναι μακριά – ότι κάτι περίεργο συμβαίνει μέσα στα όρια της ιδιοκτησίας του; Μέχρι σήμερα είχαμε τους συμβατικούς τρόπους ειδοποίησης, που είχαν να κάνουν κυρίως με την αστυνομία αλλά και τις οργανωμένες εταιρείες που διατηρούν Κέντρα Λήψης Σημάτων. Δηλαδή το σύστημα συναγερμού ήταν συνδεδεμένο με την αστυνομία αλλά και με μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφάλειας και μόλις ενεργοποιούνταν ο συναγερμός τότε η αστυνομία αλλά και η εταιρεία λάμβαναν το ανάλογο σήμα, έστελναν το προσωπικό τους να ελέγξει και στη συνέχεια ειδοποιούσαν το χρήστη για το συμβάν.
Στην εποχή μας όμως έχουν αλλάξει δραματικά οι συνθήκες προηγούμενων δεκαετιών. Μεγάλη αύξηση της εγκληματικότητας ακόμα και στις επονομαζόμενες "καλές" περιοχές, μείωση των διαθέσιμων αστυνομικών δυνάμεων (εν μέρει ως αποτέλεσμα και της οικονομικής κρίσης), αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου ακόμα και σε μη εργάσιμες ημέρες, οδηγούν συχνά σε καθυστερημένη απόκριση της αστυνομίας αλλά και των εταιρειών security. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος για την αποτροπή μιας διάρρηξης ή τη μείωση του χρόνου που θα έχουν διαθέσιμο οι διαρρήκτες να ενεργήσουν. Εάν μειωθεί ο διαθέσιμος χρόνος τους, τότε οι διαρρήκτες βρίσκονται υπό ψυχολογική πίεση και συχνά αφήνουν πίσω πολλά από τα πολύτιμα αντικείμενα που σε άλλη περίπτωση θα είχαν πάρει μαζί τους, ενώ κάνουν και λάθη που βοηθούν στον ευκολότερο εντοπισμό τους.
Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντική είναι και η έγκαιρη ενημέρωση του ιδιοκτήτη. Αυτός άλλωστε είναι ο άμεσα ενδιαφερόμενος, αυτός έχει επενδύσει στην ασφάλεια του κτιρίου του και της ιδιοκτησίας του με την αγορά ενός συστήματος συναγερμού, οπότε και είναι λογικό να έχει την απαίτηση της έγκαιρης ενημέρωσής του, ώστε να μπορεί και αυτός να κάνει τις ανάλογες ενέργειες για την ελαχιστοποίηση της ζημιάς του. Αν κάποιοι αναρωτηθούν μήπως αυτό είναι επικίνδυνο καθώς η άμεση ενημέρωσή του μπορεί να τον οδηγήσει να μεταβεί γρηγορότερα από τις δυνάμεις της αστυνομίας ή το προσωπικό των εταιρειών φύλαξης στο χώρο του και πάνω στην απελπισία του να κάνει κάποια απελπισμένη ενέργεια ενάντια στους διαρρήκτες με κίνδυνο της προσωπικής του ζωής, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι αυτό το ερώτημα τίθεται σε λάθος βάση. Καθώς, άλλο η ενημέρωση και άλλο η έλλειψη κοινού νου που οδηγεί σε παράτολμες και επικίνδυνες πράξεις. Με το ίδιο σκεπτικό δεν θα πρέπει να τοποθετούμε και συστήματα πυρανίχνευσης, διότι μπορεί κάποιος πολίτης να δει φωτιά και στην προσπάθειά του να τη σβήσει γρήγορα, να μην περιμένει τις εκπαιδευμένες δυνάμεις της πυροσβεστικής αλλά να εισχωρήσει ο ίδιος στην εστία της πυρκαγιάς. Είναι φανερό σε όλους τους νοήμονες ανθρώπους ότι η δυνατότητα της άμεσης ενημέρωσης ενός ιδιοκτήτη, σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις αστυνομικές δυνάμεις αλλά και τις εταιρείες φύλαξης με το εκπαιδευμένο προσωπικό, που γνωρίζουν πολύ καλύτερα πώς να διαχειριστούν παρόμοιες καταστάσεις. Απλώς η ενημέρωση δίνει και στον ιδιοκτήτη την ευκαιρία να έχει άμεση γνώση του τι γίνεται στην περιουσία του και αναλόγως να πράξει μέσω της αστυνομίας και της εταιρείας φύλαξης με την οποία θα πρέπει πάντα να συνεργάζεται.

Τρόποι επικοινωνίας
Ποιοι όμως είναι τελικά οι τρόποι με τους οποίους μπορεί ένα σύστημα συναγερμού να ενημερώσει ότι οι ανιχνευτές του έχουν αντιληφθεί ύποπτες κινήσεις; Ενώ τα συμβατικά συστήματα συναγερμού σαν εναλλακτικές λύσεις στην αποστολή σημάτων στα ΚΛΣ (Κέντρα Λήψης Σημάτων) χρησιμοποιούσαν είτε την απλή παραδοσιακή μέθοδο των εξωτερικών σειρήνων (που ειδοποιούσαν απλώς τους γείτονες ότι κάτι συμβαίνει) είτε τη λύση του τηλεφωνητή μετάδοσης σήματος, πλέον εμφανίζονται και άλλες τεχνικές όπως η χρήση των SMS μηνυμάτων, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, της ψηφιακής αποστολής φωτογραφιών, ακόμα και της χρήσης των κοινωνικών δικτύων του Internet.
Όλα αυτά συνεπάγονται ότι πλέον μεγάλο μέρος από τη δύναμη της πληροφόρησης που παρέχουν τα συστήματα συναγερμού μεταφέρεται στον τελικό χρήστη.

Τηλεφωνητής μετάδοσης σήματος
Η χρήση των τηλεφωνητών μετάδοσης φωνής είναι μάλλον η πλέον συνηθέστερη σαν μέσο ενημέρωσης των χρηστών από τα συστήματα συναγερμού. Μέσω μιας τηλεφωνικής γραμμής σταθερής τηλεφωνίας τις περασμένες δεκαετίες αλλά και κινητής τα τελευταία χρόνια, μπορεί να ενημερωθεί ο χρήστης για το τι συμβαίνει στο χώρο του. Συνήθως η ενημέρωση γίνεται μέσω τυποποιημένων ηχογραφημένων μηνυμάτων ανάλογα με την κατάσταση του συναγερμού και το είδος του συμβάντος. Πολλές από τις συσκευές όμως δίνουν τη δυνατότητα της αμφίδρομης επικοινωνίας. Δηλαδή εκτός από το να στέλνει το σύστημα συναγερμού κάποια ηχητικά μηνύματα, ο χρήστης μπορεί να ακούει τους ήχους από τον επιτηρούμενο χώρο. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτού του είδους οι συσκευές μπορούν να παίξουν και ένα ρόλο πέρα από εκείνον του συστήματος ασφαλείας, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες περιπτώσεις όπως της επιτήρησης ανηλίκων ή και ανθρώπων με αδυναμία εκτέλεσης βασικών αναγκών (ηλικιωμένοι ή και άρρωστοι).

SMS μηνύματα
Η έλευση της κινητής τηλεφωνίας έφερε στο προσκήνιο ως μέσο επικοινωνίας και τα γραπτά μηνύματα, τα γνωστά και ως SMS. Η χρήση των SMS όμως πρόσθεσε και μια νέα διάσταση στη χρηστικότητα των συστημάτων συναγερμού. Τώρα οι χρήστες μπορούν να λαμβάνουν μηνύματα σε μορφή γραπτού μηνύματος. Βέβαια η λύση αυτή παρουσιάζει ορισμένα μειονεκτήματα, τα οποία κυρίως πηγάζουν από τον τρόπο λειτουργίας των δικτύων κινητής τηλεφωνίας. Ο προβληματισμός που προκύπτει είναι κυρίως από την αδυναμία λήψης των γραπτών μηνυμάτων που εμφανίζεται ορισμένες φορές και οι περισσότεροι από εμάς έχουμε αντιμετωπίσει αυτό το θέμα. Το πρόβλημα παρουσιάζεται κυρίως σε περιόδους αιχμής, σε επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών δικτύων ή όταν ο κάτοχος του τηλεφώνου βρίσκεται σε κατάσταση roaming (όταν είναι στο εξωτερικό). Το πρόβλημα επιτείνεται με την αδυναμία των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας να προσφέρουν εγγύηση της διαθεσιμότητας της συγκεκριμένης υπηρεσίας ανεξαρτήτως συνθηκών, οπότε και οι εγκαταστάτες οφείλουν να ενημερώσουν ανάλογα τους πελάτες τους.

IP δίκτυα
Κανείς όμως δεν μπορεί να αγνοήσει και την εναλλακτική επιλογή της χρήσης των IP δικτύων σαν μέσο επικοινωνίας. Ιδιαίτερα δε από τη στιγμή που γενικότερα στη βιομηχανία συστημάτων ασφαλείας η υιοθέτηση των δικτύων IP δεν αποτελεί πλέον μια εξεζητημένη επιλογή, αλλά τουναντίον τείνει να καθιερωθεί σαν κύριο μέσο διασύνδεσης. Εντούτοις, η κατάσταση στο χώρο των συστημάτων συναγερμού είναι λίγο διαφορετική. Αυτό διότι η διείσδυση της IP τεχνολογίας δεν είναι στον ίδιο βαθμό προχωρημένη όπως στους άλλους κλάδους ασφάλειας. Παρόλα αυτά αποτελεί μια σημαντική και συνάμα ενδιαφέρουσα επιλογή και η πλειοψηφία των συστημάτων συναγερμού διαθέτουν τη δυνατότητα αποστολής σήματος μέσω του διαδικτύου. Αυτό άλλωστε αποτελεί και μία φυσιολογική εξέλιξη, από τη στιγμή που η ευρυζωνικότητα έχει μπει για τα καλά στην καθημερινότητά μας. Ο λόγος για τον οποίο ακόμα υπάρχει μία επιφύλαξη απέναντι στη χρήση του δικτύου σαν μέσου επικοινωνίας, δεν είναι το bandwidth – καθώς αυτό με τα σημερινά δεδομένα είναι υπεραρκετό – αλλά η αξιοπιστία. Η κατάσταση είναι διαφορετική στις εταιρικές εφαρμογές, καθώς εκεί συνήθως υπάρχει έτοιμη υποδομή ολοκληρωμένων δικτύων που χρησιμοποιούνται συνεχώς από τις επιχειρήσεις, οπότε δοκιμάζεται συνεχώς και η απρόσκοπτη λειτουργία των δικτύων.
Όμως, αναφερόμενοι σε χρήση IP δικτύων, απλώς εννοούμε την πλατφόρμα που θα χρησιμοποιηθεί για να σταλθεί το σήμα συναγερμού. Το μέσο μπορεί να διαφέρει καθώς υπάρχει η συμβατική πλέον επιλογή του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά σήμερα οι ιντερνετικοί δίαυλοι επικοινωνίας έχουν διευρυνθεί κατά πολύ, με τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης να έρχονται να διεκδικήσουν δυναμικά ένα ρόλο και σαν μέσο αποστολής μηνυμάτων. Ας αναλογιστούμε μέχρι πριν μερικά χρόνια πώς επικοινωνούσαμε με τους φίλους και γνωστούς (τα mails αποτελούσαν τη βασική επιλογή) και ας κάνουμε τη σύγκριση με το σήμερα για να δούμε και την εξέλιξη και σε αυτό το θέμα. Οπότε είναι λογικό και τα συστήματα συναγερμού να ακολουθούν αυτήν την πορεία και να ξεκινά δειλά μεν αλλά σταθερά και η χρήση των social networks ως μέσου διασύνδεσης.

Πώς ο χρήστης λαμβάνει τα μηνύματα
Όμως πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια και στην άλλη πλευρά του καναλιού επικοινωνίας, δηλαδή στην πλευρά του τελικού χρήστη. Ίσως τώρα μας φαίνονται πολύ μακρινά, αλλά πριν από 15 χρόνια οι συσκευές κινητής τηλεφωνίας δεν είχαν καν τη δυνατότητα αποστολής και λήψης μηνυμάτων ή την είχαν σε πολύ πρωτόγονο στάδιο. Σταδιακά φτάσαμε στη μετάδοση εικονομηνυμάτων, βίντεο κλήσεων και πλέον τα έξυπνα τηλέφωνα με τις απεριόριστες δυνατότητες διασύνδεσης στο δίκτυο αποτελούν ίσως την πρώτη επιλογή για όποιον αγοράζει σήμερα συσκευή κινητής τηλεφωνίας. Αυτό έδωσε άλλη διάσταση και στις δυνατότητες ενημέρωσης του χρήστη. Εάν διαθέτει ένα τέτοιο πολυεργαλείο, σε κάθε χρονική στιγμή της καθημερινότητάς του μπορεί συνεχώς να ενημερώνεται από το σύστημα συναγερμού, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να βρίσκεται απέναντι σε έναν υπολογιστή ή δίπλα σε μία σταθερή γραμμή τηλεφώνου.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις εξελίξεις – που πλέον καθιστούν δυνατή την επικοινωνία του συστήματος συναγερμού με το χρήστη σχεδόν ανά κάθε στιγμή είτε μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας είτε μέσω Internet είτε μέσω συνδυασμών και των δύο αυτών μέσων (δίκτυα 3G) – είναι προφανές ότι οδηγούμαστε σε μια νέα διάσταση της χρηστικότητας των συστημάτων συναγερμού. Οι νέοι δίαυλοι επικοινωνίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για θέματα ασφαλείας αλλά και για ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη γενική λειτουργία ενός κτιρίου και τον έλεγχο των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεών του. Πλέον εισερχόμαστε σε ένα στάδιο όπου ο συναγερμός μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης εφαρμογής home automation. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τους εγκαταστάτες, ώστε να προωθήσουν ακόμα καλύτερα τις υπηρεσίες τους. Φανταστείτε πόσο διαφορετικά θα αξιολογήσει ένας πελάτης μία προσφορά εγκατάστασης συναγερμού εάν σε αυτή συμπεριλαμβάνονται και επιπρόσθετες λειτουργίες ελέγχου κάποιων ή και όλων των συστημάτων του σπιτιού του (θέρμανση, ζεστό νερό, φωτισμός, ηλεκτρικές συσκευές). Φυσικά, ακόμα δεν έχουμε φτάσει στο σημείο της πλήρους – και κυρίως αποτελεσματικής ενοποίησης όλων αυτών των εφαρμογών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κατευθυνόμαστε προς τα εκεί. Σε αυτό θα συμβάλλει η αυξανόμενη διάδοση των smart phones, καθώς ο χρήστης εάν διαθέτει μια παρόμοια συσκευή θα έχει ήδη στη διάθεσή του ένα αποτελεσματικό εργαλείο, μέσω του οποίου θα μπορεί να συνδεθεί με το κεντρικό σύστημα της οικίας του, ανεξαρτήτως αν αυτό θα υποστηρίζει μόνο λειτουργίες συναγερμού ή θα μπορεί να ελέγχει και να επιτηρεί περισσότερα συστήματα. Ήδη κυκλοφορούν παρόμοια συστήματα και το κόστος για την υλοποίησή τους δεν είναι τόσο απαγορευτικό. Απλώς χρειάζεται η ενημέρωση και η απαραίτητη τεχνογνωσία από την πλευρά του εγκαταστάτη, ώστε καταρχήν να είναι σε θέση να πληροφορήσει τον πελάτη του και στη συνέχεια να μπορεί φυσικά να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει απρόσκοπτα το σύστημα.
Ένα υποθετικό σενάριο – που όμως ταυτόχρονα είναι και αρκετά ρεαλιστικό – είναι το ακόλουθο, το οποίο καταδεικνύει και τη χρηστική διάσταση όλων όσων αναφέρθηκαν παραπάνω. Σε ένα σπίτι βρίσκεται εγκατεστημένο σύστημα συναγερμού και σύστημα CCTV, τα οποία συνδέονται μέσω Internet ή μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας με το έξυπνο τηλέφωνο που διαθέτει ο κάτοχος της οικίας. Γίνεται προσπάθεια διάρρηξης, εντοπίζεται ο διαρρήκτης από το σύστημα συναγερμού και φυσικά ενημερώνεται ο χρήστης μέσω μηνύματος από το κινητό του τηλέφωνο. Στη συνέχεια όμως ενεργοποιεί μέσω εντολής από το smart phone του τις κάμερες του συστήματος CCTV και βλέπει κατευθείαν τα διαδραματιζόμενα στην οικία του. Οπότε ήδη έχει άποψη για το τι συμβαίνει και φυσικά μπορεί πολύ καλύτερα να πληροφορήσει τόσο τους γείτονες όσο και τις αρμόδιες κρατικές και ιδιωτικές υπηρεσίες. Επιπλέον, αν έχει εγκαταστήσει πλήρη εφαρμογή οικιακού αυτοματισμού μέσω του κινητού τηλεφώνου του, μπορεί να προχωρήσει σε άνοιγμα φώτων ή διάφορων ηλεκτρονικών συσκευών, με πολλές πιθανότητες να τρομοκρατήσει το διαρρήκτη και να τον στρέψει γρηγορότερα σε φυγή, χωρίς να χρειάζεται να υπάρξει ανθρώπινη παρέμβαση. Το σενάριο ακούγεται μεν εντυπωσιακό, αλλά δεν είναι ακραίο καθώς το απαραίτητο hardware (πίνακες αυτοματισμού, αισθητήρες, ρελέ εντολής) αλλά και το λογισμικό υπάρχουν διαθέσιμα στην αγορά. Ένα θέμα φυσικά είναι το κόστος, το οποίο σίγουρα είναι υψηλό ακόμα. Αλλά όπως συμβαίνει παντού, όσο περισσότερο διαδίδονται αυτά τα συστήματα τόσο το κόστος τους θα μειώνεται. Φυσικά, η τεχνογνωσία για την εγκατάσταση και λειτουργία ενός παρόμοιου συστήματος είναι υψηλών απαιτήσεων, όμως αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επαρκής δικαιολογία από έναν επαγγελματία του χώρου, που για να διατηρηθεί ανταγωνιστικός οφείλει συνεχώς να εμπλουτίζει τις γνώσεις του και το επίπεδο παροχής υπηρεσιών.

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου