Μετά την εγκατάσταση ενός CCTV: Έλεγχος καλής λειτουργίας και διάγνωση σφαλμάτων

Η σωστή συντήρηση και ο συνεχής έλεγχος αποτελούν βασικό παράγοντα για τη σωστή λειτουργία ενός CCTV συστήματος. Πολλοί χρήστες φαίνεται να το αγνοούν και γι’ αυτό, το Security Manager στις επόμενες σελίδες αποκαλύπτει τα σημεία που πρέπει να προσέχουν οι εγκαταστάτες και χρήστες κατά τη λειτουργία ενός CCTV.

Η πλειοψηφία των χρηστών θεωρούν ότι με την εγκατάσταση ενός συστήματος CCTV επιλύουν – αν όχι ολοκληρωτικά – τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό τα βασικά θέματα επιτήρησης των εγκαταστάσεών τους. Βασίζονται δηλαδή στην εγκατάσταση, αγνοώντας και αμελώντας μια σημαντική παράμετρο, που δεν είναι άλλη από την επίβλεψη της λειτουργίας του συστήματος CCTV. Καθώς οι συγκεκριμένες εφαρμογές είναι δυναμικές, δηλαδή βασίζονται σε εξοπλισμό που λειτουργεί – και μάλιστα λειτουργεί συνήθως 24ώρες το 24ωρο και 7 ημέρες την εβδομάδα – είναι λογικό να παρουσιάζονται βλάβες ή κάποια αστοχία λειτουργίας. Επιπλέον, πολλές φορές υπάρχουν αλλαγές στη διαμόρφωση των χώρων, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν τη λήψη των καμερών χωρίς να υπάρχει πρόβλεψη για αλλαγή της θέσης τους. Αυτές είναι μόνο ορισμένες από τις αιτίες που επηρεάζουν τη λειτουργία μιας CCTV εφαρμογής, αλλά που δυστυχώς μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας συχνά αγνοούνται ακόμα και από όσους είναι επιφορτισμένοι με την ευθύνη παρακολούθησής τους. Όμως η σημασία των συστημάτων CCTV για τη διατήρηση ενός επιθυμητού επιπέδου ασφάλειας είναι μεγάλη. Επιπρόσθετα, αυτά τα συστήματα αποτελούν μια σημαντική επένδυση για την επιχείρηση, που για να αποσβεσθεί θα πρέπει να λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχικές προδιαγραφές. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι η αντιμετώπιση και μάλιστα η έγκαιρη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων είναι σημαντική.

Εντοπισμός των προβλημάτων
Ποια είναι όμως τα συνηθέστερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα συστήματα CCTV μετά την εγκατάστασή τους; Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές έρευνες από εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα. Οι έρευνες αυτές προέρχονται κυρίως από τα εξωτερικό, αλλά τα αποτελέσματα που προκύπτουν είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Πριν ξεκινήσουμε την ανάγνωση των αποτελεσμάτων, ας αναλογιστούμε ότι στην Ελλάδα είναι πολύ πιθανό τα νούμερα να είναι ακόμα πιο απογοητευτικά όσον αφορά στην κατάσταση των CCTV συστημάτων – αν γίνονταν κάποια παρόμοια έρευνα – διότι εδώ η επίγνωση της σημασίας της προληπτικής συντήρησης και του ελέγχου ενός συστήματος βρίσκεται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.
Ένα ποσοστό της τάξεως περίπου του 15% των συστημάτων παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα ή αστοχία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι υπάρχει ένα νούμερο που κυμαίνεται γύρω στο 2% και το οποίο εκφράζει εκείνα τα συστήματα CCTV τα οποία δεν λειτουργούν καθόλου. Μπορεί μεν το νούμερο να φαίνεται μικρό, αλλά είναι ανησυχητικό καθώς σε εκείνες τις εγκαταστάσεις ενώ έχει γίνει μια σημαντική επένδυση όσον αφορά στις CCTV εφαρμογές, δεν υπάρχει καμία ανταποδοτικότητα, ενώ παράλληλα υπάρχει και ένα σημαντικό κενό ασφάλειας. Το πιο ανησυχητικό δε, είναι ότι αυτό το κενό στην ασφάλεια πολλές φορές δεν έχει εντοπισθεί καν από τους υπεύθυνους που βασίζονται στην ύπαρξη του συστήματος CCTV. ¶λλες κατηγορίες προβλημάτων είναι η έλλειψη ενεργοποίησης συναγερμών όταν εντοπισθεί κάποιο συμβάν και η περιορισμένη διάρκεια καταγραφής.
Ένα πρόβλημα που στο άκουσμά του κάποιοι ίσως χαμογελάσουν, είναι οι λανθασμένες ρυθμίσεις ώρας και ημερομηνίας. Όμως το 1/3 των συστημάτων που εξετάσθηκαν – το οποίο είναι μεγάλο ποσοστό – είναι ρυθμισμένα σε λάθος ώρα ή ημερομηνία. Πρόκειται για σημαντικό πρόβλημα το οποίο θα προκύψει σε περιπτώσεις διερεύνησης κάποιου συμβάντος καθώς θα είναι δύσκολο ως και αδύνατο να προσδιορισθεί ο χρόνος κατά τον οποίο εξελίχθηκε το συμβάν.

Κωδικοί χρήσης
Η ασφάλεια του συστήματος CCTV – ειδικά όταν αναφερόμαστε σε δικτυακές εφαρμογές – είναι άλλο ένα θέμα που πρέπει να διερευνηθεί. Σε πολλές περιπτώσεις οι χρήστες αφήνουν τους προκαθορισμένους κωδικούς από το εργοστάσιο, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα κενό ασφαλείας σε εκείνη ακριβώς την εφαρμογή που θα πρέπει να διασφαλίζει το επίπεδο της ασφάλειας της συνολικής εγκατάστασης. Ειδικά στις περιπτώσεις που το σύστημα CCTV είναι διασυνδεδεμένο με ένα άλλο δίκτυο μέσω π.χ. μιας ευρυζωνικής σύνδεσης και υπάρχουν ακόμα οι αρχικοί κωδικοί, τότε είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένο σε χρήστες μη εξουσιοδοτημένους. Μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα αντιγραφής αρχείων ή και διαγραφής τους ακόμα και μη ηθελημένα από ένα χρήστη – που υπό κανονικές συνθήκες – δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης στο CCTV. Φυσικά, ακόμα μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα όταν εκείνοι που αποκτούν πρόσβαση σε αυτά τα αρχεία έχουν μη αγαθές προθέσεις, καθώς τίθεται σε κίνδυνο η συνολική ασφάλεια του συστήματος.

Φραγή λειτουργίας καμερών
Το tampering, δηλαδή η φραγή των καμερών από διάφορα εμπόδια καθιστώντας αδύνατη την καταγραφή, αποτελεί άλλο ένα σημαντικό πρόβλημα. Ο όρος tampering δεν προδιαγράφει μόνο την περίπτωση τοποθέτησης ενός εμποδίου μπροστά από μία κάμερα, αλλά καλύπτει και τις περιπτώσεις αποσύνδεσης αυτής, τη μετακίνησή της και γενικά την αδυναμία της να καταγράφει τις κινήσεις στο σημείο για το οποίο έχει εγκατασταθεί. Ακόμα και μια μικρή αλλαγή στην κατεύθυνση στην οποία εστιάζει ο φακός της κάμερας μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ασφάλεια του χώρου.
Συνοπτικά, από τις παραπάνω γραμμές φαίνεται ότι υπάρχουν κάποια σημεία στα οποία όπως αντιληφθήκαμε οφείλουμε να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή. Τα σημεία αυτά είναι:

• Σωστή λειτουργία όλων των καμερών.
• Απρόσκοπτη μετάδοση δεδομένων από όλες τις κάμερες στο κεντρικό σημείο ελέγχου ή στα ενδιάμεσα αποθηκευτικά μέσα.
• Σωστή λειτουργία των αποθηκευτικών μέσων για όλο το απαιτούμενο χρονικό διάστημα. (Ο χρόνος μπορεί να κυμαίνεται από μία εβδομάδα μέχρι ένα χρόνο, ανάλογα με τις απαιτήσεις της εφαρμογής).
• Τακτική αλλαγή κωδικών σε δικτυακά συστήματα CCTV.
• Έλεγχος για πιθανό tampering σε μία ή περισσότερες κάμερες.
• Έλεγχος σωστής ώρας και ημερομηνίας στο σύστημα CCTV.
• Δυνατότητα ενεργοποίησης συναγερμού με την ανίχνευση κάποιου συμβάντος.

Προληπτική συντήρηση
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ουσιαστικά μια λίστα ελέγχου (preventive maintenance check list) βάσει της οποίας θα πρέπει να γίνεται η προληπτική συντήρηση των συστημάτων CCTV. Σημασία έχει η χρήση του όρου ΄΄προληπτική΄΄ διότι ειδικά στην Ελλάδα έχουμε μάθει να δρούμε κατασταλτικά. Δηλαδή μόνο με την εμφάνιση ενός προβλήματος, τότε και μόνο τότε ενεργοποιούμαστε προκειμένου να το αντιμετωπίσουμε. Δεν έχουμε μάθει να ενεργούμε προληπτικά και να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τα διάφορα προβλήματα στην αρχή τους και πριν αυτά προκαλέσουν άλλα προβλήματα. Το αναφέρουμε αυτό διότι πολλές εταιρείες μπορεί να έχουν αναθέσει με τη σύναψη συμβολαίων συντήρησης τον έλεγχο και την επισκευή της λειτουργίας των CCTV συστημάτων σε κάποιους εξωτερικούς συνεργάτες και να νομίζουν ότι έτσι έχουν καλύψει τις περιπτώσεις δυσλειτουργίας. Εντούτοις, αυτά τα συμβόλαια είναι δομημένα πάνω σε δύο ή τρεις (στην καλύτερη περίπτωση) επισκέψεις, με αποτέλεσμα τα χρονικά κενά μεταξύ των επισκέψεων να δημιουργούν συνθήκες για την εμφάνιση μιας βλάβης ή ενός προβλήματος που δεν θα εντοπιστεί αμέσως.
Οπότε απαιτείται συνεχής έλεγχος της κατάστασης του συστήματος – είτε αυτό έχει να κάνει με τη λειτουργία του αποθηκευτικού μέσου είτε με τη δυνατότητα απρόσκοπτης εγγραφής των καμερών. Αυτός ο συνεχής έλεγχος σε πρώτη φάση απαιτεί την ενεργό συμμετοχή του προσωπικού της επιχείρησης. Θα πρέπει να δημιουργηθούν κάποιες διαδικασίες μέσω των οποίων θα διασφαλίζεται ο τεκμηριωμένος έλεγχος της συνολικής κατάστασης του CCTV. Τα βασικά σημεία που αναφέρθηκαν στις παραπάνω γραμμές αποτελούν μια καλή αφετηρία για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου check list. Μέχρι εδώ λοιπόν διαπιστώνουμε ότι τον κυριότερο ρόλο για τον έλεγχο του συστήματος τον επιτελεί ο ανθρώπινος παράγοντας. Πλέον όμως νέα εργαλεία έχουν έρθει στη διάθεσή μας, καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει αφήσει και εδώ το στίγμα της.

CCTV testers
Πρόκειται για όργανα που επιτρέπουν τον επιτόπιο έλεγχο των συστημάτων CCTV. Διαθέτουν μία οθόνη η οποία χρησιμοποιείται για την εμφάνιση βίντεο και παράλληλα – ανάλογα φυσικά με τις δυνατότητες του εκάστοτε μοντέλου – μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο των κινήσεων PTZ, τη συλλογή δεδομένων από τις κάμερες, τη δυνατότητα ελέγχου της κατάστασης των καλωδίων σύνδεσης, αλλά ακόμα και τη μέτρηση της έντασης του μεταδιδόμενου σήματος βίντεο. Καθώς είναι μικρά στον όγκο, ελαφριά και εύχρηστα, μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν από τους τεχνικούς για τον αποτελεσματικό έλεγχο της εγκατάστασης. Αν και πολύ χρήσιμα, τα CCTV testers αποτελούν συνήθως εργαλείο του τεχνικού ο οποίος, όπως προαναφέραμε, δεν βρίσκεται συνεχώς στο χώρο της εγκατάστασης, οπότε και πάλι προκύπτει το πρόβλημα του μεσοδιαστήματος μεταξύ των επισκέψεων.
Για το λόγο αυτό έχουν εμφανιστεί software λύσεις οι οποίες παρακολουθούν συνεχώς το σύστημα CCTV και ενημερώνουν αμέσως το χρήστη όταν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα. Πολλά από τα σύγχρονα συστήματα CCTV διαθέτουν ενσωματωμένες αυτές τις δυνατότητες, αλλά υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός συστημάτων – ιδιαίτερα εκείνων που ανήκουν σε προγενέστερες γενιές – χωρίς αυτές τις λειτουργίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι software λύσεις δίνουν μια σημαντική βοήθεια, καθώς επιτηρούν συνεχώς την εφαρμογή και εντοπίζουν αμέσως τις αδυναμίες της.
Δηλαδή, ενώ τα CCTV testers αποτελούν αναπόσπαστο πλέον βοήθημα των τεχνικών, οι software λύσεις που κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή στην αγορά, απευθύνονται και στους τελικούς χρήστες. Πάντα όμως η επιλογή τους θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία με τον εγκαταστάτη, καθώς εκείνος έχει την τεχνογνωσία να κρίνει αν η συγκεκριμένη εφαρμογή υποστηρίζει μια διαγνωστική εφαρμογή software. Μια επιπρόσθετη δυνατότητα θα ήταν να διαθέτει και ο εγκαταστάτης που υποστηρίζει το CCTV μια παρόμοια εφαρμογή, η οποία θα επικοινωνεί με την εφαρμογή του χρήστη και σε περίπτωση προβλήματος να ενημερώνεται αμέσως.

Συμπερασματικά
Η προληπτική συντήρηση αποτελεί λοιπόν το μεγάλο μυστικό για την επιτυχή λειτουργία ενός συστήματος CCTV. Μόνο τότε θα μπορεί να επιτελεί με αξιοπιστία το έργο του και να αποσβένει το ποσό που έχει επενδυθεί για την προμήθειά του. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί ο χρήστης να βρεθεί απέναντι σε δυσάρεστες εκπλήξεις, καθώς μια στιγμή που θα χρειαστεί την καταγραφή μιας σκηνής, θα διαπιστώσει ότι το CCTV δεν υλοποίησε εκείνο το σκοπό για τον οποίο έχει επενδυθεί ένα σημαντικό ποσό. Ειδικά τώρα που έχουν εμφανιστεί εξελιγμένα εργαλεία ελέγχου τόσο σε επίπεδο λογισμικού αλλά και σε επίπεδο συσκευών, είναι παράλογο να μην κάνουμε χρήση των δυνατοτήτων τους και αυτή είναι μια επισήμανση που απευθύνεται τόσο στους εγκαταστάτες αλλά και στους τελικούς χρήστες των συστημάτων CCTV.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ