Λανθασμένοι συναγερμοί: Το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί

Μια σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης των λανθασμένων συναγερμών γίνεται από τον Οργανισμό FARA που δραστηριοποιείται κυρίως στη Βόρειο Αμερική. Ποιες είναι όμως οι δραστηριότητες του Οργανισμού αυτού και ποια η συμβολή του στην επίλυση αυτού του προβλήματος;

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα όλων όσοι ασχολούνται με την ασφάλεια  χώρων, ανάμεσα στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τεχνικοί- εγκαταστάτες, αστυνομικοί, στελέχη ιδιωτικών εταιρειών security και εταιρειών παραγωγής συστημάτων, σχεδιαστές συστημάτων και φυσικά οι τελικοί χρήστες, είναι οι λανθασμένοι συναγερμοί που δίνονται από τα εγκατεστημένα συστήματα συναγερμού. Πρόκειται για συναγερμούς χωρίς λόγο, που δίνονται είτε από κάποια τεχνική αστοχία του συστήματος είτε από κάποιον εξωγενή παράγοντα, ο οποίος όμως δεν εγκυμονεί πραγματικό κίνδυνο για την ασφάλεια του χώρου.

Λανθασμένος συναγερμός σημαίνει άσκοπη κινητοποίηση, σπατάλη πόρων, ενόχληση γειτόνων, ενώ παράλληλα δημιουργεί όλες τις υποβόσκουσες συνθήκες όταν υπάρξει πραγματικός λόγος στο μέλλον, να μην υπάρξει η ανάλογη έγκαιρη αντίδραση. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει όλους τους φορείς που ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να βρουν λύση, που αν δεν λύνει εντελώς το πρόβλημα, τουλάχιστον να εξομαλύνει στο μέγιστο δυνατό την έντασή του. Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών έχει δημιουργηθεί ένας Οργανισμός με το όνομα FARA (προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων False Alarm Reduction Association) από ανθρώπους που εργάζονται κυρίως σε δημόσιες και κυβερνητικές υπηρεσίες ασφάλειας των Η.Π.Α. και του Καναδά.

Σκοπός του FARA είναι – μέσω της ανταλλαγής τεχνογνωσίας μεταξύ των μελών με την αποστολή ενημερωτικών newsletters αλλά και την οργάνωση σχετικών εκδηλώσεων και ημερίδων – να επιτευχθεί η μείωση αυτού του φαινόμενου που τόσα προβλήματα προκαλεί στην ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών, αλλά και στην υλοποίηση του επιθυμητού βαθμού ασφάλειας.
Μέσα από τις διάφορες εκδόσεις του FARA σχετικά με το θέμα των λανθασμένων συναγερμών, μπορεί κάποιος να αντλήσει ενδιαφέρονται στοιχεία και χρήσιμες πληροφορίες προκειμένου να κατανοήσει τη φύση του προβλήματος και να βρει λύσεις για την αντιμετώπισή του. Το Security Manager, έχοντας ως βάση στοιχεία και υλικό από το FARA προσπαθεί ακριβώς να σκιαγραφήσει αυτό το πρόβλημα, αλλά παράλληλα να παρουσιάσει μεθόδους και τακτικές για την επίλυσή του.

Εσφαλμένοι συναγερμοί
Ως εσφαλμένος συναγερμός ορίζεται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του FARA το συμβάν εκείνο κατά το οποίο γίνεται κλήση από ένα σύστημα συναγερμού προς τις αρμόδιες υπηρεσίες δημόσιου ή ιδιωτικού χαρακτήρα, αλλά δεν βρίσκεται κανένα στοιχείο που να δικαιολογεί παραβατική ενέργεια, αφού πρώτα έχει βεβαίως προηγηθεί εμπεριστατωμένη έρευνα των υπεύθυνων οργάνων που έχουν κληθεί για να διαλευκάνουν την υπόθεση.
Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι εσφαλμένοι συναγερμοί για την εύρυθμη λειτουργία ενός Οργανισμού ή μιας μεγάλης επιχείρησης. Καταρχήν διότι εμπλέκεται ακόμα μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων, ενώ παράλληλα η σύγχυση που μπορεί να προκληθεί γύρω από την ορθότητα ή όχι ενός συναγερμού μπορεί να οδηγήσει σε εγκληματικές ενέργειες με βαρύτατες επιπτώσεις για την επιχείρηση.
Αναλογιστείτε να δοθεί σήμα από το χώρο θυρίδων ενός τραπεζικού καταστήματος και να μεσολαβήσει αρκετός χρόνος πριν οι αρμόδιοι αποφασίσουν να δράσουν -σκεφτόμενοι ότι ίσως πρόκειται για λανθασμένο σήμα. Εάν όμως δεν είναι και όντως εκείνη τη στιγμή πραγματοποιείται ληστεία, τότε οι υλικές απώλειες για την Τράπεζα αλλά και για όσους έχουν τοποθετήσει αντικείμενα ή έγγραφα μεγάλης αξίας στις θυρίδες είναι τεράστιες, ενώ και το πλήγμα στο κύρος του Οργανισμού βαρύτατο. Αυτό είναι πιθανό να γίνει όταν από ένα χώρο στέλνεται συνέχεια σήμα συναγερμού χωρίς λόγο. Ενώ και οι εγκληματίες υψηλού επιπέδου που κάνουν πλήρη αναγνώριση του χώρου και των συστημάτων που τον προστατεύουν, συνήθως γνωρίζουν την ύπαρξη των εσφαλμένων συναγερμών και προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν. Για το λόγο αυτό η εξάλειψή τους πρέπει να είναι πρώτη μέριμνα όλων όσοι ασχολούνται με την προστασία του συγκεκριμένου χώρου.
Καταρχήν, μία επιχείρηση για να ελαχιστοποιήσει τον αριθμό εσφαλμένων συναγερμών οφείλει να δώσει μεγάλη βαρύτητα στην εκπαίδευση του προσωπικού της. Οι άνθρωποι που εργάζονται μονίμως σε ένα χώρο οφείλουν να είναι σε θέση να οπλίσουν και να αφοπλίσουν το σύστημα συναγερμού και παράλληλα να μπορούν να κάνουν όλους τους απαραίτητους ελέγχους προκειμένου να δουν αν έχουν κάνει τις δέουσες ενέργειες. Επίσης θα πρέπει να είναι σε θέση να διορθώνουν κάποιον εσφαλμένο χειρισμό και όχι να αφήνουν τις ρυθμίσεις ως έχουν, ακόμα και αν αυτές είναι λανθασμένες. Φυσικά, αυτήν την εξοικείωση οφείλουν να την έχουν αν όχι όλοι, τουλάχιστον αρκετοί εργαζόμενοι, ώστε σε περίπτωση απουσίας του ενός να μπορεί ένας άλλος εργαζόμενος να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες ενέργειες.
Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δοθεί και στην εκπαίδευση του εποχικού προσωπικού που καλύπτει το μόνιμο προσωπικό σε περιόδους εορτών και διακοπών. Έχει διαπιστωθεί ότι συχνά αυτή η περίοδος είναι η πλέον προβληματική όσον αφορά στις πιθανότητες εμφάνισης λανθασμένων συναγερμών και αυτό οφείλεται κατά ένα ποσοστό στην έλλειψη εξοικείωσης των έκτακτων συνεργατών της επιχείρησης με τα συστήματα συναγερμού. Εδώ οφείλει να προσέξει ο υπεύθυνος ασφαλείας της επιχείρησης και να μπορέσει να εκπαιδεύσει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα όλους όσοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτούς τους χώρους.
Η περίοδος διακοπών χαρακτηρίζεται και από μεγάλο αριθμό λανθασμένων συναγερμών, ακόμα και όταν δεν υπάρχει εποχιακό προσωπικό αλλά οι εγκαταστάσεις κλείνουν για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Αυτό συμβαίνει γιατί τότε ο συναγερμός παραμένει οπλισμένος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και υπάρχει χρόνος για να αποκαλυφθούν κάποια προβληματικά σημεία, όπως ένα ανοιχτό παράθυρο, ένα στόμιο κλιματισμού που φυσάει πάνω σε έναν ανιχνευτή, μια διαφημιστική επιγραφή που παράγει θερμότητα κ.λπ. Όλα αυτά τα σημεία ίσως δεν προλαβαίνουν να δώσουν κάποια ένδειξη λανθασμένου συναγερμού στην καθημερινή λειτουργία του χώρου, όμως κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου χρονικού διαστήματος ίσως αποτελέσουν την αιτία ενεργοποίησης του συναγερμού και την άσκοπη ειδοποίηση της αστυνομίας.
Φυσικά, ένα εκπαιδευμένο προσωπικό εκτός από τον έλεγχο στο σύστημα συναγερμού οφείλει παράλληλα να είναι συνειδητοποιημένο ώστε να φροντίζει να μην αφήνει πόρτες ή παράθυρα μισάνοικτα (ειδικά το δεύτερο είναι πολύ συχνό φαινόμενο, καθώς κάποιος υπάλληλος αφήνει λίγο ανοιχτό το παράθυρο για αερισμό και στη συνέχεια αποχωρεί χωρίς να το κλείσει).
Η πολιτική ασφάλειας που έχει θεσπισθεί από το αρμόδιο τμήμα του Οργανισμού πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα από όλους. Ειδικά σε ευαίσθητα σημεία όπως εκείνα της επιλογής των κωδικών εισόδου, πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούν οι υπάλληλοι του κάθε χώρου να προβαίνουν μόνοι τους σε αλλαγές. Αν θεωρούν ότι υπάρχει λόγος αλλαγής, τότε οφείλουν να απευθυνθούν στους υπεύθυνους ασφαλείας και εκείνοι να προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Ευθύνη όμως και των στελεχών ασφαλείας είναι να κάνουν έλεγχο στα συστήματα συναγερμού και σε όσα διαπιστώνουν προβλήματα να προβαίνουν σε άμεση επισκευή ή και αντικατάστασή τους. Επίσης όλα τα συστήματα συναγερμού ενός μεγάλου Οργανισμού οφείλουν να καλύπτονται από συμβάσεις συντήρησης, ώστε ελέγχους να κάνουν και οι τεχνικοί της προμηθεύτριας εταιρείας. Παράλληλα, οι συμβάσεις συντήρησης συνήθως προδιαγράφουν και συγκεκριμένους χρόνους ανταπόκρισης, οπότε σε περίπτωση λανθασμένων συναγερμών είναι υποχρεωμένες να στείλουν τεχνικό για να δουν πού οφείλεται ο λόγος για τον οποίο έδωσε συναγερμό το σύστημα.

Τεχνικοί λόγοι
Εκτός όμως από τα διαδικαστικά τα οποία πρέπει να τηρούνται και των οποίων η έλλειψη τήρησής τους οδηγεί συχνά στην πρόκληση λανθασμένων συναγερμών, αρκετές φορές οι λόγοι είναι αμιγώς τεχνικοί και τότε είναι πιο δύσκολο συνήθως να εντοπιστούν.
Η σωστή επιλογή των αισθητήρων του συστήματος συναγερμού αποτελεί μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις για την αποφυγή των άσκοπων ενδείξεων συναγερμών. Σε σημεία με πόρτες οροφής (τύπου γκαραζόπορτας), ρολά ή σημεία στα οποία μπορούν να εισχωρήσουν πουλιά ή ζώα από τον εξωτερικό χώρο, πρέπει να τοποθετηθούν αισθητήρες αντίστοιχου τύπου. Είναι χρήσιμο να προηγηθεί μια καλή έρευνα αγοράς και μια συζήτηση με τον προμηθευτή, ώστε να επιλεγεί το κατάλληλο μοντέλο.
Ειδικά στις πόρτες οροφής που χρησιμοποιούνται στις γκαραζόπορτες ή σε ρολά προστασίας, πολλά προβλήματα μπορεί να προκαλέσει η χρήση επιδαπέδιων επαφών. Η καλύτερη λύση είναι η τοποθέτηση ειδικών επαφών που κυκλοφορούν στην αγορά και οι οποίες τοποθετούνται στους σιδηρόδρομους μέσω των οποίων ανεβοκατεβαίνουν οι πόρτες και τα ρολά. Συνιστάται μάλιστα η τοποθέτηση των επαφών σε διαφορετικό ύψος, ενώ για να δοθεί σήμα συναγερμού θα πρέπει να ενεργοποιηθούν και οι δύο επαφές. Με αυτήν τη μέθοδο αποφεύγονται λανθασμένοι συναγερμοί που οφείλονται σε δυνατούς ανέμους ή όταν κάποιος κουνάει απλώς την πόρτα ή το ρολό προστασίας.
Η αδιάλειπτη παροχή ρεύματος είναι άλλο ένα θέμα που θα πρέπει να εξεταστεί, καθώς πολλοί εσφαλμένοι συναγερμοί οφείλονται σε πτώση της ηλεκτρικής τροφοδοσίας, η οποία μάλιστα να οφείλεται σε εντελώς άσχετο παράγοντα με το σύστημα συναγερμού. Μπορεί λόγου χάρη να υπάρχει ένα πρόβλημα σε ένα μηχάνημα (μια διαρροή ρεύματος) που να ρίχνει το ρελέ του ηλεκτρολογικού πίνακα, με αποτέλεσμα το σύστημα συναγερμού να τροφοδοτείται πλέον από τις μπαταρίες του και όταν αυτές εκφορτιστούν να δίνει ένδειξη συναγερμού. Καταρχήν λοιπόν, είναι απαραίτητο να γίνεται περιοδικός έλεγχος της κατάστασης των μπαταριών του συστήματος συναγερμού και όταν πλέον δεν δίνουν την προβλεπόμενη αυτονομία θα πρέπει να αντικαθίστανται. Οι μπαταρίες είναι γνωστό ότι έχουν μια διάρκεια ζωής, η οποία όμως δεν είναι σταθερή αλλά εξαρτάται από τη χρήση που τους γίνεται, καθώς και τις συνθήκες περιβάλλοντος στις οποίες λειτουργούν. Υψηλές θερμοκρασίες ενός χώρου συνεπάγονται και μείωση της διάρκειας ζωής τους. Επίσης συνιστάται ο πίνακας συναγερμού να τροφοδοτείται από ανεξάρτητο ηλεκτρολογικό πίνακα (τον πίνακα συστημάτων ασφαλείας) ώστε να ελαχιστοποιούνται και οι περιπτώσεις επηρεασμού της τροφοδοσίας από βλάβες άλλων μηχανημάτων.

Το κόστος των λανθασμένων συναγερμών
Είναι λάθος να νομίζουμε ότι οι λανθασμένοι συναγερμοί προκαλούν μόνο ενόχληση σε όσους εμπλέκονται. Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή του άρθρου, η ύπαρξη πολλών εσφαλμένων συναγερμών εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλεια του χώρου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την περιουσία αλλά και την εταιρική φήμη του Οργανισμού. Όμως λανθασμένοι συναγερμοί και άσκοπες κλήσεις αστυνομικών δυνάμεων σημαίνει ότι υπάρχει και ένα κόστος σημαντικό για την Αστυνομία με τη σπατάλη πολύτιμου χρόνου του αστυνομικού προσωπικού, το οποίο θα μπορούσε να είχε ασχοληθεί με άλλες υποθέσεις. Σε καιρούς όπως οι σημερινοί, όπου η εγκληματικότητα ανθεί και οι δυνάμεις της αστυνομίας αδυνατούν να καλύψουν όλα τα περιστατικά, οφείλουν όλοι οι εμπλεκόμενοι να φροντίζουν να τις καλούν όταν υπάρχει πραγματική ανάγκη. Η συχνή και άσκοπη κλήση προσωπικού της Αστυνομίας μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε επιβολή προστίμου όταν διαπιστώνεται ότι αυτή οφείλεται σε επαναλαμβανόμενο περιστατικό, για το οποίο ο χρήστης δεν λαμβάνει κανένα μέτρο αντιμετώπισης. Επίσης ο Οργανισμός μπορεί να χρεώνεται το κόστος της υπερωριακής απασχόλησης του προσωπικού του που καλείται να μεταβεί στο χώρο ή και της εταιρείας security με την οποία συνεργάζεται (ανάλογα με τη συμφωνία που έχει υπογραφεί).
Οι λόγοι αυτοί οδηγούν εύκολα στο συμπέρασμα ότι οι λανθασμένοι συναγερμοί είναι μια ωρολογιακή βόμβα στην εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης, αλλά και στην ασφάλεια των περιουσιακών της στοιχείων. Το τμήμα ασφαλείας σε συνεργασία με τους υπαλλήλους οφείλουν καταρχήν να λάβουν όλα εκείνα τα μέτρα και να ακολουθούν τις διαδικασίες, ώστε τουλάχιστον να εξαλειφθούν οι λανθασμένοι συναγερμοί από ανθρώπινη απροσεξία. Είναι παράλογο να κινητοποιούνται μέσα στη νύχτα αστυνομικές δυνάμεις, εταιρείες security αλλά και υπάλληλοι της εταιρείας για να μεταβούν στο χώρο από τον οποίο προήλθε το σήμα συναγερμού και να διαπιστώσουν κατάπληκτοι ότι οφείλεται σε ένα πουλί που εισήλθε στο χώρο από ένα ανοικτό παράθυρο μπάνιου. Επειδή βέβαια η ανθρώπινη αμέλεια δεν είναι κάτι αφύσικο όταν όλα τα καθήκοντα πέφτουν σε έναν άνθρωπο, θα πρέπει μέσω των εταιρικών διαδικασιών να γίνει σαφές ότι όλοι όσοι εργάζονται σε ένα χώρο είναι συνυπεύθυνοι για τη σωστή λειτουργία του συστήματος προστασίας. Έτσι, ο τελευταίος που φεύγει θα έχει μεν να ενεργοποιήσει το συναγερμό και να κάνει έναν τελικό έλεγχο, αλλά τουλάχιστον δεν θα οφείλει να φροντίσει να κλείσει όλα τα πιθανά ανοίγματα ή να απενεργοποιήσει άλλες πιθανές αιτίες πρόκλησης λανθασμένων συναγερμών, όπως τα συστήματα κλιματισμού.
Μέσω της υλοποίησης και τήρησης σωστών διαδικασιών θα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά ένα μεγάλο ποσοστό λανθασμένων συναγερμών. Πιο δύσκολη φυσικά είναι η αντιμετώπιση εκείνων των συναγερμών που οφείλονται σε τεχνικούς λόγους. Εκεί απαιτείται συνεργασία σε βάθος με τους τεχνικούς της εταιρείας, ώστε να εντοπιστεί το πρόβλημα και να επιλυθεί μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επαφιόμαστε στο γεγονός ότι για κάποιο διάστημα δεν έχει δοθεί ένδειξη λανθασμένου συναγερμού και να θεωρούμε ότι έτσι το πρόβλημα έχει επιλυθεί. Απλώς δεν έχει υπάρξει η αιτία για την πρόκληση λανθασμένου συναγερμού. Το πρόβλημα θα έχει επιλυθεί μόνο όταν έχει προσδιοριστεί το αίτιο πρόκλησης και έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς. Βασική λοιπόν προϋπόθεση για τη χάραξη μιας αποτελεσματικής πολιτικής ασφάλειας είναι η εξάλειψη των λανθασμένων συναγερμών – και αυτό οφείλουν να το έχουν υπόψη τους όλοι όσοι ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ