Καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο διαδίκτυο: Συμφωνία για πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσεων σε επίπεδο ΕΕ

Oι συμμετέχοντες στο 5ο Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο, που διοργανώθηκε στις 7/10 από τους επιτρόπους κ. Αβραμόπουλο και κ. Κινγκ, συμφώνησαν σε ένα πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ —μια γρήγορη απόκριση για την ανάσχεση της ταχείας εξάπλωσης τρομοκρατικού και βίαιου εξτρεμιστικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Η Επιτροπή, τα κράτη μέλη και οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται το Facebook, το Twitter, η Google, η Microsoft, το Dropbox, το JustPaste.it και το Snap, δεσμεύτηκαν να συνεργάζονται σε εθελοντική βάση εντός του πλαισίου που καθορίζεται από το πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσεων και, παράλληλα, να εγγυώνται την ισχυρή προστασία των δεδομένων και ισχυρές διασφαλίσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Στο Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο συζητήθηκε επίσης η συνολική πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο από την τελευταία του συνεδρίαση τον Δεκέμβριο του 2018, καθώς και τρόποι για την ενίσχυση της συνεργασίας σχετικά με άλλες προκλήσεις, όπως η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών στο διαδίκτυο

Ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, δήλωσε σχετικά: «Δημιούργησα το Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο πριν από τέσσερα χρόνια· έκτοτε, ενισχύεται συνεχώς, προσφέροντας στα κράτη μέλη και τις διαδικτυακές πλατφόρμες ένα αποτελεσματικό πλαίσιο συνεργασίας για την αντιμετώπιση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Έχουμε καταφέρει να αναπτύξουμε ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης με τις διαδικτυακές πλατφόρμες. Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την πρόοδο που σημειώνουμε και τα αξιοσημείωτα αποτελέσματα που έχουμε επιτύχει. Σήμερα προχωρούμε ένα βήμα παραπέρα σε αυτή τη συνεργασία με τη δημιουργία ενός πρωτοκόλλου διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, θα είμαστε έτοιμοι να δράσουμε γρήγορα, αποτελεσματικά και πιο συντονισμένα για να ανακόψουμε τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου.»

Ο κ. Τζούλιαν Κινγκ, επίτροπος αρμόδιος για την Ένωση Ασφάλειας, πρόσθεσε: «Τα φετινά γεγονότα στη Νέα Ζηλανδία μας υπενθύμισαν με τον χειρότερο τρόπο ότι το τρομοκρατικό περιεχόμενο εξαπλώνεται στο διαδίκτυο με τεράστια ταχύτητα. Η απόκρισή μας, μολονότι άμεση, δεν είναι αρκετά γρήγορη. Το πρωτόκολλο είναι η απόκριση της ΕΕ για τη συντονισμένη ανάσχεση των καταστροφικών συνεπειών που έχουν τέτοιου είδους γεγονότα.»

Στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης στο Christchurch της Νέας Ζηλανδίας, αρχηγοί κυβερνήσεων και διαδικτυακές πλατφόρμες συνυπέγραψαν την έκκληση του Christchurch για ανάληψη δράσης. Με την ευκαιρία αυτή, ο πρόεδρος κ. Γιούνκερ ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός πρωτοκόλλου διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ, στο πλαίσιο του Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο. Το πρωτόκολλο της ΕΕ θα επιτρέψει στα κράτη μέλη και στις διαδικτυακές πλατφόρμες να ανταποκρίνονται γρήγορα και συντονισμένα στη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο σε περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης.

Το πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ που εγκρίθηκε σήμερα από το Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο θα προσφέρει τα εξής:

• Συντονισμένη και ταχεία αντίδραση: οι αρχές των κρατών μελών, σε συνεργασία με την Ευρωπόλ, το Παγκόσμιο Διαδικτυακό Φόρουμ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (GIFCT) και τους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών, θα είναι σε θέση να ανταποκρίνονται γρήγορα και συντονισμένα, ώστε να διασφαλίζεται η ταχεία ανάσχεση της διάδοσης τρομοκρατικού ή βίαιου εξτρεμιστικού περιεχομένου.
• Διευκόλυνση της συνεργασίας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα: σε περίπτωση κρίσης, οι αρχές επιβολής του νόμου και οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών θα ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με το διαδικτυακό περιεχόμενο (π.χ. διευθύνσεις URL, οπτικοακουστικά μέσα και μεταδεδομένα) σε εθελοντική βάση, με ασφαλή τρόπο και σε πραγματικό χρόνο.
• Διευκόλυνση εθελοντικών ρυθμίσεων: το πρωτόκολλο δεν αντικαθιστά τα εθνικά νομικά πλαίσια ούτε τους υφιστάμενους εθνικούς μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων. Θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες τα εν λόγω εθνικά μέτρα δεν επαρκούν πλέον για τον συντονισμό μιας ταχείας και διασυνοριακής απόκρισης.

Στο Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο συζητήθηκε επίσης η συνολική πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο από την τελευταία του συνεδρίαση τον Δεκέμβριο του 2018 και εξετάστηκαν οι αναδυόμενες προκλήσεις. Μεταξύ άλλων, συζητήθηκε για πρώτη φορά και η παγκόσμια απειλή της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών στο διαδίκτυο. Η συνεργασία μεταξύ δημόσιων αρχών και διαδικτυακών πλατφορμών είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική καταπολέμηση αυτών των ειδεχθών εγκλημάτων. Οι συμμετέχοντες προέβησαν επίσης σε επισκόπηση των εργασιών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνεπάγεται ο ακροδεξιός εξτρεμισμός και η ριζοσπαστικοποίηση που προκαλεί ο βίαιος πολιτικός λόγος.

Ιστορικό

Το Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο εγκαινιάστηκε από τον επίτροπο κ. Αβραμόπουλο τον Δεκέμβριο του 2015 με σκοπό την αντιμετώπιση της κατάχρησης του διαδικτύου από τρομοκρατικές ομάδες. Σε αυτό συμμετέχουν οι υπουργοί Εσωτερικών των χωρών της ΕΕ, ο κλάδος του διαδικτύου και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη που συνεργάζονται εθελοντικά για την αντιμετώπιση αυτού του περίπλοκου ζητήματος. Από τη δημιουργία του, το Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο συνεδριάζει σε ετήσια βάση για να εξετάσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την αφαίρεση του τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο και για να συζητήσει τις αναδυόμενες προκλήσεις. Το 2015 δημιουργήθηκε στην Ευρωπόλ ένας αποτελεσματικός μηχανισμός αναφορών για την επισήμανση και την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο.

Το 2016, στο Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο, ανακοινώθηκε από τον κλάδο η δημιουργία της «βάσης δεδομένων ψηφιακών αποτυπωμάτων (hashes)» ώστε η αφαίρεση περιεχομένου να είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη. Η βάση δεδομένων αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ανάσχεση της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Από τη δημιουργία της, η βάση δεδομένων έχει συγκεντρώσει πάνω από 200 000 ψηφιακά αποτυπώματα (φωτογραφίες, βίντεο κ.λπ.) και έχει βοηθήσει μεγάλες και μικρές πλατφόρμες να αφαιρούν γρήγορα τέτοιου είδους περιεχόμενο.

Ο πρόεδρος κ. Γιούνκερ ανακοίνωσε τη δημιουργία του πρωτοκόλλου της ΕΕ νωρίτερα φέτος στο Παρίσι, όταν παρέστη σε συνεδρίαση των αρχηγών κυβερνήσεων και των διευθυνόντων συμβούλων μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών, η οποία διοργανώθηκε από τον πρόεδρο της Γαλλίας κ. Εμανουέλ Μακρόν και την πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας, κ. Τζασίντα Αρντέρν.

Μια πρώτη άσκηση για τη θέση σε εφαρμογή του πρωτοκόλλου πραγματοποιήθηκε ήδη στην Ευρωπόλ στις 11 Σεπτεμβρίου 2019.

Το πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσεων της ΕΕ θα συμβάλει στις προσπάθειες που καταβάλλονται σε παγκόσμιο επίπεδο στο πλαίσιο της έκκλησης του Christchurch, και ιδιαίτερα στο πρωτόκολλο αντιμετώπισης κρίσεων που ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών του 2019.