Κάμερες PTZ: Εστιάζοντας στα χαρακτηριστικά τους

Μία κατηγορία καμερών που έχει αποκτήσει ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς είναι τα μοντέλα τύπου PTZ. Ποια τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τι να περιμένουμε από αυτές στο μέλλον;

Τα αρχικά τους προέρχονται από τους όρους Pan, Tilt, Zoom, τα οποία επεξηγούν με σαφήνεια το φάσμα λειτουργιών αυτών των καμερών (περιστροφή, κλίση και μεγέθυνση). Είναι ιδανικές για την εξ αποστάσεως παρακολούθηση κινούμενων αντικειμένων, που μπορεί να είναι άνθρωποι ή και οχήματα.

Αποτελούν το αντίπαλο δέος στις στατικές κάμερες. Εντούτοις πολλοί θα αναρωτηθούν γιατί να μην προτιμήσουμε εξαρχής μία κάμερα PTZ που μπορεί να στραφεί προς όλες τις κατευθύνσεις, αντί μιας στατικής κάμερας που θα στοχεύει σε ένα καθορισμένο σημείο. Το ερώτημα αυτό βρίσκει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τη στιγμή που οι κάμερες PTZ αποκτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά, με αποτέλεσμα τόσο οι χρήστες όσο και οι εγκαταστάτες να βρίσκονται απέναντι σε αυτό το δίλημμα.

Η απάντηση φυσικά για το τι κάμερα θα πρέπει να επιλέξει κάποιος, είναι απλή και έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές από όλους όσοι ασχολούνται με τα συγκεκριμένα τεχνικά θέματα. Δεν είναι άλλη από το γνωστό "Εξαρτάται από την εφαρμογή και τις εκάστοτε απαιτήσεις". Είναι μια απάντηση που ναι μεν είναι σωστή, αλλά ταυτόχρονα δεν δίνει ιδιαίτερη βοήθεια στο χρήστη αλλά και στον εγκαταστάτη που ψάχνει να βρει σε τι διαφοροποιούνται αυτοί οι δύο τύποι και τι πρέπει να επιλέξει ώστε να μπορεί να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό σύστημα επιτήρησης. Για το λόγο αυτό, το Security Manager αναλύει τα πλεονεκτήματά τους και πού πραγματικά μπορεί να χρησιμεύσει αυτή η κατηγορία καμερών.

Απεικονίζοντας τη σημερινή κατάσταση
Όπως όλα τα νούμερα δείχνουν, υπάρχει μια σημαντική αύξηση στη χρήση αναλογικών αλλά και δικτυακών καμερών PTZ. Η αύξηση στις δικτυακές κάμερες έρχεται και με γρηγορότερους ρυθμούς, καθώς είναι αποτέλεσμα των μεγαλύτερων δυνατοτήτων που έχουν αυτές σε θέματα ανάλυσης και ποιότητας εικόνας. Ειδικότερα οι High Definition PTZ δίνουν το πρόσθετο πλεονέκτημα της ψηφιακής μεγέθυνσης της εικόνας (digitally zooming) με πολύ μικρότερα προβλήματα παραμορφώσεων (θόρυβος) στην ποιότητά της.
Όμως ακόμα και αν οι κάμερες PTZ βελτιώνονται συνεχώς όσον αφορά στην ποιότητά τους, την απόδοσή τους και τα υπόλοιπα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, υπάρχει πάντα το θέμα του επιπρόσθετου κόστους για τη σωστή χρήση τους. Αυτό το κόστος έχει να κάνει με την ανάγκη επάνδρωσης θέσεων εργασίας για τον έλεγχο των καμερών. Σε αντίθεση με τις στατικές κάμερες, όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των PTZ συσκευών εκμηδενίζονται αν δεν υπάρχουν χειριστές που να ελέγχουν τις λειτουργίες τους. Οπότε παράλληλα με την αγορά τους, αναδύεται και η ανάγκη πρόσληψης μεγαλύτερου αριθμού φυλάκων προκειμένου να χειρίζονται τις κάμερες. Ο παράγοντας αυτός αποτελεί ένα σημαντικό λόγο για τη μείωση που εμφανίζεται την τελευταία περίοδο στο ρυθμό αύξησης της διάδοσής τους (αυξάνεται μεν το μερίδιό τους, αλλά όχι με τους ίδιους εντυπωσιακούς αρχικούς ρυθμούς). Στην αρχή ίσως δεν είχε γίνει αντιληπτό, αλλά με την πάροδο του χρόνου και τη συνεχή αύξηση της χρήσης των συσκευών PTZ έγινε ξεκάθαρη αυτή η συγκεκριμένη απαίτηση, που όμως οδήγησε πολλούς τελικούς χρήστες να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για την αναγκαιότητα προμήθειας μιας κάμερας PTZ, όταν αυτή συνοδεύεται και από μία θέση εργασίας και μάλιστα σε 24ωρη βάση. Όλα φυσικά έχουν να κάνουν και με τον τρόπο που είναι δομημένο το σύστημα ασφαλείας. Αν υπάρχει ήδη θέση ελεγκτή καμερών, τότε αυτού του είδους οι ενδοιασμοί εξαλείφονται. Στην περίπτωση όμως που δεν υπάρχει, τότε μπαίνουν όλες οι παράμετροι στη ζυγαριά και αναλόγως λαμβάνεται η τελική απόφαση.

Χαρακτηριστικά
Είναι λοιπόν απαραίτητο πριν τη λήψη της τελικής απόφασης να έχει γνώση των πραγματικών πλεονεκτημάτων που προσφέρει η χρήση των PTZ. Έτσι θα είναι σε θέση να αξιολογήσει αν όντως χρειάζεται κάποια από αυτά στη δική του περίπτωση και αναλόγως να πράξει. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των σύγχρονων PTZ λοιπόν είναι τα ακόλουθα:
. Προκαθορισμένες θέσεις: Ο χρήστης δεν έχει να θυμάται ποιες είναι οι κρίσιμες θέσεις που πρέπει να στοχεύει η κάμερα. Με το πάτημα ενός πλήκτρου, η κάμερα στρέφεται αμέσως σε αυτές τις θέσεις.
. Είσοδος συναγερμών: Mε την ενεργοποίηση μιας ένδειξης συναγερμού, η κάμερα μπορεί να στρέφεται προς το συγκεκριμένο σημείο.
. Προγραμματισμός: Υπάρχει η δυνατότητα οι κάμερες να εστιάσουν σε καθορισμένα σημεία σύμφωνα με ένα χρονικό προγραμματισμό, χωρίς να χρειάζεται να επέμβει ο χειριστής.
. Ζώνες κάλυψης ιδιωτικότητας (Privacy zones): Όπως είναι προφανές, οι κάμερες PTZ έχουν τη δυνατότητα να στρέφονται προς πολλά σημεία. Υπάρχει το ενδεχόμενο λοιπόν, σε κάποια από τα σημεία να μην είναι αποδεκτή η καταγραφή της δραστηριότητας που λαμβάνει χώρα εκεί, λόγω προστασίας της ιδιωτικότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του παραπάνω είναι μία κάμερα PTZ που σε ένα από τα σημεία της εμβέλειάς της μπορεί να καταγράφει τα διαδραματιζόμενα εντός ενός γειτονικού διαμερίσματος. Υπάρχει η λειτουργία κάλυψης (masking) που αποτρέπει την καταγραφή εικόνων από αυτό το συγκεκριμένο σημείο.
. Αυτόματος εντοπισμός (Auto tracking): Οι κάμερες PTZ αυτόματα ανιχνεύουν κάποια κίνηση σε μια συγκεκριμένη θέση και εστιάζουν προς το άτομο ή το αντικείμενο που κινείται σε αυτό το σημείο.
. Ενσωματωμένος φωτισμός LED: Έχουν τη δυνατότητα να φωτίζουν με υπέρυθρη ακτινοβολία μόνο τις περιοχές ενδιαφέροντος και όχι όλο το χώρο.
. Intelligent Video Analytics: Ενσωματώνουν λειτουργίες video analytics ώστε να κάνουν πιο εύκολη την επεξεργασία των δεδομένων που καταγράφουν. Μπορούν δηλαδή να αντιλαμβάνονται αλλαγές στην κίνηση αντικειμένων ή ύποπτες κινήσεις και αναλόγως να προχωρούν σε καταγραφή αυτών των κινήσεων.

Πεδία εφαρμογής
Αν κάποιος λοιπόν θέλει να λάβει την απόφαση να εντάξει μία ή περισσότερες κάμερες PTZ στο σύστημα επιτήρησής του, ποιος είναι ο δρόμος που οφείλει να ακολουθήσει; Ίσως η καλύτερη λύση είναι η συνδυασμένη χρήση στατικών καμερών και καμερών PTZ.
Σε αυτού του είδους τις εφαρμογές ο χειριστής θα λαμβάνει σήματα από τις στατικές κάμερες και μόλις αντιλαμβάνεται κάποια ύποπτη κίνηση, τότε θα στρέφει τις κάμερες PTZ σε αυτά τα σημεία. Επίσης χρησιμοποιώντας τη λειτουργία auto tracking που έχουν οι κάμερες PTZ καθώς και τις εισόδους συναγερμών τους μόλις υπάρχει κάποια ανάλογη ένδειξη, η PTZ κάμερα θα μπορεί να στρέφεται και πάλι προς αυτήν την κατεύθυνση, χωρίς αυτήν τη φορά να είναι αναγκαία η παρέμβαση του χειριστή.
Για όσους σκέφτονται την πλήρη αντικατάσταση των στατικών καμερών με τις PTZ, μάλλον θα πρέπει να απομακρυνθούν από αυτά τα σενάρια. Μπορεί – αν το εξετάσουμε υπό ένα μαθηματικό πρίσμα να συμφέρει. Αυτό διότι κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι τέσσερις στατικές κάμερες μπορούν να αντικατασταθούν από μία PTZ, οπότε θα ήταν καλύτερο από οικονομικής άποψης να στραφούμε προς αυτήν τη λύση. Όμως η ανάπτυξη ενός συστήματος ασφαλείας δεν είναι απλώς μαθηματικά. Για όσους έχουν εμπλακεί σε παρόμοιες εφαρμογές είναι σαφές και κατανοητό ότι δεν μπορούν να αντικατασταθούν τέσσερις στατικές κάμερες από μία απλή PTZ. Ο λόγος είναι ότι ναι μεν η PTZ μπορεί να καταγράψει εικόνες από τέσσερις κατευθύνσεις, όμως δεν μπορεί να το κάνει αυτό ταυτόχρονα, όπως μπορούν να το κάνουν οι στατικές κάμερες. Επιπλέον, για τη χρήση της PTZ απαιτείται και η παρουσία του χειριστή – κάτι το οποίο δεν απαιτείται στην περίπτωση των στατικών καμερών. Τέλος, οι κάμερες PTZ είναι πιο ακριβές από τις στατικές, στοιχείο που αποτελεί και αυτό έναν κρίσιμο παράγοντα αξιολόγησης, ειδικά σε περιόδους όπου οι προϋπολογισμοί όλων των έργων εξετάζονται εξονυχιστικά από το μικροσκόπιο των οικονομικών στελεχών των εταιρειών.
Μια άλλη κατηγορία εφαρμογών στις οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες οι κάμερες PTZ είναι η περίπτωση κάλυψης μεγάλων περιοχών, όπως οδοί ή κέντρα πόλεων. Σε αυτές τις εφαρμογές ήδη υπάρχουν επανδρωμένα κέντρα επιτήρησης, οπότε δεν απαιτείται η πρόσληψη νέου προσωπικού. Ταυτόχρονα είναι δύσκολη η εγκατάσταση της εκτεταμένης καλωδίωσης που θα χρειαστεί για την κάλυψη αυτών των χώρων από ένα αντίστοιχα μεγάλο αριθμό στατικών καμερών. Αντιθέτως, η χρήση καμερών PTZ θα επιτρέψει τη μείωση του αριθμού των συσκευών που θα απαιτηθούν για την κάλυψη όλων αυτών των σημείων. Σε αυτή λοιπόν την περίπτωση, οι κάμερες PTZ μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην υλοποίηση ενός αποτελεσματικού συστήματος ασφαλείας.
Αναμφισβήτητα οι λειτουργίες των καμερών PTZ και ειδικά η ικανότητά τους να στρέφονται σε οποιοδήποτε σημείο, μπορούν να αποτελέσουν κρίσιμο παράγοντα για την αποτελεσματικότερη επιτήρηση ενός χώρου. Ειδική μνεία όμως πρέπει να γίνει σε ένα άλλο κριτήριο, που δεν είναι άλλο από την ταχύτητα με την οποία εκτελούν αυτές τις λειτουργίες. Διότι, σίγουρα καλή και χρησιμότατη είναι η δυνατότητά τους να στρέφονται προς όλες τις κατευθύνσεις, θα πρέπει όμως και η ανταπόκρισή τους να είναι συντομότατη, ώστε να μη χάνεται κάποιο σημαντικό περιστατικό. Επιπλέον, παράλληλα με την ταχύτητά τους, μεγάλη σημασία παίζει και η ικανότητα του χειριστή. Οφείλει να είναι εκπαιδευμένος, ώστε να μπορεί αμέσως να στρέψει την κάμερα στο σημείο που χρειάζεται.
Τι καινούριο θα παρουσιαστεί.

Όπως και οι άλλες τεχνολογίες επιτήρησης, έτσι και οι κάμερες PTZ αναπτύσσονται και εξελίσσονται συνεχώς στα εργαστήρια των εταιρειών. Αυτό άλλωστε είναι λογικό, διότι από τη στιγμή που υπάρχει ανταπόκριση για αυτήν την κατηγορία προϊόντων από την αγορά, οι εταιρείες οφείλουν να εξελίσσουν ακόμα περισσότερα τις συσκευές που διαθέτουν. Ειδικότερα οι προσπάθειές τους επικεντρώνονται σε νέες τεχνολογίες φακών, βελτιωμένες δυνατότητες διασύνδεσης, καινούρια υλικά για τα καλύμματα των καμερών και τρόπους βελτίωσης των High Definition αναλύσεων, με τις οποίες είναι πλέον εφοδιασμένες μεγάλος αριθμός των PTZ καμερών. Επιπλέον αφιερώνουν χρόνο στη βελτίωση της ευχρηστίας των συσκευών, αλλά και στην ευκολία του τρόπου εγκατάστασής τους. Πολλές εταιρείες αναπτύσσουν ολόκληρες σειρές με ειδικά χαρακτηριστικά, όπως IP εκδόσεις, ΗD εκδόσεις ή ακόμα και εκδόσεις με προστασία ATEX (αντιεκρηκτική προστασία, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιβάλλοντα με μεγάλη χρήση εκρηκτικών υλικών).
Όλα αυτά καταδεικνύουν την εδραίωση της θέσης των καμερών PTZ στην αγορά των συστημάτων επιτήρησης, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι απειλείται και η θέση των στατικών καμερών. Η καλύτερη συμβουλή για κάποιον που θέλει να υλοποιήσει εξαρχής ένα σύστημα επιτήρησης ή να αναβαθμίσει ένα υφιστάμενο, είναι να χρησιμοποιήσει τις κάμερες PTZ σε σημεία και χώρους που όντως χρειάζονται, χωρίς να αποκλείσει τη χρήση των στατικών καμερών. Μπορούμε εκλαϊκευμένα να αναφέρουμε ότι οι PTZ κάμερες θα αποτελέσουν το «κερασάκι στην τούρτα» ενός αποτελεσματικού και ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης, που ταυτόχρονα θα είναι οικονομικό στην εγκατάσταση και χρήση του και δεν θα επιβαρύνει ανώφελα το χρήστη.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ