Intelligence Management: Οι βασικές αρχές

«Οι πληροφορίες ασφαλείας είναι όπως το εμπόριο, πρέπει να έχουν εξέλιξη».
(Τζον Λε Καρέ, ο αγαπημένος συγγραφέας των επιχειρησιακών στελεχών των Μυστικών Υπηρεσιών).

Οι φετινές μας παρουσιάσεις για το 2012 θα περιστρέφονται γύρω από το Management των πληροφοριών στο Security. Λέγοντας “πληροφορίες στο Security” εννοούμε τις επιχειρησιακές πληροφορίες ασφάλειας, καθώς και τις πληροφορίες που αφορούν στο εν γένει περιβάλλον το οποίο διαρκώς μεταβάλλεται και μέσα στο οποίο πρέπει να λειτουργήσει μία ΙΕΠΥΑ, ένας μηχανισμός εσωτερικής ασφάλειας ή ένα Γραφείο Ιδιωτικών Ερευνών.

Η Ενότητα μας για το 2012 – που θα εξελιχθεί σε έξι αυτοτελείς παρουσιάσεις σε αρθρωτή σύνδεση, δεν είναι τίποτε άλλο από μία εξ αποστάσεως (μέσα από το περιοδικό μας) και ανοικτή (προς κάθε ενδιαφερόμενο) ανανεωτική, επιμορφωτική εκπαίδευση, στο πλαίσιο του άτυπου τομέα μάθησης. Σημειώνεται ότι ο τομέας αυτός συμβάλλει στην ανάπτυξη της δια βίου μάθησης και λαμβάνεται υπόψη στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού προφίλ του ενδιαφερόμενου. Παράλληλα, τα μαθησιακά του αποτελέσματα συσχετίζονται και πιστοποιούμενα κατατάσσονται σε επίπεδα μέσω του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, που μπορεί να εξειδικεύεται σε κλαδικά πλαίσια προσόντων σύμφωνα με το Ν. 3879/2010, άρθρο 16 παράγραφοι 1 και 2.

Η ανανεωτική μας αυτή εκπαίδευση απευθύνεται στους managers με καθήκοντα ασφαλείας στις επιχειρήσεις και στους Οργανισμούς, στους συμβούλους ασφαλείας αλλά και στους managers των ΙΕΠΥΑ και των Γραφείων Ιδιωτικών Ερευνών. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της Ενότητας για το 2012, στο τέλος του περασμένου Οκτωβρίου την είχα τιτλοφορήσει ως «Ο πόλεμος των πληροφοριών στο πεδίο της Παροχής Ιδιωτικών Υπηρεσιών Ασφαλείας». Από μία έρευνα όμως που έκανα, διαπίστωσα ότι με αυτόν ή παραπλήσιο τίτλο έχουν δημοσιευθεί και άλλες έρευνες, διπλωματικές εργασίες αλλά και βιβλία. Παραδειγματικά και ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα έργα: «Πρώτος Πληροφοριακός Πόλεμος» του ¶λαν Κάμπεν – 1995, « Πληροφοριακός πόλεμος και στρατιωτικές του εφαρμογές στην αυγή του 21ου Αιώνα» του Αντ/ρχου κου Κων.Χαμεζόπουλου, που δημοσιεύθηκε στη «Στρατιωτική Επιθεώρηση» τ . Ιουλίου – Αυγούστου, 2010. Επίσης η Διπλωματική Εργασία για το Διαπανεπιστημιακό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου, του κου Δημ. Σπηλιωτόπουλου, με τίτλο «Ψυχο-Κοινωνιολογία της Κυριαρχίας: Κυβερνοπόλεμος» – 2008. Tο αξιόλογο βιβλίο της διδάσκουσας στο Πανεπιστήμιο ΤΖΩΡΤΖΤΑΟΥΝ της Ουάσιγκτον, κας Ντόροθι Ντένιγκ, «Πληροφοριακός Πόλεμος και Ασφάλεια των Επιχειρήσεων» (εκδ. ΙΩΝ, Αθήνα, 2001).
Συνακόλουθα, μία ακόμη χρήση του όρου «πόλεμος πληροφοριών» δίκαια θα έλκυε το χαρακτηρισμό που προκύπτει από το λεγόμενο στην Κρήτη «Το πολύ περίσσιο χαλάει το ίσιο».
Στα περισσότερα από τα παραπάνω έργα γίνεται λόγος για "information warfare" ή "infowar" και όχι "Intelligence warfare". Προς διευκρίνιση αναφέρεται ότι "Intelligence" είναι η νέα πληροφορία που προκύπτει από την ανάλυση, επεξεργασία και συσχετισμό πληροφοριακών στοιχείων, τα οποία πριν την επεξεργασία τους ονομάζονται information. Η ανάλυση των information θα αποδώσει τέτοιες πληροφορίες, που θα δώσουν «νοημοσύνη» στο σχεδιασμό και στη δράση της ιδιωτικής παροχής υπηρεσιών ασφαλείας (σύμφωνα με το Βασίλη Μακρή,
«Σύγχρονο Αγγλοελληνικό Λεξικό Στρατιωτικής Ορολογίας, Διακλαδικό», σελ. 184, εκδ. ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Αθήνα, 1992).
Πληροφορίες – ή κατά το χρησιμοποιούμενο από τα λεξικά τύπο στον ενικό αριθμό – πληροφορία, είναι το σύνολο της περιγραφής μιας κατάστασης, συνθήκης που επικρατεί, φαινομένου (π.χ. φαινόμενο του εγκλήματος), συμβάντος, πράγματος, σχεδιαζόμενων ενεργειών και γνώση των σχετικών περί προσώπου ή ομάδας προσώπων ή κοινωνικών ή άλλων ομάδων, καθώς και των συμπεριφορών που ενδέχεται να παρουσιάσουν σε δεδομένες συνθήκες. Ο όρος πληροφορία είναι σύνθετος. Σχηματίζεται από τις λέξεις «φέρω» και «πλήρης».
Η σύνθεση αυτή φέρει πιο πολύ προς το "Intelligence" παρά προς το "information", αφού ετυμολογικά σημαίνει φέρω (προς γνώση άλλου) κάθε τι που μπορεί να γεμίσει αυτό που είναι άδειο, το κενό δηλαδή που έχουμε – και μάλιστα κατά τρόπο που να μην επιδέχεται κάτι άλλο επιπλέον. Για να μην επιδέχεται λοιπόν συμπλήρωμα, σημαίνει ότι διαλέξαμε τα σωστά στοιχεία για να γεμίσουμε το κενό που είχαμε και το οποίο μας δημιουργούσε αβεβαιότητα. Για να γίνει αυτό μπορεί να χρησιμοποιήσουμε ένα μεγάλο αριθμό στοιχείων information. Ο όρος information είναι "δάνειο" της αγγλικής γλώσσας από τη λατινική λέξη informare, που σημαίνει «δίνω μορφή» (15ος αιώνας).
Τα υπόλοιπα που μένουν λοιπόν από τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν ως information για να παραχθούν σε Intelligence, χαρακτηρίζονται από πολλούς συγγραφείς "σκουπίδια" ή ακόμη και "θόρυβος". Φυσικά αυτό συμβαίνει για τη συγκεκριμένη κάθε φορά περίπτωση, διότι αυτά τα ίδια στοιχεία που χαρακτηρίζονται για μία περίσταση "θόρυβος" ή "σκουπίδια" να αποτελούν Intelligence άλλης περίπτωσης. Για το θόρυβο στις πληροφορίες έκανε λόγο ο Αμερικανός μαθηματικός και ηλεκτρολόγος – μηχανικός Κλώντ ΄Ελγουντ Σάννον, (1916 – 2001), γνωστός ως "ο πατέρας της θεωρίας των πληροφοριών" και της κρυπτογραφίας.
Σύμφωνα με τον Σάννον, πληροφορία είναι κάθε στοιχείο που μας μειώνει την αβεβαιότητα σε δεδομένο ζήτημα που μας απασχολεί. Πράγματι η μείωση της αβεβαιότητας είναι βασική για όλους εμάς που είμαστε στον κλάδο ή στη βιομηχανία της ιδιωτικής παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, διότι μας μειώνει την υποκειμενική αντίληψη της απειλής (κάθε φορά). Ο Σάννον θεμελίωσε στη δεκαετία του ’40 τη θεωρία της πληροφορίας και ανέδειξε την πληροφορία σε μετρήσιμο μέγεθος. Έθεσε έτσι τα θεμέλια για τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και βοήθησε να αναπτυχθεί η σημερινή

Κοινωνία της Πληροφορίας.
Ο Σάννον πίστευε ότι η πληροφορία δεν διέφερε από οποιοδήποτε άλλο φυσικό μέγεθος και συνεπώς ήταν δυνατή η μέτρησή της. Εφάρμοσε τα αποτελέσματα των προηγούμενων ερευνών και την εμπειρία του στην κρυπτογραφία, για να αναπτύξει ένα μοντέλο που θα απλοποιούσε την πληροφορία. Πρότεινε έτσι ένα σύστημα από δυνατότητες επιλογής "ναι/όχι" που μπορούσε να αντιπροσωπεύεται από ένα δυαδικό κώδικα, δηλαδή το 1 και το 0. Εισήγαγε επίσης την προσθήκη στην πληροφορία μιας σειράς από ειδικούς Κώδικες Διόρθωσης Σφάλματος (Error Correction Codes), με στόχο το ξεδιάλεγμα των στοιχείων ανά περίσταση και τη «μείωση του θορύβου». Το 1948 δημοσίευσε μαζί με τον Warren Weaνer εργασία με τίτλο "A Mathematical Theory of Communication". Ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη μαθηματική θεμελίωση της Θεωρίας της Πληροφορίας.
Η πληροφορία είναι το μέτρο της τάξης και της οργάνωσης ή με άλλα λόγια αντικατοπτρίζει το «βηματισμό» της εξέλιξης. Η τάξη και η οργάνωση δεν είναι αντικειμενικές ιδιότητες, αλλά εξαρτώνται από το βαθμό που γίνονται αντιληπτές. Ομοίως, η πληροφορία δεν μετράται αντικειμενικά (με επάρκεια) τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Η πληροφορία ορίζεται ως η αντίστροφη έννοια της εντροπίας που μειώνει την αβεβαιότητα η οποία μπορεί να μας οδηγήσει σε αταξία. Η αύξηση της πληροφορίας συνεπάγεται αύξηση της οργάνωσης (ή ελάττωση της αταξίας), επομένως αρνητική εντροπία και απομάκρυνση της κατάστασης χάους. Είτε πρόκειται για εκπλήρωση επιμέρους στόχων ή αντικειμενικού σκοπού ή πολλών αντικειμενικών σκοπών που αφορούν σε άτομα ή οικογένειες ή επιχειρήσεις ή κράτη, το ζήτημα των σωστών πληροφοριών είναι πάντοτε ζωτικής σημασίας.
Από την αγορά προσωπικών ειδών, τα ζητήματα σπουδών, τις επαγγελματικές θέσεις, την αναζήτηση εργασίας, την πρόληψη απωλειών και κινδύνων, αλλά και για θέματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής μιας Χώρας ή ενός Συνασπισμού χωρών ή για περιφερειακά ζητήματα χωρών που γειτνιάζουν, η σωστή πληροφόρηση είναι αυτή που θα προσανατολίσει το σχέδιο – και ένα σχέδιο σωστά μελετημένο θα οδηγήσει στις καλύτερες αποφάσεις, που θα εφαρμοστούν με τις καλύτερες πρακτικές και αυτό ακριβώς θα φέρει την επιτυχία.
Αυτή είναι και η βάση της δημιουργίας και της αποστολής των Υπηρεσιών Πληροφοριών μιας Χώρας. Από τη μία να έχουν αποστολή δράσης για συλλογή πληροφοριών σε θέματα διεθνή, πολιτικά, οικονομικά, έρευνας και τεχνολογίας, ασφαλείας – και από την άλλη, αποστολή αντίδρασης σε προσπάθειες συλλογής πληροφοριών άλλων υπηρεσιών. Φαντασθείτε ότι είναι όπως το marketing. Το Τμήμα Marketing κάθε επιχείρησης φροντίζει μεταξύ άλλων και τα της «θωράκισης» έναντι διαρροών επιχειρηματικών μυστικών, ενώ παράλληλα προσπαθεί να πληροφορηθεί για τις κινήσεις των ανταγωνιστών – μέσα στα όρια όμως του νόμου (ιδίως των άρθρων 11, 12, 13 και 16, του Νόμου 146/1914, περί αθεμίτου ανταγωνισμού).
Και στις δύο περιπτώσεις της συλλογής πληροφοριών που αφορούν σε μυστικά των οποίων η γνώση θα είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τα συμφέροντά μας – αλλά και η προστασία των δικών μας απορρήτων είναι της αυτής σημασίας – το σύνολο των τεχνικών και των μεθόδων που εφαρμόζονται γίνονται με ένα τρόπο μυστικό (αφού επιδιώκεται η απόκτηση ή η προστασία μυστικών). Για το λόγο αυτό το σύνολο των δράσεων (συλλογής αλλά και προστασίας δικών μας πληροφοριών) τοποθετείται κάτω από κοινό τίτλο: Τη Μυστική Δράση.
Συνακόλουθα, στις επόμενες παρουσιάσεις μας και για όλο το έτος θα διαπραγματευθούμε τα ακόλουθα θέματα:
α. Οι πληροφορίες μέσα στις λειτουργίες του Security Management αλλά και του Marketing. Οργάνωση. Διαχείριση πληροφοριών.
β. Παροχή Ιδιωτικών Υπηρεσιών και Σχέδια Αναζήτησης Πληροφοριών. Ακρίβεια Πληροφοριών και Αξιοπιστία Πηγών. Χειρισμός Πρακτόρων (HUMINT). (Σε δύο μέρη).
γ. Η επιθετική πληροφοριακή δράση εναντίον πελάτη. Αμυντική Δράση. Αντιπληροφορίες- Αντιπληροφοριακή δράση. (Σε δύο μέρη).

Αποκρυσταλλωμένες γνώμες για τη μεγάλη σημασία των πληροφοριών είχαν διατυπωθεί από το Σουν Τσου, (400-330 π.Χ., σύμφωνα με το Μίκαελ Λι Λάνινγκ- 2002 ), τον Μέγα Αλέξανδρο (356-323 π.Χ.) και το Μέγα Ναπολέοντα (1769-1821). Αλέξανδρος και Ναπολέων, με μία διαφορά 21 αιώνων περίπου, είπαν το ίδιο πράγμα για τις νίκες τους. Κέρδισαν με τη βοήθεια των πληροφοριών και δια της εξαπατήσεως του αντιπάλου. Και τα δύο αποτελούν «περιοχές» του φάσματος αρχών όπου κινείται το Security Management.

Από τον Σπύρο Μιχαήλ Κυριακάκη,
Επικεφαλής Σπουδών
που οδηγούν στην απόκτηση CERTIFICATE στη
Στρατηγική Διεύθυνση Έργων Ιδιωτικής Ασφάλειας,
KE.M.E. NEW YORK COLLEGE