Integration: Η ενοποίηση, κλειδί της επιτυχίας

Μια νέα φιλοσοφία στην υλοποίηση εφαρμογών ασφαλείας με τον όρο integration, που ως προς μία έννοια ερμηνεύεται ως η ενοποίηση τεχνολογιών και συστημάτων, θα αποτελέσει στο μέλλον την κυρίαρχη άποψη, με στόχο τη μεγιστοποίηση της λειτουργικότητας και κατ΄ επέκταση, την ενίσχυση του επιπέδου ασφαλείας.

Τι είναι integration
Το integration είναι ένας όρος, που όλο και συχνότερα αναφέρεται στο χώρο των συστημάτων ασφαλείας και δύσκολα μπορούμε να βρούμε μόνο μία κατάλληλη λέξη για να τον αποδώσουμε στη γλώσσα μας. Αν ανατρέξουμε στο λεξικό θα διαπιστώσουμε ότι η μετάφραση των ουσιαστικών integration και integrator αποδίδεται σαν «ένταξη, ενσωμάτωση» και αυτός που «ολοκληρώνει» ή «ολοκληρωτής» αντίστοιχα. Το ρήμα integrate αποδίδεται σαν  «εντάσσω, ενσωματώνω, ενώνω, ενοποιώ», ενώ το επίθετο integrated σαν «ενιαίος, ολοκληρωμένος». Η παραπάνω επεξήγηση είναι αναγκαία, καθώς μόνο μία ερμηνεία δεν αρκεί για να αποδώσουμε με σαφήνεια τον όρο. Κατά τη διάρκεια του άρθρου θα χρησιμοποιήσουμε κάποιες από τις παραπάνω ερμηνείες του όρου.

Ουσιαστικά, integration σημαίνει τη συνεργασία πολλών διαφορετικών, νέων και παλιών συστημάτων, διαφορετικών (συνήθως) κατασκευαστών, που λειτουργούν και διαχειρίζονται σαν ένα ενιαίο σύστημα με πλήθος αυτοματισμών. Ο στόχος είναι η μεγιστοποίηση της λειτουργικότητας και η εκμετάλλευση όσο το δυνατόν περισσότερων χαρακτηριστικών των συστημάτων και συνεπώς η βελτιστοποίηση της ασφάλειας. Πάνω από όλα όμως, είναι η ικανοποίηση όλων των απαιτήσεων των πελατών, πέρα από τις τυποποιημένες δυνατότητες που προσφέρουν τα συστήματα που προμηθεύουν οι κατασκευαστές. Αυτό επιτυγχάνεται με διαφορετικές, μη τυποποιημένες λύσεις, όπως η κατασκευή ειδικών συσκευών και λογισμικού, διασυνδέοντας διαφορετικές συσκευές κάθε τύπου.  Όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω, δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Οι περισσότερες συσκευές που χρησιμοποιούμε για την ασφάλεια, διαθέτουν πλήθος λειτουργιών και αυτοματισμών. Νομίζω ότι όλοι θα συμφωνήσουμε ότι στη χώρα μας, οι λειτουργίες αυτές, στη συντριπτική πλειοψηφία τους μένουν ανεκμετάλλευτες. 

Ένα απλό παράδειγμα
Μετά από ληστεία σε κάποια τράπεζα, ο υπεύθυνος ασφάλειας αναλαμβάνει να εξάγει τις καταγεγραμμένες εικόνες από το σύστημα Κλειστού Κυκλώματος Τηλεόρασης (CCTV). Συνήθως, τα CCTV για λόγους οικονομίας των ψηφιακών αποθηκευτικών μέσων, καταγράφουν 1-3 εικόνες ανά δευτερόλεπτο, για κάθε κάμερα και μια μέτρια σε ανάλυση εικόνα. Στην περίπτωση των παλιών Video Recorders σε κασέτα, που δυστυχώς λειτουργούν στις περισσότερες τράπεζες, το αποτέλεσμα θα ήταν φτωχότερο και συνήθως μη αποδεκτό. Το αποτέλεσμα σε ένα ψηφιακό σύστημα καταγραφής, ενδεχομένως θα είναι αποδεκτό, διότι θα έχουμε καταφέρει να καταγράψουμε το συμβάν με μια σχετικά καλή εικόνα. Θα μπορούσαμε όμως να προσφέρουμε μια καλύτερη εικόνα, που θα καθιστούσε τα καταγεγραμμένα στοιχεία πλήρως αξιοποιήσιμα και με δυνατότητες μεγαλύτερης ανάλυσης από τις αρχές; Βεβαίως και μπορεί να επιτευχθεί και μάλιστα σχετικά εύκολα, σε μια τόσο μικρή εγκατάσταση όπως των τραπεζών. Όλα τα σχετικά νέα συστήματα- ακόμα και τα παλαιότερα- διαθέτουν λειτουργίες που θα μπορούσαν να παράγουν εικόνες μεγαλύτερης ανάλυσης, ίσως και ζωντανή εικόνα, αρκεί να συνεργαστεί το CCTV με το Σύστημα Συναγερμού. Η συνεργασία έγκειται στο να γνωρίζει το CCTV πότε υπάρχει κατάσταση ανάγκης ή συμβάν. Αν είχαμε φροντίσει τη διασύνδεση του CCTV με το Σύστημα Συναγερμού, το πάτημα των μπουτόν ληστείας από υπάλληλο του καταστήματος, θα ειδοποιούσε το CCTV, που με τη σειρά του θα άλλαζε την παραμετροποίηση της καταγραφής εικόνων σε μεγαλύτερη ανάλυση και περισσότερες εικόνες (ακόμα και ζωντανή εικόνα), για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Πολλές ληστείες δεν διαρκούν περισσότερο από 60 δευτερόλεπτα. Θα μπορούσε ακόμα να καταγραφεί και ήχος κατά τη διάρκεια της ληστείας. Ο ήχος είναι ένα σοβαρά αξιοποιήσιμο στοιχείο από τις αρχές, ιδιαίτερα όταν ο ληστής χρησιμοποιεί μάσκα, κουκούλα ή κράνος. Το παραπάνω παράδειγμα είναι απλό και εφικτό με τις τυποποιημένες λειτουργίες των συστημάτων. Ο εγκαταστάτης μπορεί πολύ εύκολα να κάνει τη διασύνδεση μέσω των εξόδων ρελέ που διαθέτουν οι κεντρικές μονάδες συναγερμού, συνδέοντάς τες με τις εισόδους του καταγραφικού στις οποίες αντιστοιχούν οι επίμαχες κάμερες, που μας ενδιαφέρουν να καταγραφούν (π.χ. ταμείων, εισόδων) και παραμετροποιώντας ανάλογα τον ψηφιακό καταγραφέα.

Integration σε μεγάλης κλίμακας εφαρμογές
Εκεί που τα πράγματα αρχίζουν να δυσκολεύουν και χρειάζονται περισσότερες γνώσεις, είναι όταν η ενοποίηση των συστημάτων και των τεχνολογιών πρέπει να εφαρμοστεί σε μεγάλες εφαρμογές. Ας υποθέσουμε ότι σε ένα μεγάλο κτήριο λειτουργούν σύστημα συναγερμού, έλεγχος διέλευσης, CCTV, πυρανίχνευση και πυρόσβεση. Θα μπορούσε να επιτευχθεί ενοποίηση των λειτουργιών όλων των συστημάτων; Είναι ένας εφιάλτης, αλλά θα μπορούσε. Φανταστείτε κάποιος να επιχειρήσει μια κακόβουλη είσοδο στο κτήριο και ο συναγερμός να ειδοποιήσει το σύστημα διέλευσης, που με τη σειρά του να απαγορεύσει τη χρήση των καρταναγνωστών του συστήματος ελέγχου διέλευσης, μπλοκάροντας τις εισόδους. Επίσης, να απαγορεύσει τη χρήση των ανελκυστήρων και να ενεργοποιήσει την καταγραφή καμερών ή ακόμα και να τις στρέψει στο κατάλληλο σημείο όπου επιχειρείται το συμβάν, ενώ παράλληλα να ενεργοποιήσει ή απενεργοποιήσει το φωτισμό. Στη συνέχεια, να μεταφερθεί στον Κεντρικό Σταθμό Λήψεως Σημάτων ο συναγερμός και η εικόνα και ο χειριστής να μιλήσει μέσω μικροφωνικής του κτηρίου, δηλαδή στο χώρο τέλεσης, αποτρέποντας το δράστη να πραγματοποιήσει τις προθέσεις του. Η παραπάνω διαδικασία αποτυπώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο  αυτό που ονομάζουμε integration.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στα μεγάλα συστήματα είναι η πιστοποίηση των συμβάντων. Εάν δηλαδή το συμβάν είναι αληθινό ή οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες, άσχετους με κακόβουλες ενέργειες. Η άσκοπη επίσκεψη από την αστυνομία πρέπει να αποφεύγεται και αυτό επιτυγχάνεται όταν- όπως περιγράψαμε- φτάσει η εικόνα στον Κεντρικό Σταθμό. Εκεί ο χειριστής του Κεντρικού Σταθμού μπορεί να πιστοποιήσει το συμβάν, μέσω της εικόνας που μεταφέρεται από το CCTV. Αυτή η λειτουργία μπορεί να εφαρμοστεί και στην πυρανίχνευση – και ακόμα καλύτερα στην πυρόσβεση, με το χειριστή του Κεντρικού Σταθμού αφού πιστοποιήσει το συμβάν μέσω του CCTV, να αναλάβει την πρωτοβουλία απελευθέρωσης των πανάκριβων αερίων πυρόσβεσης, αποφεύγοντας τη σπατάλη και συνεπώς την αναγόμωση. Υπάρχουν και άλλες εφαρμογές που θα μπορούσαν να διευκολύνουν. Για παράδειγμα, η αστυνομία ή οι φύλακες θα μπορούσαν να διαθέτουν ασύρματες συσκευές, που θα τους μετέδιδαν το ακριβές σημείο μιας κτηριακής εγκατάστασης όπου έγινε διάρρηξη ή φωτιά. Ο μελετητής μπορεί να σκεφτεί ανάλογα με το χώρο και το κόστος, ακόμα περισσότερες εφαρμογές και συνεργασίες συστημάτων. Για παράδειγμα, η παραδοσιακή ασφάλεια να λειτουργεί με αισθητήρες και κεντρικές μονάδες, που καμία σχέση δεν έχουν με το χώρο μας. Όλα αυτά να αποτυπώνονται σε ειδικές οθόνες με χάρτες του κτηρίου και ταυτόχρονα, όλα τα συμβάντα να μεταδίδονται στα control rooms ή στον Κεντρικό Σταθμό.
Όλα τα παραπάνω, ίσως ακούγονται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Και όμως δεν είναι. Υπάρχουν συστήματα που λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Μάταια όμως θα ψάξετε να τα βρείτε όλα αυτά σε ένα σύστημα. Όλα αυτά είναι εφαρμογές και επιτεύγματα του integration. Ξεχάστε τις λύσεις με τις πολύπλοκες καλωδιώσεις. Σε τέτοια συστήματα χρησιμοποιούνται συνήθως ειδικές κατασκευές, λογισμικό και φυσικά δίκτυα. Είναι ακριβώς ο τρόπος που μελετούν και εφαρμόζουν οι εταιρείες (integrators) ασφάλειας τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των πελατών τους, σε κάποιες χώρες της Ευρώπης και Αμερικής. Σε άλλους τομείς στη χώρα μας, παράγονται ειδικές εφαρμογές- κυρίως λογισμικό- από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πληροφορικής. Ο τομέας των συστημάτων ασφαλείας στη χώρα μας, έχει να επιδείξει λίγα στο θέμα του integration. Είναι όμως λογικό, εφόσον η χώρα μας δεν είναι (αν και θα μπορούσε) πολύ μεγάλη αγορά στον τομέα της ασφάλειας.

Προβληματισμοί και λύσεις 
Για να επιτευχθεί συνεργασία και διασύνδεση των διαφόρων συστημάτων ασφάλειας, απαιτείται η «κοινή γλώσσα». Δηλαδή, η μεταφορά πληροφορίας από το ένα σύστημα στο άλλο. Το αρχικό παράδειγμα με την τράπεζα που αναφέραμε παραπάνω, μπορεί να εφαρμοστεί με απλή καλωδίωση, από έξοδο σε είσοδο. Τι γίνεται όμως στα μεγάλα συστήματα και στις απομακρυσμένες περιφερειακές συσκευές; Η χρήση των εντολών μέσω ρελέ, δεν θα ήταν εφικτή, καθώς το εργατικό κόστος και η πολυπλοκότητα της καλωδίωσης, αλλά και ο αριθμός των περιορισμένων διαθέσιμων εισόδων – εξόδων, δεν θα μας επέτρεπε τη χρήση αυτής της τεχνικής. Επίσης, όπου υπάρχουν παλαιότερα συστήματα, είναι λογικό ότι κανένας πελάτης δεν θα ήθελε να τα αλλάξει με νέα ακριβότερα, απλά και μόνο για να ικανοποιήσει τις νέες ανάγκες. Αναγκαστικά λοιπόν, στις περισσότερες περιπτώσεις θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν δίκτυα και γραμμές LAN/RS-232/485 για τη μεταβίβαση των εντολών υπό μορφή πληροφορίας. Η πληροφορία όμως δεν θα μπορούσε να ερμηνευτεί από μια ανόμοια και διαφορετικού κατασκευαστή συσκευή. Εκεί λοιπόν, ο integrator καλείται να δημιουργήσει ειδικές συσκευές (interfaces) και λογισμικό, που να μετατρέπουν τα διαφορετικά πρωτόκολλα και να εξασφαλίζουν συμβατή λειτουργία ανάμεσα στις συσκευές. Όσοι το έχουν δοκιμάσει, θα έχουν διαπιστώσει ότι δεν είναι και τόσο εύκολο να σου κοινοποιήσουν οι κατασκευάστριες εταιρείες τα πρωτόκολλα επικοινωνίας. Ο ανταγωνισμός των κατασκευαστών έχει οδηγήσει στη λογική της «κλειστής αρχιτεκτονικής» των παραγόμενων συσκευών. Είμαστε πολύ μακριά ακόμη από την τυποποίηση των πρωτοκόλλων επικοινωνίας και γενικά της «ανοικτής αρχιτεκτονικής». Τον τελευταίο καιρό και μετά από την πίεση που εφαρμόζεται στις κατασκευάστριες εταιρείες για την ολοκληρωτική ενοποίηση των συστημάτων, οι μεγάλοι κατασκευαστές άρχισαν να σκέφτονται «την ανοικτή αρχιτεκτονική» στα συστήματα που κατασκευάζουν. Για να είμαστε ειλικρινείς, οι πιέσεις για σύγκλιση της πληροφορικής από μεγάλα κέντρα λήψης αποφάσεων (σχετικό άρθρο: Πληροφορική & Φυσική Ασφάλεια: Βίοι παράλληλοι ή Αγεφύρωτο χάσμα; Τεύχος Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2006), αλλά και η μεγάλη ανάγκη της αγοράς για διαφορετικές εφαρμογές των πελατών, έχουν πείσει τις εταιρείες να αλλάξουν στάση. Οι εφαρμογές είναι τόσες πολλές και διαφορετικές, ώστε το κόστος διαρκούς ανάπτυξης από τις κατασκευάστριες εταιρείες, μεγάλο. Η «ανοικτή αρχιτεκτονική» θα βοηθήσει τους integrators να αναπτύσσουν εφαρμογές, που φυσικά, έχουν μάθει να επωμίζονται το κόστος. Στο μέλλον όλες οι συσκευές θα συνδέονται με ένα καλώδιο σε ένα δίκτυο, μιας και όλοι θα γνωρίζουμε πρωτόκολλα και λογισμικά.

Η κατάσταση σήμερα και το αύριο του integrator
Οι integrators αυτή τη στιγμή θεωρούνται πρωτοπόροι σε έναν τομέα, που σαφώς θα μεταβάλλει την αγορά γρήγορα. Καταφέρνουν, έστω και με μεγαλύτερο κόστος, να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των πελατών τους, όποιες και αν είναι αυτές. Η αποτελεσματική χρήση της πληροφορικής και η ενοποίησή της με τα συστήματα ασφαλείας, είναι αυτό που τους διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους εγκαταστάτες. Η χρήση των λογισμικών και υπολογιστών, ολοένα κερδίζει έδαφος. Αν τελικά επικρατήσει η χρήση υπολογιστών και λογισμικών, η αγορά θα αλλάξει ριζικά. Ίσως τελικά η κυριαρχία της πληροφορικής στην αγορά των συστημάτων ασφαλείας, να μην είναι πολύ μακριά από σήμερα. Από την άλλη, σίγουρα θα ενδιαφερθούν και γίγαντες της αγοράς. Για παράδειγμα, η Microsoft και η Cisco ήδη ερεύνησαν αγορές, όπως των τηλεπικοινωνιών και της λογιστικής και μάλιστα εξέδωσαν λογισμικά που διατέθηκαν απευθείας στους τελικούς χρήστες, με επιτυχία. Σίγουρα και η αγορά της ασφάλειας αποτελεί στόχο, λόγω του μεγάλου παγκόσμιου τζίρου.
Για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές προκλήσεις, όλες οι μεγάλες εγκαταστάτριες εταιρείες του χώρου, ήδη ετοιμάζονται για σημαντικές αλλαγές. Οι τεχνικοί που πλέον προσλαμβάνουν, έχουν περισσότερες γνώσεις πληροφορικής. Είναι λογικό εάν δεν θέλεις να παραμείνεις δεινόσαυρος, να αλλάξεις σύμφωνα με την τάση που διαμορφώνεται διεθνώς. Η τεχνολογία του IP στα συστήματα ασφαλείας, όλοι συμφωνούν ότι βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο. Όσο τα δίκτυα IP θα αναπτύσσονται, τόσο και η αγορά θα μεταβάλλεται και θα πλησιάζει την πληροφορική. Ακόμα μία  τεχνολογία που αναπτύσσεται ραγδαία, είναι η ασύρματη διασύνδεση όλων των συσκευών, που θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τους εγκαταστάτες, μειώνοντας δραματικά το εργατικό κόστος. Όλες αυτές οι εξελίξεις -αργά ή γρήγορα- θα αλλάξουν δραματικά την αγορά και σίγουρα οι πιο προετοιμασμένοι από όλους μας, θα είναι οι integrators. Ελπίζω ότι η χώρα μας, που βρίσκεται μακριά από τις εξελίξεις, θα μπορέσει να απεγκλωβιστεί από την κυριαρχία των φτηνών (τυποποιημένων δυνατοτήτων) ασιατικών προϊόντων και να μπορέσει να παρακολουθήσει τη συνεχώς μεταβαλλόμενη αγορά. Ακόμα περισσότερο, να φτάσουμε στο σημείο να μην αναφέρουμε στον πελάτη το γνωστό «λυπάμαι, αυτό δεν γίνεται». Εκεί που σταματάει η άρνηση, αρχίζει το integration. Οι δυνατότητες υπάρχουν, αρκεί να απεγκλωβιστούμε από το αδιέξοδο που έχει οδηγήσει ο ανταγωνισμός με τις χαμηλού κόστους επιλογές. Δεν υπάρχει κανένα μέλλον σε μια κατακερματισμένη αγορά. Η λύση βρίσκεται στο κατά πόσο οι εγκαταστάτες, οι integrators και οι τελικοί χρήστες, κατανοούν και εκτιμούν τις δυνατότητες που τους προσφέρονται, πάντα σε συνάρτηση με το κόστος, το οποίο είναι ανάλογο των απαιτήσεων.