Ηλεκτρονικές κλειδαριές: Το αντίδοτο στις διαρρήξεις

Αναπόσπαστο εξάρτημα μιας πόρτας είναι και ο μηχανισμός κλειδαριάς, που αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας σε όποιον προσπαθεί να διεισδύσει παράνομα σε ένα χώρο. Πρόσφατα, έχουν κάνει δυναμικά την εμφάνισή τους και κλειδαριές νέας γενιάς, που βασίζονται εξ ολοκλήρου στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών.

Στο άρθρο που ακολουθεί γίνεται μία περιγραφή της λειτουργίας τους, των πλεονεκτημάτων τους και των τρόπων εφαρμογής τους.

Τους τελευταίους μήνες, το αστυνομικό ρεπορτάζ έχει κυρίαρχη θέση τόσο στα δελτία ειδήσεων του ηλεκτρονικού τύπου όσο και στις σελίδες του έντυπου. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την έξαρση των διαρρήξεων σε οικίες. Και το πιο αξιοσημείωτο είναι, ότι ενώ τα περασμένα χρόνια  παρόμοια φαινόμενα εμφανίζονταν κυρίως κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, όπου οι περισσότεροι συνήθως απουσίαζαν για τις διακοπές τους, τώρα παρατηρείται μια αποθράσυνση των διαρρηκτών, με αποτέλεσμα να μη διστάζουν να εισδύουν σε σπίτια, ακόμα και όταν οι ένοικοι βρίσκονται μέσα.

Δηλαδή πλέον, δεν τίθεται θέμα προστασίας μόνο των υλικών αγαθών, αλλά κινδυνεύει και η σωματική ακεραιότητα ανθρώπινων υπάρξεων. Η ραγδαία αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης παρόμοιων περιστατικών είναι φυσικό να έχει  ενεργοποιήσει τα έμφυτα ένστικτα αυτοπροστασίας που διαθέτει ο άνθρωπος, με αποτέλεσμα, όλο και περισσότεροι να αναζητούν καλύτερους τρόπους προστασίας.

Αν ανατρέξουμε βέβαια και στο παρελθόν, θα διαπιστώσουμε ότι η ανάγκη προστασίας ενός χώρου από ανεπιθύμητους επισκέπτες υπήρχε πάντα. Η εμφάνιση των κλειδαριών αποτέλεσε λοιπόν μια φυσιολογική εξέλιξη, καθώς αποτελούν  ένα βασικό μέσο προστασίας απέναντι σε εκείνους, των οποίων η παρουσία σε ένα χώρο δεν είναι επιθυμητή για ποικίλους λόγους.
Εμβαθύνοντας λίγο παραπάνω, θα ανακαλύψουμε ότι η βελτίωση της τεχνολογίας των κλειδαριών αποτέλεσε ανέκαθεν μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους ειδικευμένους τεχνικούς. Από τους απλούς μανδαλωτούς σύρτες φθάσαμε στα μεταλλικές κλειδαριές ακριβείας και πλέον μεταβαίνουμε στο πιο εξελιγμένο τεχνολογικό στάδιο, που δεν είναι άλλο από την εμφάνιση των ηλεκτρονικών κλειδαριών.

Η νέα γενιά κλειδαριών
Ο συνδυασμός των δυνατοτήτων τους, του υψηλού βαθμού προστασίας και του συνεχώς μειούμενου κόστους, οδηγεί εύλογα στο συμπέρασμα ότι οι ηλεκτρονικές κλειδαριές πρόκειται να ασκήσουν σημαντική επίδραση στον κλάδο της ασφάλειας. ¶λλωστε, η μετάβαση από τις απλές μηχανικές κλειδαριές στη νέα γενιά κλειδαριών μπορεί να αποτελέσει και το πρώτο βήμα για την εγκατάσταση ενός ενιαίου συστήματος ελέγχου πρόσβασης.
Θα πρέπει βέβαια να διαφοροποιήσουμε τις ανάγκες που έχει ένας μεγάλος οργανισμός, του οποίου οι κτιριακές εγκαταστάσεις επεκτείνονται σε χιλιάδες τετραγωνικά από μια μικρή επιχείρηση ή ακόμα περισσότερο από μία οικία. Όμως σήμερα, στην αγορά υπάρχουν προτάσεις για κάθε εφαρμογή, που ξεκινούν από τους αυτόνομους μηχανισμούς των οποίων η ενεργοποίηση γίνεται με την εισαγωγή του PIN έως και εξελιγμένα συστήματα, τα οποία συνεργάζονται με έναν κεντρικό υπολογιστή. Επίσης κυκλοφορούν προϊόντα που χρησιμοποιούν τα βιομετρικά χαρακτηριστικά των ατόμων για να διαπιστώσουν εάν έχουν άδεια εισόδου ή και συστήματα κλειδαριών που χρησιμοποιούν ασύρματες τεχνολογίες, ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται ευκολότερα στα υφιστάμενα συστήματα ελέγχου πρόσβασης.

Αυτόνομες ηλεκτρονικές κλειδαριές
Η πρώτη κατηγορία ηλεκτρονικών κλειδαριών και η απλούστερη, αποτελείται από αυτόνομους ηλεκτρονικούς μηχανισμούς, που διαθέτουν έναν ενσωματωμένο μικροεπεξεργαστή. Αποτελούν την πρώτη επιλογή για όσους θέλουν να ξεκινήσουν ένα πρόγραμμα αντικατάστασης των μηχανικών κλειδαριών. Η τροφοδοσία τους με ηλεκτρική ενέργεια γίνεται συνήθως με τη χρήση τεσσάρων απλών αλκαλικών μπαταριών μεγέθους ΑΑ, με τις οποίες εξασφαλίζεται η λειτουργία τους για 80.000 κύκλους, που αντιστοιχούν σε περίπου τρία χρόνια. Η αύξηση της ζήτησης έχει οδηγήσει τους κατασκευαστές να προσφέρουν μια ευρεία γκάμα ηλεκτρονικών κλειδαριών, ώστε να είναι εφικτή η τοποθέτησή τους σε όλα τα είδη θυρών, ανεξάρτητα από τις διαστάσεις τους ή το υλικό κατασκευής τους (ξύλινες, μεταλλικές, γυάλινες).

Διαχείριση μέσω υπολογιστών
Το επόμενο βήμα στη διαδικασία μετάβασης από τις μηχανικές κλειδαριές σε ένα ενιαίο σύστημα ελέγχου πρόσβασης, είναι η ενσωμάτωση ηλεκτρονικών κλειδαριών ελεγχόμενων από υπολογιστή (Computer Managed- CM). Οι κλειδαριές αυτής της κατηγορίας είναι ιδανικές στην περίπτωση όπου χρειάζεται ανακαίνιση παλιών θυρών και ενίσχυσή τους με κλειδαριές μεγαλύτερης ασφάλειας. Οι συγκεκριμένες κλειδαριές προσφέρουν πολλά από τα πλεονεκτήματα των δικτυακών ενσύρματων συστημάτων ελέγχου πρόσβασης (συστήματα access control), χωρίς όμως το υψηλό κόστος προμήθειάς τους, αλλά και το μεγάλο αριθμό εργασιών που απαιτείται για την εγκατάστασή τους. Ουσιαστικά, οι κλειδαριές τύπου CM είναι μια εξελιγμένη μορφή της πρώτης κατηγορίας ηλεκτρονικών κλειδαριών, που εξετάσαμε προηγουμένως. Και σε αυτήν την περίπτωση είναι αυτόνομα συστήματα (stand- alone), τα οποία όμως διαθέτουν περισσότερες δυνατότητες, όπως παρακολούθηση των εισερχόμενων ή εξερχόμενων προσώπων από το χώρο στον οποίο είναι τοποθετημένα και χρονοπρογραμματισμό για τον έλεγχο της εισόδου. Ελέγχονται και ρυθμίζονται από φορητούς υπολογιστές ή ακόμα και συσκευές PDA και η όλη διαδικασία είναι απλούστατη και απαιτεί ελάχιστο χρόνο. Η νέα τάση, μάλιστα, είναι να χρησιμοποιούνται κάρτες τεχνολογίας Proximity σε συστήματα CM κλειδαριών, οπότε και αυξάνεται η ευελιξία του συστήματος, καθώς με τη χρήση μιας κάρτας, ένας χρήστης μπορεί να αποκτάει πρόσβαση στους συγκεκριμένους χώρους στους οποίους εργάζεται και κινείται. Η χρήση των κλειδαριών τύπου CM δίνει νέες δυνατότητες στους υπεύθυνους ασφαλείας, καθώς προσφέρει μια καινούρια προσέγγιση στο αντικείμενο εργασίας τους. Αυτά τα συστήματα συνδυάζουν την απλότητα με έναν ενιαίο τρόπο διαχείρισης. Παραδείγματος χάρη, σε μια μεγάλη εγκατάσταση, όπως ένα ακαδημαϊκό campus ή ένα εργοστάσιο, μπορεί να τοποθετηθούν κλειδαριές CM σε ένα μεγάλο αριθμό θυρών, αλλά η διαχείρισή τους να γίνεται με το ίδιο λογισμικό. Στην αγορά ήδη έχουν κυκλοφορήσει σχετικά προγράμματα, με τη χρήση των οποίων διευκολύνεται σημαντικά η εργασία των διαχειριστών του συστήματος. Συγκεκριμένα, θα μπορεί ο υπεύθυνος ασφαλείας να πηγαίνει στις θύρες έχοντας φυσικά μαζί το φορητό υπολογιστή ή το PDA, στο οποίο να είναι εγκατεστημένο το ανάλογο πρόγραμμα και να συνδέει το μηχάνημα στην ειδική υποδοχή, που θα βρίσκεται παραπλεύρως της πόρτας. Οπότε, μέσα σε λίγα λεπτά θα είναι σε θέση να κατεβάσει όλα τα δεδομένα που έχουν να κάνουν με τη διέλευση ατόμων από τη συγκεκριμένη θύρα. Στη συνέχεια, θα φορτώνει τις νέες οδηγίες για τους κανόνες πρόσβασης, που μπορεί να βασίζονται σε συνδυασμό κριτηρίων ( όπως ταυτότητα, ημερομηνία, χρόνος παραμονής). Για να γίνει πιο κατανοητό το παραπάνω, μπορεί ο διαχειριστής να ορίσει ότι μια συγκεκριμένη ημέρα να μην επιτρέπεται σε κανέναν -ακόμα και αν είναι εξουσιοδοτημένος- η είσοδος στο χώρο. Η ευελιξία του συστήματος περιορίζεται μόνο από τις εκάστοτε συνθήκες και τις εντολές που θα εισάγει ο διαχειριστής.

Τα πλεονεκτήματα
Η πιο σημαντική προτεραιότητα για ένα αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου πρόσβασης είναι να υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος στις διαδικασίες κατασκευής και αντιγραφής των κλειδιών. Ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για κλειδαριά μιας απλής ντουλάπας, ενός ερευνητικού εργαστηρίου, ενός computer room ή γραφειακών χώρων, οι προγραμματιζόμενες ηλεκτρονικές κλειδαριές προσφέρουν ένα εύκολο στην εγκατάσταση και οικονομικό τρόπο, για την αποτροπή της διανομής των κλειδιών σε ανθρώπους που δεν τα χρειάζονται.
¶λλο ένα πλεονέκτημά τους είναι ότι υπάρχει μεγάλη ευκολία στο ενδεχόμενο αναβάθμισης ή νέων ρυθμίσεων. Έστω ότι μετά από κάποια χρονική περίοδο προκύψει η ανάγκη να δοθεί άδεια εισόδου σε περισσότερους χρήστες. Τότε, η χρήση μιας ηλεκτρονικής κλειδαριάς θα επέτρεπε την υλοποίηση της παραπάνω εργασίας πολύ εύκολα, αλλά και ασφαλέστερα. Οι διαχειριστές του συστήματος ασφαλείας μπορούν να προσθέσουν ή να διαγράψουν χρήστες, χωρίς ο συνολικός χρόνος που απαιτείται για την παραπάνω εργασία να υπερβαίνει τα λίγα δευτερόλεπτα. Στοιχείο πολύ σημαντικό για μεγάλες επιχειρήσεις, όπου η μετακίνηση προσωπικού (προσλήψεις και αποχωρήσεις) είναι μεγάλη. Και εδώ διαφαίνεται το μεγάλο πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών κλειδαριών, σε σχέση με τις συμβατικές μηχανικές. Στις πρώτες, η δυνατότητα εισόδου παρέχεται μόνο σε εκείνους που έχουν την απαραίτητη πληροφόρηση (κωδικός), ενώ αντίθετα, στις μηχανικές η είσοδος είναι εφικτή μόνο σε εκείνους που κατέχουν ένα συγκεκριμένο κλειδί. Όπως είναι αντιληπτό, είναι πολύ ευκολότερο να αλλάξουμε έναν κωδικό από το να αλλάξουμε έναν αριθμό κλειδαριών όταν αποχωρεί ένας υπάλληλος, ο οποίος μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε δυνατότητα εισόδου σε καθορισμένους χώρους και έχουν περάσει από τα χέρια του τα αντίστοιχα κλειδιά.  Επίσης, η ευκολία αλλαγής κωδικών επιτρέπει στους διαχειριστές να τους αλλάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα και με αυτόν τον τρόπο να ενισχύουν την ασφάλεια των χώρων, καθιστώντας ακόμα δυσκολότερες τις προσπάθειες διάρρηξής τους.

Ενοποίηση των τεχνολογιών
Το επόμενο βήμα είναι η χρήση των CM κλειδαριών, όχι όμως ως αυτόνομες μονάδες, αλλά η ενσωμάτωσή τους στο υφιστάμενο σύστημα access control. Μέσω μιας πλατφόρμας επικοινωνίας, θα μπορούν να επικοινωνούν οι ηλεκτρονικές κλειδαριές με το λογισμικό του συστήματος access control. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι οι διαχειριστές του συστήματος δεν θα χρειάζεται να πηγαίνουν πλέον σε κάθε πόρτα για να κάνουν τις απαραίτητες ρυθμίσεις, αλλά θα μπορούν μέσω του κεντρικού υπολογιστή -που ήδη χρησιμοποιείται για το σύστημα access control- να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές και να παρατηρούν την κατάσταση των ηλεκτρονικών κλειδαριών. Η συνεργασία αυτή βέβαια, μεταξύ του συστήματος της ηλεκτρονικής κλειδαριάς και του λογισμικού του συστήματος access control, το οποίο προέρχεται και από άλλον κατασκευαστή, απαιτεί τη δημιουργία ενός ειδικού interface, το οποίο θα επιτρέπει τη μεταφορά των δεδομένων από το ένα σύστημα στο άλλο.

Υλοποίηση
Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού της διαδικασίας μετάβασης από τις μηχανικές κλειδαριές στην ηλεκτρονική εποχή, οφείλουμε να λάβουμε υπόψη ότι δεν απαιτείται να ολοκληρωθεί εν μια νυκτί και δεν χρειάζεται να είναι ολοκληρωτική. Ούτως ή άλλως, η προσθήκη ηλεκτρονικών κλειδαριών σε σημεία πρόσβασης είναι μια εργασία πολύπλοκη, υψηλού κόστους και χρονοβόρα για οποιοδήποτε οργανισμό, ανεξαρτήτως μεγέθους. Στις μεγάλες κτιριακές εγκαταστάσεις μπορεί να υπάρχουν πολυάριθμα σημεία πρόσβασης, των οποίων όμως να διαφέρει το επιθυμητό επίπεδο ασφαλείας. Επιλέγουμε τα πιο σημαντικά σημεία που χρήζουν μεγαλύτερης προσοχής και ξεκινούμε τις εργασίες τοποθέτησης των νέων κλειδαριών από αυτούς τους χώρους. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται και το συνολικό κόστος, αλλά ταυτόχρονα κερδίζεται και ο απαραίτητος χρόνος που απαιτείται για την εξοικείωση των χρηστών με τα νέα συστήματα κλειδαριών. Η σταδιακή προσαρμογή της ηλεκτρονικής τεχνολογίας διευκολύνει παράλληλα την εύρεση αδυναμιών -που αποτελούν συνήθως αναπόσπαστο στοιχείο μιας μεταβατικής κατάστασης- και φυσικά επιτρέπει την καλύτερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους.
Οι ηλεκτρονικές κλειδαριές αποτελούν το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στα αυτόματα συστήματα ελέγχου πρόσβασης και τις συμβατικές μεθόδους φύλαξης χώρων. Η εμφάνισή τους είναι σχετικά πρόσφατη, οπότε είναι φυσικό να μην έχει αποκαλυφθεί όλο το εύρος των δυνατοτήτων τους. Το κυριότερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι ενώ δυσχεραίνουν το έργο των επίδοξων διαρρηκτών, την ίδια στιγμή διευκολύνουν τους νόμιμους χρήστες με τη χρήση μέσων, όπως οι κάρτες proximity ή οι βιομετρικές συσκευές. Φανταστείτε μια αποθήκη οπλισμού ενός στρατοπέδου και τον αριθμό των κλειδιών που πρέπει να κρατάει ο υπεύθυνος αξιωματικός, για να μπαίνει καθημερινά στο χώρο εργασίας του. Παρόλα αυτά, ένας σχετικά έμπειρος διαρρήκτης δεν θα αντιμετωπίσει ιδιαίτερο πρόβλημα στην εξουδετέρωση αυτών των μηχανισμών. Αντιθέτως, αναλογισθείτε πόσο ευκολότερη θα ήταν η εργασία του αξιωματικού με τη χρήση μιας ηλεκτρονικής κλειδαριάς, η οποία παράλληλα, θα αποτελούσε πολύ μεγαλύτερο εμπόδιο στον επίδοξο εισβολέα.
Η χρήση νέων υλικών για την κατασκευή των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και η μείωση του κόστους τους, θα οδηγήσει στην περαιτέρω διάδοσή τους και όχι μόνο σε μεγάλους οργανισμούς ή σε επαγγελματικούς χώρους, αλλά και σε πιο απλές οικιακές εφαρμογές. ¶λλωστε, είναι παράλογο σήμερα στην εποχή που ζούμε, όπου τα φαινόμενα παραβατικότητας αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό, να μη χρησιμοποιούμε όλα τα διαθέσιμα μέσα που μας προσφέρονται από την ανάπτυξη της τεχνολογίας, για την αποτελεσματική προστασία των ανθρώπινων υπάρξεων και των υλικών αγαθών που υπάρχουν μέσα σε ένα χώρο.