Η Ιδιωτική Ασφάλεια σε Εγκαταστάσεις Υψηλού Ρίσκου

…και η Ιδιωτικοποίηση της Ασφάλειας στα Αεροδρόμια (B’ μέρος)

Ασφάλεια στα Αεροδρόμια. Μείζων θέμα για την Κυπριακή πραγματικότητα και τον τομέα της Ιδιωτικής Ασφάλειας στην Κύπρο. Όπως σε κάθε Αεροδρόμιο, σκοπός των μέτρων ασφαλείας είναι η αποτροπή ενεργειών που παραβαίνουν τους θεσμούς και τους κανόνες του Αεροδρομίου αλλά και της αεροπλοΐας από αυτές.

Νικόλας Κολαΐτης BSc, DSecM, DStratSecM, MA, CCO
Διευθύνων Σύμβουλος Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών
www.istrategicstudies.com

Αρμόδια αρχή η οποία καθορίζει και επιβλέπει τα μέτρα ασφαλείας είναι η Πολτική Αεροπορία και ως επιβάλλουσα αρχή η Αστυνομία. Στην Κύπρο το τελευταίο διάστημα ένα όργανο παροχής Ασφάλειας που πλέον του δόθηκε η αναγκαία αρμοδιότητα τήρησης των προαναφερθέν μέτρων είναι η Ιδιωτική Ασφάλεια (με τον όρο ιδιωτική ασφάλεια εννοούμε τα ιδιωτικά γραφεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείας).

Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (International Air Transport Association) είναι o διεθνής οργανισμός αερομεταφορέων, με έδρα το Μοντρεάλ του Κεμπέκ, στον Καναδά όπου είναι ο φορέας που προγραμματίζει την ασφαλή αεροπορική μεταφορά προς το όφελος όλων.

Πιο συγκεκριμένα, όταν αναφερόμαστε σε κανονισμούς, πολιτικές και διαδικασίες ασφαλείας σε ένα Αεροδρόμιο αυτοί μεταφράζονται στη διαχείριση και τον έλεγχο για την πρόσβαση ανθρώπων και μηχανημάτων στο χώρο, τον έλεγχο των επιβατών και των αποσκευών τους. Τα μέτρα ασφαλείας όσον αφορά διάφορα φορτία, φακέλους, πακέτα. Έλεγχος και κανόνες ασφαλείας για προστασία πληροφοριών, κανόνες έναντι τρομοκρατικής ενέργειας, βομβιστικής απειλής, πειρατείας όπως επίσης μέτρα διαχείρισης επιβατών που δεν ακολουθούν τους θεσμούς και τους κανόνες του χώρου.

Ένα γνωμικό το οποίο θεωρούμε ότι είναι εφαρμόσιμο σε κάθε πτυχή της ιδιωτικής ασφάλειας είναι το, «τα πάντα ρεί», όλα αλλάζουν. Πλήρως ξεκάθαρο γίνεται στα πλαίσια των μέτρων Ασφαλείας στα Αεροδρόμια όπου με κάθε περιστατικό βίας, τρομοκρατίας, εγκληματικότητας ή άλλης παραβίασης αυτοί οι κανόνες αναθεωρούνται και προσαρμόζονται ώστε να αυξηθεί ο βαθμός προστασίας στο επόμενο επίπεδο (μέρος πρώτο).

Οι αεροπορικές πτήσεις και συγκεκριμένα οι εγκαταστάσεις των αεροδρομίων ήταν ανέκαθεν στόχος τρομοκρατών αλλά και «δίοδος» για κάθε λογής μεταφοράς παράνομων ουσιών και αντικειμένων. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο πιο σημαντικό κομμάτι εγκληματικής ενέργειας που είναι οι τρομοκρατικές επιθέσεις, καθώς ελλοχεύει ο άμεσος κίνδυνος της ανθρώπινης ζωής. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε Αεροδρόμια της Ευρωπαικής Ένωσης αλλά και εκτός όπως στις Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη και Κωνσταντινούπολη υποδεικνύουν το υψηλού ρίσκου δεδομένο και την ιδιαίτερη ανάγκη για Ασφάλεια (Φυσική και Ηλεκτρονική).

Τα οποιαδήποτε μέτρα ασφαλείας είναι δύσκολο 100% να καλύψουν ένα χώρο αν θεωρήσουμε ότι ειδικά στα Αεροδρόμια υπάρχουν κοινόχρηστοι χώροι (χαρακτηριστικό παράδειγμα το τρομοκρατικό χτύπημα στο Αεροδρόμιο Βρυξελλών). Φυσικά, εδώ σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι σαν κομβικό σημείο την επίθεση της 11^ης Σεπτεμβρίου του 2001 η ασφάλεια στα Αεροδρόμια και χρόνο με το χρόνο αυξάνεται, με βασική προσπάθεια να μην γίνεται προκλητική.

Πιο συγκεκριμένα οι διαδικασίες που ακολουθούνται σε Αεροδρόμια της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τον Κανονισμό 300/2008 περί θέσπισης κοινών κανόνων στο πεδίο της ασφαλείας της πολιτικής αεροπορίας συνοψίζονται σε (eur-lex.europa.eu):

• Έλεγχο ασφάλειας των επιβατών και των χειραποσκευών προκειμένου να αποτρέπεται η εισαγωγή απαγορευμένων αντικειμένων (όπλων ή εκρηκτικών) στο αεροσκάφος.
• Οι παραδιδόμενες αποσκευές (οι αποσκευές που οι επιβάτες παραδίδουν στη θυρίδα ελέγχου του αεροδρομίου) υπόκεινται επίσης σε έλεγχο ασφαλείας πριν τη φόρτωση.
• Ασφάλεια αερολιμένα (ελεγχόμενη πρόσβαση σε διάφορες περιοχές αερολιμένων, έλεγχοι ασφάλειας προσωπικού, έλεγχος οχημάτων καθώς και επίβλεψη και περιπολίες ώστε να αποτρέπεται η είσοδος μη εξουσιοδοτημένων προσώπων σε αυτές τις περιοχές).
• Προστασία αεροσκάφους και έλεγχοι ασφαλείας αεροσκάφους ή έρευνες πριν την αναχώρηση ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχουν απαγορευμένα αντικείμενα στο αεροσκάφος.
• Έλεγχοι ασφάλειας φορτίου και ταχυδρομείου πριν αυτά φορτωθούν στο αεροσκάφος.
• Έλεγχοι ασφάλειας προμηθειών αερολιμένα (δηλαδή, προμηθειών που προορίζονται για πώληση στα καταστήματα αφορολόγητων ειδών και εστιατόρια) και προμηθειών πτήσης (δηλαδή, τροφίμων και ποτών για τους επιβάτες).
• Πρόσληψη και εκπαίδευση προσωπικού.
• Επιδόσεις του εξοπλισμού ασφαλείας (π.χ. ότι ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για τους ελέγχους ασφάλειας και πρόσβασης συμμορφώνεται με καθορισμένες προδιαγραφές και είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τους σχετικούς ελέγχους ασφαλείας).

Η παρακολούθηση αποσκευών και ανθρώπων που κινούνται στο χώρο από βίντεο και ειδικά προγράμματα (ηλεκτρονική ασφάλεια) που αναγνωρίζουν «ύποπτες» κινήσεις και φυσιογνωμίες όπως και ύποπτα αντικείμενα ο ηλεκτρονικός έλεγχος ασφαλείας Ευρωπαίων πολιτών κατά την είσοδο και την έξοδο τους από ένα Ευρωπαικό κράτος είναι κάποια από τα μέτρα που εφαρμόζονται σε όλο και περισσότερα Αεροδρόμια της Ευρώπης. Σημαντικότατο ρόλο πλέον στην άριστη γνώση των κανόνων, διεκπεραίωση τους, την αποπεράτωση ελέγχων και άλλων διαδικασιών θα έχει η ιδιωτική ασφάλεια πάντα με την βοήθεια και την εποπτεία της Αστυνομίας (δημόσια ασφάλεια).

Μια διαδικασία που αφορά τη δημόσια ασφάλεια και αφορά το σχετικό κανονισμό που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι σχετικά με τον εντοπισμό των «foreign fighters», τους Ευρωπαίους δηλαδή «ξένους μαχητές» που ταξιδεύουν, ενδεχομένως μέσω μια τρίτης χώρας, με σκοπό να ενταχθούν σε τρομοκρατικές ομάδες, να εκπαιδευτούν και μετά να επιστρέψουν Ευρώπη ώστε να διαπράξουν την όποια τρομοκρατική ενέργεια. Εδώ, άρα, ιθήνουσας σημασίας θέμα είναι η πληροφορία. Οι πληροφορίες σχετικά με τους επιβάτες που ελέγχονται με βάση πληθώρα ηλεκτρονικών αρχείων για απολεσθέντα ή κλαπέντα έγγραφα, το σύστημα πληροφοριών της Σέγκεν και διάφορες άλλες τράπεζες δεδομένων.

Τα Αεροδρόμια είναι δεδομένο ότι είναι χώροι που ενέχουν πολύπλοκα σημεία ασφάλειας καθώς μεγάλος αριθμός ατόμων εισέρχεται και εξέρχεται, επιβάτες, εργαζόμενοι, άτομα που φαίρνουν εμπορεύματα κ.λπ. Πολλές προκλήσεις γεννιούνται, μνεία όμως γίνεται στο πόσο σημαντικό είναι η αποτελεσματική αναγνώριση των ανθρώπων και παράνομων αντικειμένων έτσι ώστε είτε αφορά τρομοκρατία, κλοπή σε καταστήματα ή άλλες ζημιές να εξασφαλιστεί ασφαλής κίνηση στο χώρο, πάταξη και κυρίως πρόληψη οποιασδήποτε εγκληματικής προσπάθειας. Χρειάζεται άριστος επιχειρησιακός συντονισμός ώστε να κατοχυρωθεί μια σωστή ισορροπία μεταξύ πρόληψης των προαναφερθέντων προβλημάτων αλλά και της αίσθησης ασφάλειας.