Η νέα Mελέτη Ασφάλειας Λιανικής στην Ευρώπη

Η νέα μελέτη για τις απώλειες στην λιανική,  διενεργήθηκε από την Crime & tech, του Università Cattolica del Sacro Cuore – Transcrime  σε διάστημα τριών ετών (2016 – 2018), σε 11 Ευρωπαϊκές χώρες και 23.000 καταστήματα λιανικής με την υποστήριξη της Checkpoint Systems, του παγκόσμιου ηγέτη σε αντικλεπτικές λύσεις προστασίας εμπορευμάτων  Η Checkpoint Systems Αντιπροσωπεύεται αποκλειστικά στην Ελλάδα από την ΟΔΕΣΟΥΣ ΑΕ .
Επμέλεια – Μετάφραση :
Σοφοκλής Τσιβίδης
Project manager της Οδέσους ΑΕ.

* Η “συρρίκνωση” είναι ένα σημαντικό κριτήριο (δείκτης) που χρησιμοποιείται στη λογιστική, αντικατοπτρίζοντας τη διαφορά μεταξύ των βιβλίων / χρηματοοικονομικών αξιών (μονάδα και κόστος του αγαθού), μείον την τιμή του φυσικού αριθμού – με το αποτέλεσμα να είναι η Συρρίκνωση Αποθεμάτων. Η συρρίκνωση των αποθεμάτων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από τις κλοπές από τα καταστήματα. Στη συρρίκνωση συμβάλλουν επίσης: τα σφάλματα στην εφαρμογή των διαδικασιών, τα λογιστικά λάθη, τα λάθη στην τιμολόγηση και αυτά της ακατάλληλης διαχείρισης των αποθεμάτων.

Η Checkpoint Systems , έχει μακρά ιστορία παροχής εμπεριστατωμένων ερευνών για τις απώλειες λιανικής – το λεγόμενο και Shoplifting – έχοντας χορηγήσει και δημοσιεύσει αρκετές σεβαστές εκθέσεις κατά τα τελευταία 16 χρόνια. Η νέα μελέτη “RETAIL SECURITY IN EUROPE “ μπορεί να βοηθήσει τα στελέχη και τους εμπόρους λιανικής καθώς φυσικά και τους security managers αυτών των επιχειρήσεων, να αξιολογήσουν και να ορίσουν τις δικές τους στρατηγικές πρόληψης απωλειών, μειώνοντας παράλληλα τις κλοπές και βελτιώνοντας την αγοραστική εμπειρία των πελατών τους.
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι έμποροι λιανικής σε όλη την Ευρώπη χρησιμοποιούν ένα μείγμα τεχνικών για τη μέτρηση της συρρίκνωσης, οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο ζημιές από εγκληματικές ενέργειες όσο και μη ποινικών ζημιών. Όλες αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων που παρουσιάζονται. Για το λόγο αυτό, η μελέτη περνά πέρα από τη συρρίκνωση και αναλύει τις πολιτικές και τις τεχνολογίες απογραφής του λιανικού εμπορίου, τους συναφείς παράγοντες που επηρεάζουν τις απώλειες λιανικής, τον τρόπο λειτουργίας των shoplifters και τον τρόπο με τον οποίο υιοθετούνται και συνδυάζονται τα αντίμετρα και οι λύσεις ασφάλειας.
Η μετάφραση  του executive summary της μελέτης έγινε από τον Σοφοκλή Τσιβίδη, Project manager της Οδέσους ΑΕ.

Η πρόκληση μέτρησης της Συρρίκνωσης*

Οι έμποροι λιανικής υιοθετούν διαφορετικές λογιστικές πρακτικές για τη μέτρηση της συρρίκνωσης, που περιλαμβάνουν απώλειες οδηγούμενες τόσο από εγκληματικά όσο και μη κίνητρα. Για το 30% των ερωτηθέντων που είναι σε θέση να διακρίνουν μεταξύ γνωστής και άγνωστης συρρίκνωσης, το ποσοστό της άγνωστης – πιθανώς σχετικής με εγκληματική συμπεριφορά – αντιπροσωπεύει το ήμισυ του συνολικού ποσοστoύ.
Οι μέθοδοι λήψης απογραφών δεν είναι ομοιόμορφες, όσον αφορά τη συχνότητα, τις λογιστικές πολιτικές και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται:

• Συχνότητα: εξαμηνιαία (40,9%) και ετήσια (36,4%) είναι σύνηθες αλλά κάποιοι έμποροι πραγματοποιούν συχνότερες.
• Τεχνολογία: Απογραφή barcode (71,7%), RFID περίπου το 6%. Χειρόγραφες περίπου 7,5% (πάνω από 11% στο εμπόριο τροφίμων).
• Πολιτικές: ακόμη και στο τον ίδιο τομέα, υιοθετούνται μια ποικιλία από λογιστικές μεθόδους (WAC, FIFO, LIFO και η μέθοδος λιανικής).

Η λογιστική της συρρίκνωσης επηρεάζεται και από τη χρηματοοικονομική στρατηγική των επιχειρήσεων (μεγιστοποίηση κερδών, ελαχιστοποίηση απωλειών ή βελτιστοποίηση φόρων) και από τον κατακερματισμό των πληροφοριακών και ERP συστημάτων.

Είναι λοιπόν δύσκολο να εξεταστεί η συρρίκνωση μόνο ως ζημιές που προκαλούνται από κλοπές όπως επίσης το να συγκρίνουμε ποσοστά συρρίκνωσης σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς και χώρες.

Συρρίκνωση: Τάσεις και μοτίβα

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, ο μέσος όρος (συμπεριλαμβανομένης γνωστής και άγνωστης συρρίκνωσης) που ανέφεραν όλοι οι ερωτηθέντες, είναι το 1,5% του κύκλου εργασιών το 2017, με μέσο όρο 1,4% για την περίοδο 2015-2017. Οι τιμές ποικίλλουν ευρέως σε όλους τους τομείς, με το λιανικό εμπόριο τροφίμων (2,0%) να καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό συρρίκνωσης.

Το 15% των ερωτηθέντων ανέφερε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τις προηγούμενες περιόδους. Ωστόσο, το ποσοστό του 2017 είναι ίδιο με αυτό του 2015 και καταγράφει μικρή μόνο αύξηση το 2016.Οι αναφερόμενες και αντιληπτές τάσεις αλλάζουν σύμφωνα με τον επιχειρηματικό τομέα και τον τύπος και το μέγεθος των καταστημάτων:

• Ορισμένοι τομείς (π.χ. είδη ένδυσης και αθλητισμού) ανέφεραν μείωση.
• Σε άλλους (π.χ. εμπόριο τροφίμων, καλλυντικών, ηλεκτρονικών) το κλάσμα αυτών που ανέφεραν μείωση, είναι πιο ισορροπημένο σε σχέση με εκείνους που αναφέρουν αύξηση.
• Τα Είδη Πολυτελείας ανέφεραν κυρίως αύξηση, αν και ο αντίκτυπος στον κύκλο εργασιών είναι μικρότερος από άλλους τομείς.
• Το ποσοστό των καταστημάτων που ανέφεραν μείωση είναι υψηλότερο μεταξύ των μικρών καταστημάτων.

Οι απαντήσεις της έρευνας συμφωνούν με αυτές των μέσων ενημέρωσης, πως ο χειμώνας είναι η εποχή που καταγράφονται οι υψηλότερες απώλειες (μειωμένες ώρες φωτισμού, δυνατότητα απόκρυψης κλεμμένων αγαθών ή όπλων στα ρούχα, αύξηση προσωπικού και αύξηση πυκνότητας επισκεπτών). Σύμφωνα με τους εμπόρους, οι περίοδοι με την υψηλότερη συρρίκνωση είναι αυτές που σχετίζονται με την κυκλοφορία νέων κολεξιόν / προϊόντων, των διακοπών (ειδικά τα Χριστούγεννα) και τα Σαββατοκύριακα.
Όσον αφορά τον αντίκτυπο των περιβαλλοντικών παραγόντων, προκύπτουν τα ακόλουθα αποτελέσματα:

• Η συρρίκνωση είναι υψηλότερη στα καταστήματα που βρίσκονται σε περιοχές με υψηλό πληθυσμό, μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού και χαμηλότερο εισόδημα.
• Δεν υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ του επίπεδου συρρίκνωσης και το επίπεδο εγκληματικότητας που αναφέρθηκε στην αστυνομία.

Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά των καταστημάτων:

• Μεγαλύτερα καταστήματα (λαμβάνοντας υπόψη την επιφάνεια) καταγράφουν υψηλότερη συρρίκνωση κατά μέσο όρο και επίσης αναφέρουν μια πιο σταθερή τάση.
• Μεγαλύτερος αριθμός ωρών λειτουργίας σχετίζεται με υψηλότερη.
• Η εγγύτητα σε σιδηροδρομικό σταθμό ή μετρό αυξάνει το ποσοστό.
• Καταστήματα που βρίσκονται σε δρόμους καταγράφουν υψηλότερα κατά μέσο όρο από εκείνα μέσα σε εμπορικά κέντρα.
• Καταστήματα με υπηρεσίες self-checkout έχουν μεγαλύτερη συρρίκνωση. Ωστόσο οι βραχυπρόθεσμες απώλειες μπορεί να αντισταθμιστούν αύξηση κέρδους και εξοικονόμησης κόστους μακροπρόθεσμα.

Εξωτερικές κλοπές: Modi Operandi και Shoplifters

Οι κλοπές στο κατάστημα αναφέρονται ως ο βασικός τύπος εξωτερικών κλοπών, και είναι μια αυξανόμενη τάση σύμφωνα με τους περισσότερους ερωτηθέντες (επιβεβαιώνεται από επίσημες στατιστικές σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες).Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι κλοπής είναι:

• Αρπάζω και τρέχω.
• Αφαίρεση χάρτινων & σκληρών ετικετών, με τη χρήση αποδεσμευτών που αγοράστηκαν στο διαδίκτυο.
• «Ενισχυμένες» τσάντες, (τσάντες & πορτοφόλια που εμποδίζουν την ανίχνευση προϊόντων με ετικέτα από τα παραδοσιακά EAS).
• Jammers, δηλαδή τεχνολογίες που, που μέσω ραδιοσημάτων, διαταράσσουν τα συστήματα EAS και αναστέλλουν τη λειτουργία τους.

Υπάρχουν δύο τύποι shoplifters:

• Μεμονωμένοι, συχνά πελάτες / ευκαιριακοί κλέφτες ή από απογοήτευση.
• Μικρές συμμορίες 2-3 ατόμων, καλά εξοπλισμένες (αποδεσμευτές, ενισχυμένες τσάντες και jammers), καλά οργανωμένες & δομημένες και με παγιωμένο τρόπο λειτουργίας.

Αυτές οι δύο κατηγορίες shoplifters απαιτούν διαφορετικές συμπεριφορές και αντίμετρα:

• Οι έμποροι ενδέχεται να επιθυμούν να «διατηρήσουν» τους ευκαιριακούς shoplifters, οι οποίοι είναι πελάτες σε ποσοστό 90%, αλλά θέλουν να τους αποθαρρύνουν μέσω πιο παραδοσιακών μεθόδων (αντικλεπτικές ετικέτες, επιτήρηση διαδρόμου) και βελτιωμένη αγοραστική εμπειρία.
• Από την άλλη επιθυμούν να ελαχιστοποιήσουν τις μικρο-συμμορίες χρησιμοποιώντας πιο προηγμένες τεχνολογίες (π.χ. Αντένες EAS ικανές να ανιχνεύουν τον εξοπλισμό τους), φυσική ασφάλεια και βελτιωμένο συντονισμό ή ανταλλαγή πληροφοριών με άλλους εμπόρους και την αστυνομία.

Ληστείες και διαρρήξεις

Ενώ το shoplifting είναι η κύρια αιτία των απωλειών λιανικής, οι έμποροι τονίζουν ότι, ανάλογα με τις συνθήκες, οι shoplifters μπορούν να μεταμορφωθούν σε ληστές – και ότι οι μικρο-συμμορίες που εμπλέκονται σε οργανωμένες κλοπές μπορούν επίσης να εμπλακούν σε διαρρήξεις. Η ληστεία είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία. Είναι αρκετά σπάνιο αλλά έχει σημαντικό αντίκτυπο όσον αφορά την ασφάλεια πελατών και προσωπικού, το αίσθημα ασφάλειας και την αγοραστική συμπεριφορά. Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, περισσότερες από οι μισές ληστείες υπονοούσαν την απειλή της βίας χωρίς τη χρήση όπλων (52,8%). Όταν χρησιμοποιούνται όπλα, τα μαχαίρια ή οι λεπίδες είναι το πιο σύνηθες (22,2%). Η χρήση πυροβόλων όπλων και πραγματικής σωματικής βίας είναι 16,7% και 8,3% αντίστοιχα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ληστείες διαπράττονται από μεμονωμένα άτομα. Σύμφωνα με τους εμπόρους, η διάρρηξη είναι η τρίτη περισσότερο συχνή αιτία εξωτερικής κλοπής, στα Είδη Πολυτέλειας, Ηλεκτρονικά, Do-it-yourself και σε μικρότερο βαθμό στον τομέα των Καλλυντικών.

Εσωτερική κλοπή και κλοπές προμηθευτών

Εσωτερική κλοπή – κλοπή και απάτη εργαζομένων είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία ζημιών. Λαμβάνει διάφορες μορφές, με πιο συχνές την κλοπή / κατανάλωση αγαθών και την υπεξαίρεση μετρητών. Άλλες πιο περίπλοκες και αναδυόμενες είναι:

• Δόλια χρήση του καρτών πελατών και κουπονιών.
• Λανθασμένες επιστροφές χρημάτων και προϊόντων (πλασματική επιστροφή εμπορευμάτων, έτσι ώστε να καρπωθούν τα μετρητά – μερικές φορές διαπράττονται με συμπαιγνία (ψεύτικων) πελατών.
• Απάτη υπέρβασης τιμής, π.χ. παράνομη τροποποίηση τιμής αγαθών (στο σύστημα ΙΤ ή φυσικά) έτσι ώστε να αποκτήσουν εκπτώσεις ή μετρητά.
• Παραποίηση KPIs, π.χ. «μαγείρεμα» των δεδομένων πωλήσεων, έτσι ώστε οι εργαζόμενοι και οι διαχειριστές του καταστήματος να επιτύχουν στόχους πωλήσεων και να κερδίσουν κίνητρα / οφέλη.

Το προσωπικό πωλήσεων και οι ταμίες ήταν οι άνθρωποι που εμπλέκονται πιο συχνά στην εσωτερική κλοπή. Διαχειριστές καταστημάτων του τομέα ένδυσης και καλλυντικών είναι επίσης επιρρεπείς.

Κλοπές προμηθευτών –Πάνω από τα δύο τρίτα των εμπόρων λιανικής βίωσαν τουλάχιστον μία περίπτωση κλοπής ή απάτης από προμηθευτή. Ειδικότερα, περισσότερο από το 75% των εμπόρων λιανικής δήλωσαν ότι βίωσαν κλοπή από υπηρεσίες logistics, καθαρισμού και ασφάλειας.

Μέτρα ασφαλείας

Οι εταιρείες στις αναλυόμενες χώρες ξοδεύουν κατά μέσο όρο 0,61% του ετήσιου κύκλου εργασιών για μέτρα ασφαλείας. Οι δύο μεταβλητές (συρρίκνωση και δαπάνη) παρουσιάζουν μια υψηλή θετική συσχέτιση (Pearson’s R = 0,85) σε όλους τους εμπόρους. Τα πιο συχνά υιοθετημένα αντίμετρα είναι το CCTV (υιοθετείται από σχεδόν το 80%), EAS (περισσότερο από 70%). Για το 76,9% των εμπόρων λιανικής που την υιοθετούν, η EAS εγκαθίσταται σε όλα τα καταστήματα, ανεξάρτητα από το μέγεθος και το ρυθμό συρρίκνωσης. Υπάλληλοι υποδοχής, άοπλοι και ένοπλοι φρουροί χρησιμοποιούνται σε λιγότερα καταστήματα, συνήθως μόνο σε πολύ μεγάλα με υψηλότερα ποσοστά συρρίκνωσης. Υιοθετούνται κατά κύριο λόγο συνδυαστικά: το 65% υιοθετεί τουλάχιστον 2 αντίμετρα μαζί. Ο πιο συχνός συνδυασμός είναι EAS και CCTV, που χρησιμοποιούνται από περισσότερους από το 25% των καταστημάτων. Ο έλεγχος αλληλεπιδράσεων και συνδυασμών μεταξύ των διαφόρων αντιμέτρων, δείχνει πως η υιοθέτηση της EAS συνδέεται με χαμηλότερη πιθανότητα αύξησης συρρίκνωσης στην επόμενη περίοδο, και με υψηλότερη πιθανότητα να μειωθεί. Η υιοθέτηση άλλων αντιμέτρων δεν δείχνει κάποια επιρροή.

Συνολικό κόστος ζημιών

Στις χώρες που καλύπτονται από τη μελέτη, το συνολικό οικονομικό κόστος των ζημιών (ως άθροισμα του κόστους συρρίκνωσης και των δαπανών ασφαλείας) μπορεί να εκτιμηθεί στο 2,1% του τζίρου της λιανικής. Το ποσό αυτό εκτιμάται σε 49 δισ. Ευρώ ετησίως στις 11 καλυπτόμενες χώρες. Εάν αυτή η αξία ήταν ενδεικτική των εσόδων μιας εταιρείας, αυτή θα ήταν ο 4ος μεγαλύτερος όμιλος λιανικής στην Ευρώπη. Σε σχέση με τους πολίτες, ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε 89 ευρώ ανά κάτοικο κάθε χρόνο. Μόνο από τα αριθμητικά στοιχεία της συρρίκνωσης, ο οικονομικός αντίκτυπος μπορεί να εκτιμηθεί σε 35 δισ. Ευρώ στις 11 χώρες (63 ευρώ κατά κεφαλήν), ενώ οι δαπάνες σε μέτρα ασφαλείας μπορούν να εκτιμηθούν σε 14,5 δισ. Ευρώ (26 ευρώ κατά κεφαλήν).

infografica 2

– Μπορείτε να κατεβάσετε το πλήρες κείμενο της μελέτης (στην Αγγλική) από το σύνδεσμο https://bit.ly/2FRLBSi