Η Καθημερινότητα στις Πόλεις. Πηγή ανασφάλειας, αβεβαιότητας και κινδύνων

Η καθημερινότητα των ανθρώπων που γινόταν υποκειμενικά αντιληπτή ως τροφοδοτική λίμνη ζωής, στην πραγματικότητα είναι ένας βάλτος απειλών. Όμοια με το ασταθές έδαφος του πολέμου. Μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο αβεβαιότητας, δυσπραγιών, απογοητεύσεων, ελλοχευόντων κινδύνων, (ζούμε σε κοινωνίες κινδύνων, σύμφωνα και με τον Καθηγητή Εγκληματολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Αντώνη Μαγγανά)

Του Σπύρου Κυριακάκη
Ειδικού Επιστήμονα ΕΟΠΠΕΠ για θέματα Ασφαλείας
Εγκληματολόγου, Συγγραφέα, Εκπαιδευτή Security Managers

Το όραμα «Ασφαλείς Πόλεις», αποτελεί την πρόκληση του 21ου αιώνα. Έχει ήδη ξεκινήσει σε πολλές μεγαλουπόλεις του κόσμου, με ένα σύναλμα εμπλεκομένων φορέων, του δημοσίου, ιδιωτικού αλλά και εθελοντικού τομέα. Αλλά ξεκίνησε αργά και όταν «ο κόμπος σκόνταψε στις ακίδες του χτενιού». Αφού «χιλιάδες κλωστές (παράγοντες) με ένα πάτημα και μια "χτυπιά" (όταν ήλθε η κατάλληλη εξέλιξη)», τον δημιούργησαν, για να θυμηθούμε την έκφραση του Γκαίτε στον Φάουστ. Για να είμαστε όμως δίκαιοι είχαν προηγηθεί σε πολλές χώρες όπως και στη δική μας ανάλογες προσεγγίσεις με επισημάνσεις και οδηγίες προς πολίτες, από αρμόδιες αρχές όπως: Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστικό Σώμα, Πολιτική Προστασία αλλά και από τον Ερυθρό Σταυρό και δράσεις από εθελοντική δραστηριότητα. Επίσης, έγιναν νομοθετικές ρυθμίσεις π.χ. αρ.16 του Ν. 2713/99, για τα «Τοπικά Συμβούλια Πρόληψης της Εγκληματικότητας», δημοσιεύθηκαν αρκετά άρθρα για την εγκληματικότητα στους δρόμους (π.χ. Καθηγητής Μαγγανάς κ.α.), ενώ η Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος προέβη σε σημαντικές ενημερώσεις ανταποκρινόμενη σε προσκλήσεις ημερίδων, εσπερίδων και με σχετικές ανακοινώσεις της. Τελευταία όμως, οι δράσεις εντατικοποιήθηκαν και κοντινό μας και πολύ πρόσφατο παράδειγμα η πρωτοβουλία του Δημάρχου και του Δήμου Μαραθώνα, με ανταπόκριση, σε αυτήν, του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και της ηγεσίας της Αστυνομίας.

Το περιοδικό «Security Manager» και από το δικό του χαράκωμα, ξεκίνησε τη συνεισφορά τoυ στο οραματικό αυτό Project για μια ολιστική προσέγγιση της ασφάλειας (security & safety), των κατοίκων μέσα στο δομημένο περιβάλλον των πόλεων. Ένα περιβάλλον, με χαρακτηριστικά τέτοια που ένας φυσικός κίνδυνος μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένες βλάβες και ζημιές, που σε ένα άλλο περιβάλλον, θα ήταν κατά πολύ λιγότερες. Από την άλλη πλευρά, τα ίδια χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος διευκολύνουν το έγκλημα. Σαν να έχει δηλαδή επιλεγεί στρατηγικά, από το διεθνές έγκλημα ότι αποτελεί πολύ πρόσφορο έδαφος για τις δραστηριότητές του. Το διεθνές έγκλημα, που εξελίσσει τη δράση του σε σύγκρουση χαμηλής έντασης. Και στον πόλεμο, για τον επιτιθέμενο παίζει ρόλο το «έδαφος πίσω από το λόφο», που τόνιζε επανειλημμένα ο αείμνηστος Σερ Μπάζιλ Λίντελ Χάρτ.

Μια διαχρονική οπτική
Ο υπογράφων είχε θέσει κατά καιρούς το θέμα ευρύτερα ως ασφάλεια στην καθημερινότητά μας και όχι μόνο (στο ομολογουμένως, πιο επικίνδυνο) στο αστικό περιβάλλον. Ήταν μια διεργασία ερωτημάτων ετών. Πριν κάποια χρόνια με ομόφωνη απόφαση των υπευθύνων του «εφημεριδοπεριοδικού», «Ο Συντάκτης» (Β. Ελλάδα- συνδρομητικό και στην ομογένεια), εγκρίθηκε πρόταση για μία σειρά σχετικών και γλαφυρών άρθρων. Τα άρθρα αυτά αφορούσαν οδηγίες καλύτερων πρακτικών προστασίας και ασφάλειας, σαν να γινόταν μία ανοικτή (προς όλους, μέσω του εντύπου) και εξ αποστάσεως (στο χώρο του κάθε αναγνώστη) εκπαίδευση και σε χρόνο που θα επέλεγε ο ίδιος. Η περίοδος ήταν από το 2009-2013 και αφορούσε οδηγίες χωρίς να απαιτούν υπερβολική προσπάθεια, μέχρι και προστασία των μοναχικά διαβιούντων σε αγροτικές περιοχές, μοναχικά εργαζομένων και επαγγελματιών κ.α., με μία μεγάλη γκάμα θεμάτων που περιλάμβανε από λεπτομέρειες στην παρατήρηση, με τρικ απομνημόνευσης, μέχρι και βασικά στοιχεία νομικής ενημέρωσης, (π.χ. τι να προσέξουν αν εξετασθούν ως μάρτυρες σε στάδια προδικασίας και κυρίας διαδικασίας κ.α. ).

Προηγήθηκε μία προϊδέαση και ζητήθηκαν γνώμες και διατύπωση ερωτημάτων και το κυριότερο το τι θα περίμεναν να μάθουν. Ακολουθήθηκαν δηλαδή οι αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων. Το αποτέλεσμα; Λίαν ευμενή σχόλια, ιδίως από την ομογένεια και από επιστήμονες, εκεί. Ιατρούς, μηχανολόγους, αρχιτέκτονες κ.α. Η μόνιμη για την εποχή εκείνη, σελίδα εντύπου είχε τον τίτλο «Καθημερινολογία».

Τα γεγονότα διεθνώς, μέχρι και την τελευταία επισήμανση του Προέδρου των ΗΠΑ – ότι οι ανεξέλεγκτες επιθέσεις κατά ανυποψίαστων π.χ. προσευχομένων, σπουδαστών κολεγίων, μαθητών σχολίων και μέσα στους χώρους τους, έχουν παρουσιάσει αυξημένη συχνότητα – φέρνουν στο νου την επισήμανση του συγγραφέα Διονύση Χαριτόπουλου («Εκ Πειραιώς») : «. η αθωότητα και ιδίως η παιδική, πληρώνονται. Πρέπει να είναι κανείς διαρκώς στην τσίλια και το μάτι περισκόπιο, βατσιμάνης του εαυτού του, γιατί ποτέ δεν ξέρεις.».

Στο πλαίσιο αυτό ξεκίνησε και η πρωτοβουλία του περιοδικού, «Security Manager» και της « Smart Press». Αφορά πρώτα από όλα, την περιχαράκωση της φιλοσοφίας πάνω στην οποία θα στηριχθούν συστάσεις και καλύτερες πρακτικές αποφυγής της θυματοποίησης στην καθημερινότητα, μία συμμετοχή δηλαδή στην αντεγκληματική πολιτική. Η φιλοσοφία και πρακτική αυτή, έχει κοινό τόπο με το όραμα του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και ειδικότερα με τη σχετική εξαγγελία του αρμόδιου Αναπληρωτή Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Καθηγητή κ. Ιωάννη Πανούση.

Δεν πρόκειται για τη συμβολή στην προστασία από τις κλασικές παραδοσιακές μορφές του εγκλήματος μόνο, όπως τις αντιλαμβάνεται κάποιος σε μία πρώτη πρόσληψη, (ληστείες, κλοπές, αδικήματα δρόμου κ.α). Διότι μέσα σε μια κοινωνία ρευστότητας του Ηρακλείτου και σε κοινωνίες που εξελίσσονται συνεχώς και δραματικά, προς το πιο περίπλοκο σύμφωνα με τον Emile Durkheim (1858-1917), όλα αυτά τα φαινόμενα και όλες οι επιμέρους δράσεις ακολουθούν την ίδια προς το πιο σύνθετο και πιο πολύπλοκο πορεία (Π.χ. Enrico Ferri 1856-1929, για το έγκλημα και προσθέτουμε του άγριου ένοπλου εγκλήματος, που εξελίσσεται σε σύγκρουση χαμηλής έντασης).

Οι τέσσερις ομόκεντροι κύκλοι
O άνθρωπος βρίσκεται στο κέντρο τεσσάρων ομόκεντρων κύκλων. Ο πρώτος αφορά στον κάθε άνθρωπο, εξατομικευμένα που κινδυνεύει να βιώσει καταστάσεις βάρβαρες, με εργαλείο την ωμή βία που διευκολύνει την ταχύτητα, του σκοπού της. Καταστάσεις όπως: τα άνευ λόγου τυφλά τρομοκρατικά κτυπήματα -που μπορεί να προκαλέσουν παράπλευρα θύματα, άσχετα με το λεγόμενο στόχο, τις επιπτώσεις της συνεργασίας ομάδων βίαιων και ένοπλων εγκληματιών και με στροφή σε στόχους «χαμηλού προφίλ», πειρατείες, επιθέσεις σε πλοία και μέσα σε χωρικά ύδατα, απαγωγές ακόμη και ολόκληρων στολίσκων αλιευτικών, με βασανισμούς πληρωμάτων, απαγωγές απλών ανθρώπων ολόκληρων συνοικισμών από ενόπλους (στη Λατινική Αμερική), συμμαχίες ιερατικών σχολών, που εξελίχθηκαν σε στρατιωτικές οργανώσεις και ανταλλάσσουν μαχητές για δράσεις σε αστικά περιβάλλοντα ενώ παράλληλα σχεδιάζουν γεγονότα σε περιοχές στόχους, ανύποπτες. Με απεχθείς βασανισμούς ακόμη και ακρωτηριασμούς, εξέλιξη του διεθνούς εγκλήματος με παράνομες μεταφορές μεταναστών, εμπόριο δούλων, παιδική πορνεία και πορνογραφία, αρπαγές κοριτσιών ομαδικά (Μπόκο Χαράμ), όργιο βιομηχανικής κατασκοπίας ακόμη και σε συνοικιακά μαγαζιά, αρρωστημένες βιαιότητες κατά παιδιών και βρεφών, ηλικιωμένων, ΑΜΕΑ, εισβολές σε σπίτια με ληστείες και βιασμούς μετά, δολοφονίες στο δρόμο για να πάρουν μία κάμερα ή ένα κινητό, εισβολές σε σχολεία και φόνοι αδιακρίτως, σε θέατρα, ΜΟΛΣ, σουπερ μάρκετ, ένοπλες επιθέσεις σε μικροκαταστήματα, βενζινάδικα, σε επαγγελματίες νυκτερινής βάρδιας, απρόκλητες επιθέσεις και εμπρησμούς, εισβολές σε διαμερίσματα και μονοκατοικίες, μέρα μεσημέρι, δολοφονίες «για πλάκα», δολοφονίες ειρηνικών πολιτών και αστυνομικών, από ελεύθερους σκοπευτές, όπως στο Κίεβο, πιλότος να οδηγεί σε θάνατο επιβάτες κ.α.

Κατακλυσμός επιθέσεων αδιακρίτως και σε όλες τις χώρες. Λες και ο αντικειμενικός σκοπός διεθνώς, είναι να τρομάξει ο απανταχού άνθρωπος και πολίτης, από πράξεις ωμής βίας και προβολής καταστροφικών τεχνολογικών γεγονότων, που με δραματοποιημένο τρόπο γνωστοποιούνται με τη δύναμης της εικόνας. Και με ένα κρυφό παράγοντα τη μίμηση των εγκληματιών στον τρόπο ενεργείας και στο είδος των στόχων, άλλων εγκληματιών που πρωτοεπιννόησαν και πρωτοεπέλεξαν, τρόπους ενεργείας και στόχους, αντίστοιχα.

Και μέσα στον κύκλο αυτόν τον πρώτο, να συνυπάρχουν, οι επιπτώσεις στον άνθρωπο από τεχνολογικά ατυχήματα και καταστροφές, οι ακρωτηριασμοί τόσο μέσα στο σπίτι όσο και στο δρόμο και στο χώρο εργασίας. Λάθη, σπατάλες από πλαστές ανάγκες, φθορές στα σπίτια από διάφορους λόγους, εγκληματικές ενέργειες εκεί που περπατά κανείς αμέριμνος αλλά και μέσα στις κατοικίες, μη ηθικές πρακτικές ευθύς μόλις περάσει το κατώφλι του σπιτιού και αρκετές φορές και μέσα, από αυτό, συμπεριφορές αντικοινωνικές, που υποβαθμίζουν πολύ την ποιότητα ζωής. Και αυτός είναι ο μικρός κύκλος, όπως αναφέρθηκε. Ο κύκλος της πρόσφατης φαινομενολογίας από ανθρωπογενείς απειλές με θύμα τον/την οποιονδήποτε. Διότι υπάρχουν και άλλοι δύο ομόκεντροι και μεγαλύτεροι, που πάλι έχουν επιπτώσεις στον πρώτο, ενώ υπάρχει και ένας ύπουλος τρίτος, που εισβάλει και περιβάλλει τον πρώτο. Ο ιστορικός αυτός των φυσικών αλλά και φυσικοτεχολογικών απειλών και ο κύκλος των μικρών δικτατοριών, που ύπουλα απλώνεται μέσα στον πρώτο.

Ο ιστορικός κύκλος. Είναι ένας κύκλος ανθρωπίνων παθών από τον οποίο, βγαίνουν συμπεράσματα. Όπως προκύπτει λοιπόν από την ιστορίζουσα ιστορία του ανθρώπου που από την αρχή του κόσμου ήταν εκτεθειμένος σε ένα μεγάλο πλήθος απειλών, ανθρωπογενών και μη, του «πάτησαν τον αυχένα», διάφοροι τύραννοι. Οδηγήθηκε σε πεδία μαχών και σφαγιάσθηκε από σκοπιμότητες. Εξευτελίστηκε από άκαμπτους δογματισμούς και κάθε ευέλικτη ιδέα, αντιμετώπισε σκληρές διώξεις επειδή θεωρήθηκε απειλή. Του ανθρώπου οποιασδήποτε φυλής, που έγινε αντικείμενο διαφόρων «πογκρόμ», που σύρθηκε δούλος, που πιέστηκε να ζητά συγχωροχάρτια, να αλλαξοπιστεί βίαια, να γίνεται αντικείμενο αναγκαστικής λαγνείας, πειραμάτων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, να οδηγείται σε αναγκαστική εργασία. Και σήμερα, να τίθεται σε ανεργία, να του περικόπτονται οι αποδοχές, να του πουλούν όνειρα και να τον εκμεταλλεύονται, σε πολλά επίπεδα και με διαφορετικούς τρόπους. Που του επιβάλλονται χαράτσια, κουρέματα, που υφίσταται σκόπιμες παραπλανήσεις και καταβαράθρωση μέσα σε υποχρεώσεις, που τον παρακίνησαν να αναλάβει, μέσα σε μια οικονομία, που από οικονομία της παραγωγής, εξελίχθηκε στρεβλά, σε οικονομία των παραγώγων και που οι διάφοροι «σταυροφόροι» και «πατέρες», εγκατέλειψαν τον άνθρωπο αδιάντροπα, όταν δικαιώματα, αποκτήθηκαν είτε με πιεστικούς προς την εκάστοτε εξουσία, αγώνες είτε με παραχωρήσεις από μία τυχαία προκύπτουσα τάξη, κατά τον Χάγιεκ, σε συνάρτηση με το κοινωνικό προτσές (εξελικτικό επίπεδο), διεθνώς. Και κατά το κοινώς λεγόμενο, η ιστορία επαναλαμβάνεται έστω και με διαφορετικό «μανδύα».

Ο τρίτος κύκλος, των κινδύνων από τα φυσικά φαινόμενα, να συμβάλλουν στην τροφοδότηση της αβεβαιότητας, με τις δημοσιοποιούμενες γνώμες ειδικών. Είμαστε μπροστά σε εξελίξεις στις οποίες ανατρέπεται αυτό, που κάποτε ο Εμπεδοκλής είπε «Τα πάντα εις φύσιν, φρόνησιν έχουσι». Οι σεισμικές καταιγίδες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η συχνότητά τους, οι καταβυθίσεις εδαφών, οι επιδημίες, σε ανθρώπους, πανίδα και χλωρίδα, τα κύματα βαρύτητας, οι φυσικοτεχνολογικές καταστροφές, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η φρόνηση της φύσης έχει χαθεί. Με τις φυσικές καταστροφές (ατμοσφαιρικές, υδρολογικές, γεωλογικές, βιολογικές ακόμη και κοσμικές, βλέπετε Ουράλια και ζημιές σε 110 χιλ. σπίτια), που μπορούν να προκαλέσουν και τεχνολογικές (Φουκοζίμα).

Τελικά ο άνθρωπος, κατέλαβε την τρέχουσα θέση του. Αυτή του πολλαπλού δυνητικού και εύκολου θηράματος, πολλών ομάδων «τοξευτών». Αλλά και του μελλοντικού θύματος, τυχόν φυσικών καταστροφών και με ένα νέο φάσμα απειλών, που ο τωρινός σχεδιασμός αντιμετώπισής τους, κρίνεται ανεπαρκής.

Και ο τέταρτος, ο ύπουλος, που απλώνεται πάνω στον πρώτο αλλά τα χαρακτηριστικά του, μπορούν να ανιχνευθούν και σε όλους τους άλλους. Πρόκειται για τη δημιουργία σφαιρών μικρών αλλά στυγνών δικτατοριών, ανά κλάδο θα λέγαμε δραστηριοτήτων της ζωής. Όλες αυτές «οι μικρές δικτατορίες», πολλές μαζί, αντικαθιστούν και υπερκαλύπτουν όντας επικινδυνότερες, μία γενική. Στην Ουγγαρία λένε μια παροιμία «Τσοκ κικσί τσόκρα μενγκί» (Πολλά μικρά κάνουν ή και ξεπερνούν-ένα μεγάλο). Μάλιστα, σε αντίθεση με την δικτατορία, δεν χρειάζονται να επιβληθούν βίαια. Λειτουργούν με τη στρατηγική του «σύρματος παγίδευσης». Από τη στιγμή που ο άνθρωπος «ακουμπήσει στο σύρμα», η ζωή του αλλάζει σημαντικά. Ο λόγος για τις ιατρικές σκοπιμότητες, σκοπιμότητες προώθησης προϊόντων, σκοπιμότητες ειδικών, σκοπιμότητες σε επίπεδο αυτοδιοίκησης, εκπαιδευτικές σκοπιμότητες και πειραματισμοί και πολλά άλλα, σε διάφορους τομείς της ζωής.

Ο "ανθρώπινος ρόλος" στη κοινωνία των κινδύνων
Βέβαια οι κίνδυνοι, τα προβλήματα, οι κρίσεις και οι συγκρούσεις υπήρχαν ανέκαθεν, έστω και αν η προσλαμβάνουσα εικόνα χείμαζε κάτω από τα «σκεπάσματα» ενός φαινομενολογικού εφησυχασμού στη ζωή του ανθρώπου. Του ανθρώπου, που η ιστορία του αναδεικνύει ότι η ανθρώπινη ύπαρξη είναι βαθειά μέσα στην αβεβαιότητα. Σαν ο άνθρωπος να είναι ένας ηθοποιός, πάνω σε θεατρική σκηνή και πρέπει να δώσει παράσταση, ανενημέρωτος, χωρίς κείμενο, χωρίς κατευθύνσεις, χωρίς συμβουλές και υποβολέα. Ταυτόχρονα, είναι μία ύπαρξη ετεροκατευθυνόμενη απολύτως. Από διάφορες αρχές και θέσφατα, του τρόπου της παιδείας, των κοινωνικών απαιτήσεων, των πλαστών αναγκών, της παραπληροφόρησης και του φόβου. Ενός φόβου με πολλά πλοκάμια. Σαν Λερναία Ύδρα. Φόβου σοβαρών ασθενειών, φόβου θανάτου, φόβου για σεισμούς, πλημμύρες και τις επιπτώσεις τους, φόβου για αρρώστιες και επιδημίες, φόβου για ανεργία, φτώχια, έλλειψη μέλλοντος, φόβου για διασάλευση της οικογενειακής τάξης, για την πείνα, φόβου για τα παιδιά, το μέλλον τους, μη πέσουν στην παγίδα των ναρκωτικών ή θυματοποιηθούν κατά οποιαδήποτε τρόπο, φόβου για τους εγκληματίες, που αντιγράφουν μεθόδους αλλά και είδος στόχων, τα τυχαία κτυπήματα της ανώνυμης βάσης από φανατικούς, του φόβου της φυλακής αλλά και του φόβου άλλων δεινών, που δραματοποιημένα, παρουσιάζονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα τελευταία συντελούν στο να εκλαμβάνεται υποκειμενικά, η αβεβαιότητα αυτή, μεγεθυμένη με τη δύναμη της εικόνας, (το λεγόμενο CNN effect). Με συνεπή στρατηγική, του να μεγαλώνει το φόβο, να «φουσκώνει» την κατάσταση που λέγεται πανικός, να ιατρικοποιεί, ποινικοποιεί και αστυνομικοποιεί τη ζωή, να προβάλλει εφιαλτικά σκηνικά και να γεμίζει τον ουρανό, με μελανοσωρείτες επικείμενης καταστροφής. Και όλα αυτά μέσα σε ένα κόσμο, που δεν καταλαβαίνει, οδηγείται στην απελπισία, στην απόγνωση και στον παραλογισμό. (Ο Κίκεργκορ, περιγράφει επακριβώς τους κατοίκους των μεγαλουπόλεων του μέλλοντος). Κανείς δεν μας κατευθύνει αληθινά και ουσιαστικά, για να πετύχουμε τουλάχιστον αυτό, που τίθεται ως πρώτος κανόνας. Από τον Ανρί Φαγιόλ, και τον Πήτερ Ντράκερ. Η επιβίωση με πρώτο στόχο την αποφυγή απωλειών. Δεν το έχουν πει ούτε διδάξει στην οικογένεια ή στο σχολείο. Να ξεκινήσει δηλαδή ο άνθρωπος, να σκέφτεται για την ύπαρξη και την επιβίωσή του και για την ουσία της ύπαρξής του. Δεν είναι τυχαίο, που το « Θέατρο του Παραλόγου» (Ιονέσκο), ξεπήδησε από τον υπαρξισμό. Το παράλογο θέατρο καταπιάνεται με συνηθισμένες καταστάσεις. Ο άνθρωπος παρουσιάζεται έτσι όπως είναι και το κοινό γελάει, γιατί εμφανίζεται η έλλειψη νοήματος για τη ζωή. Το Project «Ασφαλείς Πόλεις», δείχνει ένα δρόμο που θα καταλήξει στο νόημα. Στο νόημα, που είναι ότι το πρώτο βήμα της ανάπτυξης, είναι η ασφάλεια. Ασφάλεια σε επίπεδο ατομικό, ασφάλεια σε επίπεδο τοπικό, ασφάλεια σε επίπεδο ευρύτερης Κοινωνίας και Χώρας

Μετά από όλα αυτά, που περιγράφτηκαν αντικειμενικά και ίσως «λίγο πιο κάτω», από την πλήρη εικόνα της πραγματικότητας, μπαίνει το ερώτημα. Τι κάνουμε όταν μάλιστα παρουσιάζονται καινοφανείς καταστάσεις σε ένα γοργά μεταβαλλόμενο και στενά αλληλεξαρτώμενο κόσμο; Τι κάνουμε δηλαδή ως άτομα, ως μονάδες, κατ αρχή. Διότι είναι γνωστή η αρχή: «Αφού η κοινωνία έχει αντανάκλαση σε εμένα και εγώ έχω αντανάκλαση σε αυτήν». Συνεπώς βελτιώνοντας τον εαυτό μου, θα υπάρξουν βελτιώσεις και ευρύτερα και πρώτα- πρώτα από μιμητές, αφού στον άνθρωπο ισχύουν οι νόμοι της μίμησης ( Gabriel De Tarde, Lee Thayer, Ralph Stayer, Σπ. Κυριακάκης).

Απάντηση. Ξεκινάμε από την αρχή, που ακολουθούν οι πιλότοι, που κάνουν ένα επάγγελμα με έντονο το στοιχείο του κινδύνου. Η αρχή, διατυπώνεται ως εξής «Κακός Καιρός; Κεφάλι μέσα και όργανα». Που σημαίνει βασιζόμαστε στις ενδείξεις των οργάνων, που αποτελούν ένα ξεκίνημα στήριξης, σε μία καταιγίδα για παράδειγμα. Κάτι, που είχε επισημάνει και ο στρατάρχης φον Μόλτκε (1800-1891).

«… Στην αβεβαιότητα του πολέμου, που η πραγματικότητα του είναι τελείως διαφορετική από τις ασκήσεις προετοιμασίας, ο στρατιωτικός διοικητής πρέπει να βρει κάποιες αρχές να στηριχτεί.».
Και ξεκινάμε από μια αλήθεια, μια παραδοχή, δύο αρχές, μια σύσταση και μία πρόταση, προ τους αρμοδίους. Τα οποία θα παρουσιαστούν στο επόμενο τεύχος του Security Manager