Η Ηγεσία της Συνοδευτικής Ομάδας Ασφαλείας (Σ.Ο.Α.)

‘’ Τον άρχοντα τριών δει μέμνησθαι: Πρώτον ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι κατά νόμους άρχει. Τρίτον ότι ουκ αεί άρχει.’’

Δημήτριος Μερτσιωτάκης
Απόστρατος Αξ/κος Π.Α./Απόφοιτος Σχολής Πολέμου
MSc, Strategic Security Management
Πιστοποιημένος Εκπαιδευτής Ενήλικων
CPO, VPTS, DST Founder Instructor
Εκπαιδευτής ΣΚΟΕ

Στο χώρο των υπηρεσιών ασφαλείας, η φύλαξη των φυσικών προσώπων από ιδιώτες, προβλέπεται ρητά από το Ν.3707/2008/Αρθρο1/παρ.1β, ενώ η ΕΛ.ΑΣ. έχει τη Γενική Δνση Προστασίας Επισήμων & Ευπαθών Στόχων (Π.Δ.178/2014/αρθρο26). Κατά συνέπεια, η έννοια και η ύπαρξη των Συνοδευτικών Ομάδων Ασφαλείας(ΣΟΑ), καλύπτεται πλήρως τόσο για τον ιδιωτικό όσο και για τον ευρύτερο Δημόσιο τομέα. Μάλιστα, πολλές φορές, στην προστασία Ευπαθών Στόχων, συνυπάρχουν συνδυαστικά Ιδιωτικές και Αστυνομικές δυνάμεις.

Η σύνθεση και η λειτουργεία των ΣΟΑ ανατίθεται από τον εκάστοτε Επικεφαλή Ασφαλείας, στον Team Leader (T.L.). Στην Ελληνική πραγματικότητα,  σε πολλές συνοδευτικές ομάδες, Επικεφαλής Ασφαλείας (Ε.Α.), Team Leader και Προσωπικός Συνοδός Ασφαλείας, τυγχάνει να είναι το ίδιο πρόσωπο (!). Διαφωνώ, αλλά συμβαίνει. Θα αναφέρω μόνο ότι είναι τελείως διαφορετικό πράγμα το management (οργάνωση, σχεδιασμός, οικονομικά στοιχεία, IT Support, κλπ..) της Ομάδος Ασφαλείας από τον εκάστοτε Υπεύθυνο Ασφάλειας και τελείως διαφορετική η Επιχειρησιακή Διοίκηση και η Ηγεσία της ΣΟΑ. Για την εφαρμογή των σχεδίων, μέσω συγκεκριμένων μεθόδων και διαδικασιών που έχουν συναποφασισθεί με το φυλασσόμενο πρόσωπο. Ο Team Leader (T.L.), είναι αυτός που θα κληθεί να …΄΄βγάλει τα κάστανα από την φωτιά΄΄  όταν η ομάδα είναι εκεί έξω, στον δρόμο….. Αυτός διοικεί και ηγείται, ενώ έχει την απόλυτη ευθύνη, να εφαρμόσει στην πράξη τα σχέδια ασφαλείας και διάσωσης διαφυγής.

Χαρακτηριστικά στοιχεία βέλτιστης διοίκησης

Ας γνωρίσουμε λίγο τον Team Leader (T.L.). Τον άνθρωπο που επιλέγει τους υπόλοιπους συνοδούς ασφαλείας και βρίσκεται μαζί τους στα δρομολόγια, στις αναμονές, παντού. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει  να τον διέπουν ώστε να διοικήσει και να ηγηθεί της ΣΟΑ ;

Ο Team Leader (T.L.) συνήθως προέρχεται και αυτός από τον χώρο των Συνοδών Ασφαλείας, ενώ πρέπει να πληροί τουλάχιστον τρεις βασικές προϋποθέσεις.

α. Να έχει κατάλληλη εκπαίδευση

β. Να έχει αποδεδειγμένη εμπειρία

γ. Να γνωρίζει τις βασικές αρχές διοίκησης και ηγεσίας

Τα δυο πρώτα στοιχεία εύκολα μπορεί κάποιος να τα συναντήσει σε πληθώρα Συνοδών Ασφαλείας. Το ζητούμενο είναι το τρίτο στοιχείο που αφορά την διοίκηση και ακόμη περισσότερο την Ηγεσία της ΣΟΑ. Μπορούν ή έχουν όλοι οι άνθρωποι τις γνώσεις και τις ικανότητες να διοικήσουν ή να ηγηθούν; Προφανώς όχι. Και επειδή αναφέρομαι συνέχεια στο δίπολο διοίκηση και ηγεσία, ας αναλύσουμε αυτές τις δυο έννοιες λίγο περισσότερο, ώστε να δούμε τι ακριβώς χρειάζεται μια ΣΟΑ για να λειτουργήσει. Διοικητή ή Ηγέτη;

Διοίκηση είναι η άσκηση της εξουσίας, για την λειτουργία μιας ομάδος υπό το πρίσμα του ρήματος άρχω + διοικώ. Δηλαδή, επίβλεψη και τυπική λήψη αποφάσεων για την λειτουργία της ομάδος με στόχο την παραγωγή συγκεκριμένου έργου. Κατά συνέπεια το έργο ενός τυπικού διοικητή μιας ΣΟΑ, σταματά εδώ. Τυπική εφαρμογή συμφωνημένων αρχών, μεθόδων και διαδικασιών με το φυλασσόμενο πρόσωπο καθώς και των μελών της οικογενείας του από την ΣΟΑ, και πέραν τούτου ουδέν. Συνήθως, στην τυπική διοίκηση, εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου σημάδια κόπωσης, ρουτίνας και αδιαφορίας. Οι αντεγκλήσεις μεταξύ των μελών γίνονται συχνότερες, με μικροαφορμές και παρεξηγήσεις. Υπερτερεί το εγώ και όχι το εμείς. Γιατί; Γιατί κάτι λείπει….

Ηγεσία (leadership) και Ηγέτης(Leader). Στην Αγγλική, καμία άλλη λέξη ή συνώνυμο, δεν περιγράφει με τόση σαφήνεια το βαρύτατο κύρος που θέλει να προσδώσει στην ηγεσία, η λέξη Leader. Η ηγεσία είναι διαδικασία επηρεασμού. Έχει να κάνει με την έμπνευση, την τρωτότητα που επιδυκνύει ο ηγέτης και την συγκυρία που καθορίζει εν ολίγοις το προφίλ του Team Leader (T.L.) αλλά και της ίδιας της ΣΟΑ. Ένας προσανατολισμένος ηγέτης, έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβληθεί και να γίνει αποδεκτός από την ΣΟΑ, εφόσον τα αξιακά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του συνάδουν με το ύφος και το ήθος

α. του εργοδότη (φυλασσόμενου φυσικού προσώπου)

β. των υπολοίπων μελών της ΣΟΑ, οι οποίοι βεβαίως έχουν και ασκούν   ευκολότερα το δικαίωμα της κριτικής.

Η ηγεσία (*1) ως διαδικασία επηρεασμού μιας ομάδος ανθρώπων, εν προκειμένω της ΣΟΑ,  που συνεργάζονται ως διαφορετικές οντότητες (*2), έχει να κάνει με το λεγόμενο Growth Mindset, την νοοτροπία ανάπτυξης δηλαδή. Ο ηγέτης T.L. αναγνωρίζει ότι δεν γνωρίζει τα πάντα και μέσω διαρκούς προσπάθειας και ανατροφοδότησης από τα ίδια τα μέλη της ομάδος, αναπτύσσεται διαρκώς. Ο ηγέτης έχει το θάρρος να αποδεχθεί ότι είναι τρωτός, επιδεικνύοντας ενσυναίσθηση και αποδεχόμενος λάθη και παραλήψεις. Εμπνέει τα μέλη της ΣΟΑ να υπηρετήσουν το αξίωμα της ασφάλειας με ευλαβικότητα, με ζήλο, παροτρύνοντάς τους με τη συμμετοχή του στην καθημερινότητα, υπερβάλλοντας εαυτόν (*3). Τον διακρίνει η απαράμιλλη Αξιοπρέπεια και Ηθική. Μιλά με σεβασμό χωρίς να προκαλεί, κάνει νουθεσίες και συστάσεις χωρίς συναισθηματική υπερβολή, στον καθένα χωριστά και όχι αγελαία , χρησιμοποιώντας εκφράσεις που δεν αρμόζουν. Χωρίς να χαλά τα ρεπό και τα ελάχιστα Σαββατοκύριακα των Συνοδών, μιας και όπως όλοι μας γνωρίζουμε, το δυσκολότερο επάγγελμα του κόσμου, δεν έχει ωράρια (!)… Αναγνωρίζουν τους περισσότερο ικανούς και δεν διστάζουν να δίνουν ευκαιρίες που μπορεί να αλλάξουν τη ζωή ενός ανθρώπου προς το καλύτερο!

Ο  Team Leader (T.L.) επιβάλλεται να έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα της ενσυναίσθησης. Αποτελεί χάρισμα για έναν Team Leader (T.L.) , να ελέγχει και να μπορεί να εκφράζεται χωρίς τη συναισθηματική φόρτιση της στιγμής. Κάνοντας την δεύτερη, ίσως και την τρίτη σκέψη, αποβάλλοντας την ένταση και το άγχος. Εξάλλου ο Θουκυδίδης, έθεσε για πρώτη φορά στην συζήτηση για την ανθρώπινη συμπεριφορά, το ήθος και το ύφος που πρέπει να διέπει τους ηγέτες. Βέβαια κατά τον Πλάτωνα και τον νεωτεριστή Νικολλό Μακιαβέλλι, ‘’ο ηγέτης γεννιέται και δεν γίνεται.’’ Αντίθετη άποψη βεβαίως εκφράζει ο σύγχρονος Αμερικανός μελετητής Warren Bennis (1925-2013): Ο ηγέτης γίνεται και δεν γεννιέται’’. Αναπτύσσεται μέσα από την σκληρή δουλειά και την αυτογνωσία.

Ο ηγέτης Team Leader, χρησιμοποιεί την αυξομείωση της εντροπίας ως σύμμαχο , δεν εμπνέεται από τα συναισθήματα, παρά μόνο από την κοινή λογική.  Η συμπεριφορά και οι σκέψεις του υπαγορεύονται από την διάνοια (*4) , την οποία χρησιμοποιεί ως καταλύτη για την παραγωγή αποτρεπτικού αποτελέσματος  δια της φυσικής και διακριτικής παρουσίας της ΣΟΑ.

Η ΣΟΑ απαιτεί ηγέτες. Ο Team Leader συνήθως αποτελεί την προέκταση της οικογένειας του φυλασσόμενου προσώπου. Την εκφράζει και τον εκφράζουν. Ο τρόπος ζωής και των δυο είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την κοινή τους καθημερινότητα , με ότι αυτό συνεπάγεται. Κατά συνέπεια, ως συνεκτικός κρίκος μεταξύ φυλασσόμενου προσώπου και ΣΟΑ, πρέπει πάντα να έχει στο μυαλό του:

Τον άρχοντα τριών δει μέμνησθαι: Πρώτον ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι κατά νόμους άρχει. Τρίτον ότι ουκ αεί άρχει. (*5) (Αγάθων, 450-400 π.Χ.)

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ – ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ  – ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

  (Ε.Α.) Επικεφαλής Ασφαλείας

(T.L.) Team Leader

(Σ.Ο.Α.) Συνοδευτική Ομάδα Ασφαλείας

*1  Ηγεσία είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη διαδικασία με την οποία ένα πρόσωπο μπορεί να επηρεάσει ένα σύνολο ανθρώπων προς την επίτευξη ενός κοινού στόχου. https://el.wikipedia.org/wiki/Ηγεσία

* 2  Μου αρέσει να προσομοιάζω την ΣΟΑ και την λειτουργία της, όπως είναι τα δάχτυλα της παλάμης του χεριού. Διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά όταν κλείσουν γίνονται μια γροθιά. Ισχυροποιούνται για αντιμετωπίσουν την κρίσιμη κατάσταση. Μπορεί να ματώσουν αλλά τουλάχιστον δίνουν τη μάχη…

*3  Πολλές φορές ο υψηλός χρόνος ενασχόλησης ξεκόβει τον ηγέτη από την πραγματικότητα και την καθημερινότητα. Δημιουργούνται οικογενειακά ζητήματα, ενώ απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή οι διάφοροι ‘’συμβουλάτορες’’. Βλέπετε, η ζωή ενός ηγέτη, είναι διαφορετική…

*4  Η διάνοια ή ο νους , είναι ένα σύνολο νοητικών ικανοτήτων που συμπεριλαμβάνει την συνείδηση, την αντίληψη, την σκέψη, την κρίση και την μνήμη.

Είναι η δύναμη του συλλογισμού και των σκέψεων ενός ανθρώπινου όντος. Κατέχει τη δύναμη της φαντασίας, της αναγνώρισης και της εκτίμησης, και είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία των συναισθημάτων και των συγκινήσεων, με αποτέλεσμα τις συμπεριφορές και τις δράσεις. https://el.wikipedia.org/wiki

*5 Ο κυβερνήτης πρέπει να θυμάται τρία πράγματα. Πρώτον ότι κυβερνά ανθρώπους. Δεύτερον ότι πρέπει να κυβερνά σύμφωνα με τους νόμους. Τρίτον ότι δεν θα κυβερνά αιωνίως.

Θεωρίες περί ηγεσίας του Θανάση Τσακίρη                                   (https://www.slideshare.net/thanassistsakiris/ss-41061139)

Τα χαρακτηριστικά ενός Ηγέτη. Σπύρος Παολινέλης (https://www.economistas.gr/synenteyxeis/13829_poia-einai-ta-haraktiristika-enos-igeti)