Η εξέλιξη των συστημάτων συναγερμού …προς το εξυπνότερο!

 Για πολλά χρόνια ο τομέας των συστημάτων συναγερμού θεωρούνταν ένα «συντηρητικό» πεδίο εφαρμογής νέων τεχνολογιών. Τα τελευταία χρόνια όμως, πληθώρα νέων χαρακτηριστικών και λειτουργιών έχουν προσδώσει στα συστήματα συναγερμού δυνατότητες που θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε έξυπνες. Τι προσφέρουν λοιπόν τα νέα έξυπνα συστήματα συναγερμού; Τι πρέπει να προσέξουμε κατά την επιλογή τους και ποιος ο ουσιαστικός ρόλος των επαγγελματιών του κλάδου στην επιλογή και την τοποθέτησή τους;

του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Τη στιγμή που θα κληθούμε να επιλέξουμε ένα σύστημα συναγερμού θα διαπιστώσουμε πλέον ότι υπάρχει πλήθος νέων χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων στα καινούργια συστήματα, κάτι που καθιστά αυτή την επιλογή ως μια δύσκολη απόφαση ορισμένες φορές. Μπορεί τα βασικά χαρακτηριστικά τους να παραμένουν τα ίδια -με κύριο ρόλο να ανιχνεύουν εισβολές και να παράγουν ειδοποιήσεις συναγερμού- πλέον όμως οι δυνατότητες τους είναι τέτοιες που υπερβαίνουν τις απλές λειτουργίες ασφάλειας και αποκτούν ένα πιο πολυχρηστικό ρόλο. Αυτές οι καινούριες δυνατότητες που κάνουν τα συστήματα πιο έξυπνα και πιο λειτουργικά προσφέρουν νέες ευκαιρίες στους εγκαταστάτες αλλά και πλεονεκτήματα για τους τελικούς χρήστες. Ας δούμε όμως πως φτάσαμε σε αυτό το σημείο.

Η εξέλιξη

Σίγουρα ο βασικός παράγοντας ενσωμάτωσης των νέων δυνατοτήτων στα συστήματα συναγερμού όπως είναι: οι εφαρμογές απομακρυσμένης διαχείρισης μέσω cloud από smartphone, η βελτιστοποίηση της ασύρματης τεχνολογίας, η συνεργασία με άλλα συστήματα ασφάλειας ή αυτοματισμούς ήταν αποτέλεσμα της εξέλιξης της τεχνολογίας που επέτρεπε την αναβάθμιση της απόδοσης και αποτελεσματικότητας τους. Όμως υπεισέρχεται και ένας ακόμα παράγοντας.
Ο επαγγελματικός κλάδος της φυσικής ασφάλειας, αλλά κυρίως ο κλάδος καθαρά των συστημάτων συναγερμού βρίσκεται τα τελευταία χρόνια μπροστά σε ένα έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, στο οποίο συμμετέχουν πλέον και κατασκευαστές από άλλους παρεμφερείς κλάδους. Για παράδειγμα οι ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης κτιρίων (building management systems) αλλά και των έξυπνων σπιτιών και κτιρίων (smart homes & buildings) υπόσχονται ότι μπορούν να προσφέρουν ότι μέχρι προσέφεραν τα απλά συστήματα συναγερμού, αλλά εμπλουτισμένα με πολλές άλλες δυνατότητες. Οπότε, επανερχόμενοι σε αυτά που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου είναι λογικό η παραδοσιακή αγορά των κατασκευαστών συστημάτων συναγερμού, να προσπαθεί κάνει βήματα προς τα εμπρός ώστε να αποκτήσει ξανά το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με την αναδυόμενη αγορά που έχει δημιουργηθεί

Αυτή η εξέλιξη -δηλαδή η εισδοχή των κατασκευαστών εξοπλισμού smart home και smart building και στην αγορά των συστημάτων συναγερμού- έχει αλλάξει σε ένα βαθμό στο καταναλωτικό κοινό τον τρόπο προσέγγισης απέναντι στα συστήματα συναγερμού σε σχέση με περασμένες δεκαετίες. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα συστήματα συναγερμού αποτελούσαν μια ξεχωριστή αυτόνομη κατηγορία σε σχέση με άλλες εφαρμογές του ευρύτερου ηλεκτρονικού κλάδου. Αυτό οφείλονταν σε δύο βασικούς λόγους. Πρώτον διότι υπήρχαν συγκεκριμένα πρότυπα βάσει των οποίων υλοποιούνταν η κατασκευή, η εγκατάσταση αλλά και η λειτουργία ενός συστήματος συναγερμού. Τα πρότυπα αυτά ήταν απαιτητά κυρίως από τις ασφαλιστικές εταιρείες τις οποίες τις καλούσαν οι ιδιοκτήτες για να ασφαλίσουν τις ιδιοκτησίες τους. Ο δεύτερος βασικός λόγος είναι οι απαιτήσεις των αστυνομικών αρχών ή των κέντρων λήψης σημάτων που καθόριζαν συγκεκριμένες προδιαγραφές για τη διασύνδεση στα συστήματα τους.
Όσο όμως αλλάζει η τεχνολογία και εξελίσσεται τόσο μεταβάλλονται και οι παραπάνω πρακτικές. Υπάρχουν ακόμα φυσικά τελικοί χρήστες που επιθυμούν την εναρμόνιση και προσήλωση με αυτές τις παραδοσιακές αρχές. Αλλά και χρήστες που επιθυμούν να χρησιμοποιούν συστήματα πιο ευέλικτα και με πιο ανοικτές με πλατφόρμες και τα οποία να μπορούν να συνεργασθούν με άλλες εφαρμογές. Αυτή η συγκεκριμένη κατηγορία χρηστών -που με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται- δεν βασίζεται σε καθιερωμένες πρακτικές για την υλοποίηση ενός συστήματος συναγερμού. Καθορίζει τα επιθυμητά επίπεδα προστασίας χρησιμοποιώντας δικές τους μεθόδου εκτίμησης κινδύνου (risk assessment). Θέλει ευελιξία, επεκτασιμότητα και διασύνδεση με άλλες εφαρμογές. Δηλαδή επιθυμούν κάτι περισσότερο από καλή απόδοση, μειωμένη συχνότητα εμφάνισης λανθασμένων συναγερμών και σταθερότητα. Θέλουν τα συστήματα που επιλέγουν να έχουν έναν πολυδιάστατο ρόλο.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε όμως ότι από άποψη ποιότητας και αξιοπιστίας της καθαυτού λειτουργίας ανίχνευσης εισβολής δεν τίθεται θέμα σύγκρισης με τα συστήματα των παραδοσιακών κατασκευαστών να υπερτερούν σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Οπότε και οι “παραδοσιακοί παίκτες” συνεχώς αναπτύσσουν καινούρια σύγχρονα συστήματα συναγερμού που ικανοποιούν απόλυτα τις απαιτήσεις των έξυπνων κτιρίων αλλά και του Internet of Things και μπορούν να καλύψουν πολλές και διαφορετικές συνδυαστικές ανάγκες όπως συνεργασία με εξοπλισμό διαχείρισης βίντεο, αυτοματισμούς εγκαταστάσεων, εξ αποστάσεως αναφορές, άμεσες ενημερώσεις (push notifications) κ.λπ. Όλα αυτά προσφέρονται σε μια ενιαία πλατφόρμα η οποία μπορεί να έχει τις αυστηρές προδιαγραφές λειτουργίας ενός συμβατικού συστήματος συναγερμού, αλλά όπως είναι φανερό προσφέρει πολύ μεγαλύτερη ευχρηστία στον τελικό χρήστη.

Εδώ υπεισέρχεται ο σημαντικός ρόλος των μελετητών και των εγκαταστατών που οφείλουν να αντιληφθούν τις πραγματικές ανάγκες του χρήστη. Οφείλουν δηλαδή να κατανοήσουν αν οι τελικοί πελάτες κερδίσουν κάτι από τα νέα έξυπνα συστήματα τα οποία δεν ανήκουν μεν στη κατηγορία των συμβατικών συστημάτων προσφέρουν όμως πολλές από τις προαναφερθείσες δυνατότητες όπως ασύρματη διασύνδεση, ενοποίηση με άλλες εφαρμογές, push notifications και ανταλλαγή δεδομένων. Ίσως ένα συμβατικό σύστημα συναγερμού να μην προσφέρει αυτές τις δυνατότητες, αλλά το ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί από όλους τους εμπλεκόμενους είναι κατά πόσο χρειάζεται ο τελικός χρήστης όλες αυτές τις δυνατότητες.

Νέες τάσεις

Η ενσωμάτωση πολλών συστημάτων συναγερμού με τις τεχνολογίες βίντεο επιτήρησης είναι ίσως μια από τις σημαντικότερες τάσεις και μάλλον από τις πιο χρήσιμες. Ο λόγος της χρησιμότητας είναι προφανής. Η δυνατότητα λήψης εικόνας από ένα σημείο στο οποίο υπάρχει ένδειξη συναγερμού -η λεγόμενη οπτική επιβεβαίωση– είναι πάντα χρήσιμη. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε μια ένδειξη συναγερμού ή μια ενημέρωση από το κέντρο λήψης σημάτων χωρίς όμως να έχουμε μια σαφή εικόνα του τι έχει γίνει. Αν είχαμε οπτική επιβεβαίωση από το συγκεκριμένο σημείο θα μπορούσαμε αμέσως να έχουμε μια καλύτερη εικόνα της κατάστασης.

Εάν λοιπόν χρειάζεται και η ενσωμάτωση βίντεο τότε θα πρέπει να εξετασθούν συστήματα συναγερμού που να υποστηρίζουν αυτή τη δυνατότητα. Πολλοί χρήστες δεν είναι ίσως απόλυτα ενημερωμένοι για τα πλεονεκτήματα αυτής της λειτουργίας. Άλλοι φοβούνται ότι ίσως αν επιλέξουν αυτή τη δυνατότητα θα επιβαρυνθεί σημαντικά ο προϋπολογισμός τους. Η αλήθεια είναι ότι τα σύγχρονα συστήματα προσφέρουν αυτές τις δυνατότητες χωρίς σημαντική μεταβολή στο κόστος. Το ζητούμενο είναι να ξέρει αυτός που θα αναζητήσει μια λύση που θα κάνει την αναζήτηση. Η καλή γνώση των συστημάτων και των λύσεων που παρουσιάζονται συνεχώς από τις εταιρείες είναι εκείνη που μπορεί να βοηθήσει τον εγκαταστάτη να προσφέρει μια αξιόπιστη και οικονομική πρόταση στον πελάτη του (value engineering).

Η διασύνδεση με συσκευές που υποστηρίζουν την τεχνολογία Internet of Things είναι άλλη μια τάση που μπορεί να συμβάλλει στην ακόμα μεγαλύτερη διείσδυση ενός συναγερμού στην αγορά. Είναι μια δυνατότητα που θα επιτρέψει στους χρήστες να έχουν τον έλεγχο σε ακόμα μεγαλύτερο αριθμό συσκευών οι οποίες δεν ανήκουν στα συστήματα ασφαλείας. Φυσικά, αυτή η λειτουργία υπήρχε ακόμα και πριν την εμφάνιση του Internet of Things απλώς με την εμφάνιση μιας ενιαίας πλατφόρμας γίνεται ακόμα απλούστερη και πιο προσιτή στον απλό χρήστη. Εφαρμόσιμες λύσεις IoT υπάρχουν σήμερα αρκετές και οι περισσότερες δίνουν τη δυνατότητα του ελέγχου συστημάτων φωτισμού, συστημάτων ελέγχου πρόσβασης, μεγαφωνικών συστημάτων, κλιματισμού, θέρμανσης και παραγωγής ζεστού. Πρόκειται ουσιαστικά για αυτό που αναφέραμε στην αρχή ότι τα σύγχρονα συστήματα συναγερμού μπορούν να επιτελέσουν το ρόλο μιας εφαρμογής BMS (Building Management System). Το ερώτημα όμως και πάλι είναι τι ακριβώς θέλει ο χρήστης και πως αυτές οι διαθέσιμες λύσεις παρουσιάζονται σε αυτό από τους μελετητές και εγκαταστάτες.

IFTTT …μια νέα έξυπνη προσέγγιση!

Αν θέλουμε να αναδείξουμε όμως μια νέα τάση που αναδύεται στο χώρο των συστημάτων συναγερμών, αλλά και γενικότερα στον χώρο των έξυπνων εφαρμογών κτιριακού αυτοματισμού, θα εστιάζαμε στην επονομαζόμενη IFTTT (if this, then that). Είναι μια τάση/ υπηρεσία που ακούγεται πολύ συχνά τον τελευταίο καιρό. Οι πηγές της συγκεκριμένης προσέγγισης πηγάζουν από τις πρώιμες ημέρες του προγραμματισμού των υπολογιστών και η απόδοση της στην Ελληνική γλώσσα είναι «Εάν ισχύει αυτό τότε κάνε το άλλο». Για όσους είχαν ή έχουν εντρυφήσει στον προγραμματισμό είναι εξοικειωμένοι με τη συγκεκριμένη λογική καθώς αυτή η εντολή δίνει τη δυνατότητα σε έναν υπολογιστή να εκτελέσει κάποιες λειτουργίες σύμφωνα με κάποιες παραμέτρους και εντολές που δίνει ο προγραμματιστής. Η τάση λοιπόν IFTTT ξεκίνησε πριν κάποια χρόνια στο Internet και επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν συσχετισμένες ενέργειες μεταξύ των διαδικτυακών υπηρεσιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εντολή που μπορεί να δώσει ένας χρήστης όταν αλλάζει η φωτογραφία του στο Facebook να αλλάζει κα η φωτογραφία σε έναν άλλο κοινωνικό δίκτυο. Πρόκειται για ένα απλουστευμένο παράδειγμα πως λειτουργεί η υπηρεσία IFTTT (εάν συμβεί αυτό τότε κάνε το άλλο).
Είναι γνωστό ότι οι κλάδοι της πληροφορικής και των συστημάτων ασφαλείας αν και ξεκίνησαν από διαφορετικές αφετηρίες , τη τελευταία δεκαετία στο πλαίσιο της γενικότερης σύγκλισης των τεχνολογιών έχουν βρει πολλά κοινά σημεία επαφής. Η υπηρεσία IFTTT δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Πολλά συστήματα συναγερμού κάνουν πλέον χρήση της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Η κυριότερη διαφορά μεταξύ των γενικών εφαρμογών IFTTT και των έξυπνων συστημάτων συναγερμού είναι ότι τα πρώτα προσφέρουν λύσεις που σχετίζονται κυρίως με την καθημερινότητα όπως την αυτοματοποίηση συσκευών καθημερινής χρήσης και τον έλεγχο λειτουργιών χωρίς όμως κάποια διαβάθμιση ασφάλειας. Αντίθετα οι επαγγελματικές λύσεις συστημάτων συναγερμού που χρησιμοποιούν την τεχνολογία IFTTT προσφέρουν μεν όλα τα παραπάνω αλλά με μια σημαντική διαφοροποίηση: Ότι έχει να κάνει με τις λειτουργίες ασφάλειας είναι πιστοποιημένο, σωστά εγκατεστημένο και συντηρημένο και έχει δοκιμαστεί ώστε να διασφαλίζεται η αξιόπιστη λειτουργία του.
Αυτή η διαφοροποίηση είναι πολύ σημαντική όμως για το τελικό χρήστη, Είναι το στοιχείο που θα τον κατευθύνει να επιλέξει μια επώνυμη και αξιόπιστη λύση ενός συστήματος συναγερμού η οποία θα έχει υλοποιηθεί και από έναν πιστοποιημένο εγκαταστάτη από το να επιλέξει μια γενική λύση οικιακού αυτοματισμού που μπορεί μεν να προσφέρει και λειτουργίες επιτήρησης χωρίς όμως να είναι πιστοποιημένη για τη συγκεκριμένη εργασία.
Τα σύγχρονα συστήματα συναγερμού προσφέρουν μια ευρεία γκάμα δυνατοτήτων. Δεν υπάρχει καμία σύγκριση με την εικόνα που είχαμε στο νου μας μέχρι πριν λίγα χρόνια. Ίσως το μόνο σημαντικό μειονέκτημα τους σε σχέση με άλλες λύσεις πιο εμπορικές είναι στο πως γίνεται το marketing των συστημάτων συναγερμού καθώς οι περισσότεροι τελικοί χρήστες δεν γνωρίζουν αυτές τις λειτουργίες.
Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν οι επαγγελματίες του χώρου να έχουν εξοικειωθεί με όλο αυτό το φάσμα των νέων δυνατοτήτων ώστε να μπορούν να το επικοινωνούν στους πελάτες τους. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να είναι σε θέση να αξιολογήσουν τις πραγματικές ανάγκες ενός χρήστη και να του προτείνουν το κατάλληλο σύστημα. Κάθε εφαρμογή έχει τις δικές της απαιτήσεις και το να προτείνουμε συστήματα τα οποία είτε υπερβαίνουν κατά πολύ τις προδιαγραφές είτε δεν τις καλύπτουν δημιουργεί ένα σημαντικό έλλειμμα εμπιστοσύνης και αποτρέπει τους χρήστες από το να δοκιμάσουν τις νέες λύσεις και στρέφονται σε πιο παλιές συμβατικές προτάσεις.