H ξεχασμένη «κληρονομιά» των Ολυμπιακών Αγώνων

To νέο ηλεκτρονικό «όπλο» των αρχών ασφαλείας ακούει στο όνομα CDSS και αποτελεί ένα σύστημα τρισδιάστατων χαρτών, διαχείρισης περιστατικών και ηλεκτρονικής κατανομής δυνάμεων, που θα είναι σύντομα στη διάθεση της ΕΛΑΣ, της Πυροσβεστικής, του Λιμενικού αλλά και του ΕΚΑΒ.

Χρήση τρισδιάστατων χαρτών σε συνδυασμό με δορυφορικά δεδομένα. Δημιουργία διαφόρων ηλεκτρονικών μοντέλων διαχείρισης περιστατικών, εξάπλωσης πυρκαγιών, επέμβασης σε περιπτώσεις ναυαγίων κ.ο.κ. Τράπεζες Δεδομένων για όλους τους τύπους των εκρηκτικών μηχανισμών και τα εγκληματολογικά στοιχεία. Βάσεις δεδομένων για όλα τα νομικά ζητήματα αλλά και για κάθε αναφορά σε ηλεκτρονικά ΜΜΕ, στο Ίντερνετ και στα έντυπα.

Αυτά είναι ορισμένα από τα ηλεκτρονικά εργαλεία που θα βρίσκονται σε λίγους μήνες στη  διάθεση των ελληνικών αρχών ασφαλείας, μετά την ολοκλήρωση του πολυσύνθετου Συστήματος Υποστήριξης Διοίκησης και Λήψης Aποφάσεων (CDSS), που αποτελούσε μέρος του γνωστού συστήματος C4I για την ασφάλεια των   Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004.  

Το σύστημα αυτό θα  προσέφερε δεκάδες βάσεις δεδομένων, αυτοματοποιημένες διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων και την κατανομή των αστυνομικών δυνάμεων σε ψηφιακούς χάρτες, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Σύμφωνα με τον τότε σχεδιασμό, τη δυνατότητα χρήσης αυτού του συστήματος θα είχαν 65 φορείς, οι οποίοι θα ήταν η ΕΛΑΣ, το Λιμενικό, το ΕΚΑΒ, η Πυροσβεστική, αλλά και οι υπεύθυνοι ολυμπιακών εγκαταστάσεων και άλλων κρατικών φορέων κοκ. Συνολικά, υπολογίζεται ότι οι χρήστες του συγκεκριμένου συστήματος στη διάρκεια των Ολυμπιακών  Αγώνων θα ανέρχονταν περίπου σε 3000, μέσω ισάριθμων ηλεκτρονικών υπολογιστών και με τη χρήση ειδικών λογισμικών.
Όμως στην πράξη, το σύστημα αυτό δεν λειτούργησε ποτέ στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Αποδείχθηκε το πλέον προβληματικό «τμήμα» του ηλεκτρονικού συστήματος C4I. Αναφέρθηκε ότι το CDSS είχε προβληματικά τα  υποσυστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων, Σχεδιασμού Προληπτικών Ενεργειών και Αντιμετώπισης Περιστατικών Βομβών. Υπήρξε επίσης καθυστέρηση στο πρακτικό μέρος της εκπαίδευσης των χειριστών του συστήματος, ενώ παρουσιάστηκαν προβλήματα στην ονομαζόμενη «διακλαδικότητα» – δηλαδή τη σύνδεση των στρατηγείων της ΕΛΑΣ με περιφερειακές εγκαταστάσεις, αλλά κυρίως με άλλους φορείς. Ακόμη, υπήρξαν προβλήματα λόγω της καθυστέρησης της κατασκευής των επιχειρησιακών κέντρων της ΕΛΑΣ και άλλων φορέων, ενώ πολλά από τα λογισμικά συστήματα είχαν αναφερθεί ως δύσχρηστα.
Η αδυναμία λειτουργίας και αυτού του συστήματος που θεωρήθηκε η «κορωνίδα» του C4I στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, δημιούργησε γενική εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της αμερικανικής κοινοπραξίας SAIC. Το ελληνικό δημόσιο – και πριν αλλά και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες – αρνιόταν να προχωρήσει στην επίσημη παραλαβή όλου του συστήματος C4I, συνολικής αξίας 255 εκ. ευρώ. Με ένα από τα κύρια ζητούμενα  αυτής της πολύχρονης εκκρεμότητας, να είναι η απαίτηση να διορθωθεί το CDSS και να γίνει συμβατό με τις σύγχρονες ανάγκες των ελληνικών υπηρεσιών». Έτσι λοιπόν, μετά από διετείς συζητήσεις αποφασίσθηκε την εκτέλεση του σχετικού έργου να αναλάβουν τα ελληνικά γραφεία της εταιρείας SIEMENS, η οποία θα ελάμβανε από την αμερικανική κοινοπραξία SAIC περίπου 14 εκατομμύρια ευρώ για τη διεκπεραίωση αυτού του έργου, χωρίς όμως το ελληνικό δημόσιο να καταβάλλει ούτε λεπτό. Έτσι λοιπόν, με αυτήν την ανάθεση «απεγκλωβίστηκε» η διαδικασία για την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της SAIC για την παραλαβή όλου του συστήματος C4I.
Από την άλλη πλευρά, οι υπεύθυνοι της SIEMENS ξεκίνησαν την επαναδημιουργία αυτού του ηλεκτρονικού συστήματος, με βάση πλέον όχι το γιγαντιαίο πρόγραμμα ασφαλείας των Ολυμπιακών Αγώνων με το φόβο των ασύμμετρων απειλών, των βιοχημικών επιθέσεων κ.λπ., αλλά με τις ανάγκες της καθημερινότητας των αρχών ασφαλείας. Παράλληλα, θα περιλαμβάνει συστήματα νεώτερης τεχνολογίας και πιο επικαιροποιημένες τράπεζες ασφαλείας. Παρόμοια συστήματα έχουν εγκατασταθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα στη Γερμανία, στην Αυστρία, στη Φινλανδία, στην Ολλανδία, στη Λιθουανία και αλλού.
Το νέο σύστημα λοιπόν, που θα είναι έτοιμο μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, θα έχει διαφορετικό όνομα. Θα ονομάζεται Electronic Logging System (ELS ή ΙLS σύμφωνα με τη γερμανική απόδοσή του) και οι χρήστες του θα είναι μόνο πέντε: η ΕΛΑΣ, η Πυροσβεστική, το Λιμενικό, το ΕΚΑΒ και πιθανότατα ο νέος φορέας Διαχείρισης Κρίσεων, που θα δημιουργηθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών. Το ELS θα έχει επτά υποσυστήματα, τα οποία όμως θα είναι εντελώς διαφορετικά από αυτά του CDSS.   Τρία από αυτά είναι τα υποσυστήματα για την Αστυνομία, την Πυροσβεστική και το Λιμενικό, ένα θα είναι για το «ενιαίο logging», ένα για την ανάλυση των εκρηκτικών μηχανισμών, ένα για τα εργαλεία routing και ένα για τις εφαρμογές υποστήριξης.
Με τα νέα συστήματα λοιπόν, οι αρχές ασφαλείας θα έχουν σειρά δυνατοτήτων για τη διαχείριση από ένα απλό περιστατικό διατάραξης κοινής ησυχίας, μέχρι μια τρομοκρατική επίθεση, μια καταστροφική πυρκαγιά, ένα πολύνεκρο ναυάγιο.
Αν υποτεθεί λοιπόν αρχικά, ότι στο κέντρο επιχειρήσεων της ΕΛΑΣ που θα έχει τη δυνατότητα χρήσης του ELS υπάρξει μια ειδοποίηση για μια απλή κλήση για έναν περίεργο τραυματισμό πολίτη, ο χειριστής του συστήματος που θα καταγράψει το δεδομένο, θα βλέπει όλα τα δεδομένα σε τρεις οθόνες . Στην πρώτη από αυτές θα καταγράφει τα δεδομένα του συμβάντος, όπου όμως θα έχει αμέσως κι ένα ευρετήριο πληροφοριών, όπως για παράδειγμα, αν έχουν υπάρξει κι άλλες κλήσεις από την ίδια περιοχή ή από τους ίδιους πολίτες, ποια ήταν η αξιολόγηση των προηγούμενων περιστατικών, ποιο «εγκληματικό» παρελθόν έχει η περιοχή, ποιες ενέργειες έχουν γίνει κατά περίπτωση κ.λπ. Στη δεύτερη οθόνη θα δίνεται η δυνατότητα να γίνει η επονομαζόμενη «διαχείριση επιχειρησιακών πόρων», δηλαδή πού ευρίσκονται τα περιπολικά, οι μοτοσικλέτες και οι πεζοί αστυνομικοί, που κινούνται σχετικά κοντά στο περιστατικό. Ακολουθεί, ένας αυτοματοποιημένος διάλογος για τις δυνατότητες του πλέον «κοντινού» οχήματος να κατευθυνθεί προς το περιστατικό και ποιοι από τους αστυνομικούς δηλώνουν κώλυμα λόγω ενασχόλησής τους με άλλα περιστατικά ή για διάφορους άλλους λόγους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ELS του Λιμενικού θα περιέχονται πληροφορίες και για τις τεχνικές δυνατότητες κάθε σκάφους του Λιμενικού (μέγιστη ταχύτητα κ.λπ.) προκειμένου να επιλέγεται αυτό που θα έχει τη δυνατότητα να πηγαίνει γρηγορότερα στον τόπο ενός ναυτικού ατυχήματος, ανεξάρτητα αν είναι αυτό που είναι πιο κοντά στην αρχή του «συμβάντος». Παρόμοια ανάλυση των διαθέσιμων οχημάτων της Πυροσβεστικής, θα υπάρχει σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς. Στην τρίτη οθόνη θα υπάρχει ένας ηλεκτρονικός χάρτης με την κατανομή των αστυνομικών δυνάμεων, τα γειτονικά αστυνομικά τμήματα, νοσοκομεία κ.λπ., για τη δυνατότητα να ακολουθηθεί η πιο σύντομη διαδρομή για να βρεθεί το όχημα στον τόπο του συμβάντος κ.ο.κ.
Σημειώνεται ότι αυτήν την περίοδο, συντάσσονται από αρμόδια Επιτροπή του υπουργείου Δημόσιας Τάξης ειδικά μνημόνια διαχείρισης κρίσεων, ώστε να υπάρχουν συγκροτημένες γραπτές οδηγίες δράσης σε ένα περιστατικό και να είναι ευκολότερη η διαχείριση ενός συμβάντος. Παράλληλα, οι αστυνομικοί δεν θα αυθαιρετούν και δεν θα πράττουν κατά βούληση.
Όμως, οι διαχειριστές του συστήματος δεν θα έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν  μόνο δισδιάστατη εικόνα σε διάφορους τόπους συμβάντων. Το ELS μέσω της δορυφορικής πλατφόρμας  SKYLINE θα έχει τη δυνατότητα να δίνει στους χρήστες τρισδιάστατη εικόνα (από μοντάζ δορυφορικών εικόνων και αεροφωτογραφιών). Επίσης, αυτό το σύστημα θα επισυνδέεται αυτόματα με την εικόνα που δίνουν οι στατικές κάμερες ή αυτές του ελικοπτέρου της ΕΛΑΣ και θα δίνει συνολικά δεδομένα. Δηλαδή, αν η κάμερα της ΕΛΑΣ θα ζουμάρει σε μια αιματηρή συμπλοκή σε ένα σημείο του δρόμου, αυτομάτως το σύστημα θα  δίνει την εικόνα όλης της περιοχής σε μία ζωντανή σύνθεση με την προϋπάρχουσα βάση  τρισδιάστατων εικόνων (το επονομαζόμενο terrain profile). Επιπλέον θα υπάρχει μια εξαιρετικά χρήσιμη δυνατότητα. Όταν η ΕΛΑΣ ή άλλη αρχή παίρνει εικόνα από μία κάμερα – στη διάρκεια μιας αιματηρής συμπλοκής ή μιας καταδίωξης- αυτομάτως μέσω τρισδιάστατης αναπαράστασης θα καταγράφει πού είναι η κάμερα της οποίας παίρνει εικόνα και πώς είναι ο συνολικός χώρος από όπου βλέπει την αποσπασματική εικόνα.
Παράλληλα, στα ίδια συστήματα θα ενταχθούν κι άλλες βάσεις δεδομένων. Ανάμεσα σε αυτά θα είναι αρχεία εγκληματικότητας, απολεσθέντων αντικειμένων και μετεωρολογικά δεδομένα από σταθερούς και φορητούς μετεωρολογικούς σταθμούς.
Επιπλέον, η εταιρεία «ΝΟΜΟΣ» και ο «Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας» θα εντάξουν στο ELS όλες τις νομοθεσίες κι όλες τις βάσεις νομικών δεδομένων για άμεση χρήση και συνεκτίμηση από τους αξιωματούχους.
Σημαντική βάση δεδομένων θεωρείται αυτή που θα εγκαταστήσει η εταιρεία AUTONOMY, που έχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται τα δεδομένα από αναφορές των ανοικτών «πηγών», δηλαδή ηλεκτρονικών ΜΜΕ, Ίντερνετ, εντύπων κ.λπ. και να προχωρά σε αντίστοιχες αναζητήσεις, εισάγοντας στις βάσεις λέξεις κλειδιά.   Δηλαδή, αν για παράδειγμα οι χειριστές του ELS θέλουν να συλλέξουν πληροφορίες για τις αναφορές που έχουν υπάρξει σε ανοικτές πηγές για το όνομα «Τζων Σμιθ», αμέσως το σύστημα θα τους παρουσιάσει σε μόνιτορ το αντίστοιχο απόσπασμα τηλεοπτικών εκπομπών, δελτίων ειδήσεων κ.λπ. ή θα τους εμφανίσει στην οθόνη το δημοσίευμα εφημερίδας ή μια σχετική καταχώρηση στο Ίντερνετ. Επιπλέον, ειδικές υπηρεσίες των αρχών ασφαλείας θα έχουν στη διάθεσή τους  υπηρεσίες για «αποκωδικοποίηση» αρχείου εσωτερικών εγγράφων, αναζήτηση ονομάτων κ.λπ.
Όσον αφορά τo ELS της Πυροσβεστικής, σε αυτό θα ενταχθούν μοντέλα εξέλιξης δασικών πυρκαγιών -και όχι μόνο- ώστε να είναι αντίστοιχη η αντίδραση των δυνάμεων της υπηρεσίας.