H αξία της πληροφορίας – Συλλογή – Ανάλυση – Αξιολόγηση

Αξιολογώντας πληροφορίες που συλλέγονται από το επιχειρησιακό πεδίο, έχουμε τη δυνατότητα να προετοιμαστούμε και να λειτουργήσουμε αποτρεπτικά εναντίον ενεργειών που θα έβλαπταν τον Οργανισμό τον οποίο καλούμαστε να προστατεύσουμε.

Εάν ανατρέξουμε στην παγκόσμια ιστορία, από τα αρχαιότατα ακόμα χρόνια, θα διαπιστώσουμε ότι καμία ενέργεια, είτε επρόκειτο για επιθετική ή για αμυντική, δεν οργανώνονταν χωρίς την αξιολόγηση πληροφοριών που ενδιέφεραν την εκάστοτε πλευρά και που θα έδινε το στρατηγικό πλεονέκτημα σε εκείνον που θα τη χειριζόταν στο μέγιστο δυνατό.

Η συλλογή των πληροφοριών, γνωστή και ως κατασκοπευτική ενέργεια, αποτελούσε την αιχμή του δόρατος στις αντιμαχόμενες πολεμικές παρατάξεις, τις πολιτικές φατρίες και τα κοινωνικοοικονομικά συστήματα, που θεωρούσαν ότι για να μπορεί κάποιος να οργανώσει αποτελεσματικά την επόμενη κίνησή του, θα πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά τον αντίπαλό του, τις προθέσεις του και τον τρόπο που δρα.

Ιστορικά, σε πολεμικές συγκρούσεις υπήρξαν νικηφόρα αποτελέσματα από μικρές δυνάμεις έναντι μεγαλυτέρων, αποκλειστικά και μόνον επειδή χρησιμοποίησαν σωστά την πληροφορία και απέκτησαν το πλεονέκτημα των κινήσεων.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ως παράδειγμα τα ραπίσματα που δέχτηκε η Ρωσία επί αιώνες από την Ιαπωνία, την Τουρκία, ακόμη και την Πολωνία, κράτη υποδεέστερα σε πληθυσμιακή και στρατιωτική  δύναμη και δεν αποκατέστησε το γόητρο της, παρά μόνον όταν δημιούργησε και ανέπτυξε τις υπηρεσίες πληροφοριών της. Ακόμη, το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας – μιας μικρής για την τότε εποχή χώρας – που επί αιώνες όμως διατηρήθηκε ως παγκόσμια ναυτική δύναμη και αυτό δεν θα συνέβαινε εάν δεν αξιοποιούσε σωστά τις υπηρεσίες πληροφοριών της. Σε αναδρομή μας σε αρχαιότερα χρόνια, γίνεται αναφορά στη Βίβλο για το περιστατικό όπου ο Μωυσής κατά συμβουλή  του Ιεχωβά, στέλνει κατασκόπους στη Χαναάν πριν κινηθεί προς τα εκεί.
Και στη αρχαία Ελλάδα, ο Αριστοκράτης, βασιλιάς του Ορχομενού κατά τη διάρκεια του δεύτερου Μεσσηνιακού πολέμου, απεκαλύφθη από μυστική αλληλογραφία προς τους Σπαρτιάτες, ότι λειτουργούσε ως κατάσκοπός τους και εναντίον της πατρίδας του. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα, για να καταλάβουμε το πόσο σημαντικό ρόλο είχε η συλλογή πληροφοριών στο πέρασμα των αιώνων, καθώς και τις τάσεις που διαμόρφωνε το αποτέλεσμα του σωστού χειρισμού, της ανάλυσης και της αξιολόγησης.
Η αναγωγή της συλλογής πληροφοριών από το στρατιωτικό πεδίο σε αυτό του επαγγελματικού ενδιαφέροντος, έχει πανομοιότυπες ρουτίνες διαδικασιών, ενεργειών και, φυσικά, ποιος δεν έχει ακούσει – έστω και εάν δεν ανήκει στο γνωστικό πεδίο, για τη βιομηχανική κατασκοπία, την επιχειρηματική αντικατασκοπία, τις δολιοφθορές σε βιομηχανίες κ.λπ.
Στο σκληρό κόσμο του ανταγωνισμού και των οικονομικών συμφερόντων, ακολουθούνται ανορθόδοξες μέθοδοι και πλέον δίνεται μεγάλη βαρύτητα στο εξωτερικό (προς το παρόν τουλάχιστον) από τις μεγάλες εταιρείες και βιομηχανίες, στην εκπαίδευση του προσωπικού στον τομέα της αξιολόγησης της πληροφορίας που θα λάβουν είτε με φυσικά είτε με τεχνικά μέσα, προλαμβάνοντας έτσι ενέργειες που θα ζημίωναν, θα δυσφημούσαν ή θα κατέστρεφαν τον Οργανισμό.
Πριν από μερικά χρόνια, μία εκ των δύο ανταγωνιστικών εταιρειών στο εξωτερικό, που παρήγαγαν το ίδιο προϊόν (αναψυκτικό) φρόντισε μέσω έμμισθου πράκτορά της, ο οποίος διείσδυσε στην αντίπαλο εταιρεία, να αλλοιώσει με επικίνδυνες ουσίες τη σύσταση του προϊόντος, έτσι ώστε να δημιουργηθεί σάλος από τα μέσα ενημέρωσης, να δυσφημιστεί ανεπανόρθωτα η εταιρεία και να αναγκαστεί να αποσύρει χιλιάδες τεμάχια του προϊόντος της, με ανυπολόγιστη οικονομική ζημία. Λίγο αργότερα αποκαλύφθηκε η αλήθεια, αλλά το κακό είχε ήδη συμβεί. Η εταιρεία αγνόησε τις ανεπιτυχείς προσπάθειες που έκανε προγενέστερα η ανταγωνίστριά της μέσω του τύπου, καθώς επίσης δεν φρόντισε να υποβάλει το νέο  υπάλληλο σε διαδικασία έρευνας ασφαλείας, που ενδεχομένως θα είχε αποτρέψει τα παραπάνω.
Η ανάγκη χρησιμοποίησης όλων των δυνατών μέσων στην αποτροπή κακόβουλων πράξεων, ειδικά όταν καλούμαστε να προστατεύσουμε πρόσωπα ή αγαθά, είναι απαραίτητη και μας προσδίδει το χαρακτηριστικό του στρατηγικού πλεονεκτήματος, έναντι εκείνου που εν δυνάμει θα πράξει την ενέργεια.
Οι πάροχοι υπηρεσιών ασφαλείας στο εξωτερικό, έχουν δεχτεί αυτήν την αναγκαιότητα και αξιοποιούν με ειδικά τμήματα πληροφορίες που συλλέγονται από το πεδίο ενδιαφέροντός τους, έτσι ώστε να χαράξουν την καλύτερη δυνατή σχεδίαση πρόληψης και αντιμετώπισης σε επίπεδο ασφάλειας του εντολοδότη πελάτη τους.
Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι αυτό της εταιρείας GRANT, που δραστηριοποιείται στη Μεγάλη Βρετανία και αναλαμβάνει τη συλλογή πληροφοριών και κατόπιν τη μελέτη τρωτότητας και την εκπόνηση σχεδίων δράσης για τον πελάτη, ο οποίος κάποιες φορές είναι κυβερνήσεις κρατών και αφορούν θέματα εθνικής ασφάλειας, όταν οι τελευταίες για λόγους σκοπιμότητας δεν θέλουν να εμπλακούν ενεργά σε έναν προπαρασκευαστικό σχεδιασμό.

Το κύριο ζητούμενο δεν είναι να μετατρέψουμε σε πράκτορες τους υπαλλήλους ασφαλείας, φτάνοντας σε όρια υπερβολής και, ενδεχομένως, καταχρηστικής συμπεριφοράς και πράξεων. Είναι χρήσιμο να μπορούμε να συλλέγουμε πληροφορίες από το εργασιακό πεδίο και από πηγές ετερόκλητες, δίχως ουσιαστική σύνδεση με το αντικείμενό μας. Η καλή αξιοποίηση των διαπροσωπικών σχέσεων είναι ένας παράγοντας που μας αποφέρει τις περισσότερες φορές καλά αποτελέσματα και ίσως το ακριβές ζητούμενο. Έτσι μόνο μπορούμε να κατανοήσουμε, αν ο υπεύθυνος ασφαλείας έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη και τη συμπάθεια του υπόλοιπου εργασιακού προσωπικού και, φυσικά, εάν τους ενημερώνει τακτικά, σχετικά με το ποια σημεία θα πρέπει να παρατηρούν κατά την εργασία τους. Έτσι, θα μεταδώσουν το αίσθημα ευθύνης και στους υπόλοιπους εργαζόμενους, δημιουργώντας ουσιαστικά την πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στον επιβουλέα. Η συλλογή, επίσης μέσα από τεχνικά μέσα και κατόπιν η αξιολόγηση, έρχονται σε συνέχεια των φυσικών μέσων συλλογής.
Η παρατήρηση επαναλαμβανόμενων ενεργειών ατόμων από τα μέσα επιτήρησης, μπορεί να οδηγεί στη διαδικασία της πρόβας ή της γενικής πρόβας της κακόβουλης ενέργειας εναντίον μας, οπότε έγκαιρα δραστηριοποιούμε τα αμυντικά, αποτρεπτικά και ανασταλτικά μας μέσα.
Ο υπάλληλος ο οποίος έχει καταλάβει και κατανοήσει πως οτιδήποτε διαφορετικό, παράξενο, αλλόκοτο- έστω και εάν φαίνεται αρχικά αθώο- πρέπει να το αναφέρει στον υπεύθυνο ασφαλείας, λειτουργεί υπεύθυνα προς όφελός του και προς όφελος του Οργανισμού στον οποίο εργάζεται.

Η τακτική που θα ακολουθούσαμε για όλα τα παραπάνω, ως επίπεδο προετοιμασίας απαιτεί :

• Καλές διαπροσωπικές σχέσεις με το υπόλοιπο προσωπικό.
• Μείωση του ποσοστού τριβής ή αντιπαλότητας – και εάν είναι δυνατόν, εξάλειψης αυτών.
• Τήρηση της εχεμύθειας (βασικός παράγοντας στην αποφυγή διαρροής πληροφοριών).
• Ενημέρωση του υπόλοιπου προσωπικού σχετικά με το ασυνήθιστο (τι δεν έπρεπε να συμβαίνει, αλλά συμβαίνει), όπως :

Α.  Περίεργες συμπεριφορές ατόμων.
Β.  Ύποπτες κινήσεις από αναρμόδια άτομα, σε χώρους διαβαθμισμένους.
Γ.  Καταγραφή των χώρων των εγκαταστάσεων και των συστημάτων ασφαλείας  
από πολίτες.
Δ.  Περίεργα τηλεφωνήματα, που έχουν ως σκοπό να εκμαιεύσουν πληροφορίες  
σχετικές με τη δομή του Οργανισμού.
Ε.  Παραμονή οχημάτων επανδρωμένων ή μη, σε χώρους όπου δεν έχουν λόγο 
να βρίσκονται.
Στ. Επαναλαμβανόμενη παρουσία πολιτών, ουσιαστικά άνευ λόγου.

Η προετοιμασία του υπεύθυνου ασφαλείας σε συνθήκες που θα αντιμετωπίσει στο πεδίο, θα δώσει εκείνα τα εφόδια έτσι ώστε να αναγνωρίζει την καλή πληροφορία, να την αξιολογεί και να προσαρμόζει την πολιτική ασφαλείας στο μέγιστο δυνατό.