H ανίχνευση ύποπτων συμπεριφορών ως μέσο πρόληψης μέσα από το σύστημα SIRA®

Σε συνέντευξη του ο Διευθυντής Ασφάλειας της Costa Navarino, Τριαντάφυλλος Ν. Γιοβανέκος αναδεικνύει την  προσέγγιση ανίχνευσης ανθρωπίνων συμπεριφορών, ως βασικό πυλώνα πρόληψης καταστάσεων που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια ως έννοια και δραστηριότητα και πως αυτή η προσέγγιση μετουσιώνονται σε πράξη μέσα από το σύστημα SIRA

Συνέντευξη με τον Τριαντάφυλλο Ν. Γιοβανέκο – Διευθυντή Ασφάλειας Costa Navarino,

κ. Γιοβανέκο μιλώντας για ανίχνευση υπόπτων συμπεριφορών, πείτε μας πως ξεκίνησε η Ιστορία του SIRA^® στην Ελλάδα?

Πέρασαν ήδη δύο χρόνια από τότε που ο Πρόεδρος του Aegean Chapter της ASIS κος Άγγελος Αγραφιώτης έφερε για εμάς τα μέλη του στην Αθήνα, μια πολύ πρωτοποριακή εκπαίδευση, που ονομαζόταν SIRA και αφορούσε την Ανίχνευση Υπόπτων Συμπεριφορών. Ο Πρόεδρος μας εξέπληξε όλους πάλι, με αυτήν την επιλογή του. Εντυπωσιαστήκαμε!
Ο εκπαιδευτής SIRA^® και Πρόεδρος της Rozin Security (https://rozinsecurity.com), Mike Rozin,

Ο εκπαιδευτής SIRA® και Πρόεδρος της Rozin Security Mike Rozin,

κατάφερε να μας ανοίξει έναν νέο ορίζοντα σε θέματα πρόληψης, παρουσιάζοντας με αναλυτικό τρόπο ένα πλήρες σύστημα αναγνώρισης και αξιολόγησης ύποπτων συμπεριφορών μέσω πρώιμων σημείων. Το σύστημα αυτό, ως μέρος μιας οργανωμένης σκέψης, αναλύει αρχικά τους δείκτες μη λεκτικής συμπεριφοράς και στη συνέχεια προσθέτει μια μεθοδική μίνι στοχευμένη συνέντευξη με τον εμπλεκόμενο, με σκοπό να διεγείρει περισσότερο τον έως τότε πιθανό ύποπτο, ώστε να μας «πείσει η όχι», ότι «έχει η όχι» κακοπροαίρετη πρόθεση και πέρα από στερεοτυπικές συμπεριφορές, να αναγνωρίσει, προβλέψει και αποτρέψει πιθανές κακόβουλες ενέργειες. Το εντυπωσιακό για εμάς ήταν ότι όλη αυτή η διαδικασία, γινόταν πάντα με το χαμόγελο και όχι με κάποια επιθετική ή προσβλητική «δική μας στάση, προς τον απέναντι!»
Σε μια πορεία 30 ετών στις τάξεις των ΙΕΠΥΑ, θεωρώ αυτονόητο ότι η πρόληψη είναι ΤΟ ΠΑΝ. Ανατρέχοντας πίσω στο 1997, θυμάμαι τον κ. Σπυρίδωνα Μιχ. Κυριακάκη, τον μετέπειτα και έως σήμερα Δάσκαλό μου και Μέγα Θεωρητικό των ΙΕΠΥΑ και όχι μόνο, να μας αναλύει την θεωρία των πρώιμων σημείων και την αιτία ύπαρξης των ομάδων ασφαλείας στο ιδιωτικό τομέα, που δεν ήταν καμία άλλη από την επι τόπου πρόληψη και την έγκαιρη αποτροπή πιθανών προβλημάτων πάσης φύσεως.  Στην προσπάθειά μου να επενδύσω σε εξελιγμένες και αποτελεσματικές μορφές ειδικής εκπαίδευσης γύρω από την πρόληψη καταστάσεων που προκαλούνται από τον ανθρώπινο παράγοντα και μη σχετιζόμενες με τεχνολογικές εξελίξεις οι οποίες ως γνωστόν έχουν και «ημερομηνία λήξεως» και έχοντας επιχειρησιακή εμπειρία από τη συνεργασία μου με πολλές υπηρεσίες και ειδικές ομάδες παγκοσμίως, προσανατολίστηκα γενικότερα προς τον τεράστιο τομέα της ανίχνευσης ανθρωπίνων συμπεριφορών.

Αν και το αρχικό έναυσμα το έλαβα κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο Leicester University UK (2014), σε θέματα ασφάλειας και διαχείρισης κινδύνων και κυρίως με την θεωρία της Περιστασιακής Πρόληψης ( Situational Prevention), αρωγός στην προσπάθειά μου αυτή στάθηκε η γνωριμία μου με τον Mike Rozin που κατέληξε μετά από τη βασική εκπαίδευση όλης της Διεύθυνσης Ασφαλείας της Costa Navarino, στην επίσκεψή μου στο HQ της Rozin Security στην Minneapolis MN, USA όπου και πιστοποιήθηκα ως Eκπαιδευτής ΕU στο σύστημα SIRA (3Τ Course). Θυμάμαι ότι, όταν πρωτοείδαμε με τον Στρατηγό μας τον κ. Γρηγόρη Παπαγιάννη την αρχική παρουσίαση μέσω της ASIS, αποφασίσαμε ότι τέτοια «τεχνογνωσία» θα έπρεπε εμείς πρώτοι, να την υιοθετήσουμε έτσι αυτούσια ως πλήρες σύστημα, στον Όμιλο μας.

 Ποια τα μηνύματα από τις ΗΠΑ, πως αποδίδει το συγκεκριμένο σύστημα?

Κατά τη διάρκεια της προεργασίας της επικείμενης επίσκεψής μου στις ΗΠΑ και για να κατανοήσω περισσότερο, τόσο τα ψυχοτεχνικά φαινόμενα όσο και τα επιμέρους δομικά στοιχεία των ανθρώπινων συμπεριφορών, βρήκα πολύτιμη βοήθεια στο πολύπλευρο συγγραφικό έργο του κ. Χρήστου Χριστοδούλου και συγκεκριμένα στα δυο του σχετικά βιβλία, το «Σπάζοντας τον Κώδικα της Ανθρώπινης Συμπεριφοράς» και  «Η Γλώσσα του Σώματος και οι Τεχνικές Ανάκρισης».
Έπειτα ενίσχυσα την βασική γνώση της πρακτικής αναγνώρισης συμπεριφορών από την συλλογή των εξειδικευμένων συγγραμμάτων των γκουρού της μη-λεκτικής επικοινωνίας Joe Navarro , Allan Pease και Paul Ekman, όχι τόσο για να πω ότι κάτι έμαθα, αλλά για να βρω απαντήσεις στα ερωτήματα που ήδη εμφανιζόταν μπροστά μου, μιας και με ένοιαζε πάντα η ΣΥΝΟΛΙΚΑ επιχειρησιακή αντιμετώπιση του θέματος.
Στις ΗΠΑ, εκτός των μεγάλων Ιδιωτικών Επιχειρήσεων, όπως το “Mall of America” και το “US Βank Stadium”, που μπορεί να συγκεντρώνουν σε μια δεδομένη στιγμή 60 έως 80 χιλιάδες επισκέπτες, Υπηρεσίες όπως ηTSA, το FBI και το “The Pentagon” και πολλές ανάλογες ακόμα, όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη, έχουν τέτοια προγράμματα εν ισχύ και η γκάμα υπηρεσιών και μεθόδων διευρύνεται συνεχώς, λόγω των δεικτών έμπρακτης αποδοτικότητας τους. Αναφερόμαστε φυσικά σε ΠΛΗΡΗ, ΑΥΤΟΤΕΛΗ και οργανωμένα συστήματα δράσης , από « το Α έως το Ω» και όχι σε επιμέρους εκπαιδεύσεις μεμονωμένων τακτικών.

Τελικά, τι είναι το Suspicion Indicators Recognition & Assessment (SIRA)

Η σύγχρονη κοινωνία με όλες τις μορφές βίας που έχει ενσωματώσει, ανέδειξε την ανάγκη για αυξημένη προστασία των κρίσιμων περιουσιακών στοιχείων και των υποδομών κάθε οργανισμού. Πολύ συχνά, τα μέτρα ασφαλείας που επιλέγονται για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών βασίζονται στην αντίδραση ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ενώ είναι ακριβά, αναποτελεσματικά ή τελικά έρχονται σε αντίθεση με την κοινωνική κουλτούρα του κάθε οργανισμού. Οι συνέπειες της μη αποτελεσματικής έγκαιρης ασφάλειας μπορεί να είναι η απώλεια ζωής, η οικονομική καταστροφή, η ζημιά στο brand, τη φήμη και την εμπιστοσύνη τόσο των καταναλωτών όσο και των επενδυτών / μετόχων.
Η αναγνώριση και αξιολόγηση των δεικτών υποψίας ως μέρος Αναγνώρισης Υπόπτων Συμπεριφορών, είναι μια αποδεδειγμένη, δυναμική ανίχνευση της Πρόθεσης, με αξιολόγηση, και αναγνώριση αυτής, που προωθήθηκε από την Rozin Security. Το αυτοτελές σύστημα SIRA βασίζεται σε μεθόδους ανίχνευσης πρόθεσης, απειλών, γλώσσας σώματος και μεθόδων σύντομης και επι τόπου συνέντευξης, αποτελεσματικές στη αναγνώριση συμπεριφορών, οι οποίες έχουν επικυρωθεί από εκτεταμένη διαχρονική και επιστημονική έρευνα, συνυφασμένη με εμπειρία και επι του πεδίου δοκιμή, σε ελίτ κυβερνητικούς και όχι μόνο, Οργανισμούς Ασφαλείας .

Το SIRA είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην αρχή ότι τα άτομα που σκοπεύουν να διαπράξουν βίαιες ή κακόβουλες ενέργειες, ακούσια παρουσιάζουν ασυνείδητους αλλά αναγνωρίσιμους δείκτες συμπεριφορών, που τους εκθέτουν σε πιθανή έγκαιρη αναγνώριση. Πιο συγκεκριμένα, οι βίαιες και κακόβουλες πράξεις υψηλού επιπέδου (High Stakes) για να πραγματωθούν, εμπλέκουν δύο παράγοντες: επιβλαβείς ή εγκληματικές προθέσεις και όπλα ή λοιπά μέσα. Για να εντοπίσει τις κακόβουλες προθέσεις και τα πιθανά όπλα, το σύστημα SIRA χρησιμοποιεί συστηματικές και διαδοχικές τεχνικές ανίχνευσης συμπεριφοράς, με παραγωγική σύντομη συνέντευξη επί του πεδίου με τον εμπλεκόμενο. Αυτό το αποτελεσματικό και προορατικό σύστημα επιτρέπει στους εκπαιδευμένους επαγγελματίες Ασφαλείας, να αναγνωρίζουν στα πλαίσια της έγκαιρης πρόληψης, τα άτομα υψηλού κινδύνου (που θα εκδήλωναν δηλ επιθετική ΠΡΟΘΕΣΗ) πριν συμβεί ένα περιστατικό, βελτιώνοντας έτσι την ασφάλεια και τις ικανότητες των υπηρεσιών επιβολής του Νόμου για την αποτροπή κακόβουλων και βίαιων πράξεων.

Το SIRA  περιλαμβάνει εκπαίδευση, δραστηριότητες και ασκήσεις αξιολόγησης επί του πεδίου, πρωτόκολλα διαχείρισης και μετριασμού απειλών, τακτικές απαντήσεων και συνεχιζόμενες αξιολογήσεις των διαρκώς ανιχνευόμενων δεικτών υποψίας, τόσο σε άτομα, όσο και σε χώρους και σε οχήματα. Η ποιότητα διατηρείται μέσω της συνεχιζόμενης κατάρτισης, της ετήσιας επαναπιστοποίησης, των περιοδικών ασκήσεων αξιολόγησης  που ονομάζονται Red Teamings και της συνεχούς ενημέρωσης τόσο σε τοπικό όσο και παγκόσμιο επίπεδο, των πληροφοριών σχετικά με τις τρομοκρατικές τεχνικές και μεθόδους αλλά και των δεικτών υποψίας που συνδέονται με τις μεθόδους αυτές.

Το SIRA έχει αποδειχθεί επιτυχής ως αυτόνομη εκπαίδευση. Ωστόσο, είναι σημαντικά πιο αποτελεσματική όταν αποτελεί μέρος ενός εξατομικευμένου και πλήρως ολοκληρωμένου προγράμματος μεγάλων Ομάδων ή Οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της Αξιολόγησης Κινδύνου, των Red Teamings και της τελικής υποστήριξης των Αρχών Ασφαλείας.

Θα μπορούσατε να μας δώσετε εν τάχει, μια ανάλυση του συστήματος?

Το πρόγραμμα SIRA είναι χτισμένο πάνω στη γνώση ότι τα άτομα που σχεδιάζουν να διαπράξουν βίαιες ή άλλες παράνομες πράξεις παρουσιάζουν ακούσιους, ωστόσο όμως αναγνωρίσιμους δείκτες που τους εκθέτουν σε πιθανό έγκαιρο εντοπισμό. Οι παράνομες πράξεις υψηλού κινδύνου (high stakes) συμπεριλαμβάνουν δύο παράγοντες: την πρόθεση και τα μέσα. Βασισμένη σε αυτές τις επιχειρησιακές γνώσεις, καθώς και σε εκτεταμένη εμπειρία σε προγράμματα εντοπισμού και διαχείρισης απειλών μέσω αναγνώρισης υπόπτων συμπεριφορών, η Rozin Security ανέπτυξε μια πλήρη αυτοτελή λύση, δηλ το πρόγραμμα SIRA©, για να εντοπίζει ΕΓΚΑΙΡΩΣ και να εκτιμά τους δείκτες που σχετίζονται με μία πιθανή εχθρική πρόθεση ή δράση.

Για να αναδείξει και να εντοπίσει αυτούς τους δείκτες υποψίας (suspicion indicators), το πρόγραμμα SIRA χρησιμοποιεί τον εντοπισμό συμπεριφοριστικών απειλών της μη λεκτικής επικοινωνίας και την επι του πεδίου συνέντευξη ασφαλείας. Και όλα αυτά, πριν γίνει το συμβάν, ενισχύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις ικανότητες πρόληψης των Υπηρεσιών Ασφαλείας, ώστε να αποτρέψουν ΕΓΚΑΙΡΩΣ τις πιθανές έκνομες ενέργειες.

Όταν αναπτύσσονται αυτές οι αρχές, βασίζονται σε ένα λεπτομερές πρωτόκολλο το οποίο είναι μοναδικά εξατομικευμένο για να ταιριάζει στις συγκεκριμένες λειτουργικές ανάγκες, τα ρίσκα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο συγκεκριμένος οργανισμός.

κ. Γιοβανέκο, ποια είναι τα οφέλη του προγράμματος SIRA® ?

Αποτροπή (Deterrence) – Η πολυπλοκότητα του προγράμματος SIRA, με πρωταρχική εστίαση στον εντοπισμό κακόβουλης πρόθεσης μέσα από την συνέντευξη ασφαλείας (Security Interviewing), δημιουργεί ένα απρόβλεπτο και απειλητικό περιβάλλον για κάθε εγκληματία ή τρομοκράτη. Αυτό το σύστημα έχει αποτρέψει αρκετά τρομοκρατικά και εγκληματικά σχέδια στις Η.Π.Α., Ισραήλ και αλλού.

Επιχειρησιακή Αποτελεσματικότητα (Operational Effectiveness) – Αρκετοί οργανισμοί που έχουν χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα SIRA έχουν καταφέρει να αποτρέψουν πιθανώς τραγικά συμβάντα, εντοπίζοντας τα άτομα που είχαν σκοπό να διαπράξουν βιαιότητες.

Ενισχυμένη Λύση Μετριασμού Απειλής (Enhanced Threat Mitigation Solution) – Το σύστημα SIRA είναι μια μοναδικά αποτελεσματική λύση ενάντια στην τρομοκρατία που μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τα υπάρχοντα μέτρα όταν συνδυαστούν και ενσωματωθεί σωστά με τα άλλα ήδη υπάρχοντα μέτρα προστασίας.

Οικονομικά αποδοτικό μέτρο προστασίας (Cost Effective Protective Measure) – Συγκρινόμενο με μια ευρεία ποικιλία τεχνολογικών προστατευτικών μέτρων, το πρόγραμμα SIRA επιτρέπει μια αποδοτική επένδυση σε σχέση κόστους – αποτελέσματος, η οποία μπορεί να ενισχύσει την λειτουργική ικανότητα και τη φήμη της ασφάλειας κάθε οργανισμού που την εφαρμόζει.

Μείωση εγκληματικότητας (Reduction in Crime) – Πολλά ιδρύματα που έχουν εφαρμόσει το πρόγραμμα SIRA έχουν δει σημαντική μείωση της εγκληματικής δραστηριότητας, το οποίο μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι τα μέλη της ασφάλειας έχουν πλέον, πιο ενεργητικό ρόλο με μέθοδο πρόληψης.

 Ποιες θα λέγατε οτι είναι οι Εκπαιδευτικές Ενότητες του SIRA® ?

Ξεκινάμε με γενικές αρχές περιστασιακής πρόληψης και ενδεικτικά μόνο στο SIRA, θα αναφέρω :  Μέθοδοι Δράσης Επιτιθέμενου (Aggressors Methods of Operation (AMO) – Δείκτες Υποψίας (Suspicion Indicators)  – Αναγνώριση Δεικτών Υποψίας (Suspicion Indicators Recognition ) – Μη λεκτική Επικοινωνία – Κάλυψη (Cover Story)  – Εισαγωγή στην Συνέντευξη Ασφαλείας  (Security Interviewing) – Συνέντευξη Ασφαλείας (Επίπεδο Ι) Security Interviewing (Level I) – Συνέντευξη Ασφαλείας (Επίπεδο ΙΙ) Security Interviewing (Level II)  – Ανάλυση Συμπεριφοράς κατά την Συνέντευξη Ασφαλείας  – Αρχές Μετριασμού της Απειλής, πολλά υποστηρικτικά εδάφια των παραπάνω, case studies κλπ.

 Τι θα θέλατε να προσθέσετε «αντί επιλόγου»;

Από την στιγμή του γύρισα από τις ΗΠΑ, πολλοί μου προτείνουν να διδάξω το SIRA® και εκτός του Ομίλου μας, αν και δεν εκπαιδεύουμε μεμονωμένα άτομα.

Το ιδιαίτερο, που το γνωρίζουν όλοι οι επαγγελματίες του χώρου μας, είναι κάτι πολύ απλό…

Επειδή όταν μιλάμε για ανίχνευση συμπεριφορών δεν αναφερόμαστε σε κάτι χειροπιαστό και οπτικά αναγνωρίσιμο αλλά παραμένει ένα «παιχνίδι ικανοτήτων μυαλού» και οξυδέρκειας, το αντικείμενο αυτό ΕΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ ΟΛΙΣΤΙΚΑ, ενδέχεται να γίνει υποπροϊόν εκμετάλλευσης και να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις αποτελεσματικότητας, τελικώς με ολέθρια αποτελέσματα.
…Άλλωστε όπως πολύ καλά δηλώνει ο Mike Rozin σε κάθε Σχολείο του: “Εάν δεν προσπαθήσουν πολύ, θα φανεί αμέσως ότι δεν κάνουν ΟΛΟΙ για αυτήν την εκπαίδευση!”

Σας Ευχαριστώ,

Η επίσημη πρώτη παρουσίαση του SIRA έγινε πρόσφατα  στο πλαίσιο του Νατοϊκού Σχολείου “Security Management in Situational Prevention” στο “ ΓΓΕΘΑ – ΝΑΤΟ, MPSOTC.mil.gr “