Εθνικός μηχανισμός πολιτικής προστασίας

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο εμφανίζονται μείζονες ή και ακραίες  έκτακτες ανάγκες  σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, που προαπαιτούν οργανωμένες και συντονισμένες ενέργειες, προγραμματισμένες δράσεις, επιχειρησιακή επάρκεια, διοικητική μέριμνα, καθώς και τη συμμετοχή όλων μας. Δημόσιων και Ιδιωτικών φορέων, νομικών ή φυσικών προσώπων. Αυτό έρχεται να καλύψει ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της χώρας.

Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της χώρας μας είναι σχετικά πρόσφατος. Μόλις το 1995 έγινε η πρώτη επίσημη θεσμοθετημένη προσπάθεια για την οργάνωσή του. Τότε εμφανίσθηκε ο όρος «Πολιτική Προστασία» και αντίστοιχα «Δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας». Τότε εκδόθηκε ο πρώτος νόμος ίδρυσης και σύστασης ενός Οργάνου, που είχε σκοπό να σχεδιάσει το πλαίσιο οργάνωσης του εθνικού μηχανισμού πρόληψης, αντίδρασης και αντιμετώπισης φυσικών, τεχνολογικών καθώς και άλλων καταστροφών, με την αξιοποίηση όλων των δημόσιων και ιδιωτικών μέσων, καθώς και του ανθρώπινου δυναμικού.

Τότε τέθηκαν τα πρώτα θεμέλια για να ορισθούν τα φαινόμενα και οι καταστροφές, να ορίσουμε τα πρώτα ποιοτικά χαρακτηριστικά έντασης και έκτασης αυτών και με βάση αυτά να καθιερώσουμε επίπεδα κλιμάκωσης της αντίδρασης του μηχανισμού, καθώς και Όργανα διαχείρισης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Έκτοτε έγιναν πολλά βήματα και σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη αρκετές σημαντικές πρωτοβουλίες εκ μέρους των αρμοδίων Οργάνων, για τη βελτιστοποίηση του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά, αναλύοντας στο Α μέρος του άρθρου, τις βασικές ορολογίες, τις αρμοδιότητες και τα μέσα που απαιτούνται για την υλοποίηση όλων των δράσεων.

Ποιο είναι το πλαίσιο του όρου Πολιτική Προστασία
Πολιτική Προστασία με την ευρεία έννοια, νοούνται όλες οι διαδικασίες σχεδιασμού πλάνων και προγραμμάτων πρόληψης ανά κατηγορία κινδύνου, οργάνωσης του μηχανισμού ανταπόκρισης με ανθρώπινο δυναμικό και μέσα από όλο το φάσμα των πόρων, καθώς και προγραμματισμού δράσεων σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα και την περιοδικότητα των δράσεων αυτών, με σκοπό την ετοιμότητα και την οργανωμένη αντίδραση και ανταπόκριση, όταν οι κίνδυνοι εμφανισθούν ως έκτακτες ανάγκες κατά τη διάρκεια ειρηνικής περιόδου.
Σκοπός της Πολιτικής Προστασίας είναι η προστασία της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της υγείας και της περιουσίας κάθε πολίτη, από κινδύνους που προέρχονται από τη φύση, την τεχνολογία ή τον ανθρώπινο παράγοντα και προκαλούν – ή δύνανται να προκαλέσουν – καταστροφές. Επίσης, η προστασία από τους ίδιους κινδύνους, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και υποδομών της χώρας, του περιβάλλοντος καθώς και των πολιτιστικών υλικών, των αγαθών και της μεγάλης κληρονομιάς της χώρας μας.
Στόχος των δράσεων της Πολιτικής Προστασίας είναι η ελαχιστοποίηση των συνεπειών, καθώς και η ταχεία και εύρυθμη αποκατάστασή τους, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Πολιτική Προστασία και Πολιτική Σχεδίαση εκτάκτου ανάγκης
Η σχεδίαση των μέτρων Πολιτικής Προστασίας, δεν πρέπει να συγχέεται με την Πολιτική Σχεδίαση εκτάκτου ανάγκης.
Η Πολιτική Προστασία αφορά σε όλο το φάσμα των μέτρων που λαμβάνονται από τους αρμόδιους φορείς και τις δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας, για την αντιμετώπιση εσωτερικών κινδύνων που προκαλούν ή δύνανται να προκαλέσουν καταστροφές σε ειρηνική περίοδο, με επισπεύδοντα φορέα το Υπουργείο Εσωτερικών.
Η Πολιτική Σχεδίαση εκτάκτου ανάγκης αφορά σε όλο το φάσμα των μέτρων που λαμβάνονται από τους αρμόδιους φορείς και τις πολιτικές δυνάμεις σε ειρηνική περίοδο, για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης από εξωτερικούς κινδύνους της χώρας και, κυρίως, για την αντιμετώπιση αναγκών Εθνικής ¶μυνας της χώρας, με επισπεύδοντα φορέα το Υπουργείο Εθνικής ¶μυνας.
Σταθμός μπορεί να χαρακτηρισθεί το έτος 2002, με την έκδοση του βασικού θεσμικού πλαισίου της Πολιτικής Προστασίας, όπου για πρώτη φορά γίνεται ρητή θεσμική διαφοροποίηση μεταξύ ειρηνικής και εμπόλεμης περιόδου.
Ποιο το πεδίο δράσης της Πολιτικής Προστασίας
Τα μέτρα Πολιτικής Προστασίας που σχεδιάζονται και λαμβάνονται, περιλαμβάνουν όλη την ελληνική επικράτεια, δηλαδή το χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο της χώρας. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του σχεδίου προβλέπει δηλαδή την απελευθέρωση των αντίστοιχων μηχανισμών πρόληψης, ετοιμότητας και αντίδρασης.
Για παράδειγμα, αν έχουμε ρύπανση μιας θαλάσσιας περιοχής, ο μηχανισμός προβλέπει ως βασικό επιχειρησιακό φορέα τις τοπικές Δυνάμεις του Λιμενικού Σώματος, με την υποστήριξη των λοιπών δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και σχετικών δημόσιων ή ιδιωτικών παραγόντων της τοπικής κοινωνίας, εκτός και αν ξεφύγει από τον έλεγχό της, οπότε θα ενεργοποιηθούν αντίστοιχοι, αλλά μεγαλύτεροι σχηματισμοί από την ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια ή σε εθνικό επίπεδο.
Αν αντίστοιχα, σε χερσαίο χώρο έχουμε μια μεγάλη φυσική καταστροφή, όπως λ.χ. μια πλημμύρα, ο μηχανισμός προβλέπει ως βασικό επιχειρησιακό φορέα τις τοπικές Δυνάμεις του Πυροσβεστικού Σώματος, με την υποστήριξη των ίδιων φορέων Πολιτικής Προστασίας σε συγκεκριμένα έργα, εκτός και αν η καταστροφή είναι μεγάλη και απαιτείται να ενεργοποιηθούν μεγαλύτεροι σχηματισμοί σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Ποιος είναι ο αρμόδιος Εθνικός Φορέας Πολιτικής Προστασίας
Στη χώρα μας, τα θέματα Πολιτικής Προστασίας υπάγονται – από οργανώσεως αυτού του τομέα το έτος 1995 – στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, η οποία υπάγεται στο νέο ενιαίο πλέον Υπουργείο Εσωτερικών.
Η ΓΓΠΠ, όπως είναι γνωστή στο ευρύ κοινό, αποτελεί επιτελικό συντονιστικό Όργανο, τόσο σε επίπεδο «πρόληψης/αποτροπής» όσο και σε επίπεδο «προετοιμασίας/αντίδρασης/αντιμετώπισης/ αποκατάστασης».
Σύμφωνα με τις τελευταίες ρυθμίσεις του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης της ΓΓΠΠ, αποστολή της είναι η μελέτη, ο σχεδιασμός, η οργάνωση και ο συντονισμός της πολιτικής της χώρας, σε θέματα πρόληψης, ενημέρωσης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης φυσικών, τεχνολογικών ή άλλων καταστροφών, καθώς και ο συντονισμός των ενεργειών του δημόσιου και ιδιωτικού δυναμικού, για την εξασφάλιση της απαραίτητης ετοιμότητας της χώρας στην αντιμετώπιση των καταστροφών. Παράλληλα, ως Εθνικό Σημείο Επαφής σε θέματα Πολιτικής Προστασίας, έχει την ευθύνη προώθησης των σχέσεων της χώρας με Διεθνείς Οργανισμούς και Φορείς Πολιτικής Προστασίας άλλων χωρών, καθώς και – στο πλαίσιο των προβλέψεων του Κοινοτικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας – την ενημέρωση και υποβολή αιτήματος για διεθνή συνδρομή από άλλα Κράτη – Μέλη της ΕΕ ή τη διάθεση Δυνάμεων ΠΠ σε άλλα πληγέντα Κ-Μ ή τρίτες χώρες.
Για να καλύψει αυτό το ευρύ πλαίσιο αναγκών σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ΓΓΠΠ, λειτουργεί σε 24ωρη βάση το Κέντρο Επιχειρήσεων ΠΠ (ΚΕΠΠ) με το αναγκαίο προσωπικό, που αποτελείται από «ένστολους» Φορείς των Ενόπλων Δυνάμεων, του Πυροσβεστικού Σώματος, της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς και εξειδικευμένα στελέχη Πολιτικής Προστασίας. Το ΚΕΠΠ σε έκτακτες ανάγκες αποτελεί το Εθνικό Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων. Σύμφωνα με το θεσμικό του πλαίσιο, το ΚΕΠΠ συντονίζει και διαχειρίζεται σε εθνικό επίπεδο τις δράσεις για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης Πολιτικής Προστασίας, σύμφωνα με τους καταγεγραμμένους φυσικούς και τεχνολογικούς κινδύνους, καθώς και οποιαδήποτε καταστροφή η οποία λαμβάνει το χαρακτήρα «μείζονος».

Σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις, το διακλαδικό Κέντρο Επιχειρήσεων της ΓΓΠΠ:

• Κατευθύνει και συντονίζει το έργο των Δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας της χώρας, κατά τη διάρκεια ενός φυσικού ή τεχνολογικού καταστροφικού φαινομένου και, για το λόγο αυτό, τηρεί στοιχεία της υλικοτεχνικής υποδομής και του ανθρώπινου δυναμικού των Δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας.
• Διαθέτει κλιμάκια εμπειρογνωμόνων, για τον επιτόπου συντονισμό των ενεργειών αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών.
• Εκμεταλλεύεται και αξιοποιεί επιχειρησιακά τις δυνατότητες των Κινητών Κέντρων ΠΠ.
• Μεριμνά για τη διασύνδεσή του με τα Κινητά Κέντρα Επιχειρήσεων ΠΠ και τα αντίστοιχα Επιχειρησιακά Κέντρα των εθνικών φορέων έκτακτης ανάγκης (ΠΣ, ΕΛΑΣ, ΛΣ, ΓΕΕΘΑ, ΕΚΑΒ κ.λπ.), καθώς και των Επιχειρησιακών Κέντρων σε Περιφερειακό και Νομαρχιακό επίπεδο.
• Συμμετέχει σε διαδικασίες, λειτουργίες και αναφορές σε μηχανισμούς ενεργοποίησης με αντίστοιχα Κέντρα Επιχειρήσεων ΠΠ άλλων χωρών. Ειδικότερα, στο ΚΕΠΠ της ΓΓΠΠ βρίσκεται εγκατεστημένος ο ΕΕ Τερματικός Σταθμός του Κέντρου Παρακολούθησης και Επιτήρησης (Monitoring of Information Center – MIC), που διασυνδέει το εθνικό ΚΕΠΠ με το Κέντρο – Βάση του Συστήματος Παρακολούθησης και Ενημέρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος/Τμήμα Α3 – Πολιτική Προστασία), καθώς και με τα αντίστοιχα των λοιπών Κ-Μ της ΕΕ, για θέματα ενημέρωσης και αλληλοβοηθείας σε συντρέχουσα περίπτωση.

Το ΚΕΠΠ, έχει άμεση διασύνδεση με τα αντίστοιχα των εθνικών Φορέων Πολιτικής Προστασίας και ιδίως με τα εξής Κέντρα:

• Το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υπηρεσιών Πυροσβεστικού Σώματος (ΣΕΚΥΠΣ/ 199).
• Το Ενιαίο Κέντρο Επιχειρήσεων Τάξεως & Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΚΕΤΑ/ΑΕΑ).
• Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης του Λιμενικού Σώματος (ΕΚΣΕΔ/Λ.Σ.).
• Το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Εθνικής ¶μυνας (ΕΘΚΕΠΙΧ/ΓΕΕΘΑ).
• Το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας, του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΕΠΥ/ΥΠ.ΥΓ).
• Το Κέντρο Επιχειρήσεων του Εθνικού Κέντρου ¶μεσης βοήθειας (ΕΚΑΒ).

Ποιο είναι το δυναμικό και τα μέσα της Πολιτικής Προστασίας
Στα μέσα και στο δυναμικό της Πολιτικής Προστασίας, κατά κάποιο τρόπο υπαγόμαστε όλοι, δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, νομικά και φυσικά πρόσωπα. Πλην όμως, κάτω από κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες και ρυθμίσεις, με συγκεκριμένο πλαίσιο εθελοντικής ή και υποχρεωτικής υπαγωγής σε κάποιες περιπτώσεις, τόσο σε καταστάσεις καθημερινότητας όσο και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Στο πλαίσιο αυτό θα λέγαμε ότι είναι οι Κρατικές Αρχές και Υπηρεσίες, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού, οι κάθε μορφής δημόσιες, δημοτικές, κοινοτικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις και γενικά όλοι οι πολίτες της Χώρας.Ωστόσο, οι βασικοί επιχειρησιακοί «πυλώνες» της ΓΓΠΠ για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων, είναι το Πυροσβεστικό Σώμα, η Ελληνική Αστυνομία, το Λιμενικό Σώμα, το Γενικό Επιτελείο Εθνικής ¶μυνας, το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας, οι Διευθύνσεις Πολιτικής Προστασίας και οι Τεχνικές Υπηρεσίες της Περιφέρειας, της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ, καθώς επίσης η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ, η ΕΥΔΑΠ, η ΔΕΠΑ και η ΕΜΥ. Στο ίδιο επιχειρησιακό πλαίσιο συγκαταλέγεται το εξειδικευμένο προσωπικό Πολιτικής Προστασίας, καθώς και όσοι υπάγονται στο σύστημα εθελοντισμού της ΓΓΠΠ.
Οι προαναφερόμενοι πόροι που συνθέτουν τις δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας, έχουν καταγραφεί σε αντίστοιχα μητρώα καταστάσεων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, με ευθύνη των Γραφείων ή Διευθύνσεων κατά τόπους δήμων, νομαρχιών και περιφερειών αντίστοιχα. Αντίστοιχη συγκεντρωτική κατάσταση τηρείται στη ΓΓΠΠ. Η κατάσταση αυτή ανανεώνεται ετησίως, με στόχο να καλύπτει τις επίκαιρες ανάγκες της χώρας.

Πώς διαρθρώνονται οι δομές Πολιτικής Προστασίας στη χώρα
Η οργάνωση και διάρθρωση των δομών Πολιτικής Προστασίας ακολουθεί αντίστοιχα την οργάνωση των κρατικών δομών. Δηλαδή στις Περιφέρειες, στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τους Δήμους. Αντίστοιχα και οι επιχειρησιακοί φορείς ακολουθούν το ίδιο μοντέλο οργάνωσης. Ειδικότερα:

Οι Περιφέρειες
Καταρχήν, σε κεντρικό επίπεδο η χώρα είναι διαιρεμένη σε 13 Γεωγραφικές Διοικητικές Περιφέρειες, που διοικούνται από τις Γενικές Γραμματείες Περιφέρειας.
Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, η κάθε Περιφέρεια αποτελεί ενιαία αποκεντρωμένη μονάδα διοίκησης του κράτους και διοικείται από τον τοπικό Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας. Ο τελευταίος, αποτελεί τον εκπρόσωπο της Κυβέρνησης και είναι ο υπεύθυνος για την άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής στα τοπικά θέματα της Περιφέρειας. Με αυτόν το θεσμικό ρόλο προΐσταται όλων των δημοσίων υπηρεσιών του κράτους στην περιοχή της περιφέρειας, καθώς και των τοπικών Υπηρεσιών Έκτακτης Ανάγκης – Δυνάμεων ΠΠ (ΕΛΑΣ, ΠΣ, ΛΣ, ΟΤΑ).
Ο ΓΓ Περιφέρειας έχει ιδιαίτερα καθήκοντα στα θέματα Πολιτικής Προστασίας και αποτελεί το κύριο όργανο συντονισμού των φορέων ΠΠ στην περιφέρειά του. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, εισηγείται στο Γενικό Γραμματέα ΠΠ την έκδοση απόφασης για την κήρυξη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης τοπικών καταστροφών και, με εξουσιοδότησή του, εκδίδει αποφάσεις κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης για τοπικές καταστροφές μικρής έντασης.
Τέλος, σε κάθε Γενική Γραμματεία της Περιφέρειας έχει συσταθεί Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας, με αντικείμενο την εξειδίκευση του σχεδιασμού σε περιφερειακό επίπεδο, στα ζητήματα οργάνωσης και συντονισμού των τοπικών δημοσίων υπηρεσιών και των ιδιωτικών μέσων και ανθρώπινου δυναμικού, για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση φυσικών, τεχνολογικών ή άλλων καταστροφών, καθώς και για την αποκατάσταση των ζημιών.

Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις
Η χώρα είναι διαιρεμένη σε 54 νομαρχίες, που αποτελούν τη δεύτερη βαθμίδα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η κάθε νομαρχία συμπίπτει με την περιφέρεια ενός νομού και η έδρα της είναι η πρωτεύουσα του νομού. Εξαίρεση στα παραπάνω αποτελεί ο νομός Αττικής, ο οποίος λόγω της ιδιαιτερότητάς του απαρτίζεται από τέσσερις (4) νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις.
Οι νομαρχίες είναι αυτοδιοικούμενα ΝΠΔΔ και διοικούνται από το Νομάρχη, ο οποίος προΐσταται όλων των υπηρεσιών της νομαρχίας. Ο Νομάρχης προεδρεύει του Συντονιστικού Νομαρχιακού Οργάνου (ΣΝΟ) και είναι υπεύθυνος για το συντονισμό και την επίβλεψη σε όλα τα θέματα Πολιτικής Προστασίας στα όρια του νομού. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, εισηγείται στο ΓΓ Πολιτικής Προστασίας την έκδοση απόφασης για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης για τοπικές καταστροφές και, με εξουσιοδότησή του, εκδίδει αντίστοιχες αποφάσεις για τοπικές καταστροφές μικρής έντασης.
Σε κάθε νομαρχιακή αυτοδιοίκηση έχει συσταθεί αυτοτελές Γραφείο Πολιτικής Προστασίας, με αντικείμενο την εξειδίκευση του σχεδιασμού σε επίπεδο νομού, στα ζητήματα οργάνωσης και συντονισμού των τοπικών δημοσίων υπηρεσιών και των ιδιωτικών μέσων και ανθρώπινου δυναμικού, για την πρόληψη, την ετοιμότητα, την αντιμετώπιση φυσικών, τεχνολογικών ή άλλων καταστροφών, καθώς και για την αποκατάσταση των ζημιών.

Οι δήμοι
Η χώρα είναι διαιρεμένη σε 914 δήμους, που αποτελούν την πρώτη βαθμίδα τοπικής αυτοδιοίκησης.
Οι δήμοι διοικούνται από το Δήμαρχο, ο οποίος προΐσταται όλων των υπηρεσιών του δήμου. Ο Δήμαρχος προεδρεύει του Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου (ΣΤΟ) και είναι υπεύθυνος για το συντονισμό και την επίβλεψη σε όλα τα θέματα Πολιτικής Προστασίας στα όρια του δήμου.
Σε κάθε δήμο λειτουργεί Γραφείο Πολιτικής Προστασίας, οι αρμοδιότητες του οποίου καλύπτουν τα θέματα εξασφάλισης αναγκαίας οργάνωσης και υποδομής για τη λήψη μέτρων Πολιτικής Προστασίας.

Οι επιχειρησιακοί φορείς ΠΠ
Αντίστοιχα με τη δομή των Περιφερειών της χώρας, έχουν οργανωθεί και οι κύριοι επιχειρησιακοί φορείς Πολιτικής Προστασίας.
Ειδικότερα, σε επιχειρησιακό επίπεδο υπάρχουν 13 διοικητικές περιφέρειες της ΕΛΑΣ και του ΠΣ, καθώς και 12 του ΕΚΑΒ, που διοικούνται από αντίστοιχους υπηρεσιακούς παράγοντες. To Λιμενικό Σώμα, λόγω της θαλάσσιας ιδιαιτερότητας είναι οργανωμένο σε έξι (6) διοικητικές περιφέρειες.
Η ναυτική και αεροπορική έρευνα και διάσωση υπάγεται στην αρμοδιότητα του ΛΣ/ΥΕΝΑΠΛ και διενεργείται μέσω του ΕΚΣΕΔ από στελέχη του Λιμενικού Σώματος και της Πολεμικής Αεροπορίας/ΓΕΕΘΑ.
Η διάσωση σε χερσαίο χώρο ανήκει στη βασική αποστολή του ΠΣ/ΥΠΕΣ και διενεργείται μέσω του ΣΕΚΥΠΣ 199, που συνεργάζεται με το ΕΚΣΕΔ. ¶ξιο να σημειωθεί ότι το προσωπικό του ΠΣ αποτελεί το σημαντικότερο φορέα σε θέματα Πολιτικής Προστασίας, δεδομένου ότι προσιδιάζει απόλυτα στο ρόλο και την αποστολή του Σώματος.
Η ασφάλεια του περιβάλλοντος των επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας, η διευκόλυνση κίνησης των μέσων Πολιτικής Προστασίας, τα θέματα Δημόσιας Τάξης και Ασφάλειας στις πληγείσες περιοχές, καθώς και ζητήματα έρευνας και εξερεύνησης τόπων καταστροφών, υπάγονται στην αρμοδιότητα της ΕΛΑΣ και διενεργούνται συντονιστικά μέσω του ΕΚΕΤΑ/ΑΕΑ, καθώς και των κατά τόπους Κέντρων Επιχειρήσεων των Αστυνομικών Αρχών.
Μεγάλη δεξαμενή μέσων, εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού, αποτελούν οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, οι οποίες στο πλαίσιο του κοινωνικού τους ρόλου και χωρίς να μειώνεται η επιχειρησιακή τους ετοιμότητα, διαθέτουν τους παραπάνω πόρους μέσω του ΕΘΚΕΠΙΧ/ΓΕΕΘΑ και των αρμόδιων Κέντρων Επιχειρήσεων των Όπλων.
Το ΕΚΕΠΥ του Υπουργείου Υγείας αποτελεί τον ανώτατο συντονιστικό επιχειρησιακό φορέα υγείας σε όλες τις φάσεις προστασίας της και μεριμνά για τη διάθεση του αναγκαίου επιστημονικού και νοσηλευτικού προσωπικού στον τόπο της καταστροφής, καθώς και των αναγκαίων ποσοτήτων φαρμάκων, σκηνών, κλινοσκεπασμάτων και λοιπών αναγκαίων εφοδίων. Παράλληλα, μεριμνά για την αυξημένη λειτουργία των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων και δημιουργεί τις αναγκαίες υποδομές για το συντονισμό του δικτύου παροχής υπηρεσιών (ψυχο)κοινωνικής στήριξης σε άτομα, οικογένειες και ομάδες, που περιέρχονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η προνοσοκομειακή φροντίδα, η αντιμετώπιση μαζικών απωλειών υγείας στον τόπο και ο συντονισμός με τη νοσοκομειακή ανταπόκριση, αποτελούν μέριμνα του ΕΚΑΒ, το οποίο, για μαζικές καταστάσεις απωλειών υγείας, ενεργοποιεί στον τόπο των καταστροφών το Ειδικό Τμήμα Ιατρικής Καταστροφών (ΕΤΙΚ).
Οι ΟΤΑ (α΄ και β΄ βαθμού), χαρτογραφούν στη ζώνη ευθύνης τους τις περιοχές υψηλού κινδύνου και σε περίπτωση εκδήλωσης καταστροφικών φαινομένων μεριμνούν για τη διατήρηση και λειτουργία των ιδρυμάτων και υπηρεσιών που παρέχουν κοινωφελείς υπηρεσίες, κινητοποιούν τις υπηρεσίες τους και διαθέτουν τα αναγκαία τεχνικά μέσα και εξοπλισμό, επιλέγουν δημόσιους ή ακόμα και ιδιωτικούς χώρους ικανούς για την υποδοχή και διαβίωση των πληγέντων και τέλος συγκροτούν επιτροπή καταγραφής ζημιών.
Σημαντική καινοτομία αποτελεί το Σύστημα Εθελοντισμού ΠΠ, που έχει εισαχθεί με τις τελευταίες εθνικές θεσμικές ρυθμίσεις. Σήμερα, στο πλαίσιο αυτού του συστήματος έχουν καταγραφεί στα επίσημα Μητρώα Εθελοντικών Οργανώσεων και Εξειδικευμένων Εθελοντών, περί τις 240 Εθελοντικές Οργανώσεις και 40 Εξειδικευμένοι Εθελοντές. Οι πόροι αυτοί, που πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, περιλαμβάνονται στο δυναμικό Πολιτικής Προστασίας και έχουν υποστηρικτικό ρόλο των κύριων Δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας, σε όλες τις φάσεις του σχεδιασμού.
Στο επόμενο τεύχος ακολουθεί το Β΄ μέρος του άρθρου που αναλύει τα Όργανα Διαχείρισης θεμάτων Π.Π, το Γενικό Σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» και τις επίκαιρες δράσεις και πρωτοβουλίες που λαμβάνονται.

Του Αθανασίου Κοκκαλάκη
Αστυνόμου Α΄