Εσωτερικές κλοπές: Το πρόβλημα και πώς να το αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις

Ένα φαινόμενο που παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις είναι οι κλοπές που διαπράττονται μέσα στα καταστήματα από τους ίδιους τους υπαλλήλους των επιχειρήσεων. Καθώς τα περιστατικά αυτής της κατηγορίας αυξάνονται συνεχώς, φαίνεται ότι μόνη λύση για την ουσιαστική αντιμετώπισή τους είναι ο συνδυασμός της χρήσης νέων τεχνολογικών εργαλείων, με την ανάπτυξη μιας διαφορετικής εταιρικής κουλτούρας.

Το προσωπικό των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης και ειδικότερα των μεγάλων καταστημάτων, στα οποία λόγω μεγέθους είναι δυσκολότερο να υπάρξει αποτελεσματικός έλεγχος αλλά ταυτόχρονα και οι σχέσεις είναι περισσότερο απρόσωπες, βρίσκεται συχνά αντιμέτωπο με τον πειρασμό του να οικειοποιηθεί παράνομα προϊόντα, μεταφέροντάς τα κρυφά έξω από το χώρο του καταστήματος. Πολλές φορές μάλιστα, η παραβατική συμπεριφορά των υπαλλήλων δεν περιορίζεται μόνο σε αυτού του είδους τις πράξεις, αλλά επεκτείνεται και σε άλλες παράνομες ενέργειες.

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο κάποιος υπάλληλος να συνεννοείται με πελάτη ή με προμηθευτή, ώστε κατά τη διαδικασία της συναλλαγής με αυτόν, να μη δηλώνεται ο πραγματικός αριθμός των προϊόντων που διακινούνται και τελικά η διαφορά να καταλήγει προς όφελος αυτών και παράλληλα να καταγράφεται ως απώλεια της επιχείρησης. Βέβαια, με τη χρήση των ηλεκτρονικών μεθόδων στη διαδικασία της συναλλαγής (EPOS- Electronic Point of Sales) υπάρχει καλύτερος έλεγχος, χωρίς όμως τούτο να σημαίνει ότι μπορεί το φαινόμενο να εκλείψει εντελώς, από τη μία στιγμή στην άλλη. Παραδείγματος χάρη, ένας επιδέξιος υπάλληλος που έχει συνεννοηθεί με ένα πελάτη, έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει μικρότερο αριθμό τεμαχίων από τον πραγματικό, χωρίς να γίνει αντιληπτός. Παρατηρώντας το φαινόμενο μέσα από ένα χιουμοριστικό πρίσμα, θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε με μια παράνομη παραλλαγή της προωθητικής πολιτικής, που ακολουθούν πολλές επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου « Παίρνετε δύο αλλά πληρώνετε ένα». Η σημαντική διαφορά βέβαια, είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση οι πράξεις αυτές δεν εντάσσονται σε καμία διαφημιστική καμπάνια και ο μόνος σκοπός τους είναι η παράνομη αποκομιδή κέρδους από τους δύο συναλλασσόμενους.

Αίτια

Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οδηγούν έναν άνθρωπο να στρέφεται ενάντια στα συμφέροντα της επιχείρησης για την οποία εργάζεται; Δύσκολο να δοθεί μια μονοδιάστατη απάντηση. Αξίζει όμως να γίνει μια προσπάθεια βαθύτερης εξέτασης των αιτίων, καθώς η γνώση αυτών μπορεί να βοηθήσει και στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους είναι καταρχήν η αδυναμία των υπαλλήλων να ανταποκριθούν στις καθημερινές ανάγκες τους. Καθώς το κόστος της ζωής ανεβαίνει συνεχώς, όλο και περισσότερες οικογένειες διαπιστώνουν ότι τα εισοδήματά τους δεν επαρκούν πλέον για την κάλυψη ακόμα και βασικών αναγκών. Οπότε, είναι προφανές ότι μπαίνουν στον πειρασμό, ειδικά όταν εργάζονται σε ένα πολυκατάστημα που διαθέτει είδη αυτών των κατηγοριών, να παίρνουν κρυφά ορισμένα προϊόντα. Βέβαια, πολλές φορές, υπάρχουν και υπάλληλοι που καταφεύγουν σε τέτοιες ενέργειες όχι για να καλύψουν βασικές ανάγκες, αλλά για να μπορέσουν να διαμορφώσουν έναν τρόπο ζωής, ο οποίος δεν συνάδει με τα εισοδήματά τους. Τέτοιες περιπτώσεις εμφανίζονται κυρίως σε καταστήματα πολυτελών ειδών, όπως ρούχα και κοσμήματα.
¶λλος ένας λόγος που οδηγεί κάποιους από το προσωπικό της επιχείρησης σε πράξεις κλοπής ενάντια στην επιχείρηση, είναι η εκδίκηση και το αίσθημα της πίκρας. Συχνά, όταν κάποιος είναι δυσαρεστημένος από κάποιες επιλογές της διοίκησης της εταιρείας, χρησιμοποιεί ό,τι μέσο είναι διαθέσιμο προκειμένου να την πλήξει. Τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι που ενεργούν με αυτόν τον τρόπο, λειτουργούν παρορμητικά, χωρίς να ελέγχουν τις πράξεις τους και τις μελλοντικές επιπτώσεις αυτών στην καριέρα τους και στη ζωή τους. Τέλος, μια άλλη αιτία για τη διάπραξη εσωτερικών κλοπών είναι ότι  υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων, που τους έλκει η αίσθηση της παρανομίας και απολαμβάνουν την έκκριση της αδρεναλίνης που αυτή συνεπάγεται. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, που ενώ δεν έχουν καμία οικονομική ανάγκη, αφαιρούν μικροπράγματα από τα ράφια των πολυκαταστημάτων. Τελικά βέβαια, από όποια κατηγορία ανθρώπων και να προέρχονται οι πράξεις κλοπής, το αποτέλεσμα παραμένει ίδιο και αρνητικό για την κερδοφορία της επιχείρησης.

Τρόποι αντιμετώπισης

Το πρόβλημα λοιπόν είναι υπαρκτό και το πιο ανησυχητικό είναι ότι η συχνότητά του αυξάνεται με αξιοσημείωτο ρυθμό. Οπότε, οι επιχειρήσεις οφείλουν να δραστηριοποιηθούν προς την αποτελεσματική αντιμετώπισή του και την, όσο το δυνατό, μείωση της έκτασης του φαινομένου.
Η πρώτη ασπίδα προστασίας ενάντια σε περιστατικά κλοπής από υπαλλήλους, μπορεί να ορθωθεί από τη Δ/νση Ανθρώπινου Δυναμικού, καθώς εκεί γίνεται η αρχική επιλογή των υπαλλήλων. Το καλύτερο μέτρο προστασίας απέναντι σε έναν υπάλληλο που είναι επίφοβος να διαπράξει μια κλοπή, είναι απλούστατα, να μην προσληφθεί εξαρχής. Οφείλει λοιπόν η επιχείρηση – και πιο συγκεκριμένα το τμήμα προσωπικού – να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη διαδικασία επιλογής προσωπικού, μέσα από την οποία να φιλτράρεται το υπό πρόσληψη προσωπικό και να επιλέγονται εκείνοι με ακέραιο χαρακτήρα. Επιπροσθέτως, η συγκεκριμένη διεύθυνση οφείλει να παρακολουθεί, στο μέτρο του νόμιμου και συνταγματικά ορθού και χωρίς φυσικά να καταστρατηγούνται τα ατομικά δικαιώματα των εργαζομένων, τη δραστηριότητα των εργαζόμενων και ύστερα από την πρόσληψή τους. Στο σημείο αυτό, σημαντική βοήθεια θα προσφέρει και ένα ολοκληρωμένο σύστημα επιτήρησης, το οποίο θα περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο δίκτυο κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης και ένα αξιόπιστο σύστημα ελέγχου πρόσβασης.

Εμφύσηση νέας νοοτροπίας

Με την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στις ενδοεταιρικές δραστηριότητες, η επιχείρηση έχει πιο εξελιγμένα εργαλεία για την αποτελεσματικότερη επιτήρησή τους. Όμως, δεν αρκεί μόνο η χρήση της τεχνολογίας. Αντιθέτως, απαιτείται πολλή προσπάθεια από τις διοικήσεις των επιχειρήσεων, ώστε να εμφυσήσουν προς όλα τα ιεραρχικά στρώματα μια εταιρική κουλτούρα, που δεν θα δείχνει καμία ανοχή προς φαινόμενα εσωτερικών κλοπών και θα τα αποτρέπει. Και οι πιο προηγμένες τεχνολογικά λύσεις, δεν θα μπορούν να αποδώσουν σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον διαβρωμένο. Αλλά μπορούν να λειτουργήσουν πολύ ικανοποιητικά, μέσα σε μια επιχείρηση όπου όλοι οι εργαζόμενοι έχουν αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει χώρος για διάπραξη παραβατικών ενεργειών και οι επιπτώσεις στην περίπτωση που εντοπιστούν παρόμοια γεγονότα, θα είναι σοβαρότατες προς όλα τα επίπεδα. Η εφαρμογή των καινούριων τεχνολογικών μέσων μπορεί να παρομοιαστεί ως ένας καταλύτης, που θα επιταχύνει την καλλιέργεια και ανάπτυξη μιας επιχειρησιακής κουλτούρας, αντίθετης προς κάθε παράνομη ενέργεια.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, οι υπεύθυνοι ασφαλείας των επιχειρήσεων θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν έξυπνες στρατηγικές, που μπορούν να έχουν αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όπως και σε κάθε κοινωνική ομάδα, έτσι και στο προσωπικό μιας επιχείρησης, το μεγαλύτερο ποσοστό αποτελείται από ανθρώπους έντιμους, που νοιάζονται για το μέλλον της εταιρείας και είναι αντίθετοι προς παράνομες ενέργειες. Όμως, όπως και σε άλλες περιπτώσεις παραβατικής συμπεριφοράς, συχνά είναι οι λίγοι εκείνοι που δίνουν το στίγμα, εκμεταλλευόμενοι ότι πολλοί είναι εκείνοι που διστάζουν να καταγγείλουν άνομες ενέργειες, φοβούμενοι πιθανά μπλεξίματα. Απαιτείται λοιπόν να συνειδητοποιήσουν όλοι οι εργαζόμενοι, ότι οι εσωτερικές κλοπές μπορεί αρχικά να φαίνεται ότι θίγουν μόνο την επιχείρηση, αλλά εντέλει δημιουργούν προβλήματα και στους ίδιους, καθώς προκαλούν ζημιά στην εταιρεία, υπονομεύουν το μέλλον της και άρα θέτουν σε κίνδυνο και τις δικές τους θέσεις εργασίας.