Ενεργειακή εξοικονόμηση στα συστήματα ασφάλειας

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Εξοικονόμηση ενέργειας, πράσινη ενέργεια, sustainability, σεβασμός προς το περιβάλλον είναι όροι που βρίσκονται έντονα στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια και δεν θα μπορούσαν να μην «αγγίξουν» και τον τομέα των συστημάτων ασφάλειας.

Εύλογα θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης του Security Manager τι σχέση έχουν οι έννοιες της "πράσινης ενέργειας" με τον κλάδο της ασφάλειας. ¶λλωστε είναι γνωστό ακόμα και σε ανθρώπους που δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την τεχνολογία ότι το ενεργειακό αποτύπωμα -άλλος ένας όρος που τελευταία ακούγεται πολύ- των περισσότερων συσκευών που συσχετίζονται με τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας είναι ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με άλλες κατηγορίες συσκευών. Αυτό σε μεγάλο ποσοστό είναι αληθές. Όμως καθώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια γενικότερη εγρήγορση σε θέματα που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον και την διαχείριση των ενεργειακών πόρων είναι λογικό αυτή η δραστηριοποίηση να έχει επηρεάσει και την βιομηχανία των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας. Το ζητούμενο είναι λοιπόν για όλους τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα διακίνησης του εξοπλισμού που περιλαμβάνει τους κατασκευαστές, τους μελετητές, τους εγκαταστάτες και φυσικά τους τελικούς χρήστες να αντιληφθούν πως μπορούν και αυτοί από την πλευρά τους να συμμετάσχουν με επιτυχία σε αυτήν την προσπάθεια.

Ενεργειακές επιπτώσεις
Για να το επιτύχουν όμως αυτό οφείλουν σε πρώτη φάση να συνειδητοποιήσουν ποιες είναι οι ενεργειακές επιπτώσεις από τις δράσεις και ενέργειες στο πλαίσιο των έργων που αναλαμβάνουν. Δηλαδή, οι κατασκευαστές να δουν αν πραγματικά τα προϊόντα τους επηρεάζουν τις ενεργειακές καταναλώσεις, οι μελετητές και εγκαταστάτες να κατανοήσουν πως μπορούν να πετύχουν μια βέλτιστη ενεργειακά λύση συστήματος ηλεκτρονικής ασφάλειας και φυσικά οι χρήστες έχοντας γνώση όλων των παραπάνω να επιλέγουν προτάσεις οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τους και την παράμετρο της ενέργειας.
Όσο και αν φαίνεται λοιπόν παράξενο ακόμα και τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας έχουν και αυτά το μερίδιο τους στην κατανάλωση ενέργειας μιας εγκατάστασης. Μπορεί μεν αυτό να είναι αμελητέο σε σχέση με άλλα συστήματα (π.χ. συστήματα κλιματισμού, μηχανές παραγωγής ενός εργοστασίου, κλιβάνους κ.λ.π) αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι η κατανάλωση τους είναι μηδενική. Για να είμαστε ακριβείς και να αποδώσουμε την κατάσταση στην πραγματική τους διάσταση μπορούμε να ταξινομήσουμε τον εξοπλισμό σε δύο κατηγορίες:

• Στα διάφορα τοπικά εξαρτήματα όπως πίνακες συναγερμού, κάμερες CCTV, ανιχνευτές, πίνακες και συσκευές ανάγνωσης συστημάτων access control τα οποία όντως ανήκουν στην περίπτωση των συσκευών με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση.
• Υπάρχει όμως και μια άλλη κατηγορία εξοπλισμού: Αυτή που έχει να κάνει με την υποδομή που χρειάζεται για την αποτελεσματική λειτουργία και επιτήρηση των ηλεκτρονικών συστημάτων επιτήρησης: Δηλαδή σε ένα control room μπορεί να υπάρχουν servers για την υποστήριξη του IP δικτύου, σκληροί δίσκοι για την αποθήκευση των αρχείων, κλιματιστικές μονάδες για την απαραίτητη ψύξη όλων αυτών των μηχανημάτων. Εδώ πλέον τα δεδομένα αλλάζουν καθώς οι απαιτήσεις σε ηλεκτρική ενέργεια όλων αυτών των μηχανημάτων είναι πολλαπλάσια σε σχέση με την πρώτη κατηγορία συσκευών.

Ενέργειες που πρέπει να γίνουν
Τι προκύπτει όμως από όλα τα παραπάνω.; Το πρώτο βασικό συμπέρασμα είναι ότι και τα συστήματα ασφάλειας απαιτούν κάποια ποσά ενέργειας -μικρά ή μεγάλα- για τη λειτουργία τους. Μπορεί η μια κατηγορία συσκευών να χαρακτηρίζεται από σχετικά μικρές έως και πολύ μικρές ενεργειακές καταναλώσεις που δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην διαμόρφωση του ενεργειακού κόστους ενός οργανισμού αλλά αν αναγάγουμε αυτά τα έστω μικρά ποσά ενέργειας στο σύνολο των συσκευών που λειτουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο θα διαπιστώσουμε μια τρομερή εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με την πολιτική που θέλει να ασκεί ένας οργανισμός σε θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (άλλος ένας όρος που κυριαρχεί σήμερα στα επιχειρησιακά δρώμενα). Μια εταιρεία που θέλει να λέγεται κοινωνικά υπεύθυνη οφείλει να παράγει -αν μιλάμε από την πλευρά των κατασκευαστών- ή να επιλέγει και να χρησιμοποιεί -ερχόμενοι τώρα στην πλευρά των μελετητών, εγκαταστατών και τελικών χρηστών- συσκευές που να είναι όσο το δυνατόν ενεργειακά αποδοτικές.

Το κομμάτι με την μεγαλύτερη επιβάρυνση όσον αφορά το θέμα της ενεργειακής κατανάλωσης είναι οι γενικές υποδομές που χρειάζονται για την λειτουργία των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας. Για το λόγο αυτό κατά την διάρκεια του σχεδιασμού και της μελέτης θα πρέπει να γίνει η απαραίτητη μνεία ώστε να συμπεριληφθεί το θέμα της ενεργειακής κατανάλωσης ανάμεσα στις προδιαγραφές του έργου. Με τον τρόπο δηλαδή που θα περιγραφούν οι διάφορες άλλες απαιτήσεις του τελικού χρήστη όπως κάλυψη συγκεκριμένων χώρων, αδιάλειπτη λειτουργία των συστημάτων έτσι θα πρέπει να προδιαγραφεί η ενεργειακή απόδοση των συστημάτων που θα χρησιμοποιηθούν. Όχι μόνο των κύριων συστημάτων αλλά κυρίως των υποστηρικτικών τα οποία άλλωστε όπως διαπιστώσαμε και προηγουμένως απαιτούν πολλαπλάσια ενέργεια.

Σχεδιασμός
Αφού οριστικοποιηθούν οι απαιτήσεις του χρήστη σε ότι αφορά τη λειτουργικότητα των συστημάτων ασφάλειας θα πρέπει να εξετασθεί πως θα γίνει η υλοποίηση του έργου. Βασικό στοιχείο σε αυτό το στάδιο το οποίο επηρεάζει και την ενεργειακή απόδοση του συνολικού συστήματος είναι η επιλογή του χώρου του computer room και ο τρόπος κατασκευής του. Καθώς τα control rooms είναι ευάλωτα σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών θα πρέπει να επιλεχτεί ένα σημείο το οποίο να είναι προστατευμένο από μεγάλες θερμοκρασιακές μεταβολές και το κέλυφος του να έχει υψηλές θερμομονωτικές ιδιότητες. Κάτι που συχνά αγνοείται σήμερα που κυριαρχούν οι δομικές κατασκευές από υλικά όπως η γυψοσανίδα. Με αυτόν τον τρόπο μειώνονται εξαρχής οι ενεργειακές απαιτήσεις του χώρου για θέρμανση και ψύξη. Δεύτερον θα πρέπει να επιλεχτούν προσεχτικά και τα συστήματα κλιματισμού που θα υποστηρίζουν τον συγκεκριμένο χώρο. Θα πρέπει να είναι υψηλής ενεργειακής απόδοσης και φυσικά να κάνουν χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών για τη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών για την λειτουργία των μηχανημάτων, αλλά και τη θερμική άνεση των εργαζόμενων σε αυτούς τους χώρους.

Στην συνέχεια χρειάζεται να εξετασθούν οι προδιαγραφές του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί. Ειδικά, όσον αφορά τις πιο ενεργοβόρες συσκευές όπως τις συστοιχίες των αποθηκευτικών μονάδων και τους servers στην περίπτωση που αναφερόμαστε σε IP συστήματα. Η σωστή επιλογή αυτών μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στα ενεργειακά κόστη του οργανισμού. Αλλά και η επιλογή των υπόλοιπων συσκευών μπορεί να μην έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στο θέμα του κόστους όσον αφορά την ενεργειακή τους απόδοση αλλά έχει σημασία στην διαμόρφωση ενός κοινωνικού υπεύθυνου προφίλ του οργανισμού. Η εξοικονόμηση έστω και λίγων kWh ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να αντιστοιχεί σε αμελητέα μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για έναν οργανισμό αλλά αν το εξετάσουμε κάτω από ένα πιο ευρύ πρίσμα τότε το ενεργειακό όφελος σε εθνικό ή και παγκόσμιο επίπεδο θα είναι αξιοσημείωτο και διόλου αμελητέο.

Για το λόγο αυτό είναι χρήσιμο να φροντίζουμε ακόμα και οι συσκευές με την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας να προέρχονται από επώνυμους οίκους και να διαθέτουν τις απαραίτητες σημάνσεις και πιστοποιήσεις για την ενεργειακή τους κατανάλωση. Οι τεχνολογικές εξελίξεις άλλωστε συνεισφέρουν σε αυτήν την προσπάθεια. Η μετάβαση που έγινε πριν από λίγα χρόνια από τις οθόνες τύπου CRT στις οθόνες τεχνολογίας LCD βοήθησε σε μια σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας.

Επίσης η χρήση του πρωτοκόλλου Power over Ethernet συμβάλλει επίσης στην μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας ακριβώς λόγω της πιο προηγμένης τεχνολογίας των συσκευών που είναι συμβατές με αυτό το πρότυπο.

Προσπάθεια για μεγαλύτερη εξοικονόμηση
Πίσω λοιπόν από τους όρους εξοικονόμηση ενέργεια και βιώσιμη ανάπτυξη που τόσο συχνά ακούγονται αυτές τα τελευταία χρόνια κρύβεται μια θεμελιώδη αρχή. Η ενέργεια δεν είναι κάτι που μας δίνεται δωρεάν ή χωρίς να επιβαρύνεται συνολικά το περιβάλλον. Μπορεί – και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει αυτό – ο κλάδος της ηλεκτρονικής ασφάλειας να μην είναι τόσο ενεργοβόρος όσο άλλοι κλάδοι ακριβώς επειδή οι συσκευές βασίζονται κυρίως σε ηλεκτρονικά κυκλώματα λειτουργίας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια για την βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των συστημάτων, ειδικά όταν -στην περίπτωση των υποστηρικτικών συστημάτων και του εξοπλισμού του control room- αυτή μπορεί να έχει απτά αποτελέσματα και στα οικονομικά μεγέθη των οργανισμών