Έλεγχος Πρόσβασης… με ασύρματη διασύνδεση

Η ασύρματη τεχνολογία υιοθετείται πλέον και από τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης, επιφέροντας μια σειρά από πλεονεκτήματα για τους εγκαταστάτες των έργων αλλά και τους τελικούς πελάτες και χρήστες.

Πολυσυζητημένη η τεχνολογία της ασύρματης διασύνδεσης και στα συστήματα ασφάλειας, φαίνεται ότι σήμερα διανύει μια περίοδο αναγέννησης. Μετά από τα πρώτα χρόνια που έκανε θριαμβευτικά την είσοδό της καθώς όλοι νόμιζαν ότι είχε φτάσει η εποχή της κατάργησης των καλωδίων, ακολούθησε μια περίοδος περισυλλογής γύρω από τις πραγματικές της δυνατότητες. Σε εκείνη την περίοδο κυριάρχησαν κυρίως οι προβληματισμοί για το εάν πραγματικά βοηθάει τους εγκαταστάτες αλλά και τους χρήστες – και κυρίως αν μπορούν να αντιμετωπιστούν οι "παιδικές της ασθένειες". Το κυριότερο φυσικά και σημαντικότερο μειονέκτημά της ήταν η έλλειψη αξιοπιστίας που χαρακτήριζε πολλά από τα συστήματα της πρώτης γενιάς. Λογικό όμως, καθώς επρόκειτο για μια νέα τεχνολογία σε έναν ευαίσθητο τομέα όπως είναι αυτός της ασφάλειας. Για το λόγο αυτό η ασύρματη διασύνδεση καθυστέρησε χαρακτηριστικά να κερδίσει στο χώρο των συστημάτων ασφαλείας το μερίδιο της αγοράς που κατέκτησε με πολύ περισσότερη άνεση σε άλλους τομείς. Ενδιαφέρον παρουσιάζει φυσικά η εξέλιξη της ασύρματης διασύνδεσης σε έναν ειδικότερο κλάδο των συστημάτων ασφαλείας, εκείνων των συστημάτων ελέγχου πρόσβασης. Εξετάζοντας το πώς ενσωματώνονται οι ασύρματες τεχνολογίες στις εφαρμογές access control, θα διαπιστώσουμε πόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει για τους χρήστες αλλά και τους εγκαταστάτες η εκμετάλλευση των νέων δυνατοτήτων που θα προκύψουν από αυτήν την εξέλιξη. Μπορούμε μάλιστα να ταξινομήσουμε τα οφέλη σε δύο βασικές κατηγορίες: Στα γενικά οφέλη που είναι κοινά για όλα τα συστήματα στα οποία διεισδύουν οι ασύρματες τεχνολογίες, αλλά και στα ειδικά που έχουν να κάνουν κυρίως με τις εφαρμογές access control.

Απλότητα
Αν κάποιος προσπαθήσει να αποδώσει με μία λέξη τα πλεονεκτήματα που φέρνει η χρήση των ασύρματων συστημάτων, δεν υπάρχει πιο αντιπροσωπευτική από την απλότητα. Είναι προφανές ακόμα και στους μη εξοικειωμένους, ότι οι ασύρματες συσκευές απλοποιούν σε εντυπωσιακό βαθμό την εγκατάσταση ενός συστήματος ελέγχου πρόσβασης. Αλλά πώς ερμηνεύεται στην πράξη αυτή η απλοποίηση; Καταρχάς, μικρότερη καλωδίωση. Για όσους έχουν ασχοληθεί με έργα διασύνδεσης συστημάτων – όχι απαραίτητα ελέγχου πρόσβασης – είναι γνωστό ότι η καλωδίωση αποτελεί το δυσκολότερο τμήμα του έργου. Όχι μόνο διότι είναι χρονοβόρα και απαιτεί πολλές εργατοώρες, αλλά διότι συχνά η όδευση των καλωδίων πρέπει να γίνει σε χώρους ή σε σημεία με μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Παραδείγματος χάρη, πώς μπορούν να τοποθετηθούν τα καλώδια σε τοίχους ή δάπεδα από πέτρα ή μάρμαρο, αντίστοιχα. Η αποφυγή της καλωδίωσης σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί να γίνει καμία επέμβαση σε αυτούς τους χώρους και, φυσικά, στη συνέχεια αποφεύγονται και οι διάφορες επιδιορθωτικές οικοδομικές εργασίες. Όμως τα θετικά δεν περιορίζονται εδώ.
¶λλη μία σημαντική ωφέλεια που είναι και αυτονόητη φυσικά, είναι η μείωση του κόστους που σχετίζεται με την προμήθεια των καλωδίων. Μπορεί τα καλώδια που χρησιμοποιούνται στα συστήματα ελέγχου πρόσβασης να μην είναι ιδιαίτερα ακριβά, αν όμως πρόκειται για έργα μεγάλης κλίμακας και αναγάγουμε το μοναδιαίο κόστος τους στα συνολικά μέτρα που θα απαιτηθούν, θα διαπιστώσουμε ότι το κόστος αυξάνεται. Μειωμένο κόστος προκύπτει και από την ελάττωση των εργατοωρών που θα χρειαστούν για την εγκατάσταση του συστήματος. Συνήθως το μεγαλύτερο ποσοστό της εργασίας όσον αφορά στην εγκατάσταση ενός συστήματος ελέγχου πρόσβασης, είναι η καλωδίωση. Αφαιρώντας αυτό το ποσοστό από τη συνολική εργασία, προκύπτει και η ανάλογη μείωση στο τελικό κόστος.
Όλα αυτά όμως ίσως να έχουν μικρότερη σημασία μπροστά στη μεγάλη ευχρηστία που μας προσφέρει η εγκατάσταση ενός ασύρματου συστήματος access control. Αναφέραμε προηγουμένως ότι με την επιλογή ενός ασύρματου access control δεν χρειάζεται να γίνουν εργασίες σε χώρους με "δύσκολα στη διαμόρφωση" υλικά. Εκτός όμως των υλικών που είναι δύσκολα, υπάρχει και μία άλλη πρόσθετη παράμετρος. Πρόκειται για την παράμετρο της πραγματοποίησης εργασιών μέσα σε χώρους στους οποίους η καθημερινή φύση των λειτουργιών που γίνονται μέσα σε αυτούς, καθιστά αδύνατο ή πολύ δύσκολο το παραπάνω ενδεχόμενο. Τουτέστιν, πώς θα γίνουν εργασίες μέσα σε εργαστήρια υψηλής τεχνολογίας, νοσοκομεία ή ακόμα και σε γραφεία ή καταστήματα, χωρίς να διακοπεί η λειτουργία τους; Ίσως θα πρότεινε κάποιος να γίνει σε ημέρες αργιών ή στο γενικό κλείσιμο του χώρου κατά τις περιόδους των εορτών και των διακοπών. Αλλά και πάλι αυτό θα σήμαινε αυξημένο κόστος και μεγαλύτερο βαθμό δυσχέρειας στον προγραμματισμό των εργασιών και στην τελική παράδοση σε λειτουργία του συστήματος ελέγχου πρόσβασης.

Εφαρμογή στo access control
Τα προηγούμενα, βασικά αποτελούν γενικά οφέλη και συνάμα κίνητρα για να επιλέξει κάποιος ένα ασύρματο σύστημα – όχι μόνο της κατηγορίας των access control αλλά γενικότερα των συστημάτων ασφαλείας. Υπάρχουν όμως και συγκεκριμένα οφέλη που εμφανίζονται στις εφαρμογές access control. Πρώτα ας κάνουμε ένα διαχωρισμό στα ασύρματα συστήματα access control που υπάρχουν σήμερα διαθέσιμα. Στην αγορά υπάρχουν σήμερα τα off line access control και τα on line. Η πρώτη κατηγορία αφορά ουσιαστικά σε μικρές αυτόνομες συσκευές που τοποθετούνται σε μεμονωμένες πόρτες στις οποίες θέλουμε να έχουμε έλεγχο της πρόσβασης. Δεν έχουν τη δυνατότητα αποστολής πληροφοριών σε μια κεντρική βάση δεδομένων και τα δεδομένα για την προσβασιμότητα στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχουν αποθηκευμένα είτε στον αναγνώστη είτε στο μέσο διαπίστευσης (κάρτα). Αυτές οι εφαρμογές, ουσιαστικά προσφέρουν τα πλέον στοιχειώδη για κάποιον που επιθυμεί να τοποθετήσει μια εφαρμογή ελέγχου πρόσβασης και δεν διαθέτουν την ευελιξία και τις δυνατότητες των μεγαλύτερων διασυνδεδεμένων συστημάτων. Στην πραγματικότητα προορίζονται για πολύ μικρές εφαρμογές, με έναν ελάχιστο αριθμό θυρών και χωρίς δυνατότητες επέκτασης ή προσαρμοστικότητας.
Η ασύρματη διασύνδεση βρίσκει το μέγιστο δυνατό βαθμό εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων της στα μεγάλα συστήματα της κατηγορίας on line. Η τυπική διάταξη ενός συστήματος on line αποτελείται από τους επιμέρους αναγνώστες, έναν κεντρικό σταθμό ελέγχου στον οποίο αποστέλλονται όλες οι πληροφορίες που συλλέγονται από τους αναγνώστες – και ίσως ορισμένους ενδιαμέσους υποπίνακες, των οποίων ο αριθμός εξαρτάται από το μέγεθος του συστήματος. Στον κεντρικό σταθμό τρέχει και το κατάλληλο λογισμικό για τη διαχείριση του συστήματος και την επεξεργασία των δεδομένων. Αυτός επικοινωνεί με τους αναγνώστες μέσω ασύρματων διασυνδέσεων (για τη λειτουργία αυτών των ασύρματων διαύλων χρειάζεται και η ύπαρξη των ενδιάμεσων υποπινάκων, που ουσιαστικά είναι ασύρματοι routers). Ο υπολογιστής ουσιαστικά είναι εφοδιασμένος με μια ασύρματη κάρτα, η οποία επικοινωνεί με τους ενδιάμεσους routers και αυτοί στέλνουν τα δεδομένα στα τελικά σημεία όπου είναι οι αναγνώστες.
Οι ασύρματοι αναγνώστες τροφοδοτούνται από μπαταρίες. Για να μεγιστοποιηθεί η διάρκεια ζωής των μπαταριών, η πλειοψηφία των συσκευών μεταπίπτει αυτόματα σε κατάσταση αδρανοποίησης, αν δεν χρησιμοποιούνται για ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα. Ενώ αυτή η λειτουργία όντως συμβάλλει στη μεγιστοποίηση της ζωής της μπαταρίας, δημιουργεί ένα θέμα κατά πόσο θα ενεργοποιηθεί γρήγορα ο αναγνώστης, όταν απαιτηθεί. Οπότε οι υπεύθυνοι του συστήματος οφείλουν να κατανοήσουν αυτήν την ιδιαιτερότητα και σε ορισμένες περιπτώσεις να κάνουν προληπτικούς ελέγχους για το χρόνο αντίδρασης και αναλόγως να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα. Επιπρόσθετα, άλλη μία παράμετρος είναι κατά πόσο οι συσκευές ανάγνωσης σε κατάσταση αδρανοποίησης μπορούν να ενημερώνονται (update) για πιθανές αλλαγές δεδομένων. Αυτό αποτελεί άλλον ένα λόγο για τον περιοδικό έλεγχο των συσκευών ανάγνωσης.
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα των ασύρματων αναγνωστών είναι ότι μπορούν να τοποθετηθούν απευθείας πάνω στη θύρα που ελέγχουν. Σε αντίθεση με τους ενσύρματους αναγνώστες, που εξαιτίας ακριβώς της καλωδίωσης που χρειάζονται, τοποθετούνται είτε στο πλαίσιο της θύρας είτε σε ένα σημείο προσκείμενου τοίχου. Είναι πολύ σημαντικό πλεονέκτημα το γεγονός της απευθείας τοποθέτησης του αναγνώστη πάνω στη θύρα, ειδικά στην περίπτωση όπου έχουμε γυάλινες θύρες. Ειδικά αν η πόρτα βρισκόταν τοποθετημένη σε γυάλινη πρόσοψη, ήταν σχεδόν αδύνατη η τοποθέτηση ενσύρματου αναγνώστη και οι εγκαταστάτες χρησιμοποιούσαν άλλες τεχνικές για την τοποθέτηση του αναγνώστη, όπως η χρήση ειδικών επιδαπέδιων στηριγμάτων.
Λόγω του τρόπου λειτουργίας τους, οι ασύρματες συσκευές ελέγχου πρόσβασης έχουν τη δυνατότητα εφεδρείας (redundancy) σε περίπτωση προβλήματος. Δηλαδή, όλα τα δεδομένα και οι άδειες πρόσβασης στους χώρους, αφού επεξεργασθούν και αποθηκευτούν στον κεντρικό server, στη συνέχεια στέλνονται στους επιμέρους αναγνώστες όπου υπάρχει και εκεί η δυνατότητα τοπικής αποθήκευσης για κάποιο συγκεκριμένο όγκο δεδομένων. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι εάν η σύνδεση διακοπεί για κάποιο λόγο, ο αναγνώστης θα μπορεί να λειτουργεί – και όταν αποκατασταθεί η σύνδεση θα στείλει τα επικαιροποιημένα δεδομένα στον κεντρικό server.
Η ευελιξία στη διαμόρφωση και επέκταση του συστήματος αποτελεί άλλο ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Υπό κανονικές συνθήκες και στην περίπτωση των ενσύρματων συστημάτων ελέγχου πρόσβασης, για να προστεθεί μία ή παραπάνω θύρες στο σύστημα, θα πρέπει να τραβηχτεί νέα καλωδίωση, χωρίς να είναι και απολύτως σίγουρο αν αυτό είναι εύκολο από οικονομοτεχνικής άποψης. Δηλαδή μπορεί να είναι εφικτό, αλλά να απαιτεί τόσες εργασίες, οι οποίες να ανεβάζουν το κόστος σε επίπεδα απαγορευτικά.

Εν κατακλείδι
Φαίνεται λοιπόν ότι οι τεχνολογίες ασύρματης διασύνδεσης συνδέονται αρμονικά με τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης. Ούτως ή άλλως, ο όγκος των πληροφοριών που μεταδίδονται στα συστήματα ελέγχου πρόσβασης είναι μικρός και δεν επιβαρύνει τη χωρητικότητα των διαύλων σύνδεσης. Ήδη τα πλεονεκτήματα είναι σημαντικά, αλλά η προοπτική νέων εξελίξεων που θα φέρουν γρηγορότερες και ασφαλέστερες ασύρματες συνδέσεις, κάνει ακόμα πιο ελκυστική τη χρήση της ασύρματης τεχνολογίας στις εφαρμογές ελέγχου πρόσβασης. Αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον σε θέματα που έχουν να κάνουν με την τεχνολογία, φαίνεται ότι και στις εφαρμογές ελέγχου πρόσβασης θα βρει εφαρμογή η γενικότερη τάση αντικατάστασης ενσύρματων συνδέσεων, με ασύρματους διαύλους επικοινωνίας.