Ελέγχοντας τους φύλακες

Όσο και να εξελίσσονται τα διάφορα αυτοματοποιημένα συστήματα επιτήρησης, ο ρόλος των φυλάκων  –  τουλάχιστον μέχρι σήμερα –  παραμένει σημαντικός. Πώς όμως μπορεί να διασφαλισθεί ότι εκτελούν την αποστολή τους σύμφωνα με το πρόγραμμα που τους έχει δοθεί; Οι τεχνολογικές εξελίξεις δίνουν απάντηση και σε αυτό το ερώτημα.

Σε κάθε ολοκληρωμένο σχέδιο ασφάλειας – είτε σε στρατιωτική εγκατάσταση είτε σε κυβερνητικό κτήριο είτε σε κτήριο επιχειρήσεων – παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο ρόλος του φύλακα παραμένει καίριος. Βέβαια, ο ρόλος τους, οι δυνατότητές τους αλλά και η συνολική τους εκπαίδευση, διαφέρουν ανάλογα με την αποστολή τους. ¶λλες υποχρεώσεις και επιχειρησιακές δυνατότητες έχουν οι σκοποί των στρατιωτικών ή αστυνομικών εγκαταστάσεων και άλλες οι απλοί φύλακες κτηρίων εταιρειών, που προέρχονται από ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης.

Ένα κοινό θέμα, όμως, σε όλες τις περιπτώσεις είναι με ποιον τρόπο θα εξασφαλίσουν οι εκάστοτε εποπτικές αρχές ότι ο κάθε φύλακας ή σκοπός εκτελεί σωστά την υπηρεσία του, σύμφωνα με τις εντολές που έχει λάβει. Είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι πολύ συχνά η φύλαξη των χώρων γίνεται σε απομακρυσμένες περιοχές και κατά τη διάρκεια νυχτερινών ωρών, όπου είτε εκούσια είτε ακούσια, μπορεί η προσοχή του φύλακα να μην είναι η δέουσα, με αποτέλεσμα να αμελεί την εκτέλεση των καθηκόντων του. Και αν στο στρατό το πρόβλημα έχει επιλυθεί εν μέρει με τη συχνή διέλευση άλλων στρατιωτικών με τη μορφή υπηρεσιών περιπόλου ή εφόδου, στις ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης είναι πιο δύσκολος ο έλεγχος, καθώς οι ανθρώπινοι πόροι είναι λιγότεροι και παράλληλα κοστίζουν περισσότερο.
Τις προηγούμενες δεκαετίες, ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που διέθεταν οι φύλακες μαζί τους, ήταν το μηχανικό ρολόι περιπόλου. Αποτελούσε ένα χρήσιμο βοηθό, καθώς δεν τους βοηθούσε μεν στην αντιμετώπιση προσπαθειών διείσδυσης, αλλά με το δικό του τρόπο έπαιζε ένα σημαντικό ρόλο στην προστασία των εγκαταστάσεων. Μέχρι την ανακάλυψή του, το μόνο που μπορούσαν να κάνουν οι ανώτεροί του ήταν να εμπιστευτούν το φύλακα, ότι απλούστατα κάνει σωστά την εργασία του. Εάν, παραδείγματος χάρη, κοιμόταν κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, κανείς δεν θα μπορούσε να το αντιληφθεί. Οπότε, το συγκεκριμένο εξάρτημα αποτέλεσε ένα χρήσιμο βοηθό, τόσο για τους φύλακες που εκτελούσαν προβλεπόμενα την εργασία τους, όσο και για την εταιρεία φύλαξης και φυσικά, εντέλει, για τον πελάτη για τον οποίο αναλάμβαναν την προστασία των εγκαταστάσεών του.
Η συγκεκριμένη συσκευή κρεμόταν σε ένα κορδόνι γύρω από το λαιμό του φύλακα, κάτι αντίστοιχο με τα αθλητικά χρονόμετρα. Αυτός ήταν υποχρεωμένος να εισαγάγει σε αυτήν ορισμένα κλειδιά, τα οποία ήταν στερεωμένα σε διάφορα καίρια σημεία μέσα στην εγκατάσταση, καθώς περιπολούσε στο κτήριο. Ένας χάρτινος δίσκος μέσα στη συσκευή καταγράφει τα κλειδιά και την ώρα που αυτά εισάγονται. Στο τέλος της βάρδιας, ο φύλακας παρέδιδε τον εξοπλισμό στον προϊστάμενο, ο οποίος είχε τη δυνατότητα να ελέγξει ότι ο φύλακας έχει περιπολήσει στην προβλεπόμενη περιοχή, σύμφωνα με το συμφωνημένο αριθμό περιπολιών.
Σε περίπτωση λοιπόν που ο πελάτης έθετε θέμα αμφισβήτησης της εργασίας του φύλακα, τότε η εταιρεία του είχε στη διάθεσή της αξιόπιστα στοιχεία για την απόδειξη του αντιθέτου. Και βέβαια μπορούσε σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή στην περίπτωση που ο φύλακας για κάποιο λόγο είχε αμελήσει τα καθήκοντά του, να έχει τη γνώση ώστε να λάβει τα απαραίτητα μέτρα.
Η επιτυχία αυτής της μεθόδου ήταν τέτοια, που με παραλλαγές χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα καθόλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα και σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιείται ακόμα. Όμως, η ραγδαία ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας μετά το 1980, προκάλεσε τη μετεξέλιξη αυτής της τεχνικής σε ηλεκτρονικές μεθόδους, με τη χρήση τεχνολογιών μετάδοσης μέσω ραδιοκυμάτων, RFID και barcodes. Φυσικά, όμως, η βασική αρχή λειτουργίας της μεθόδου παραμένει ίδια.
Όμως, τόσο η αρχική εκδοχή της μεθόδου όσο και οι μεταγενέστερες τεχνολογικά εξελιγμένες εκδοχές της, αποκάλυψαν ορισμένους περιορισμούς στους ρόλους των φυλάκων. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι συνήθως είναι απομονωμένοι και μακριά από κάθε βοήθεια. Η μόνη ενέργεια που μπορούν να κάνουν σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού, είναι να ενεργοποιήσουν το συναγερμό, αφού επιστρέψουν στη βάση τους ή προσεγγίσουν κάποιο σημείο με μπουτόν ενεργοποίησης του συναγερμού ή τηλεφωνική συσκευή. Το πρόβλημα αυτό το αντιμετώπισε αποτελεσματικά η ραγδαία διάδοση της κινητής τηλεφωνίας, ενώ η έλευση νέων, ακόμα πιο καινοτόμων τεχνολογιών στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας (αποστολή βίντεο και μεγαλύτερου όγκου πληροφοριών) αναμένεται να φέρουν ακόμα περισσότερες δυνατότητες στις εταιρείες φύλαξης.
Πλέον, ο ρόλος του φύλακα θα αλλάξει εντελώς, αποκτώντας μια καινούρια διάσταση. Παραδείγματος χάρη, η εισαγωγή της τεχνολογίας GPS (Global Positioning System) θα κάνει το ρόλο του φύλακα ασφαλέστερο και θα του προσδώσει μεγαλύτερη ευελιξία και ικανότητα ανταπόκρισης σε δύσκολες καταστάσεις. Ένας πομπός GPS μπορεί να καθορίσει με ακρίβεια την ακριβή θέση ενός οχήματος ή ενός προσώπου στο οποίο είναι προσαρτημένος και να καταγράψει αυτή τη θέση σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μπορεί βέβαια κάποιος να ισχυριστεί ότι και η χρήση της επιτήρησης των φυλάκων μέσω συσκευών GPS, είναι μια αναβαθμισμένη έκδοση της παλιάς μεθόδου με την καταγραφή μέσω των μηχανικών ρολογιών. Όμως το στοιχείο που βελτιώνεται πολύ, είναι η ταχύτητα ενημέρωσης. Με τη χρήση των συσκευών GPS, ο προϊστάμενος βάρδιας μπορεί να επιβλέπει τις κινήσεις των φυλάκων άμεσα και εντέλει να έχει τη βεβαιότητα ότι όλες οι φυλασσόμενες περιοχές καλύπτονται αποτελεσματικά. Επίσης, θα είναι σε θέση να γνωρίζει σε περίπτωση ενός έκτακτου περιστατικού, ποια ομάδα ή και μεμονωμένος φύλακας είναι πλησιέστερα στο συγκεκριμένο σημείο και να τους καθοδηγήσει χωρίς καμία καθυστέρηση. Το ίδιο συμβαίνει και με τις περιπολίες οχημάτων. Ο ελεγκτής μπορεί να βλέπει σε έναν ψηφιακό χάρτη τη θέση των οχημάτων, τη διεύθυνσή τους, ακόμα και την ταχύτητα με την οποία κινούνται. Αυτές οι πληροφορίες τον βοηθούν να καθοδηγεί τα πληρώματα των οχημάτων, ώστε να κινούνται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα στις περιοχές όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη. Η μείωση των περιττών διαδρομών και η βελτίωση των χρόνων ανταπόκρισης, εκτός της προφανούς βελτίωσης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, έχει και άλλα έμμεσα πλεονεκτήματα, όπως ελάττωση της κατανάλωσης καυσίμων και μικρότερη φθορά των οχημάτων.
Μια άλλη όψη της τεχνολογικής ανάπτυξης είναι και η εμφάνιση των PDA (Personal Digital Assistant). Ουσιαστικά, πρόκειται για μικρούς υπολογιστές που επιτρέπουν ένα πρωτοφανή βαθμό αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ των επιτόπου φυλάκων και του κεντρικού ελεγκτή. Παρέχουν τη δυνατότητα στους φύλακες να ετοιμάζουν αναφορές και να τις στέλνουν άμεσα, μόλις διαπιστώσουν ένα έκτακτο περιστατικό, με τη χρήση e-mail ή sms.

Εφαρμογές
Οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης έχουν ξεκινήσει να ενσωματώνουν τις νέες τεχνολογίες στις υπηρεσίες τους. Παραδείγματος χάρη, το βελγικό τμήμα της G4S έχει αναπτύξει τη χρήση ενός ηλεκτρονικού κλειδιού, που λειτουργεί ανάλογα με το ρολόι βάρδιας. Αυτά τα ηλεκτρονικά κλειδιά τα φέρει το προσωπικό της εταιρείας, αλλά μπορούν να ενεργοποιηθούν μόνο από έναν ειδικό κωδικό, που στέλνεται στο PDA του φύλακα από τον προϊστάμενό τους. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η ευελιξία του συστήματος φύλαξης και παράλληλα βελτιώνεται ο βαθμός ασφάλειας. Ένας φύλακας μπορεί να χρησιμοποιήσει το ηλεκτρονικό του κλειδί μόνο τη χρονική περίοδο της βάρδιάς του – όταν και θα βρίσκεται στην εγκατάσταση – και αφού έχει ζητήσει την ενεργοποίησή του. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται περιστατικά, όπου ένας φύλακας μπορεί να χρησιμοποιεί το κλειδί ενός άλλου, προκειμένου να τον καλύψει και χωρίς να έχει ενημερώσει τον αρμόδιο προϊστάμενό του.
¶λλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η νέα υπηρεσία της G4S στη Βόρειο Αμερική, με το όνομα Secure Tax. Οι φύλακες της εταιρείας έχουν εφοδιαστεί με ένα ειδικό PDA, που επιτρέπει την κλήση τηλεφωνημάτων αλλά και την αποστολή e-mails. Όταν λοιπόν είναι απαραίτητο, μπορεί ο φύλακας να ετοιμάσει μια αναφορά και να τη στείλει τόσο στον προϊστάμενό του, αλλά και σε ένα προκαθορισμένο εκπρόσωπο της εταιρείας, της οποίας επιτηρεί τις εγκαταστάσεις. Ταυτόχρονα, αυτή η αναφορά καταχωρείται στο ειδικό λογισμικό της Wackenhut για μελλοντική επεξεργασία. Όμως το νέο σύστημα δεν επιτρέπει μόνο την άμεση αποστολή ειδοποιητηρίων αναφορών σε πολλούς παραλήπτες ταυτόχρονα, αλλά δίνει τη δυνατότητα και στον εκπρόσωπο του πελάτη να επικοινωνήσει με το φύλακα που βρίσκεται επί του τόπου φύλαξης, ώστε να λάβει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του συμβάντος, με όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες. Και όπως αναφέρει ο κ. Robert Burns, αντιπρόεδρος του τμήματος Πωλήσεων και Λειτουργιών της G4S: «H νέα υπηρεσία επιτρέπει στους συνεργάτες μας, υπεύθυνους ασφαλείας των εταιρειών, να μπορούν να λειτουργούν με περισσότερη αποτελεσματικότητα, προς όφελος των οργανισμών για τους οποίους εργάζονται».
Όπως όλα δείχνουν, τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει σημαντικές αλλαγές στην επανδρωμένη φύλαξη. Και το θετικό είναι ότι πολλές σύγχρονες λύσεις διατίθενται και στην ελληνική αγορά. Σήμερα, οι φύλακες οφείλουν να είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και εξοπλισμένοι με σύγχρονα μέσα, ώστε να είναι σε θέση να προστατεύσουν όσο το δυνατό καλύτερα τις εγκαταστάσεις των οποίων αναλαμβάνουν τη φύλαξη. Και καθώς εκτελούν τα καθήκοντά τους, παρακολουθώντας οποιαδήποτε ύποπτη κίνηση, πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει παράλληλα και σε άλλους να επιτηρούν αυτούς, κατά τη διάρκεια των καθηκόντων τους.

Αναφορά: G4S INTERNATIONAL Magazine (MARCH08)