Ευκαιρίες μέσα στην κρίση για τα συστήματα συναγερμού

Οικολογική διαχείριση, ενοποίηση συστημάτων, εναρμόνιση με πρότυπα, διαλειτουργικότητα, ασύρματες συσκευές, IP δίκτυα, έξυπνες τεχνολογίες ανίχνευσης, αποτελούν ορισμένα από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν στο μέλλον τον κλάδο συστημάτων συναγερμού και ίσως αποτελέσουν το εφαλτήριο για το πέρασμα σε μια νέα εποχή.

Μία "πράσινη» προσέγγιση
Τα θέματα πράσινης επιχειρηματικότητας και βέλτιστης διαχείρισης της ενέργειας κατέχουν μία από τις βασικότερες προτεραιότητες στην ατζέντα των επιχειρήσεων αλλά και στην καθημερινότητα των απλών πολιτών. Τα συστήματα συναγερμού μπορούν να βοηθήσουν και τις δύο αυτές πλευρές.

Οι επιχειρήσεις, ειδικά εκείνες με μεγάλες κτιριακές εγκαταστάσεις, οφείλουν λόγω των οδηγιών της Ε.Ε. να μειώσουν το λεγόμενο "αποτύπωμα του άνθρακα" δηλαδή την ποσότητα άνθρακα που εκπέμπουν στο περιβάλλον λόγω των δραστηριοτήτων τους. Τα σύγχρονα συστήματα συναγερμού με τις ποικίλες λειτουργίες και τη δυνατότητα ελέγχου πολλών παραμέτρων – όχι μόνο σχετικών με την ασφάλεια – μπορούν να επιτελέσουν ένα σημαντικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια. Ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης κτιριακών εγκαταστάσεων (Building Management System-BMS) σε συνεργασία με το σύστημα συναγερμού είναι σε θέση να απενεργοποιεί αυτόματα τον κλιματισμό και το φωτισμό των χώρων, όταν οι αισθητήρες συναγερμού διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει ανθρώπινη παρουσία μέσα στους συγκεκριμένους χώρους και να τα επανενεργοποιεί όταν οι χώροι χρησιμοποιούνται. Οι εγκαταστάτες αλλά και οι εταιρείες που θα μπορέσουν να παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες και να τις προωθήσουν κατάλληλα στις μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορέσουν να διανοίξουν ένα νέο πεδίο εργασιών.
Όμως, κάλλιστα μπορούν να απευθυνθούν και στους μικρούς οικιακούς καταναλωτές, που μπορεί να μην ενδιαφέρονται άμεσα για το "οικολογικό αποτύπωμα" αλλά σίγουρα ενδιαφέρονται πάρα πολύ για την καλύτερη ενεργειακή συμπεριφορά των σπιτιών – με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται και για τη μείωση των μηνιαίων λογαριασμών τους.
¶λλο ένα θέμα που έχει να κάνει με τις επιχειρηματικές δυνατότητες που προσφέρουν οι οικολογικές απαιτήσεις των καιρών είναι η ανάπτυξη συστημάτων συναγερμού με βέλτιστη ενεργειακή κατανάλωση. Γιατί μπορεί ένα σύστημα συναγερμού μόνο του να καταναλώνει ελάχιστη ενέργεια σε σχέση με άλλες εφαρμογές και συσκευές, όμως αν συνυπολογίσουμε το σύνολο των συναγερμών που λειτουργούν, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι τα κέρδη από τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς μιας συσκευής είναι τεράστια. Θα πρέπει λοιπόν οι εταιρείες να στραφούν προς την ανάπτυξη πράσινων συστημάτων, καθώς και οι καταναλωτές θα επιζητούν συνεχώς συσκευές που να ανταποκρίνονται σε απαιτητικές προδιαγραφές κατανάλωσης ενέργειας.

Νέα πρότυπα και προδιαγραφές
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ύφεση που πλήττει την ελληνική αγορά. Οι δημόσιες επενδύσεις μειώνονται δραστικά, ενώ και οι προϋπολογισμοί για θέματα ασφάλειας του ιδιωτικού τομέα περιορίζονται. Το γεγονός αυτό πιέζει ακόμα περισσότερο τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο, προκειμένου να μειώσουν τις τιμές των παρεχόμενων υπηρεσιών τους ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Χαρακτηριστικά, πολλές φορές προτιμούνται απλοί συναγερμοί με μόνο ηχητική ένδειξη αντί για επιτηρούμενα συστήματα, σε μια προσπάθεια μείωσης του κόστους λειτουργίας. Φυσικά αυτές οι εξελίξεις δεν είναι θετικές ούτε για τους επαγγελματίες του χώρου της ασφάλειας αλλά εν γένει ούτε και για την ίδια την ασφάλεια των επιχειρήσεων, καθώς μειώνεται ο βαθμός αποτελεσματικότητας των συστημάτων.
Με την πάροδο του χρόνου η βιομηχανία συστημάτων συναγερμού έθεσε κάποια πρότυπα και διαδικασίες προκειμένου ακριβώς να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των συστημάτων και να εξασφαλίζεται η γρήγορη ανταπόκριση των αρχών. Παράλληλα, οι εταιρείες παραγωγής συστημάτων συναγερμού συνεργάστηκαν με τις ασφαλιστικές εταιρείες ώστε τα προϊόντα και οι λύσεις που παρουσιάζουν να είναι μεν συμβατές με τις ασφαλιστικές απαιτήσεις, αλλά ταυτόχρονα να μπορούν να είναι υλοποιήσιμες και να έχουν σχέση με τις πραγματικές συνθήκες των εφαρμογών. Εκτός των απαιτήσεων της αστυνομίας και των ασφαλιστικών εταιρειών, οι σχεδιαστές συστημάτων συναγερμού είχαν να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις των τελικών χρηστών καθώς και τις προδιαγραφές που ορίζει η εκάστοτε νομοθεσία.
Είναι λογικό λοιπόν να αυξάνεται η γραφειοκρατία με τη μορφή νέων προδιαγραφών, πιστοποιήσεων, προτύπων αλλά και νομοθετημάτων και οι εγκαταστάτες οφείλουν εκτός της τεχνικής εργασίας να είναι σε θέση να διαχειριστούν και να επεξεργαστούν αυτόν τον όγκο πληροφοριών, ώστε να προσφέρουν λύσεις όχι μόνο τεχνικά αλλά και νομικά άρτιες. Εύλογη λοιπόν είναι και η δυσαρέσκεια πολλών από αυτούς – ειδικότερα όσων έχουν και μια διαδρομή στο επάγγελμα – καθώς ύστερα από αρκετά χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας καλούνται να ξανακαθίσουν στα θρανία και να μάθουν νέα πράγματα ή να αναπροσαρμόσουν τον τρόπο εργασίας τους. Είναι φυσικά υποχρέωση και των εταιρειών του χώρου που παράγουν προϊόντα συναγερμού να προσφέρουν την απαραίτητη βοήθεια μέσω σεμιναρίων και ημερίδων. Παράλληλα θα πρέπει να γίνουν και καμπάνιες προς τους τελικούς χρήστες προκειμένου να συνειδητοποιήσουν τη σημασία που έχει για την ασφάλεια των εγκαταστάσεών τους η χρήση των πιστοποιημένων λύσεων. Στην αρχή ίσως φαντάζει δύσκολο, πλην όμως έχουμε παραδείγματα και από άλλους χώρους, όπως τα συστήματα πυρασφάλειας. Σε αυτά, η ύπαρξη γραπτών διαδικασιών – οι οποίες καθορίζονται σαφώς μέσα από τη νομοθεσία προκειμένου να λάβει μια επιχείρηση ένα πιστοποιητικό πυρασφάλειας αλλά και άδεια λειτουργίας – βοήθησε τη συγκεκριμένη αγορά να αναπτυχθεί και τελικά βοήθησε να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι όσον αφορά στους επαγγελματίες.
Επίσης πολλοί εγκαταστάτες αναρωτιούνται αν είναι καλύτερα να αφήνουμε τους χρήστες να αποφασίζουν τι είναι το καλύτερο, αντί να προσπαθούμε να εναρμονιστούμε με πρότυπα τα οποία μάλιστα αργούν να πάρουν την επίσημη τελική μορφή τους. Όμως οι χρήστες δεν έχουν τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις προκειμένου να καθορίσουν με σαφήνεια τις απαιτούμενες προδιαγραφές για ένα προϊόν. Ενώ όταν αυτό θα φέρει τη σχετική πιστοποίηση, τότε αυτομάτως γλυτώνουν από λανθασμένες επιλογές που μπορεί να έχουν και σημαντικές επιπτώσεις στην ασφάλεια των υποδομών. Αποτελεσματικά συστήματα συναγερμού έχουν ως αποτέλεσμα ικανοποιημένους πελάτες που δεν βλέπουν την επιλογή ενός συναγερμού ως μια τυπική διαδικασία χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα – και η ικανοποίηση των τελικών χρηστών μετουσιώνεται σε περισσότερους πελάτες για τους αξιόπιστους εγκαταστάτες.

Διαλειτουργικότητα
Ένα από τα ερωτήματα που προκύπτουν για πολλούς επαγγελματίες στο χώρο της ασφάλειας είναι το κατά πόσο θα προκύψουν ευκαιρίες για αύξηση της δραστηριότητάς τους στο περιβάλλον όπου κινείται σήμερα η αγορά.
Φυσικά, πάντα υπάρχουν τα βασικά αντικείμενα εργασιών – όπως συντηρήσεις και επισκευές υφιστάμενων συστημάτων – αλλά είναι ανάγκη για τους επαγγελματίες να κοιτάξουν λίγο βαθύτερα και να βρουν νέες ανάγκες των χρηστών, τις οποίες θα μπορούν να καλύψουν με τις εφαρμογές που θα διαθέτουν. Ένας σημαντικός τομέας είναι η συνεργασία συστημάτων συναγερμού με τα άλλα συστήματα ασφαλείας αλλά και με εφαρμογές επιτήρησης του προσωπικού που σχετίζονται με τα τμήματα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού. Τα νέα συστήματα προσφέρουν πληθώρα παρόμοιων λειτουργιών και θα πρέπει αυτές να γίνουν γνωστές στους χρήστες. Η χρήση της συμβατικής κάρτας ωρομέτρησης του προσωπικού μπορεί να παρακαμφθεί με ένα ολοκληρωμένο υβριδικό σύστημα συναγερμού και ελέγχου πρόσβασης, το οποίο θα παρέχει και περισσότερες δυνατότητες από την ύπαρξη ξεχωριστών συστημάτων. Επίσης υπάρχουν ακόμα πιο εξεζητημένες λύσεις που επιτρέπουν – μέσω των συστημάτων συναγερμού – την επιτήρηση των συνθηκών του περιβάλλοντος και την ειδοποίηση του χρήστη σε περίπτωση όπου αυτές υπερβούν κάποιο όριο (π.χ. χώρους ψύξης σε αλυσίδες σούπερ- μάρκετ ή εμφάνιση υγρασίας σε χώρους IT). Η ύπαρξη παρόμοιων δυνατοτήτων στα συστήματα συναγερμού δίνει την ευκαιρία στους εγκαταστάτες να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους με την προσέλκυση νέων πελατών αλλά και την επαναπροσέγγιση του υφιστάμενου πελατολογίου τους.
Μέσα όμως στη συζήτηση για την επερχόμενη σύγκλιση των συστημάτων ασφαλείας – και όχι μόνο, προκύπτει εύλογα η απορία αν στο μέλλον θα υπάρξει η ανάγκη για την ύπαρξη αυτόνομων συστημάτων συναγερμού ή αυτά θα είναι πλέον περιττά. Η εύκολη και γρήγορη απάντηση είναι ότι σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα μπορεί να είμαστε μπροστά σε ριζικές αλλαγές, όμως η ανάγκη για χρήση αυτόνομων συστημάτων θα υπάρχει τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα όσον αφορά στη σύγκλιση των συστημάτων είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει ακόμα και σήμερα η δυνατότητα προγραμματισμού ανιχνευτών συναγερμού από συστήματα διαχείρισης κτιριακών εγκαταστάσεων (BMS), αλλά με την προϋπόθεση να προέρχονται από την ίδια εταιρεία. Δηλαδή έχει επιτευχθεί μεν η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών εφαρμογών, αρκεί όμως αυτές να επικοινωνούν με το ίδιο πρωτόκολλο. Οπότε αυτή η εξέλιξη ακυρώνει εν μέρει τη δυνατότητα του χρήστη να επιλέξει μεταξύ διαφορετικών συστημάτων, με μόνο κριτήριο την απόδοσή τους. Ίσως στο μακρύτερο μέλλον να επιτευχθεί η χρήση ενός ενιαίου πρότυπου επικοινωνίας, οπότε τα θέματα αυτά θα επιλυθούν. Αυτή η εξέλιξη όμως θα επιδράσει κυρίως σε μεγάλες εγκαταστάσεις, όπου θα είναι δυνατή η χρήση μιας ενιαίας πλατφόρμας. Σε εφαρμογές μικρής κλίμακας όπως σε οικίες ή μικρά καταστήματα θα καθυστερήσει ακόμα περισσότερο η ενοποίηση των συστημάτων, καθόσον εκεί η χρήση BMS ή εφαρμογών CCTV δεν παρουσιάζει ακόμα μεγάλη διάδοση. Εκεί τα αυτόνομα συστήματα συναγερμού θα έχουν ακόμα ζήτηση, επειδή θα αποτελούν την οικονομικότερη λύση για την προστασία των περιουσιών των χρηστών.

Ήρθε το τέλος των καλωδίων;
H ασύρματη τεχνολογία είναι μια σημαντική πρόκληση για τους εγκαταστάτες. Οι εποχές όπου τα συστήματα ασύρματων συναγερμών δεν φημίζονταν για την αξιοπιστία τους, έχουν περάσει. Ειδικά σε απλές οικιακές εφαρμογές οι εξελίξεις στα ασύρματα συστήματα συναγερμών καθιστούν σχεδόν μη αποδεκτή οποιαδήποτε αστοχία από έναν αξιόπιστο εγκαταστάτη. Πλέον και οι χρήστες με την εισαγωγή των ασυρμάτων δικτύων Internet στα σπίτια τους, έχουν εξοικειωθεί με την ιδέα της ασύρματης επικοινωνίας συσκευών και επιζητούν οι ίδιοι εναλλακτικές προτάσεις ασύρματων συναγερμών. Οπότε σε οικίες ή σε μικρές επιχειρήσεις όπου για κάποιο λόγο δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενσύρματα συστήματα, η πρόταση μιας ασύρματης εφαρμογής φαντάζει ρεαλιστική.
Τα δεδομένα αλλάζουν όμως όταν αναφερόμαστε σε μεγάλες εγκαταστάσεις με πολλούς χώρους και εκτεταμένο δίκτυο ανιχνευτών. Εκεί ακριβώς, λόγω του μεγέθους θα πρέπει να προηγηθεί μία ενδελεχής μελέτη και ίσως η καλύτερη λύση είναι η χρήση ενός υβριδικού συστήματος συναγερμού, όπου σε χώρους στους οποίους μπορούν να τοποθετηθούν ενσύρματες συσκευές να προτιμηθούν, ενώ σε χώρους όπου η όδευση καλωδίων είναι δύσκολη, να επιλεγούν ασύρματες συσκευές.
Μεγάλη ώθηση στην προώθηση των ασύρματων συστημάτων έδωσε η εμφάνιση και διαδεδομένη χρήση της τεχνολογίας "δικτύων πλεκτής τοπολογίας" (mesh network). Μέχρι τώρα χρησιμοποιούνταν ως μέθοδος διασύνδεσης η αρχιτεκτονική ”σημείο προς σημείο” (peer to peer) στην οποία η διακοπή λειτουργίας ενός μεταδότη οδηγούσε στην κατάρρευση όλου του δικτύου. Αντιθέτως, στα συστήματα mesh network όλα τα σημεία ενός δικτύου παίζουν το ρόλο του μεταδότη, οπότε αν διακοπεί η λειτουργία ενός, η ροή των πληροφοριών μπορεί να συνεχιστεί από άλλη διαδρομή και να συνεχιστεί η λειτουργία του συναγερμού.

IP δίκτυα
Μια άλλη πρόκληση είναι τα IP δίκτυα που κάνουν έντονη την εμφάνισή τους και στο χώρο των συστημάτων συναγερμού. Είναι δύσκολο για κάποιον να αρνηθεί ή να αμφισβητήσει την επίδραση που έχει η χρήση της τεχνολογίας IP γενικότερα στη μεταφορά πληροφοριών. Για πολλούς αποτελούν μία από τις πλέον κινητήριες δυνάμεις για την εξέλιξη και ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Αναλογιστείτε τι συγκριτικό πλεονέκτημα έχει μία επιχείρηση που κάνει πολυδιάστατη χρήση της IP τεχνολογίας, σε σχέση με μία ανταγωνίστριά της που υστερεί σε αυτόν τον τομέα. Το σημαντικότερο είναι ότι ακριβώς τα IP δίκτυα μπορούν να αποτελέσουν την πλατφόρμα για την ολοκλήρωση της διαλειτουργικοτητας των συστημάτων. Δηλαδή μέσα από ένα ενιαίο σύστημα να μπορεί ο χρήστης να ελέγχει διάφορες κτιριακές λειτουργίες, όπως το φωτισμό ή τον κλιματισμό, με τα εγκατεστημένα συστήματα ασφαλείας όπως τα CCTV, το access control και φυσικά το συναγερμό. Οπότε πλέον η πληροφορία θα είναι ενιαία και μέσα από τους δικτυακούς διαύλους θα κινείται αμφίδρομα.
Η ενοποίηση των συστημάτων και η μεταφορά όλων των πληροφοριών μέσα από μια ενιαία πλατφόρμα θα επιτρέπει στους υπεύθυνους ασφάλειας να κάνουν πολύ γρηγορότερα τη δουλειά τους και να αντιμετωπίζουν παραβατικά φαινόμενα. Παραδείγματος χάρη, εάν γίνεται μία ύποπτη συναλλαγή μέσα από ένα ταμείο, τότε το πληροφοριακό σύστημα θα ενεργοποιηθεί, οι κάμερες θα πάρουν εικόνες από αυτό το σημείο, το σύστημα access control θα μπλοκάρει τις θύρες και ο συναγερμός μπορεί να δώσει ηχητικές ενδείξεις. Αυτό μπορεί μεν να είναι ένα υποθετικό σενάριο, φανερώνει όμως όλες τις δυνατότητες που αναδεικνύονται. Αναλογιστείτε πόσος χρόνος θα χρειάζονταν αν όλα αυτά τα συστήματα ήταν αυτόνομα μεταξύ τους. Το πιθανότερο είναι ότι η συναλλαγή θα είχε ολοκληρωθεί και ο ύποπτος θα είχε διαφύγει πριν καν ειδοποιηθεί το τμήμα ασφάλειας της επιχείρησης.

Έξυπνοι ανιχνευτές
Πολλοί θέτουν το ερώτημα αν η βιομηχανία συστημάτων συναγερμού πρέπει να προχωρήσει στην ανάπτυξη εξυπνότερων ανιχνευτών, ώστε να μπορέσει να εναρμονιστεί με τις έξυπνες συσκευές CCTV (video intelligence). Φυσικά, αν θέλουν να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αγορά συστημάτων ασφαλείας οφείλουν να ανταποκριθούν στην πρόκληση και να μπορέσουν να ακολουθήσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης που έχουν επιβάλλει οι εταιρείες CCTV και access control. Όπως προαναφέραμε, η διαλειτουργικότητα και η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών συστημάτων ζητείται όλο και περισσότερο. Οπότε στο πλαίσιο αυτής της σύγκλισης τα στάνταρ είναι υψηλότερα και η ενσωμάτωση στοιχείων τεχνητής ευφυΐας αποτελούν βασική προϋπόθεση για την αποδοχή ενός συστήματος από την αγορά. Σε αντίθετη περίπτωση, ο σημερινός πρωτεύων ρόλος ενός συστήματος συναγερμού σε μια ολοκληρωμένη εφαρμογή ασφάλειας κινδυνεύει να υποβαθμιστεί και τη θέση του να πάρουν οι εφαρμογές CCTV ή access control, με το συναγερμό να παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Οπότε, τόσο οι τεχνικοί συστημάτων συναγερμού όσο και οι εταιρείες οφείλουν να προσδώσουν στο προϊόν που προσφέρουν προστιθέμενη αξία, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο σκληρό ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ