Διευρύνεται η χρήση καμερών

Με μια νέα οδηγία της, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ξεδιαλύνει το τοπίο σε σχέση με τις προϋποθέσεις τοποθέτησης καμερών σε διάφορους χώρους και ως βασικό συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι η χρήση των καμερών διευρύνεται σε μεγάλο βαθμό.

Δημοσιεύθηκε η Οδηγία 1/2011της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, με την οποία δίδονται κατευθυντήριες γραμμές για τη νόμιμη χρήση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης σε ιδιωτικούς χώρους προσβάσιμους στο κοινό.

Η χρήση των καμερών επιτρέπεται για την προστασία προσώπων και αγαθών που βρίσκονται στο συγκεκριμένο χώρο. Ο σκοπός της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων δικαιολογείται από το έννομο συμφέρον ή τη νομική υποχρέωση του διαχειριστή του χώρου να προστατεύσει τα πρόσωπα και τα αγαθά από παράνομες πράξεις.

Η Οδηγία περιλαμβάνει ένα Γενικό Μέρος που ρυθμίζει το πεδίο εφαρμογής της, την εξειδίκευση της αρχής της αναλογικότητας, την απαγόρευση επιτήρησης χώρων εργασίας, το χρόνο τήρησης των δεδομένων, την υποχρέωση γνωστοποίησης στην Αρχή της εγκατάστασης του συστήματος βιντεοεπιτήρησης, την υποχρέωση ενημέρωσης των προσώπων που εισέρχονται στην εμβέλεια του συστήματος και το δικαίωμα πρόσβασης και αντίρρησης των υποκειμένων των δεδομένων. Στο Ειδικό Μέρος της Οδηγίας ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις εγκατάστασης και λειτουργίας καμερών στις διάφορες κατηγορίες υπεύθυνων επεξεργασίας, όπως πολυκατοικίες, γραφεία, τράπεζες, ξενοδοχεία, σχολεία, εμπορικά κέντρα και καταστήματα, νοσηλευτικά ιδρύματα, μουσεία, πρατήρια υγρών καυσίμων κ.λπ. Με την έκδοση της Οδηγίας η οποία καταργεί προγενέστερη του 2000, ελπίζεται ότι θα υπάρχει αποτελεσματικότερος έλεγχος της εκτεταμένης χρήσης συστημάτων βιντεοεπιτήρησης στα διάφορα κτήρια, όπως και ενημέρωση του κοινού για τη νομιμότητα λειτουργίας των συστημάτων αυτών. Διευκρινίζεται ότι η Οδηγία δεν αφορά στην εγκατάσταση καμερών από κρατικές αρχές σε δημόσιους χώρους. Το θέμα αυτό ρυθμίζεται από το άρθρο 14 του ν. 3917/2011 και τις διατάξεις του υπό έκδοση διατάγματος. Η εγκατάσταση των καμερών πρέπει να γνωστοποιείται στην Αρχή, ενώ πρέπει να υπάρχουν πινακίδες σε εμφανές σημείο που να γνωστοποιούν στους πολίτες ότι πρόκειται να εισέλθουν σε χώρο που λειτουργεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης.
Το κείμενο της Οδηγίας είναι διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο της Αρχής www.dpa.gr.
Πιο αναλυτικά, αξίζει να αναφέρουμε:

Για συγκροτήματα κατοικιών ή γραφείων
Ειδικά για την εγκατάσταση συστήματος καμερών σε συγκροτήματα κατοικιών ή γραφείων για την ασφάλεια των κοινόχρηστων χώρων και των προσώπων που κυκλοφορούν σε αυτούς, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με απόφαση του οργάνου που είναι αρμόδιο για τη διαχείριση του συγκροτήματος (π.χ. της γενικής συνέλευσης της πολυκατοικίας). Αν η εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης δεν προβλέπεται στον κανονισμό, απαιτείται συναπόφαση των δύο τρίτων των ενοίκων της πολυκατοικίας ή του κτηρίου, που λαμβάνεται με πρωτοβουλία του διαχειριστή. Στην απόφαση πρέπει να ορίζονται οι χώροι που θα επιτηρούνται και τα φυσικά πρόσωπα που μπορούν να έχουν πρόσβαση στη μονάδα ελέγχου του συστήματος (π.χ. ο διαχειριστής της πολυκατοικίας). Οι κάμερες του συστήματος βιντεοεπιτήρησης δεν επιτρέπεται να ελέγχουν την πρόσβαση στα κατ’ ιδίαν διαμερίσματα, ενώ η μονάδα ελέγχου δεν επιτρέπεται να βρίσκεται σε διαμέρισμα, αλλά πρέπει να εγκαθίσταται σε κοινόχρηστο χώρο με ελεγχόμενη πρόσβαση (π.χ. κοινόχρηστη αποθήκη) εκτός αν η επεξεργασία πραγματοποιείται από εξουσιοδοτημένο προσωπικό ασφαλείας (π.χ. εταιρεία ασφαλείας). Οι βιντεοκασέτες στην περίπτωση αυτή διατηρούνται το πολύ έως 48 ώρες. Η εγκατάσταση κάμερας από μεμονωμένο ιδιοκτήτη ή ένοικο σε κοινόχρηστο χώρο στάθμευσης της πολυκατοικίας ή του κτηρίου για την επιτήρηση προσωπικού οχήματος, επιτρέπεται υπό τις εξής προϋποθέσεις:

α) Να προβλέπεται στον κανονισμό της πολυκατοικίας ή να υπάρχει συναπόφαση των ενοίκων.
β) Να μην υπάρχει σύστημα βιντεοεπιτήρησης στους χώρους στάθμευσης, εγκατεστημένο για λογαριασμό της πολυκατοικίας.
γ) Η κάμερα να εστιάζει μόνο στο επιτηρούμενο όχημα.
δ) Ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης ή ένοικος να τοποθετήσει με δικά του έξοδα σχετική ευδιάκριτη ενημερωτική πινακίδα σε εμφανές σημείο του χώρου στάθμευσης.

Τράπεζες και λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
Η εγκατάσταση συστηµάτων βιντεοεπιτήρησης επιτρέπεται σε όλους τους χώρους των τραπεζών, εκτός από τους χώρους που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 6 της Οδηγίας, όπου η βιντεοεπιτήρηση προσβάλλει το σκληρό πυρήνα του δικαιώµατος στην ιδιωτική ζωή. Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύµατα δύνανται να διατηρούν τα δεδοµένα για χρονικό διάστηµα όχι μεγαλύτερο των σαράντα πέντε (45) ηµερών. Αν κατά το χρονικό αυτό διάστηµα καταγραφούν περιστατικά οργανωμένης οικονομικής απάτης ή αμφισβήτησης οικονοµικής συναλλαγής, τα σχετικά τµήµατα των δεδομένων του συστήματος βιντεοεπιτήρησης δύναται να διατηρηθούν σε ξεχωριστό αρχείο µε ανάλογα µέτρα ασφαλείας.

Για τα ξενοδοχεία
Η λειτουργία συστημάτων βιντεοεπιτήρησης σε ξενοδοχειακές μονάδες (ξενοδοχεία, πανσιόν, ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.λπ.) πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά σε χώρους που αποσκοπούν στον έλεγχο εισερχόμενων/ εξερχόμενων (όπως π.χ. η κεντρική είσοδος, ο χώρος υποδοχής, οι είσοδοι και έξοδοι των ανελκυστήρων και των κλιμακοστασίων) καθώς και στους χώρους φύλαξης χρημάτων (π.χ. ταμεία) και στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών στους χώρους εστίασης και στους διαδρόμους που οδηγούν στα δωμάτια του ξενοδοχείου και σε χώρους όπου ενδέχεται να παρακολουθούνται οι πελάτες και επισκέπτες του ξενοδοχείου. Τέτοιοι χώροι είναι ιδίως οι είσοδοι των κατ’ ιδίαν δωματίων, οι τουαλέτες και οι χώροι όπου πραγματοποιούνται δραστηριότητες αναψυχής (όπως πισίνες, γυμναστήρια, χώροι άθλησης, αποδυτήρια κ.λπ.).

Σχολεία και λοιποί χώροι όπου δραστηριοποιούνται ανήλικοι
Το σύστηµα βιντεοεπιτήρησης επιτρέπεται να λειτουργεί µόνο κατά τις ώρες που το σχολείο δεν λειτουργεί. Οι ώρες λειτουργίας του συστήµατος πρέπει να αναγράφονται µε σαφήνεια στις σχετικές ενηµερωτικές πινακίδες, έτσι ώστε να γνωρίζουν πλήρως όλοι οι μαθητές και οι φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίας τους στο σχολείο/φροντιστήριο δεν παρακολουθούνται. Κατ’ εξαίρεση, σε περιπτώσεις σχολικών εγκαταστάσεων µεγάλης έκτασης όπου δεν είναι πρακτικός ο έλεγχος των απομακρυσμένων σηµείων των εγκαταστάσεων µε ηπιότερα µέσα (π.χ. φύλακες) είναι δυνατό να επιτραπεί η λειτουργία των καµερών που εστιάζουν στα απομακρυσμένα σηµεία και κατά τις ώρες λειτουργίας του σχολείου, µετά από έγκριση της Αρχής. Τα δεδοµένα που καταγράφουν οι κάµερες πρέπει να διαγράφονται κατά την επόµενη εργάσιμη ηµέρα. Σε περίπτωση συµβάντος εφαρμόζονται οι παράγραφοι 2, 3 και 4 του άρθρου 8. Η διαχείριση του συστήµατος µπορεί να πραγματοποιείται µόνο από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Η απόφαση για την εγκατάσταση και τη λειτουργία του συστήµατος πρέπει να λαµβάνεται από το αρµόδιο για τη διοίκηση του σχολείου όργανο, αφού ληφθεί υπόψη η γνώµη των εκπροσώπων του διδακτικού προσωπικού, του συλλόγου γονέων και των µαθητικών συλλόγων, όπου υπάρχουν.

Εµπορικά κέντρα και καταστήµατα
Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας επικαλούνται ως αναγκαία τη λειτουργία συστηµάτων
βιντεοεπιτήρησης σε εµπορικά κέντρα και πάσης φύσεως καταστήµατα, για την ασφάλεια των χώρων και των αγαθών που διακινούνται, ιδίως όταν σε κάποιο εµπορικό κέντρο διακινείται µεγάλος αριθµός προσώπων ή διατίθενται αγαθά µεγάλης αξίας. Ωστόσο η εγκατάσταση συστηµάτων βιντεοεπιτήρησης στους χώρους πρέπει να γίνεται µε φειδώ και να προτιμούνται πάντα ηπιότερα µέσα προστασίας, όπως η εγκατάσταση ανιχνευτών στα σηµεία εισόδου/ εξόδου ή πρόσληψη ειδικευομένου προσωπικού. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τα πάσης φύσεως καταστήµατα, καθώς επίσης τα εστιατόρια, καφενεία και οι λοιποί χώροι εστίασης και αναψυχής. Κάµερες επιτρέπεται να τοποθετούνται στα σηµεία εισόδου και εξόδου των καταστημάτων, στα ταµεία και τους χώρους φύλαξης χρηµάτων, στις αποθήκες εμπορευμάτων, στους χώρους των ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων καθώς και στους χώρους στάθμευσης, υπό τις προϋποθέσεις του γενικού μέρους της παρούσας Οδηγίας. Εγκατάσταση καµερών στους χώρους των καταστηµάτων όπου κυκλοφορούν και συναλλάσσονται οι πελάτες μπορεί να επιτραπεί κατ’ εξαίρεση, υπό την προϋπόθεση ότι πρόκειται για µεγάλης επιφάνειας καταστήµατα (π.χ. εµπορικά κέντρα) και διακινούνται εμπορεύματα µεγάλης αξίας (π.χ. κοσµηµατοπωλεία).

Για τα νοσοκομεία
Η λειτουργία συστήματος βιντεοεπιτήρησης σε νοσοκομεία, κλινικές, ιατρεία και λοιπούς χώρους όπου παρέχονται υπηρεσίες υγείας, με σκοπό την ασφάλεια προσώπων και αγαθών, πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά στα σημεία εισόδου και εξόδου, στους χώρους ταμείων ή χώρους κρίσιμων εγκαταστάσεων (π.χ. ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, αποθήκες κ.λπ.) όπου καταρχήν δεν μπορεί να έχει πρόσβαση ένας επισκέπτης ή ασθενής. Οι κάμερες δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να ελέγχουν την κίνηση στις αίθουσες αναμονής, τα κυλικεία και τους χώρους εστίασης, τους διαδρόμους του νοσοκομείου, τους θαλάμους ασθενών, τους θαλάμους εξέτασης ή ιατρικών επεμβάσεων, τις τουαλέτες και τα λουτρά, τα γραφεία ιατρών και τους χώρους εργασίας του λοιπού ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Εγκατάσταση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης με σκοπό την παροχή υπηρεσιών υγείας μπορεί να πραγματοποιείται υπό προϋποθέσεις, μόνο από νοσηλευτικά ιδρύματα, ψυχιατρικά ιδρύματα, ιδρύματα περίθαλψης ατόμων με αναπηρίες και παρόμοιους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις λειτουργίας συστημάτων βιντεοεπιτήρησης για την παροχή υπηρεσιών υγείας είναι η επιτήρηση βαριά ψυχικά ή νοητικά ασθενούς που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην υγεία του ή σε τρίτους ή η επιτήρηση ασθενών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι
Η προστασία εκθεµάτων ιδιαίτερης καλλιτεχνικής και πνευµατικής αξίας σε µουσεία και λοιπούς εκθεσιακούς καθώς και σε αρχαιολογικούς χώρους, µμπορεί να δικαιολογήσει την εγκατάσταση και λειτουργία συστήµατος βιντεοεπιτήρησης, ακόµη και όταν οι χώροι αυτοί είναι ανοικτοί για το κοινό. Στις περιπτώσεις αυτές οι κάµερες πρέπει να εστιάζουν στα εκθέµατα ή να λαµβάνονται εικόνες των αιθουσών – όσο το δυνατόν ευρύτερης οπτικής γωνίας – ώστε να αποφεύγεται η εστίαση στα πρόσωπα των επισκεπτών. Η επιτήρηση µπορεί να γίνεται σε πραγµατικό χρόνο από ειδικά εξουσιοδοτηµένο προσωπικό. Για τα µουσεία και τους εκθεσιακούς χώρους εφαρµόζονται κατά τα λοιπά οι προϋποθέσεις που αφορούν στα καταστήµατα.

Γήπεδα και αθλητικές εγκαταστάσεις
Η εγκατάσταση συστηµάτων βιντεοεπιτήρησης σε γήπεδα και αθλητικές εγκαταστάσεις επιτρέπεται υπό τους όρους των σχετικών νοµοθετικών και κανονιστικών ρυθµίσεων (Υ.Α. αριθ. 24560/24.7.2003 των Υπουργών Δικαιοσύνης, Πολιτισµού και Δηµόσιας Τάξης – ΦΕΚ Β’.

Δηµόσιοι χώροι στάθμευσης
Επιτρέπεται η εγκατάσταση και λειτουργία συστήµατος βιντεοεπιτήρησης σε κλειστούς ή ανοιχτούς δηµόσιους χώρους στάθµευσης, µε σκοπό την αποφυγή κλοπής, διάρρηξης ή άλλης παράνοµης ενέργειας που ενδέχεται να προκαλέσει περιουσιακή βλάβη.

Πρατήρια υγρών καυσίµων
Η λειτουργία συστηµάτων βιντεοεπιτήρησης σε πρατήρια υγρών καυσίµων και στα
καταστήµατα που λειτουργούν µέσα στο χώρο του πρατηρίου επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της ηµέρας, υπό τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τα καταστήµατα. Κατά τις νυκτερινές ώρες (20.00 ως 08.00) επιτρέπεται η λειτουργία συστηµάτων
βιντεοεπιτήρησης στους χώρους όπου βρίσκονται οι αντλίες βενζίνης και οι αποθήκες
καυσίµων.

Χώροι λατρείας και χώροι ταφής (π.χ. εκκλησίες, νεκροταφεία)
Λαμβανομένου υπόψη ότι οι παραπάνω χώροι είναι κατά κανόνα ελεύθερα προσβάσιµοι, δεν επιτρέπεται η λειτουργία συστήµατος βιντεοεπιτήρησης κατά τις ώρες που οι χώροι παραµένουν ανοικτοί για το κοινό.