Διασύνδεση φυσικής ασφάλειας και ΙοΤ

Προοπτικές και ευκαιρίες

Πως θα επηρεάσει το Internet of Things τον χώρο της φυσικής ασφάλειας. Ποια είναι τα θετικά στοιχεία που θα επιφέρει και τι θα πρέπει να προσέξουμε στο νέο περιβάλλον όπως αυτό διαμορφώνεται;

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Τα τελευταία χρόνια, πολλές είναι οι συζητήσεις που γίνονται για το Internet of Things (IoT). Συζητήσεις που αφορούν τη μέχρι τώρα διάδοση του, τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται γύρω από αυτό, αλλά κυρίως τις προσδοκίες που υπάρχουν από την περαιτέρω διάδοση του. Ο κλάδος της φυσικής ασφάλειας δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχος σε αυτές τις συζητήσεις. Άλλωστε, η φυσική ασφάλεια βασίζεται πλέον κυρίως σε συστήματα που υιοθετούν τη δικτυακή τεχνολογία. Οπότε ήταν εύλογο ότι θα ξεκινούσαν κάποιες προσπάθειες για την ενσωμάτωση αυτών των συστημάτων και στον κόσμο του IoT. Αυτή η τάση λοιπόν έγινε ακόμα πιο έντονη με τη συνεχιζόμενη διείσδυση της τεχνολογίας IP στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας. Πρόκειται για μια εξέλιξη δηλαδή που βοηθάει ακόμα περισσότερο την ενίσχυση της τάσης αυτής, καθώς ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα της άμεσης επικοινωνίας μεταξύ όλων των συσκευών, όπως άλλωστε σε γενικές γραμμές περιγράφει και το μοντέλο του IoT. Αυτή η τεχνολογία βέβαια δεν αντιμετωπίζεται από όλους τους εμπλεκόμενους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει δηλαδή και κάποιο ποσοστό ανθρώπων του χώρου που θεωρούν ότι πρόκειται για μια εξέλιξη που θα πρέπει να αποφευχθεί, καθώς θα προκαλέσει κινδύνους για την ορθή λειτουργία των συστημάτων και άρα θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των έργων. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και ένα ποσοστό που προσδοκούν στην πλήρη διάδοση του Internet of Things και στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας, θεωρώντας ότι θα αποτελέσει τον εκ μηχανής θεό η εμφάνιση του οποίου θα λύσει αμέσως όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα έργα ασφάλειας.

Η αλήθεια όπως πάντα κρύβεται κάπου στη μέση. Σε καμία περίπτωση η χρήση του IoT δε θα οδηγήσει σε προβλήματα στη χρήση των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας. Αντιθέτως, θα συμβάλλει στην καλύτερη αξιοποίηση τους αρκεί να ληφθούν υπόψη ορισμένα θέματα. Αυτά τα θέματα είναι οι προκλήσεις που πρέπει να λυθούν ώστε να αξιοποιηθούν στο μέγιστο οι προοπτικές και οι ευκαιρίες που ανοίγονται με τη χρήση του IoT.

Ευκαιρίες!

Το IoT δεν αποτελεί μια τόσο ριζοσπαστική καινοτομία στον βαθμό που μπορεί κάποια να φαντάζονται αν δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Αποτελεί μάλλον μια μετεξέλιξη του υφιστάμενου τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το Internet. Η ουσιαστική διαφορά είναι ότι πλέον ενσωματώνονται στις δικτυωμένες συσκευές και οι λεγόμενες έξυπνες συσκευές με τους έξυπνους αισθητήρες (τηλέφωνα, tablets και άλλες εφαρμογές ενσωματωμένες σε εξοπλισμό είτε οικιακής είτε επαγγελματικής χρήσης). Η επικοινωνία πλέον είναι αμφίδρομη και δίνει τη δυνατότητα αποστολής δεδομένων από αυτού του είδους τις συσκευές προς το διαδίκτυο με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίηση αυτών των δεδομένων. Αυτή η αλλαγή δίνει και στα συστήματα ασφάλειας τη δυνατότητα χρήσης δεδομένων που μέχρι τώρα δεν ήταν δυνατή. Παραδείγματος χάρη, για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων τα έργα με συστήματα ασφάλειας δεν εστιάζουν σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα στη χρήση συσκευών συλλογής ήχου. Εντούτοις, άλλοι κλάδοι έχουν αναπτύξει πολλές εφαρμογές πάνω στις συγκεκριμένες συσκευές που πλέον μέσω του IoT μπορεί -υπό συγκεκριμένες συνθήκες- να είναι προσπελάσιμες και στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας. Αυτή, η εξέλιξη μπορεί να δώσει μια νέα διάσταση στις υπό αξιοποίηση δυνατότητες. Η προσθήκη του ήχου είναι μια σημαντική προσθήκη στα συστήματα ασφάλειας αλλά και στις εφαρμογές business intelligence.

Επίσης, η διαχείριση του φωτισμού και η χρήση εφαρμογών έξυπνου φωτισμού είναι κάτι από το οποίο θα μπορούσε να επωφεληθεί ο κλάδος της ασφάλειας. Δυνατότητες όπως ο έλεγχος των φώτων ανάλογα με το αν ο χώρος είναι κατειλημμένος ή όχι ή η συνολική διαχείριση του φωτισμού μπορούν να προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα και στην αποτελεσματικότερη λειτουργία των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας.
Γενικότερα, η εξάπλωση των συσκευών της τεχνολογίας IoT στα συστήματα ελέγχου των κτιριακών εγκαταστάσεων μπορεί να είναι το εφαλτήριο για την επίτευξη αμφίδρομης επικοινωνίας με τις εφαρμογές ασφάλειας. Από αυτήν την εξέλιξη τα αποτελέσματα θα είναι θετικά και για τους δύο κλάδους αλλά και για τους τελικούς χρήστες.

Προκλήσεις

Ο κλάδος οφείλει να αντιληφθεί τις δυνατότητες που ανοίγονται στο μέλλον με τη συνεργασία συστημάτων και εφαρμογών από διαφορετικούς χώρους. Όμως θα πρέπει να υπερκερασθούν και ορισμένοι παράμετροι. Αυτοί δεν θα πρέπει να αντιμετωπισθούν ως εμπόδια, αλλά ως προκλήσεις στις οποίες αν ανταποκριθούμε με επιτυχία θα έχουμε πετύχει την εκμετάλλευση όλων των θετικών στοιχείων που θα επιφέρει η ενσωμάτωση του IoT.

Μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις είναι η προστασία των δεδομένων. Όλοι είμαστε οικείοι πλέον με την έλευση του GDPR και τι αλλαγές επιφέρει αυτό τόσο στην επιχειρηματική δράση όσο και γενικότερα στην κοινωνία. Το νομοθετικό πλαίσιο είναι πολύ πιο αυστηρό και καθώς το IoT βασίζεται στη μεταφορά τεράστιου όγκου δεδομένων και πληροφοριών, είναι σημαντικό να τηρηθούν όλες οι απαραίτητες δικλείδες για την εναρμόνιση των συστημάτων με τις τελευταίες εξελίξεις στη νομοθεσία.

Μια άλλη πρόκληση που θα πρέπει να διαχειρισθούμε και είναι κάτι που αναφέρθηκε και στην αρχή του κειμένου είναι οι υπέρμετρες προσδοκίες που ίσως έχουν καλλιεργηθεί από την έλευση του IoT. Πολλοί θεωρούν ότι μεμιάς θα λυθούν όλα τα προβλήματα και θα μεταβούμε αυτόματα σε ένα νέο πολύ υψηλότερο επίπεδο λειτουργίας μόνο και με μόνο με τη χρήση του IoT. Αυτό προφανώς και δεν είναι τόσο απλό να συμβεί. Κάθε μετάβαση σε μια νέα τεχνολογική εποχή, δεν επιφέρει μόνο πλεονεκτήματα αλλά και προβλήματα. Αυτά τα προβλήματα -επονομαζόμενα και ως παιδικές- δημιουργούν τόσα προβλήματα που αποθαρρύνουν τους χρήστες να επιμένουν στη χρήση τους και τους ωθούν να επιστρέψουν σε παλιές πιο δοκιμασμένες λύσεις. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να έχουμε υπόψη πάντα ότι θα εμφανισθούν απρόσμενες δυσκολίες και να φροντίσουμε να μετριάσουμε τις προσδοκίες των εμπλεκόμενων. Προκειμένου να αποδώσουμε καλύτερα τον τρόπο της μετάβασης μπορούμε να τον παρομοιάσουμε με τον τρόπο που έγινε η μετάβαση σε άλλες τεχνολογίες όπως π.χ. τα smartphones. Σταδιακά αλλά σταθερά και κατά την διάρκεια αρκετών ετών, ολοκληρώθηκε η συγκεκριμένη εξέλιξη και πλέον η συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών χρησιμοποιεί τα κινητά της συγκεκριμένης τεχνολογίας με μεγάλη επιτυχία. Ακόμα και χρήστες που δεν ήταν καθόλου εξοικειωμένοι με αυτού του είδους τις συσκευές -όπως άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας- τις χρησιμοποιούν με μεγάλη επιτυχία πλέον.

Επιτυχημένη υλοποίηση

Για να γίνουν όλα τα παραπάνω όμως εφικτά θα πρέπει σαν πρώτη και απαραίτητη προϋπόθεση να μπορέσουν οι εγκαταστάτες να υλοποιήσουν με επιτυχία και αποτελεσματικότητα τα συστήματα που κάνουν χρήση του IoT. Για να γίνει αυτό οφείλουν πρώτα από όλα να εμβαθύνουν στον τρόπο λειτουργίας των IP δικτύων και όλων των παρελκόμενων που τα συνοδεύουν όπως τις τεχνολογίες των firewall, των VLAN και των SSL των οποίων η χρήση διασφαλίζει ακόμα περισσότερο την προστασία των συστημάτων.

Διότι σήμερα μπορεί όλοι οι οργανισμοί να έχουν φροντίσει ώστε τα πληροφοριακά τους συστήματα να προστατεύονται από διαδικτυακές επιθέσεις όμως η χρήση πρόσθετων συσκευών έξυπνης τεχνολογίας θα αυξήσει ακόμα περισσότερο το ενδεχόμενο ρίσκο διείσδυσης.

Σε αυτό το εγχείρημα θα πρέπει να αποδοθούν και συγκεκριμένοι ρόλοι στα τμήματα του οργανισμού. Όσο αυξάνεται η χρήση των IP δικτύων στα συστήματα ασφάλειας τόσο πιο πολύ ερχόμαστε απέναντι στο φαινόμενο της ακαθόριστης διάχυσης αρμοδιοτήτων. Δηλαδή πλέον θα πρέπει και τα IT δίκτυα να εμπλέκονται σε αυτού του είδους έργα αλλά είναι κάτι που συχνά δεν το αναλαμβάνουν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και όταν το αναλαμβάνουν, το χειρίζονται μάλλον με ένα διαχειριστικό τρόπο χωρίς να αντιλαμβάνονται την σημασία του έργου.

Σε κάθε περίπτωση όμως και ανεξάρτητα από τις αρχικές δυσκολίες, η έλευση του IoT φαίνεται ότι θα επιφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για τον κλάδο της φυσικής ασφάλειας. Η χρήση της τεχνολογίας θα διευκολύνει το ρόλο εγκαταστατών, προμηθευτών και τελικών χρηστών. Σίγουρα, θα υπάρξουν προβλήματα σε αυτήν την πορεία αλλά η επιλογή σωστών βημάτων χωρίς υπερβολές και με σωστή θεώρηση των ενδεχόμενων προβλημάτων θα οδηγήσει σε ένα θετικό αποτέλεσμα και σε μεγάλη αναβάθμιση του επιπέδου των προσφερόμενων υπηρεσιών ασφάλειας.