Αξιοποίηση UAVs στην Ασφάλεια – Η έξυπνη κίνηση της 3ης διάστασης

Σε συνέχεια του Mνημονίου Συνεργασίας (MoU) που υπέγραψαν πρόσφατα η Smart Press S.A και η Παγκόσμια Ομοσπονδία Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (World UAV Federation), αλλά και τη διοργάνωση του 1^ου Συνεδρίου Drones 3S Pro (www.dronespro.gr), που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 27-28 Ιανουαρίου 2021 υπό την αιγίδα της World UAV Federation (WUAVF), με έμφαση στις εφαρμογές των UAVs (ή αλλιώς drones) στον τομέα της Ασφάλειας, Πολιτικής Προστασίας και της Εθνικής Άμυνας, συναντηθήκαμε με τον κ. Γιάννη Δάγκλη ,Πρόεδρο του Παραρτήματος Ελλάδας της WUAVF (www.worlduav.eu) όπου σε συνέντευξη που μας παραχώρησε αναδείξαμε τις δυνατότητες επαγγελματικής χρήσης drones στο χώρο της Ασφάλειας, μια τάση που εξελίσσεται με γεωμετρική πρόοδο στο εξωτερικό και νομοτελειακά έφτασε και στη χώρα μας.

Συνέντευξη με τον κ. Γιάννη Δάγκλη, Πρόεδρο του Παραρτήματος Ελλάδας της WUAVF -World UAV Federation.

Κύριε Δάγκλη, η τεράστια απήχηση που είχε στο κοινό το 1^ο Συνέδριο Drones 3S Pro (Security-Surveillance-Safety) και ειδικότερα οι θεματικές ενότητες που εστίασαν στις εφαρμογές Ασφάλειας και Επιτήρησης, κατέδειξαν το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει για την απόκτηση και επιχειρησιακή αξιοποίηση των UAVs σε αντίστοιχα έργα στην Ελλάδα.Πως βλέπετε εσείς την εξέλιξη της αδιαμφισβήτητης καινοτομίας που φέρνουν τα drones στο χώρο της ασφάλειας;

 Πριν απαντήσω στην ερώτησή σας, θα ήθελα για μια ακόμα φορά να συγχαρώ την οργανωτική επιτροπή του Συνεδρίου, αλλά και το περιοδικό Security Manager για τη διορατικότητα στις επερχόμενες εξελίξεις στο χώρο της ασφάλειας από την υιοθέτηση-επιχειρησιακή χρήση των συστημάτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (ΣμηΕΑ) στα επόμενα χρόνια. Πράγματι όπως πολύ σωστά τονίσατε, η απήχηση στο κοινό ήταν πολύ μεγάλη και αναμένεται το ενδιαφέρον να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, καθόσον οι Έλληνες επαγγελματίες του κλάδου security όλων των βαθμίδων, από το επίπεδο του φύλακα μέχρι τις ανώτερες διευθυντικές θέσεις, διακρίνονται για την ικανότητα προσαρμογής και ευελιξία σε ότι αφορά την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών που θα κάνουν την επαγγελματική τους ρουτίνα αποτελεσματικότερη μειώνοντας ταυτόχρονα και το ποσοστό έκθεσης σε κινδύνους. Ας μην ξεχνάμε ότι διεθνώς, 16% των επαγγελματιών της ασφάλειας χρησιμοποιούν ήδη drones για να ενισχύσουν το μηχανισμό επιτήρησης του τομέα ευθύνης τους, 60% προβλέπουν να το χρησιμοποιήσουν πολύ σύντομα (δηλαδή εντός του τρέχοντος έτους) και μόνο ένα ποσοστό 24% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει αρκετά προς το παρόν για να πάρει απόφαση.

Αυτό στην ουσία μας οδηγεί σε αυτό ακριβώς που ρωτήσατε, σχετικά με την εξέλιξη στη χώρα μας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η χρήση σύγχρονων τεχνολογιών (ΑΙ, ΙοΤ, Big Data Analytics, Software-defined Security κ.λπ.) είναι ένα θέμα που αναπόφευκτα θα απασχολήσει πολύ σύντομα τις Ι.Ε.Π.Υ.Α αλλά και τις in-house δομές ασφαλείας στην Ελλάδα και λίγο μεταγενέστερα, όπως είναι φυσικό ,θα περάσει και στις κρατικές υπηρεσίες. Ουσιαστικά θα έπρεπε να συμβαίνει αντίστροφα, αλλά προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας θα είναι γρηγορότερος στη λήψη απόφασης για το συγκεκριμένο θέμα.

Αυτό το οποίο θα ήθελα να τονίσω μέσω του θεσμικού μου ρόλου και εξαιτίας της εντατικής ενασχόλησης μου με τον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών τα τελευταία χρόνια, είναι ότι η απόφαση για υιοθέτηση UAVs σε κάποιο οικοσύστημα για επιτήρηση και ασφάλεια, δεν είναι απλή υπόθεση. Αφενός αποτελεί μια έξυπνη κίνηση του decision maker που θα φέρει σίγουρα επιχειρησιακό όφελος και μεγάλη εξοικονόμηση πόρων, αφετέρου όμως αν δεν τηρηθεί μια σχολαστική διαδικασία εναρμόνισης με την Ευρωπαϊκή πλέον νομοθεσία (από 1/1/2021) και δεν γίνει αναθεώρηση του Security Master Plan της υποδομής, εκπαίδευση του προσωπικού στις νέες διαδικασίες και έκδοση οδηγιών χειρισμού περιστατικών και κρίσεων (standard operating procedures), οι δυνατότητες που προσφέρει το μέσο για εκμετάλλευση της 3^ης διάστασης δεν θα αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό.

Εδώ είναι το σημείο που η WUAVF επεμβαίνει συμβουλευτικά υποστηρίζοντας κάθε ενδιαφερόμενο προτείνοντας εξειδικευμένες λύσεις όχι μόνο μέσα από μια τεράστια γκάμα εμπορικών UAVs που διατίθενται από κατασκευαστικούς οίκους διαφόρων χωρών (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας), αλλά και βοηθώντας στην εναρμόνιση προσωπικού, εναέριων μέσων και διαδικασιών την επόμενη μέρα της αγοράς τους, μέσω ειδικών προγραμμάτων καθοδήγησης (mentoring).

Ο κ. Γιάννης Δάγκλης στην ετήσια συνεδρίαση της Διεθνούς Επιτροπής Στρατηγικής της WUAVF στη Liyang της Κίνας.

Η απάντηση που δώσατε οδηγεί στο επόμενο λογικό ερώτημα, που αφορά στην περιγραφή των βασικότερων χρήσεων ειδικά για επιτήρηση και ασφάλεια με τη βοήθεια των εμπορικών UAVs τόσο στον ιδιωτικό τομέα αλλά και στις κρατικές υπηρεσίες. Με ποιο τρόπο μπορούν οι ιδιωτικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών ασφαλείας (Ι.Ε.Π.Υ.Α) αλλά και τα in-house τμήματα ασφαλείας επιχειρήσεων και δημόσιων οργανισμών να εντάξουν στο σχεδιασμό προστασίας των εγκαταστάσεών τους τα UAVs και ποια τα οφέλη;

Σε συνέχεια όσων ειπώθηκαν παραπάνω, είναι γνωστό στους αναγνώστες του Security Manager αλλά και σε κάθε σοβαρό επαγγελματία του χώρου της ασφάλειας, ότι η προστασία μιας επιχείρησης ή οργανισμού είναι πρωταρχικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία του. Αφορά μία δέσμη μέτρων ασφαλείας που ξεκινά από τις εγκαταστάσεις, τον ειδικό επαγγελματικό εξοπλισμό, το ανθρώπινο δυναμικό αλλά και τις ευαίσθητες πληροφορίες που πρέπει να προστατευτούν από κλοπή, πρόσκαιρη ή μόνιμη δολιοφθορά, βανδαλισμό και άλλες κακόβουλες ενέργειες.

Εδώ λοιπόν, στον ευρύτερο μηχανισμό θωράκισης και προστασίας μπορούν να προστεθούν και τα UAVs για να καλύψουν από ψηλά την εκάστοτε υποδομή. Αξιοποιώντας την 3^η διάσταση και αποφεύγοντας εμπόδια του εδάφους, μπορούν να πετούν σε αποστάσεις έως και 50χλμ παρέχοντας αδιαλείπτως την επιχειρησιακή εικόνα σε μεγαλύτερο χώρο και σε μικρότερο χρόνο. Με επιλογή κατάλληλων καμερών που θα φέρονται ως payload στο UAV με δυνατότητα μεγάλου zoom (ημέρα) και επιπλέον με χρήση θερμικής – IR κάμερας (νύκτα) επιτυγχάνεται η πολυπόθητη έγκαιρη επίγνωση της κατάστασης (situational awareness) σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό.

Πιο συγκεκριμένα τα UAVs στον ιδιωτικό τομέα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για:

• Προστασία ζωτικών εθνικών υποδομών (Μονάδες παραγωγής ενέργειας, διυλιστήρια, λιμενικές εγκαταστάσεις, κτίρια κρατικών οργανισμών)
• Επιτήρηση περιοχών για ύποπτη δραστηριότητα κυρίως τη νύχτα με χρήση της θερμικής κάμερας
• Έλεγχο ασφαλείας περιμέτρου με εναέριες τακτικές και άτακτες περιπολίες
• Επιτήρηση κυκλοφορίας σε κόμβους και μεγάλες οδικές αρτηρίες
• Επιτήρηση σιδηροδρομικού δικτύου
• Επιτήρηση αθλητικών εκδηλώσεων και άλλων μαζικών συναθροίσεων
• Επιτήρηση φεστιβάλ και χώρων συναυλιών
• Επιτήρηση μεγάλων αγροτικών εκτάσεων
• Επιτήρηση μεγάλων βιομηχανικών συμπλεγμάτων
• Επιτήρηση μεγάλων χώρων στάθμευσης
• Επιτήρηση αρχαιολογικών χώρων
• Επιτήρηση μεγάλων υπαίθριων αποθηκευτικών χώρων

Αντίστοιχα στον δημόσιο τομέα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για φύλαξη στρατιωτικών εγκαταστάσεων, διεξαγωγή αστυνομικών επιχειρήσεων φύλαξη κυβερνητικών κτιρίων και πολλές άλλες αντίστοιχες εφαρμογές.

Τα οφέλη πολύ συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι εντοπίζονται στην ικανότητα των UAVs να εκτελούν περιπολίες σε μεγάλες αποστάσεις πολύ γρήγορα και μειώνοντας πάρα πολύ το κόστος των αντίστοιχων εποχούμενων περιπολιών, στη δυνατότητα να παρέχουν ευρύτερη επιχειρησιακή εικόνα, να έχουν πολύ γρηγορότερη αντίδραση σε περίπτωση ανίχνευσης εισβολέα.

Σε καμία περίπτωση η απόφαση για αγορά UAVs δεν θα πρέπει να γίνει βιαστικά και με γνώμονα τις εμπορικές τάσεις ή συμβουλές τρίτων που δεν γνωρίζουν σε βάθος το αντικείμενο. Δυστυχώς ακόμα και στη χώρα μας έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα προμήθειας UAVs ακόμα και από σοβαρούς οργανισμούς, που δεν είναι κατάλληλα για τις ειδικές ανάγκες και τις επιχειρησιακές τους απαιτήσεις. Το μήνυμα που θα ήθελα να περάσω στους αναγνώστες σας με την ευκαιρία της συνέντευξης είναι ότι δεν κάνουν όλα τα συστήματα UAVs για όλες τις χρήσεις ασφαλείας – χρειάζεται προσοχή λοιπόν στη φάση της έρευνας και σωστή επιλογή με συγκεκριμένα κριτήρια που θα είναι προσαρμοσμένα στην προστασία της εκάστοτε υποδομής.

Θα ήθελα να δούμε λίγο το θέμα της εκπαίδευσης που είναι πάρα πολύ βασικό. Ποιες είναι οι βέλτιστες διαδικασίες εκπαίδευσης για εταιρείες και τους επαγγελματίες στο τομέα της ασφάλειας που θέλουν να εντάξουν τα drones στους επιχειρησιακούς τους σχεδιασμούς; 

Για το θέμα της εκπαίδευσης στη χρήση drones το οποίο είναι απαραίτητο πριν την ένταξη στον επιχειρησιακό σχεδιασμό πρέπει να γνωρίζετε ότι γενικά μπορούμε να την διαχωρίσουμε σε 3 επίπεδα.
Το πρώτο επίπεδο είναι η βασική εκπαίδευση του χειριστή ενός συστήματος μη επανδρωμένου αεροσκάφους (ΣμηΕΑ) που απαιτείται για την έκδοση της αντίστοιχης άδειας από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α) μέσω των εξουσιοδοτημένων εκπαιδευτικών κέντρων και σχολών, που απαιτεί και το ελάχιστο τυπικό προσόν για τον ασφαλή χειρισμό και τη νόμιμη χρήση.

Το δεύτερο επίπεδο εκπαίδευσης αφορά σε μια γενικότερη παιδεία που πρέπει να αποκτήσει ο επαγγελματίας της ασφάλειας για τις εξειδικευμένες χρήσεις που αναφέραμε παραπάνω, βέλτιστες τακτικές με συγκεκριμένες εναέριες πλατφόρμες. καθώς και για τις τεχνολογίες anti-drones για προστασία από κακόβουλους χειριστές. Η WUAVF για το συγκεκριμένο θέμα διεξάγει από το 2019 στην Ελλάδα για τα μέλη της αλλά και για το ευρύ κοινό, ένα διήμερο Σεμινάριο Ασφάλειας & Επιτήρησης με χρήση drones (Drone Security & Surveillance Course), παρέχοντας έτσι μια ταχύρρυθμη στοιχειώδη επιμόρφωση με έκδοση ανάλογου πιστοποιητικού.

Το τρίτο και τελευταίο στάδιο υλοποιείται μετά από την προμήθεια ενός συστήματος μη επανδρωμένου αεροσκάφους (ΣμηΕΑ) από τον κατασκευαστικό οίκο (συνήθως on-site) και αποτελεί την «επ’έργω» εκπαίδευση του προσωπικού στην ασφαλή και αποτελεσματική χρήση του, ειδικά για τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης υποδομής. Και σε αυτό το στάδιο η WUAVF αρκετές φορές έχει υποστηρίξει συμβουλευτικά ως εξειδικευμένος φορέας ιδιώτες, επιχειρήσεις και κρατικές υπηρεσίες από Ελλάδα και Κύπρο κατόπιν σχετικού αιτήματος.

Ένα θέμα στην ατζέντα των συζητήσεων για τη χρήση των Drones σε εφαρμογές περιπολιών και επιτήρησης εγκαταστάσεων, είναι το κατά πόσο θα επηρεάσουν τη ζήτηση για τον ανθρώπινο παράγοντα σε αυτά τα έργα-Ποια είναι η γνώμη σας για αυτό ο θέμα; Μπορούμε να φανταστούμε ένα κόσμο όπου τα drones θα έχουν αντικαταστήσει πλήρως τους φύλακες ασφάλειας;

Χαίρομαι που κάνετε τη συγκεκριμένη ερώτηση γιατί ο προβληματισμός όντως υπάρχει στους κύκλους των επαγγελματιών της ασφάλειας και συνεπώς πρέπει να δοθεί απάντηση προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Το 2018 στο World Economic Forum ειπώθηκε από τον ιδρυτή του γνωστού εμπορικού κολοσσού Alibaba κ. Jack Ma, ότι οι επόμενες γενιές ενδεχομένως να έχουν να ανταγωνιστούν ρομπότ και έξυπνες συσκευές για εξεύρεση μίας θέσης στην αγορά εργασίας. Η συγκεκριμένη δήλωση διαδόθηκε μέσω των ΜΜΕ ταχύτατα και προκάλεσε πανικό και ανασφάλεια όπως ήταν αναμενόμενο.

Να πω όμως ότι ιδιαίτερα για την περίπτωση των UAVs στον τομέα της ασφάλειας αποκλείεται να έχουμε ένα κόσμο μόνο με πτητικές μηχανές και καθόλου συμμετοχή του ανθρώπου για δύο λόγους: α) την τελική ενέργεια – απόφαση σε οποιαδήποτε πρόκληση ασφαλείας πρέπει να την δίνει πάντα ο άνθρωπος για αποφυγή κλιμάκωσης του προβλήματος και β) νομικά από άποψη κανονισμών πτήσης και εκτίμησης κινδύνων από την εναέρια κυκλοφορία αποκλείεται να κινηθούν UAVs με βαθμό αυτονομίας 100% στο μέλλον.

Ακόμα και στην περίπτωση των drones με αυτόνομη πτήση χωρίς πιλότο (drone-in-a -box) που χρησιμοποιούνται ήδη σε άλλες χώρες για επιτήρηση και ασφάλεια, η συνδρομή του ανθρώπου είναι απαραίτητη για τον προγραμματισμό των αποστολών, επεξεργασία δεδομένων εικόνας, μετάδοση της πληροφορίας στα ανώτερα κλιμάκια κ.λπ. Άρα τα UAVs δεν αποτελούν απειλή για την αγορά εργασίας στον κλάδο της ασφάλειας- είναι και θα εξακολουθήσουν να είναι απλά ένα πολύτιμο εργαλείο.

Επιπροσθέτως, να τονίσω ότι ακόμα και αν ήταν εφικτή η πλήρης αντικατάσταση του ανθρώπινου δυναμικού από drones, η WUAVF για ηθικούς λόγους θα ήταν κατηγορηματικά αντίθετη. Συνεπώς καμία ανησυχία δεν πρέπει να υπάρχει για το συγκεκριμένο θέμα.

Μια πολύ μεγάλη πρόκληση αποτελεί η κακόβουλη χρήση των drones. Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή πρόκληση αποτελεσματικά;

Πολύ σωστά το διατυπώσατε, πρόκειται για πρόκληση όντως. Ενδεικτικά να πω η αξία της παγκόσμιας anti-drone industry μέχρι το 2026 θα αγγίζει τα 4,5 δισ.δολάρια με συνεχιζόμενο ρυθμό ανάπτυξης 37.2%!

Άρα μιλάμε για ύπαρξη μιας παράλληλης (και όχι αντίθετης) βιομηχανίας. Τα συστήματα αντιμετώπισης των απειλών με counter-drone systems (ή αλλοιώς C-UAS,C-UAV) στηρίζονται στη χρησιμοποίηση τεχνολογίας για ανίχνευση (detection), παρακολούθηση(tracking) και κατάρριψη ή παρεμβολή (interception) των απειλητικών drones.Τα συστήματα μπορεί να είναι επίγεια, χειρός ή επί άλλου μη επανδρωμένου αεροσκάφους. Υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές λύσεις διαφόρων οίκων, δεν θα ήθελα όμως να επεκταθώ σε τεχνικές λεπτομέρειες αφού το συγκεκριμένο είναι ένα αυτούσιο κεφάλαιο-θεματική ενότητα του σεμιναρίου που διεξάγει η WUAVF και χρήζει ειδικής ανάλυσης.

Κλείνοντας θα θέλαμε να μας πείτε κάποια πράγματα για το προφίλ και τις δράσεις της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (World UAV Federation) και φυσικά του Παραρτήματος Ελλάδας του οποίου είστε Πρόεδρος.

Η WUAVF είναι ο ηγετικός φορέας διεθνώς στον τομέα των UAVs (Unmanned Aerial Vehicles) ο οποίος ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2017 στη πόλη Σενζέν της Κίνας. Αποτελεί ουσιαστικά μια «γέφυρα» ανάμεσα στους επαγγελματίες της βιομηχανίας drones και τους κρατικούς – κυβερνητικούς φορείς, εναρμονίζοντας τους υπάρχοντες κανονισμούς πτήσης, διανέμοντας πληροφορίες σχετικές με τα UAVs και συνεισφέροντας γενικά στην πληρέστερη ενημέρωση του κοινού.

Η WUAVF διοχετεύει τον συνεχώς αυξανόμενο ενθουσιασμό του κοινού για τα UAVs στη σωστή κατεύθυνση, μέσα από διοργάνωση ποικίλων εκδηλώσεων όπως, συνέδρια, εκθέσεις, διαγωνισμούς, εκπαιδεύσεις, καθώς και διεθνείς εκδηλώσεις δικτύωσης προς όφελος των μελών της και όσων εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τον τομέα των UAVs. Σήμερα υπάρχουν ενεργά Παραρτήματα σε 32 χώρες και είναι στη διαδικασία ίδρυσης και άλλα, διαβλέποντας την αναγκαιότητα ύπαρξης δικτύου σε περισσότερες χώρες.

Είμαι πολύ περήφανος ως επικεφαλής του Παραρτήματος Ελλάδας από το 2018, (το οποίο ήταν και το πρώτο ιδρυτικά στην Ευρώπη) διότι πλαισιώνομαι από μία ικανή ομάδα συνεργατών με όραμα, συνέπεια και επαγγελματισμό που στηρίζει όλες τις δράσεις μας στην Ελλάδα προετοιμάζοντας το έδαφος για τις επερχόμενες εξελίξεις και στηρίζοντας τους επαγγελματίες και τους όλους τους φίλους των drones.

Ο κ. Γιάννης Δάγκλης ομιλητής στο Drone World Congress με θέμα Covert Security Operations.

Επίσκεψη της αντιπροσωπείας της WUAVF Ελλάδας στα γραφεία της TT Aviation στο Πεκίνο στα πλαίσια ερευνητικού project με drones.

Ο κ. Γιάννης Δάγκλης μαζί με το WUAVF Chairman Mr. Jincai Yang στην έκθεση U.T Sec στη Νυρεμβέργη.

5.Ο κ. Γιάννης Δάγκλης σε τηλεοπτικό πάνελ συζήτησης για τις εξελίξεις της βιομηχανίας drones στη νότια Ευρώπη στη Langfang city (γνωστή και ως κινέζικη “Silicon Valley”).