Αξιολογώντας την ασφάλεια σε έναν κορυφαίο αρχαιολογικό χώρο

Πως μια τυχαία επίσκεψη, σε αρχαιολογικό χώρο, υποκινεί μια άριστη εξωτερική αξιολόγηση ασφαλείας!

«Quia bonum est dicere…» (Επειδή το καλό πρέπει να λέγεται …)

Από τους* : Σπυρίδωνα Μ. Κυριακάκη – Αναστάσιο Γερασιμάτο – Χριστίνα Ζησιμοπούλου – Βασίλειο Μισιχρόνη

Προϊδέαση

Δεν είναι συνηθισμένη η δημοσίευση μικρής έκτασης papers από συντακτική ομάδα, εκτός αν αναπτύχθηκε σε συμπυκνωμένη μορφή, και συνακόλουθα περιέχει συμπυκνωμένη γνώση. Έχει όμως ξαναγίνει, από τις σελίδες του «Security Manager». Τα έτη 2007 έως και 2013, από σπουδαστές «Security Management» New York College, και σπουδαστές «Implemented Security Management» εκπαιδευτικού οργανισμού PRIMUS. Υπό τη καθοδήγηση του Ακαδημαϊκού Διευθυντή των συγκεκριμένων προγραμμάτων, Σπύρου Κυριακάκη.  Οι ίδιοι δρώντες, δημοσίευσαν  papers, στην αγγλική, στην BECCA Journal, του Διεθνούς Οργανισμού «Business Espionage Controls & Counter Measures Association» Washington D.C. USA. Δημοσίευση, για την πραγματικότητα των εκπαιδεύσεων ασφαλείας αλλά και αυτών για τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, στην Ελλάδα, έγινε πάλι στο περιοδικό «Security Manager» ύστερα από έρευνα, από τους σπουδαστές του Δημόσιου ΙΕΚ, Αγίου Δημητρίου, της ειδικότητας «Στέλεχος Ασφαλείας Προσώπων και Υποδομών» (διαρκείας πέντε εξαμήνων ). Πολλοί από τους εν λόγω σπουδαστές είχαν εμπειρία ως φύλακες μουσείων και αρχαιοφύλακες. Η έρευνα και η ανάπτυξη του συγκεκριμένου paper, διεξήχθη υπό την συμβουλευτική εποπτεία, του Σπύρου Κυριακάκη, διδάσκων των μαθημάτων, του «σκληρού πυρήνα» της ειδικότητας (2014- 2015).

Οι παραπάνω δημοσιεύσεις, είχαν προσχεδιαστεί ως μαθησιακές δραστηριότητες και για ενίσχυση του βιογραφικού, των σπουδαστών.

Ο αρχαιολογικός χώρος στην Κνωσό ως σημείο αναφοράς

Το παρόν όμως, paper…«Ανάβλυσε» τυχαία… οπότε η δημοσίευσή του αφορά μια άτυπη εξωτερική ευνοϊκή αξιολόγηση, με δυναμικότητα επαίνου.

O Αναστάσιος Γερασιμάτος, Γενικός Διευθυντής Ελληνικό Ινστιτούτο Διαχείρισης Κρίσεων Και Καταστροφών/ ΕΙΔΙΚΚΑ , και οι συνεργάτες του, στον σχεδιασμό ασφαλείας και στις εκπαιδεύσεις ασφαλείας – Security, Σπύρος Κυριακάκης και Χριστίνα Ζησιμοπούλου, συναντήθηκαν στο Ηράκλειο Κρήτης.

Προσκεκλημένοι για επαγγελματικούς λόγους από τον κ. Βασίλειο Μισιχρόνη, πολύπειρο σύμβουλο ασφαλείας και κοινωνιολόγο … Οι συζητήσεις των κατ’ εξοχήν επαγγελματιών, συνήθως, διαρκούν λίγο και μπορούμε να πούμε ότι πάντα έχουν αίσιο αποτέλεσμα…(Οι κύριοι παίκτες, γνωρίζουν πολύ καλά για το τι συζητούν και εξίσου καλά το … «μέχρι που φθάνουν οι ελαστικότητες»…)

Στο Ηράκλειο, το απαραίτητο συμπλήρωμα της φιλοξενίας, είναι (συνήθως) μία σύντομη ξενάγηση στην Κνωσό, συνοδευόμενη και από ένα παγωμένο καφέ, στο κυλικείο, του συγκεκριμένου αρχαιολογικού χώρου…

Και … εκεί «πήρε σάρκα και οστά» μία από τις πιο διάσημες φράσεις του Αριστοτέλη …

«Έξις δευτέρα φύσις»… Με τη ροή του κόσμου να προοιωνίζει τον αριθμό των 6,5 με 7 χιλιάδων επισκέψεων για τη συγκεκριμένη ημέρα, οι τρεις προσκεκλημένοι αντιλήφθηκαν την όλη κατάσταση με την πρακτική ματιά του πολύπειρου σε διεθνές επίπεδο, στελέχους ασφαλείας. Και την σχολίασαν μεταξύ τους και με τον αμφιτρύωνα τους , που έχει σημαντική εμπειρία στα συγκεκριμένα θέματα. (Στην γαλλική και στην ισπανική με τον όρο amphitryon , προσδιορίζεται ο γενναιόδωρος οικοδεσπότης).

Η αρμονική συνεργασία, πυλώνας ασφάλειας και προστασίας

Διαπίστωσαν λοιπόν, σε χρόνο split- second, την αποτελεσματική αποτρεπτική για κακόβουλους, περίφραξη. Την πλήρη επάρκειας επιτήρηση, της συγκεκριμένης «μινωικής επικράτειας» με προσωπικό και τεχνολογία.

Και επειδή ex unguibus intellegis leonem (από το νύχι καταλαβαίνεις το λιοντάρι) αντιλήφθηκαν τη σημαντικότατη θέση μέσα στο σύστημα λειτουργίας του αρχαιολογικού χώρου, του προσωπικού ασφαλείας (μόνιμοι και εποχικοί υπάλληλοι που συνθέτουν τον σχηματισμό «προσωπικό φύλαξης και πληροφόρησης»).

Ανάγλυφη η αρμονική συνεργασία τους, με λοιπούς επαγγελματίες του χώρου, εργατοτεχνίτες , καθαριστές, υπαλλήλους «Πωλητηρίου» εκμαγείων και βιβλίων, προσωπικού εστίασης κυλικείου, παρόλο που η λειτουργία του ανήκει σε ιδιώτη

Απτή η προθυμία και ευγένεια εξυπηρέτησης επισκεπτών και όλα αυτά, μέσα στην προστατευτική, μη ενοχλητική, ετοιμότητα των μελών της τουριστικής αστυνομίας αλλά και της παρουσίας του Ερυθρού Σταυρού, για άμεση ανταπόκριση σε τυχόν περιστατικά, χωρίς προειδοποίηση. Επίσης με επαγωγικό συλλογισμό εκτιμήθηκε και κατόπιν επιβεβαιώθηκε η συνεργασία με την Πολιτική Προστασία και την Πολιτική Σχεδίαση Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ), που μεταξύ τους έχουν θεσμική αυτοτέλεια.

Οι προαναφερόμενος συνεργασίες έχουν ιστορικό δεκαετίας. Προαπαίτησαν  αμοιβαία κατανόηση εργασιών, μέχρι λεπτομέρειας και καίριες συνέργειες και συμπράξεις, ασφάλειας και προστασίας. Προσανατόλισαν σε απαιτήσεις, επιτελικού σχεδιασμού και σχεδιασμού υλοποίησης επί του πεδίου. Και υπήρξαν αποτελέσματα. Μειώθηκε στατιστικά και σε πολύ μεγάλο βαθμό, το φαινόμενο των παραβατικών συμπεριφορών και κλοπών- μικροκλοπών, κύρια πορτοφολιών, από τις προληπτικές δράσεις των αρχαιοφυλάκων και τις κατασταλτικές δράσεις της τουριστικής αστυνομίας.

Αποτελεσματική απέβη και η λειτουργία της εύρεσης απολωλότων ( Lost & Found)

Στα περιστατικά υγείας χωρίς προειδοποίηση, σώθηκαν καταστάσεις από τη συντονισμένη ανταπόκριση εκπαιδευμένων στις πρώτες βοήθειες αρχαιοφυλάκων και προσωπικού Ερυθρού Σταυρού

 

Στο θέμα προστασίας Safety, οργανώθηκαν αποτελεσματικές ομάδες πυροπροστασίας – Safety- Εκκένωσης, ανά βάρδια και ορίστηκαν χώροι διασποράς. Πυροσβεστικά μέσα, προσωπικό ομάδων πυροπροστασίας, πρώτων βοηθειών και Πυροσβεστική Υπηρεσία σε «σύναλμα», με την τελευταία να εκπαιδεύει και να επιμορφώνει, την ομάδα πυροπροστασίας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, από την Πυροσβεστική Διάταξη 14/2014.

 

Το δόγμα «πανεργασιακής εγγύτητας»

Αλλά υπάρχει και ένας άλλος αφανής κύκλος προσπαθειών. Αυτές οδήγησαν στην  καλή ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας με όσους σχετίζονται με την οικολογική και πολιτισμική επικράτεια της Κνωσού. Αρχαιολόγους, ξεναγούς και άλλους υπό οιανδήποτε ιδιότητα.

Οι συντάκτες του παρόντος διαπίστωσαν ότι η προσπάθεια ετοιμότητας διαφύλαξης της συνέχειας της λειτουργίας ενός χώρου δραστηριοτήτων, γίνεται κατορθωτή με την εφαρμογή του δόγματος της λεγόμενης «πανεργασιακής εγγύτητας» δόγμα μικρότερου κατά πολύ, ομόκεντρου όμως κύκλου, της λεγόμενης «παλλαϊκής άμυνα για μία χώρα. Η «Πανεργασιακή Εγγύηση» είναι εφεύρημα των Σπύρου Κυριακάκη, Δημήτρη Πάσχου, Μηχανολόγου- Μηχανικού, Αναστάσιου Γερασιμάτου, Χριστίνας Ζησιμοπούλου, στη ζύμωση ανάπτυξης του υπό έκδοση πλέον, βιβλίου τους «Εταιρικός Συντονιστής Ασφαλείας/ Corporate Security Coordinator» -Security, Safety, Intelligence- Εκδόσεις Ελληνικό Ινστιτούτο Διαχείρισης Κρίσεων Και Καταστροφών/ ΕΙΔΙΚΚΑ.

Το συγκεκριμένο δόγμα ανάβλυσε, φυσικά και από ανάγκη, για το προσωπικό φύλαξης και πληροφόρησης, της μινωικής πολιτείας, που είναι ο δεύτερος σε επισκεψιμότητα, αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, αφορά τη «διάσωση της εστίας». Εμπνέουσα αρχή αποτέλεσε η διοικητική τεχνική / πρακτική «Management by Objectives» (Διοίκηση με βάση τους Στόχους που θέλουμε να πετύχουμε) Peter Drucker, Management / 1954 και το άρθρο 10 της Πυροσβεστικής Διάταξης 14/2014. Είναι η εμπλοκή όλων των εργαζομένων, καθενός κατά τις δυνάμεις του, στα σημαντικά θέματα Ασφάλειας – Security και Προστασίας – Safety, με σκοπό τη διάσωση της υποδομής και του χώρου ενδιαφέροντος και την επιβίωσή τους.

Σχετικό επίσης το άρθρο 45 παράγ. 5 του ν. 3850/2010, για την ασφάλεια και την υγιεινή, στην εργασία, με τις τελευταίες αλλαγές του ν. 4808/2021 : «Ο εργοδότης εξασφαλίζει ώστε όλοι οι εργαζόμενοι να είναι σε θέση, σε περίπτωση σοβαρού και άμεσου κινδύνου για την ίδια τους την ασφάλεια ή για την ασφάλεια άλλων προσώπων και εφόσον υπάρχει αδυναμία να επικοινωνήσουν με τον αρμόδιο ιεραρχικά προϊστάμενο, να λαμβάνουν οι ίδιοι τα κατάλληλα μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις τους και τα διαθέσιμα τεχνικά μέσα, ώστε να αποφευχθούν οι συνέπειες του κινδύνου αυτού. Οι ενέργειές τους σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν θα συνεπάγονται δυσμενή μεταχείριση εκ μέρους του εργοδότη, εκτός αν αποδειχθεί ότι δεν ενήργησαν σύμφωνα με ρητά δοθείσες οδηγίες ή επέδειξαν σοβαρή αμέλεια». Με άλλα λόγια αυτοδύναμη ασφάλεια… όπως η «παλλαϊκή άμυνα», σε ένα βαθμό.

Μία τέτοια τεχνική / πρακτική, προϋποθέτει ψυχολογική προετοιμασία, υλική προπαρασκευή, επιμόρφωση με μετασχηματίζουσα γνώση, γυμνάσια και ασκήσεις. Προσκαλείται δηλαδή, για όλο το ανθρώπινο δυναμικό και από όλη την επαγγελματική ιεραρχία, να ανασκουμπωθούν και να προτείνουν ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια, τρόπους δράσης και τα «απαιτούμενα εργαλεία, με βάση την αρχή ALARP (As Low As Reasonably Practicable)», ώστε σε χρόνο, που θα καθοριστεί, να βρεθούν αποτελεσματικοί τρόποι προσέγγισης και λύσης των προβλημάτων, που προέκυψαν και έχουν δύναμη αποδιοργάνωσης.

Εφαρμόζοντας τα 5 στοιχεία του KAIZEN

Για να σχηματισθεί η συγκεκριμένη στάση- συμπεριφορά, συμπεραίνεται πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι ενστικτωδώς, εφαρμόστηκαν τουλάχιστον δύο αληθινά στοιχεία, που αναφέρονται παρακάτω, του δόγματος «Kai zen» (κινεζοϊαπωνική λέξη για τη βελτίωση). Εισηγήθηκε αρχές του ’90, από τον Masaaki IMAI, οργανωτικό θεωρητικό και σύμβουλο διαχείρισης/ 1930-2023). Αποτέλεσε και αποτελεί τον σταθερό πυλώνα αριστείας για τις επιχειρήσεις. Η λέξη Kai zen προέρχεται από το 改 kai – αλλαγή / αναθεώρηση και το 善 zen – αρετή / καλοσύνη. Τη συναντάμε στη διδασκαλία του Security Management, στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Αφρικής/ Πρετόρια (UNISA). (Από το «Organon Στρατηγικής της Private Security Industry» εδάφιο 26, των Σπ. Κυριακάκης- Αναστ. Γερασιμάτου έκδοση Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ)

Η νοτιοαφρικανική απόδοση έγινε ύστερα από απλούστευση των αρχικών βημάτων σε :

• Συνεχή βελτίωση και εκπαίδευση.
• Στόχευση πυρήνα, όχι σε φήμες, σχόλια, παράπονα.
• Η διαδικασία, ορισμένες φορές είναι > από το αποτέλεσμα. (Το επισήμανε και ο Δημόκριτος / 460-370 π. Χ.).

Τα 5 στοιχεία του KAIZEN είναι : ● Ταξινόμηση (Seiri) ● Βάλτε σε σειρά (Seiton) ● Λάμψη (Seiso), καθαρός και ασφαλής χώρος να σε εμπνέει (τέτοιον χώρο προετοίμασε η Ευρύκλεια, τροφός του Οδυσσέα, όταν τον αναγνώρισε και κατάλαβε τι θα γινόταν, με τους μνηστήρες. Η Ευρύκλεια χρησιμοποίησε τον όρο «κορύσατε», τακτοποιείστε δηλαδή το χώρο. Από το επικό αυτό ρήμα, προέρχεται η κόρη οφθαλμού, ο νεωκόρος αλλά και το… SECURITY) ● Τυποποίηση (Seiketsu) ● Διατήρηση/Αυτοπειθαρχία (Shitsuke) (κάνε κάτι καλό με πρωτοβουλία σου, χωρίς να σου το πουν).

Στο προσωπικό «φύλαξης και πληροφόρησης» της Κνωσού, υπό την ηγεσία του Νικόλαου Παπαδάκη  «ανάβλυσαν και βρήκαν τον δρόμο» τους τουλάχιστον τα:

• Διατήρηση/Αυτοπειθαρχία (Shitsuke) (κάνε κάτι καλό με πρωτοβουλία σου, χωρίς να σου το πουν).
• Λάμψη (Seiso), καθαρός και ασφαλής χώρος, ώστε να σε εμπνέει.

Ο κομβικός ρόλος του Security manager

Οι σοβαρές καταστάσεις, προϋποθέτουν σοβαρή προετοιμασία και που μόνο η πίστη στην αποστολή, αποτελεί την «ελαύνουσα αρχή». Η κριτική σκέψη των τριών επισκεπτών συμπέρανε ότι πίσω από όλη αυτήν την ενορχήστρωση ιθύνων νους πρέπει να είναι ένας αποτελεσματικός manager ή security manager, επί το ακριβέστερο. Με τον επαγωγικό συλλογισμό, ήταν εύκολο να εντοπισθούν και άλλες λεπτομέρειες όπως το ήθος στην υλοποίηση του δόγματος, πίστη στην αποστολή των εργαζομένων, υποκίνηση εργαζομένων από τον υπεύθυνο ασφαλείας (manager) με ειλικρίνεια, ευαισθησία, αξιοπρέπεια. Και τελικά γνωρίσαμε τον ενορχηστρωτή του άψογου αυτού κλίματος . Τον Αρχιφύλακα υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού Νικόλαο Παπαδάκη επικεφαλής ασφάλειας και λειτουργίας («φύλαξης και πληροφόρησης») του αρχαιολογικού χώρου της Κνωσού. Και «πέσαμε μέσα» σε όλες τις εκτιμήσεις μας, που αποδείχτηκαν βάσιμες .

 

Hoc justify illud (τα ύστερα δικαιώνουν τα πρώτα)

Οι αποτελεσματικές δράσεις και συνεργασίες των αρχαιοφυλάκων Κνωσού, που είναι αποτέλεσμα σχεδιασμού, εξαιρετικής ηγεσίας, οργάνωσης και πειθαρχιών, δικαιώνονται εκ του αποτελέσματος.

175. 000 επισκέψεις του συγκεκριμένου αρχαιολογικού χώρου, τον Αύγουστο του 2023, χωρίς επεισόδια, χωρίς διακοπές στη συνέχεια της λειτουργίας, άψογη διευθέτηση συμβάντων, που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε αποδιοργανωτικά περιστατικά, με αποκρυστάλλωση στη συνείδηση των επισκεπτών, την ανάμεικτη με τη συναίσθηση αυξημένης προστασίας, γρήγορη εξυπηρέτηση, τον θαυμασμό για τον Μινωικό Πολιτισμό, την υποκίνηση του ενδιαφέροντος για την Ελλάδα

Άλλωστε σύμφωνα μα τους Ralph Stayer και Lee Thayer πρόοδος της λειτουργίας ενός έργου, σημαίνει συμβολή στην όλη  εργασία, του κάθε εργαζομένου. «Αν θέλω να αλλάξω την κατάστασή μου, πρέπει να αλλάξω τον εαυτό μου, πρώτα από όλα». Και την συγκεκριμένη αρχή κατόρθωσε να την εμφυσήσει ο επικεφαλής Αρχιφύλακας, Υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού, Νίκος Παπαδάκης σε όλο το προσωπικό «φύλαξης και πληροφόρησης» μόνιμο και εποχικό …Η όλη ασφάλεια και προστασία, σήμερα, στη μινωική πολιτεία, είναι αποτέλεσμα της συγκεκριμένης, συλλογικής προσπάθειας

 

 

---

*Σημείωση για τους συντάκτες

Σπυρίδων Μ. Κυριακάκης : (Spyridon Michail) Hellenic MPSOTC/ army .gr (ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, OSCE) Security Management tutor & ε. τ μέλος του Ακαδημαϊκού του Επιτελείου, συγγραφέας, εκπαιδευτής BECCA, Washington D.C. USA, Short Time Expert in home affairs (19 χώρες)

Αναστάσιος Γερασιμάτος: Εκπαιδευτής εκπαιδευτών, συγγραφέας, αρθρογράφος θεμάτων ασφάλειας και προστασίας, Γενικός Διευθυντής ΕΙΔΙΚΚΑ / Ελληνικό Ινστιτούτο Διαχείρισης Κρίσεων Και Καταστροφών/ , που είναι ο μοναδικός ιδιωτικός οργανισμός εμπειρογνωμοσύνης, σε Ελλάδα και Κύπρο

Χριστίνα Ζησιμοπούλου: (Christina Zisimopoulou),Security Manager και Project Manager έργων Security, συγγραφέας, αρθρογράφος ασφαλείας, πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων, μέλος «Business Espionage Controls & Counter Measures Association»/ BECCA, Washington D.C. USA

Βασίλειος Μισιχρόνης : Κοινωνιολόγος και Σύμβουλος Ασφαλείας, Κριτικός Αναγνώστης εκδόσεων ασφαλείας, Γενικός Διευθυντής Εταιρείας Α.Ε. Παροχής Ιδιωτικών Υπηρεσιών Ασφαλείας.