Η αξία της σωστής επιλογής VMS

Τα λογισμικά συστήματα ασφάλειας που ανήκουν στη κατηγορία των VMS (Video Management Software) έχουν πλέον κομβικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα και απόδοση μιας πλατφόρμας επιτήρησης. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και ενδελεχή εξέταση κατά την επιλογή τους.

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Υπάρχουν αρκετά στελέχη και επαγγελματίες του κλάδου της ασφάλειας που δραστηριοποιούνται στο τομέα των συστημάτων επιτήρησης και που θεωρούν ακόμα και σήμερα ότι τα πιο σημαντικά στοιχεία για την αποτελεσματική λειτουργία των εφαρμογών επιτήρησης είναι μόνο τα υλικά, δηλαδή οι υψηλής ποιότητας κάμερες, τα καταγραφικά με τις πολλαπλές δυνατότητες και οι ισχυροί server.

Δηλαδή εστιάζουν κυρίως στο τμήμα του hardware και άθελα τους ίσως να αμελούν τον πολύ σημαντικό ρόλο που παίζει το software. Όταν επικαλούμαστε τον όρο software στα συστήματα επιτήρησης, δεν εννοούμε τίποτα άλλο από τα προγράμματα διαχείρισης όλων των λειτουργιών τους και τα οποία είναι πιο γνωστά με το όνομα VMS (Video Management Software).

Δωρεάν λύσεις για χαμηλές απαιτήσεις

Στη συντριπτική πλειοψηφία λοιπόν των περιπτώσεων, τα VMS δεν λαμβάνονται τόσο σοβαρά υπόψη -όσο θα έπρεπε- κατά τον σχεδιασμό, επιλογή και υλοποίηση ενός συστήματος επιτήρησης. Μια παράλειψη, που μπορεί να οδηγήσει στη μειωμένη απόδοση μιας εφαρμογής επιτήρησης, σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες των χρηστών. Μια παράλειψη όμως, που οφείλεται εν μέρει και στη στάση των εταιρειών κατασκευής καμερών και καταγραφικών που σχεδόν πάντα διαθέτουν δωρεάν εφαρμογές και λογισμικά, που μέσω αυτών είναι εφικτή η διαχείριση των καμερών. Αυτές όμως οι εφαρμογές, τις περισσότερες φορές και ειδικά τα πρώτα χρόνια που εμφανίστηκαν απευθύνονταν σε έργα χαμηλών απαιτήσεων. Χαρακτηρίζοντας ένα έργο ως χαμηλών απαιτήσεων, δεν σημαίνει φυσικά ότι δεν είναι σημαντική για τον χρήστη της. Απλά όμως, είναι έργα μικρού μεγέθους, δηλαδή με μικρό αριθμό καμερών από τις οποίες ο χρήστης ζητά τα ελάχιστα που μπορεί να αποκομίσει από ένα σύστημα επιτήρησης. Ένα σπίτι, ένα μικρό εμπορικό κατάστημα είναι προφανές ότι μπορεί να εξυπηρετηθεί και από αυτές τις δωρεάν εφαρμογές ειδικά μάλιστα σήμερα, καθότι τα τελευταία χρόνια έχουν εμπλουτισθεί σημαντικά και οι δυνατότητες αυτών των εφαρμογών.

Επαγγελματικές λύσεις για έργα υψηλών απαιτήσεων

Όμως όταν αναφερόμαστε σε πιο επαγγελματικές εφαρμογές με μεγάλο αριθμό καμερών, μεγαλύτερη διάρκεια αποθήκευσης, απαιτήσεις για χρήση video analytics και δυνατότητες όπως αναγνώριση οχημάτων με τη χρήση τεχνολογίας plate recognition, τότε είναι προφανές ότι τίθεται υπό σημαντική αμφισβήτηση η ικανότητα των απλών λογισμικών διαχείρισης βίντεο, που διατίθενται δωρεάν προκειμένου να ανταποκριθούν ικανοποιητικά σε αυτού του είδους τις απαιτήσεις. Είναι δύσκολο φυσικά να πείσεις τους χρήστες να αναζητήσουν μια άλλη λύση για την διαχείριση των συστημάτων επιτήρησης, όταν οι ίδιες εταιρείες τους έχουν συνηθίσει ότι αυτές οι εφαρμογές διατίθενται δωρεάν σε αντίθεση με τα άλλα στοιχεία που συνθέτουν ένα σύστημα επιτήρησης, όπως οι κάμερες και τα καταγραφικά για τα οποία καταβάλλουν και το αντίστοιχο αντίτιμο για την απόκτηση τους. Εκτός λοιπόν, του ότι είναι δύσκολο να πειστούν οι χρήστες ότι όταν θέλουν κάτι παραπάνω από το σύστημα επιτήρησης, θα πρέπει να επενδύσουν ανάλογα και στην απόκτηση ενός πιο “επαγγελματικού” λογισμικού, η δωρεάν διάθεση αυτών των εφαρμογών έχει δημιουργήσει και άλλο ένα πρόβλημα. Είναι προφανές ότι καθετί που δίνεται δωρεάν, συνήθως δεν αξιολογείται από αυτούς στους οποίους απευθύνεται. Από την στιγμή που η απόκτηση ενός προϊόντος, ή και μιας υπηρεσίας είναι χωρίς κόστος συνήθως, υποτιμάται η αξία της, ενώ και οι χρήστες δεν συνειδητοποιούν τη σημασία της αλλά και δεν έχουν μάθει να την αξιολογούν σωστά. Δηλαδή το πρόβλημα που ανακύπτει με τις εξειδικευμένες λύσεις VMS, είναι πρώτον οι χρήστες να αντιληφθούν τη σημασία τους και άρα να αποφασίσουν να επενδύσουν ένα ποσό για την αγορά τους, αλλά και να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τα σωστά κριτήρια για την επιλογή τους. Σε αυτό ακριβώς στοχεύει μεταξύ άλλων το παρών άρθρο. Δηλαδή, να αναδείξουν τα χαρακτηριστικά εκείνα, που αποδεικνύουν την υπεροχή των εξειδικευμένων λογισμικών VMS και παράλληλα αποτελούν το μέτρο σύγκρισης για την τελική επιλογή ανάμεσα στις πολλές προτάσεις που κυκλοφορούν σήμερα.

Κριτήρια αξιολόγησης

Τα πιο σημαντικά κριτήρια κατά την επιλογή ενός συστήματος VMS και ταυτόχρονα τα στοιχεία που τα διαφοροποιούν από τις απλές εφαρμογές που διαθέτουν δωρεάν οι εταιρείες κατασκευής προϊόντων για συστήματα επιτήρησης είναι τα ακόλουθα:

• Ευχρηστία: η επένδυση σε ένα σύστημα VMS είναι μια σημαντική απόφαση για οποιονδήποτε οργανισμό. Η ευκολία στη χρήση αυτού του συστήματος είναι ίσως ο κυριότερος παράγοντας τόσο στην επιλογή του συστήματος, αλλά και μετέπειτα στην επιτυχή υλοποίηση του εγχειρήματος. Σήμερα, οι εφαρμογές VMS σχεδιάζονται κυρίως έχοντας ως βάση αυτήν την απαίτηση. Δηλαδή, την προσδοκία του χρήστη που επιθυμεί κυρίως τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ευκολίας, ειδικά σε ότι αφορά την καθημερινή διαχείριση του προγράμματος. Παράλληλα, οι σύγχρονες εφαρμογές ενσωματώνουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα χαρακτηριστικά της ευελιξίας και της λειτουργικότητας. Χαρακτηριστικά, όπως η δυνατότητα ελέγχου και επιτήρησης από οποιοδήποτε σημείο στο δίκτυο (και όχι μόνο από έναν κεντρικό υπολογιστή) συνδυαζόμενα με την ύπαρξη πρόσθετων λειτουργιών ελέγχου και δυνατοτήτων όπως η χρήση οθονών αφής, συμβάλλουν στην αναβάθμιση της χρηστικότητας των εφαρμογών.
• Βέλτιστη διαχείριση της αποθηκευτικής ικανότητας του συστήματος: η διαχείριση του τρόπου με τον οποίο το σύστημα επιτήρησης εκμεταλλεύεται τα αποθηκευτικά μέσα είναι πολύ σημαντική. Οι ειδικευμένες πλατφόρμες VMS μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά σε αυτό το κομμάτι, καθώς ένα χαρακτηριστικό τους είναι ότι βελτιώνουν τη διαχείριση των αποθηκευτικών μέσων με αυτόματη βελτιστοποίηση των σκληρών δίσκων και ομαλότερη κατανομή του αποθηκευτικού φορτίου στους διάφορους servers που υποστηρίζουν το σύστημα. Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό, είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο των VMS εφαρμογών και ίσως είναι το στοιχείο που βοηθάει όσο κανένα άλλο στη γρηγορότερη απόσβεση της επένδυσης, διότι συμβάλλει στη μείωση της ανάγκης για αγορά περισσότερων ή μεγαλύτερων αποθηκευτικών μέσων.
• Χρήση με φορητές συσκευές: οι εφαρμογές για τις φορητές συσκευές, έχουν κυριολεκτικά βάλει τη διαχείριση της φυσικής ασφάλειας στην παλάμη του χεριού μας. Ανεξάρτητα από σημείο ή χρόνο, ο κάθε υπεύθυνος ασφάλειας έχει τη δυνατότητα πλέον να λαμβάνει σήματα και δεδομένα από τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας συνεχώς. Οι εξειδικευμένες εφαρμογές VMS, συμβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση κάνοντας ακόμα πιο εύκολη τη συνεργασία με τις φορητές συσκευές που όλοι έχουμε πλέον στη διάθεση μας (tablets ή smartphones). Οπότε η ύπαρξη της φορητότητας, είναι ένα σημαντικό στοιχείο που καθορίζει την επιλογή μιας VMS πλατφόρμας και αναβαθμίζει την παραγωγικότητα και τον βαθμό επαγρύπνησης των στελεχών που ασχολούνται με την φυσική ασφάλεια ενός οργανισμού.
• Βελτιωμένος βαθμός επαγρύπνησης με χρήση τεχνητής ευφυΐας: τα video analytics δεν αποτελούν πλέον κάτι το νέο ή το καινοτόμο στον χώρο των συστημάτων επιτήρησης. Στοιχειώδη video analytics, όπως την ανίχνευση κίνησης ενσωματώνουν και οι απλές freeware εφαρμογές. Όμως όταν υπάρχουν απαιτήσεις για ισχυρότερο και πιο έξυπνο video analytics τότε η λύση των εξειδικευμένων πλατφορμών VMS είναι μονόδρομος. Σε μεγάλους οργανισμούς με πολλαπλές εγκαταστάσεις και απαίτηση για υψηλό βαθμό ασφάλειας, τότε η χρήση του κατάλληλου VMS λογισμικού σε περιβάλλον 32 ή και 64 bit επιτρέπει την αύξηση της ικανότητας επαγρύπνησης των στελεχών, που είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια. Η δυνατότητα ταυτόχρονης μετάδοσης από πολλαπλό αριθμό καμερών, αποτελεί άλλο ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Ειδικά, όταν η προκαθορισμένη ρύθμιση επιτρέπει την μετάδοση σε χαμηλή ποιότητα ώστε να μην διαταράσσονται και οι πόροι του συστήματος (bandwidth) αλλά όταν εντοπίζεται κάποιο συμβάν να υπάρχει αυτόματη μεταγωγή σε υψηλή ανάλυση ώστε να γίνεται εφικτή η καλύτερη διερεύνησή του.
• Προστασία δεδομένων: η απειλή των κυβερνοεπιθέσεων είναι σήμερα έντονη όσο ποτέ άλλοτε. Όπως όλες οι δικτυακές εφαρμογές έτσι και η πλατφόρμα VMS πρέπει να διαθέτει την απαραίτητη προστασία και να ενσωματώνει την κωδικοποίηση AES (Advanced Encryption Standard) που επιτρέπει την διαφύλαξη όλων των δεδομένων που μετακινούνται μέσα στους δικτυακούς διαύλους. Το AES αποτελεί ένα πρότυπο αλγόριθμου κρυπτογράφησης που αναπτύχθηκε από τις κυβερνητικές υπηρεσίες των HΠΑ και αποτελεί πλέον την πιο διαδεδομένη μέθοδο για την προστασία δεδομένων από ενδεχόμενες παραβιάσεις. Η ανυπαρξία κάποιας προστασίας δεδομένων μπορεί να αποτελέσει σημείο τρωτότητας για οποιαδήποτε εγκατάσταση καθώς δίνει τη δυνατότητα σε αυτούς, που θέλουν και έχουν τις κατάλληλες γνώσεις να υφαρπάξουν δεδομένα ή και να διεισδύσουν μέσα σε μια εγκατάσταση χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Επίσης, η προστασία δεδομένων διασφαλίζει τον οργανισμό από πιθανές μηνύσεις για παραβίαση της νομοθεσίας, σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
• Αναβάθμιση λογισμικού: ένα κρίσιμο και σημαντικό στοιχείο είναι η συνεχής ενημέρωση της πλατφόρμας VMS με τις νέες εκδόσεις, ώστε να μπορεί συνεχώς να παρέχει στον χρήστη όλες τις διαθέσιμες λειτουργίες, αλλά και να είναι συμβατή με τις καινούριες συσκευές που ενσωματώνονται στο σύστημα επιτήρησης. Η διαδικασία όμως ενημέρωσης, μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και πολύπλοκη για εφαρμογές μεγάλου μεγέθους, ενώ συχνά υπεισέρχεται και ο παράγοντας του κόστους καθώς η εταιρεία μπορεί να ζητά ένα σημαντικό ποσό για την ανανέωση της έκδοσης. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να διερευνηθούν πριν την τελική επιλογή καθώς μετά την επιλογή και την προμήθεια της πλατφόρμας VMS έχουμε γίνει συχνά μάρτυρες του φαινομένου, ο πελάτης να είναι δέσμιος μιας κατάστασης στην οποία η αναβάθμιση της πλατφόρμας να είναι μια δύσκολη και ακριβή διαδικασία με αποτέλεσμα συχνά να έχει στην διάθεση του ένα λογισμικό απαρχαιωμένο χωρίς τις ανάλογες δυνατότητες.
• Ενοποίηση συστημάτων: ένας όρος που πλέον έχει γίνει πολύ οικείος σε όσους ασχολούνται με τον χώρο των συστημάτων ασφάλειας. Η συνεργασία μεταξύ των διάφορων ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας είναι πλέον απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής ολοκληρωμένης λύσης για την προστασία μιας εγκατάστασης. Οπότε για να μπορέσουν οι VMS πλατφόρμες να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση θα πρέπει να έχουν δομηθεί με μια ανοιχτή αρχιτεκτονική προσέγγιση που θα επιτρέπει την επικοινωνία με άλλες εφαρμογές ασφάλειας όπως συναγερμούς και access control. Η ενοποιημένη λειτουργία όλων αυτών των εφαρμογών υπό μια ενιαία πλατφόρμα θα επιτρέψει την πλήρη εκμετάλλευση όλων των δυνατοτήτων τους και θα επιτρέψει στους χρήστες να έχουν μια συνεχής επίγνωση του τι διαδραματίζεται μέσα στην εγκατάσταση τους συνεχώς.

Επιλέγοντας

Το πιο σημαντικό όταν ένας χρήστης ή ένας εγκαταστάτης αποφασίσει να προτείνει ένα σύστημα VMS, είναι να βρει απαντήσεις σε κάποιες σημαντικές ερωτήσεις σχετικά με την επιλογή.

Ποιος θα είναι υπεύθυνος για την καθημερινή λειτουργία του προγράμματος;

Η υλοποίηση του έργου θα γίνει από κάποιον εξωτερικό συνεργάτη ή in-house;

Θα χρειαστεί υποστήριξη σε μελετητικό/ συμβουλευτικό επίπεδο για την συγγραφή των προδιαγραφών και την επιλογή του εγκαταστάτη;

Σε κάθε περίπτωση ο τελικός χρήστης θα πρέπει να έχει στο νου του ότι το συγκεκριμένο project δεν είναι τόσο απλό όσο φαντάζει. Δεν εγκαθίσταται ένα απλό πρόγραμμα το οποίο μετά απλώς το εκτελούμε στον υπολογιστή μας, αλλά χρειάζεται συνεχή υποστήριξη τόσο κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης, όσο και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Οπότε το project θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με τη δέουσα σοβαρότητα, όπως και τα υπόλοιπα τεχνικά έργα του οργανισμού. Αρχικά θα πρέπει να γίνει μια μελέτη εκτίμησης κινδύνων, ώστε να διαπιστωθούν τα τρωτά σημεία τόσο του συνολικού συστήματος ασφάλειας όσο και του συστήματος επιτήρησης. Αυτές οι αδυναμίες θα κληθεί να διαχειριστεί, όσο το δυνατό καλύτερα το πρόγραμμα VMS που θα επιλεχτεί. Στη συνέχεια οφείλουν οι εμπλεκόμενοι να προδιαγράψουν γραπτά τις προσδοκίες τους και τις απαιτήσεις ώστε βάσει αυτού του τεύχους προδιαγραφών να γίνει η εκτίμηση των υποψήφιων προγραμμάτων αλλά και η τελική αξιολόγηση του εγχειρήματος.