Ασύρματοι Πυρανιχνευτές Καπνού: Τεχνολογικές εξελίξεις και πρότυπα

Η διασύνδεση χωρίς τη χρήση καλωδίων είναι πλέον γεγονός και στο χώρο των συστημάτων πυρανίχνευσης. Ποια είναι όμως τα σημεία που πρέπει να προσέξουν οι εγκαταστάτες κατά την υλοποίηση ασύρματων λύσεων;

Η ασύρματη τεχνολογία έκανε την εμφάνισή της και στο χώρο των συστημάτων πυρανίχνευσης. Τα οφέλη της είναι σημαντικά, όπως άλλωστε και στους υπόλοιπους χώρους στους οποίους έχει διεισδύσει τα τελευταία χρόνια. Ευκολία και ταχύτητα εγκατάστασης, ευελιξία και μικρός βαθμός όχλησης είναι τα κυριότερα από αυτά. Για αυτό άλλωστε τα τελευταία χρόνια έχει κερδίσει σημαντικό μερίδιο και στην ελληνική αγορά. Πολλές μεγάλες εταιρείες έχουν προτείνει σειρές συστημάτων πυρανίχνευσης βασισμένες στην ασύρματη διασύνδεση, καθώς αποτελεί και μια απαίτηση της αγοράς. Αυτό διότι όσο αυξάνονται οι νομοθετικές απαιτήσεις για τα μέτρα πυρασφάλειας που πρέπει να έχουν οι επιχειρήσεις, τόσο διαχέεται η ανάγκη για την τοποθέτηση συστημάτων που θα είναι εύκολα στην εγκατάσταση και θα προκαλούν μικρό βαθμό όχλησης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό κυρίως σε επιχειρήσεις που λειτουργούν, για ευνόητους λόγους. Αναλογιστείτε ένα ξενοδοχείο, ένα εστιατόριο ή ένα τραπεζικό υποκατάστημα, για τα οποία απαιτείται για τη νόμιμη λειτουργία τους να υπάρχει και πιστοποιητικό πυρασφάλειας. Τις περισσότερες φορές ένα από τα μέτρα που λαμβάνεται στο πλαίσιο της έκδοσης του πιστοποιητικού πυρασφάλειας είναι και η τοποθέτηση ενός συστήματος πυρανίχνευσης. Όμως αυτή η απαίτηση μπορεί να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα στην εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, με σημαντικό κίνδυνο απώλειας εσόδων. Γεγονός ιδιαίτερα δυσάρεστο, ειδικά σε μια εποχή όπως η σημερινή.
Η επιλογή ενός ασύρματου συστήματος πυρανίχνευσης δίνει μια σημαντική λύση, καθώς με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο χρόνος εγκατάστασης και η όχληση. Στις περισσότερες των περιπτώσεων μπορεί η εγκατάσταση να γίνεται παράλληλα με τη λειτουργία της επιχείρησης ή σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις να χρειάζεται απλώς να γίνουν κάποιες εργασίες σε προκαθορισμένες ώρες, που όμως και πάλι δεν θα προκαλέσουν μεγάλο πρόβλημα στην καθημερινή ροή εργασιών της επιχείρησης.

ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Με αυτό το θέμα βρέθηκε αντιμέτωπη και η Ελληνική Πυροσβεστική Υπηρεσία, οπότε και εξέδωσε σχετική οδηγία. Πρόκειται για την οδηγία με αριθμ. πρωτ.: 55792 Φ.701.6 με ημερομηνία έκδοσης 7/12/2010 και θέμα "Εγκατάσταση ασυρμάτων συστημάτων πυρανίχνευσης σε δομικές κατασκευές".
Στην οδηγία αυτή αναφέρεται και επεξηγείται ότι τα ασύρματα συστήματα πυρανίχνευσης είναι αποδεκτά από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, αλλά θα πρέπει να είναι σαφώς πιστοποιημένα σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ-54.25 "Συστήματα πυρανίχνευσης και συναγερμού – Μέρος 25: Ραδιοζευκτά εξαρτήματα". Οι μελετητές, οι εγκαταστάτες αλλά και οι χρήστες οφείλουν λοιπόν πριν επιλέξουν ένα παρόμοιο σύστημα, να μελετήσουν πολύ καλά τη σχετική οδηγία του Πυροσβεστικού Σώματος, να ζητήσουν τα κατάλληλα πιστοποιητικά και να προχωρήσουν στην εγκατάσταση του συστήματος μόνο αφού πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις.
H σημαντική διαφορά του προτύπου αυτού με άλλα πρότυπα όπως ο Βρετανικός κανονισμός, είναι ότι επιτρέπει την τροφοδοσία των ανιχνευτών μόνο από μία πηγή, όπως μια μπαταρία. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι είναι πλήρως ασύρματα τα συστήματα, ενώ στη Βρετανία – τουλάχιστον μέχρι σήμερα – ασύρματη είναι μόνο η διασύνδεση των ανιχνευτών, ενώ η τροφοδοσία τους γίνεται ενσύρματα. Συνήθως σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιούν κάποια κοντινή γραμμή φωτισμού. Αλλά αυτό σημαίνει ότι σε αυτήν την περίπτωση, αν και πολύ μειωμένες, απαιτούνται πάλι κάποιες οικοδομικές εργασίες. Αυτό πλέον δεν απαιτείται στην Ελλάδα, όπου μπορεί να τοποθετηθεί ένα πλήρως ασύρματο σύστημα πυρανίχνευσης.

ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Τα πλεονεκτήματα των ασύρματων συστημάτων πυρανίχνευσης είναι παρόμοια με εκείνα των υπόλοιπων ασύρματων συστημάτων ασφαλείας, ενώ αναλύθηκαν και στην αρχή του άρθρου. Πολύ γρηγορότερη εγκατάσταση, ευκολία στην τοποθέτηση, μεγάλος βαθμός ευελιξίας και, φυσικά, πολύ μικρός βαθμός όχλησης. Παρέχουν δηλαδή συνολικά έναν πολύ μεγαλύτερο βαθμό ευκολίας στην εγκατάσταση. Αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο που μπορεί να επηρεάσει πολύ την απόφαση ενός χρήστη να προβεί σε μια εγκατάσταση συστήματος πυρανίχνευσης, ακόμα και στις περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται βάσει νόμου. Επίσης μπορεί να καλύψει πολύ μεγαλύτερους χώρους, στους οποίους η χρήση των καλωδίων στην περίπτωση των ενσύρματων συστημάτων πυρανίχνευσης θα ανέβαζε υπέρμετρα το κόστος, σε συνδυασμό φυσικά με την απαιτούμενη εργασία των τεχνικών που θα τοποθετούσαν τα καλώδια, αλλά και των επακόλουθων οικοδομικών εργασιών. Διότι όπως έχουμε αναφέρει, πολλές φορές δεν είναι το κόστος αυτό καθαυτό των καλωδίων που αυξάνει τον προϋπολογισμό του έργου, αλλά το κόστος της εργασίας και των επισκευών που θα απαιτηθούν.
Για το λόγο αυτό η χρήση των ασύρματων συστημάτων πυρανίχνευσης προτιμάται κυρίως σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις, όπου είναι δύσκολο να γίνουν επιπρόσθετες εργασίες. Αντίθετα, σε νέα έργα και καινούρια κτίρια είναι λογικό το σύστημα πυρανίχνευσης να προδιαγράφεται από το αρχικό στάδιο της μελέτης και ως εκ τούτου να είναι πιο εύκολο να τοποθετηθούν τα καλώδια που απαιτούνται για τα ενσύρματα συστήματα. ¶λλωστε στο κατασκευαστικό στάδιο, στα νέα κτίρια τοποθετούνται χιλιάδες μέτρα καλωδίων, είτε αυτά προορίζονται για τα ισχυρά ρεύματα είτε για τα ασθενή, οπότε η τοποθέτηση των καλωδίων που χρειάζονται τα συστήματα πυρανίχνευσης, ουσιαστικά δεν επιφέρει κανένα πρόσθετο φόρτο εργασίας.
Τα ασύρματα συστήματα πυρανίχνευσης είναι πολύ χρήσιμα όμως και στην επέκταση εγκατεστημένων ενσύρματων συστημάτων. Για τους ίδιους λόγους που αναφέραμε και παραπάνω, είναι συχνά δύσκολο να γίνει η επέκταση ενός υφιστάμενου ενσύρματου συστήματος πυρανίχνευσης. Με τη χρήση της ασύρματης τεχνολογίας μπορεί πιο εύκολα να γίνει η επέκταση και να επιτηρηθούν αποτελεσματικά και οι χώροι που μέχρι σήμερα δεν είχαν για κάποιο λόγο σύστημα πυρανίχνευσης.

ΠΙΘΑΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Ένα από τα κυριότερα προβλήματα όμως που συνοδεύει πάντα την ασύρματη διάδοση σημάτων, είναι ότι υπάρχει η πιθανότητα λόγω κάποιας οικοδομικής διαμόρφωσης, το σήμα να μη μπορεί να μεταδοθεί ή να μειωθεί η ισχύς του ασύρματου δικτύου. Υπό φυσιολογικές συνθήκες ένα σήμα μπορεί να μεταδοθεί ασύρματα περίπου μέχρι την απόσταση των 150 μέτρων. Όμως η ύπαρξη τοίχων ή οροφών μπορεί να μειώσει αυτήν την απόσταση. Αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με την τοποθέτηση σε κατάλληλα επιλεγμένα σημεία αναμεταδοτών, ώστε τα σήματα να μπορούν να συνεχίσουν την πορεία τους. Η χρήση των αναμεταδοτών εξασφαλίζει ισχύ σήματος και την ύπαρξη πολλαπλών οδεύσεων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι αν μία όδευση για κάποιο λόγο χαθεί, τότε το σήμα θα φτάσει στον προορισμό του χρησιμοποιώντας άλλη όδευση.
¶λλο ένα πρόβλημα – που όμως συνόδευε τα ασύρματα συστήματα προγενέστερης γενιάς – ήταν ότι συχνά υπήρχαν παρεμβολές με άλλες ασύρματες συσκευές. Πλέον όμως η σύγχρονη ασύρματη τεχνολογία δεν επιτρέπει την ύπαρξη αυτών των παρεμβολών. Η συχνότητα και η διάρκεια των ασύρματων συστημάτων πυρανίχνευσης οφείλουν να ακολουθούν συγκεκριμένες προδιαγραφές, ώστε να μην υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Βεβαίως αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα που θα επιλέγονται θα πρέπει να είναι σύμφωνα με αυτές τις προδιαγραφές και εδώ υπεισέρχεται η αξιοπιστία της κατασκευάστριας εταιρείας.
Ο έλεγχος και η διάγνωση της λειτουργίας των ασύρματων συστημάτων πυρανίχνευσης αποτελεί άλλο ένα σημαντικό στοιχείο. Εδώ πάλι έχει σημασία η εταιρεία από την οποία προέρχονται τα προϊόντα. Οι μεγάλες και αξιόπιστες εταιρείες έχουν αναπτύξει διαγνωστικά εργαλεία που επιτρέπουν στον εγκαταστάτη να διαπιστώσει πολύ γρήγορα πού υπάρχει το πρόβλημα και άρα να το διορθώσει μέσα στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Αυτό είναι πολύ σημαντικό τόσο στη φάση της εγκατάστασης όσο και στη φάση της λειτουργίας. Καθώς προβλήματα είναι πιθανό να ανακύψουν και στα δύο στάδια, πλην όμως με τη χρήση των κατάλληλων τεχνικών μπορεί να μειωθεί σημαντικά ο χρόνος για την αντιμετώπισή τους.
Η επιλογή λοιπόν ενός ασύρματου συστήματος πυρανίχνευσης αποτελεί πλέον μια σοβαρή εναλλακτική λύση. Ειδικά, όπως είδαμε σε επιχειρήσεις που λειτουργούν, ίσως αποτελεί την πρώτη λύση που πρέπει να εξετασθεί σοβαρά. Θα πρέπει όμως να μελετηθεί η συγκεκριμένη εφαρμογή σε συνδυασμό με τη συγκεκριμένη οδηγία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Παράλληλα, ο μελετητής και ο εγκαταστάτης οφείλουν να διαβάσουν προσεκτικά το Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΝ-54.25, ώστε να κατανοήσουν πλήρως τα σημεία τα οποία οφείλουν να προσέξουν. ¶λλη μία σημαντική παράμετρος είναι ότι τα προϊόντα που θα επιλεγούν θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες προδιαγραφές, ώστε να έχουν μεγάλο βαθμό αξιοπιστίας. Αυτή η παράμετρος θα πρέπει να τεθεί υπόψη του χρήστη που θα κάνει την τελική επιλογή, διότι εκπτώσεις σε θέματα πυρασφάλειας είναι επικίνδυνες και μπορούν να οδηγήσουν σε κόστη πολύ μεγαλύτερα από το ενδεχόμενο κέρδος που θα επιτευχθεί από την επιλογή ενός συστήματος φθηνότερου μεν, αλλά άγνωστου βαθμού αξιοπιστίας.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ