Ασφαλίζοντας τους χώρους στάθμευσης

Για ένα αποτελεσματικό σχέδιο ασφάλειας σε χώρους μαζικής στάθμευσης απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε τομείς όπως ο φωτισμός, το σύστημα επιτήρησης και η επανδρωμένη φύλαξη.

Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις σήμερα αποτελεί η δημιουργία ασφαλών χώρων μαζικής στάθμευσης αυτοκινήτων. Το αναφέρουμε ως πρόκληση, διότι ενώ όλοι ή τουλάχιστον οι περισσότεροι γνωρίζουν την επικινδυνότητα αυτών των χώρων, στην πράξη είτε για λόγους οικονομικούς είτε λόγω της πίεσης της καθημερινής ρουτίνας παραμελούν να επιδείξουν την ανάλογη προσοχή σε αυτόν τον τόσο ευαίσθητο τομέα της ασφάλειας των κτιριακών εγκαταστάσεων.

Πολλές έρευνες αλλά και στοιχεία από τις αστυνομικές αρχές αποδεικνύουν την επικινδυνότητα των χώρων αυτών. Η χαλαρότητα που συνήθως χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που παρκάρουν τα αυτοκίνητά τους, ο χαμηλός ή ελλιπής φωτισμός, ο μεγάλος αριθμός σταθμευμένων αυτοκινήτων που συμβάλλουν στη δημιουργία ιδανικών συνθηκών για ενέδρες είναι ορισμένα από τα στοιχεία που καταδεικνύουν την επικινδυνότητα των συγκεκριμένων χώρων. Επιπρόσθετα, η αύξηση των ωρών εργασίας τόσο των καταστημάτων όσο και των επιχειρήσεων που συνήθως διαθέτουν και χώρους στάθμευσης αποτελεί έναν ακόμα λόγο για την αύξηση του αριθμού των περιστατικών μέσα σε αυτούς τους χώρους.

Ένα σωστά σχεδιασμένο σύστημα ασφαλείας ενός Οργανισμού οφείλει να λαμβάνει υπόψη του αυτά τα στοιχεία και να διαθέτει εκείνα τα συστήματα και τους μηχανισμούς που να μειώνουν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τους κινδύνους που έχουν να κάνουν με τους χώρους στάθμευσης.
Τρεις είναι οι βασικές κατηγορίες χώρων στάθμευσης, ανάλογα με το είδος των ανθρώπων που τους χρησιμοποιούν. Καταρχήν είναι οι χώροι στάθμευσης των επιχειρήσεων και των φορέων που απευθύνονται στους υπάλληλους της συγκεκριμένης επιχείρησης, τους επισκέπτες ή τους εξωτερικούς συνεργάτες. Στη συνέχεια μια άλλη κατηγορία είναι οι χώροι στάθμευσης που διαθέτουν τα μεγάλα καταστήματα, όπου οι θέσεις στάθμευσης προορίζονται κυρίως για τους επισκέπτες του καταστήματος, με την εξαίρεση κάποιων θέσεων που χρησιμοποιούνται από το προσωπικό ή και κάποιους προμηθευτές. Τέλος η τρίτη κατηγορία είναι οι ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης σε πολυσύχναστες περιοχές, όπου εκεί οι θέσεις στάθμευσης παραχωρούνται έναντι κάποιας αμοιβής σε όποιον επιθυμεί να τις χρησιμοποιήσει. Μια άλλη διαφοροποίηση είναι αν ο χώρος στάθμευσης είναι κλειστός ή ανοιχτός.
Αυτές οι διαφορές είναι καλό να επισημαίνονται και να υπολογίζονται κατά το σχεδιασμό των μέτρων προστασίας ενός χώρου στάθμευσης. Είναι προφανές ότι απαιτείται διαφορετική προσέγγιση σε ένα χώρο στάθμευσης στον οποίο κυρίως έχουν πρόσβαση μόνιμοι και σταθεροί χρήστες από ό,τι σε ένα χώρο στάθμευσης που χρησιμοποιείται από παροδικούς επισκέπτες. Επίσης, διαφορετικά μέτρα θα χρειαστεί να ληφθούν σε έναν ανοιχτό χώρο στάθμευσης και σε έναν κλειστό. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι βασικές αρχές σχεδιασμού αλλάζουν ριζικά, αλλά ότι ανάλογα με την κατηγορία του χώρου στάθμευσης θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε κάποια συγκεκριμένα θέματα.

Βασική προσέγγιση
Όπως προαναφέρθηκε, οι χώροι στάθμευσης διαθέτουν ορισμένα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν στόχους υψηλής επικινδυνότητας. Μερικές φορές είναι απομονωμένοι, ο φωτισμός τους είναι χαμηλός (ειδικά όταν είναι κλειστοί – αλλά και οι ανοιχτοί τις νυχτερινές ώρες έχουν μεγάλο πρόβλημα) και τέλος υπάρχουν πολλά σημεία στα οποία μπορεί κάποιος να στήσει παγίδα σε έναν ανυποψίαστο περαστικό. ¶λλο ένα σημείο που ενισχύει την επικινδυνότητά τους – ειδικά για περιπτώσεις απαγωγής – είναι ότι ακριβώς επειδή μέσα υπάρχουν αυτοκίνητα μπορεί οι απαγωγείς να χρησιμοποιήσουν το αυτοκίνητο για να μεταφέρουν το θύμα τους χωρίς να τους αντιληφθεί κάποιος, όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο σύστημα ασφαλείας.
Οπότε πλέον ερχόμαστε στο ζητούμενο. Τι εννοούμε με το χαρακτηρισμό ΄΄σύστημα ασφαλείας΄΄ για ένα χώρο στάθμευσης. Καταρχήν, για να είναι αποτελεσματικό θα πρέπει να εντάσσεται σε ένα σωστά δομημένο γενικότερο σχέδιο ασφάλειας. Οπότε η αρχή για την επιτυχή προστασία ενός χώρου στάθμευσης ξεκινά από το σωστό σχεδιασμό.
Οι βασικοί πυλώνες αυτού του πεδίου είναι η ανθρώπινη φύλαξη, το σύστημα επιτήρησης και ο φωτισμός. Η επανδρωμένη φύλαξη είναι καθοριστική αλλά δεν είναι πάντα εφικτή. Παραδείγματος χάρη στους χώρους στάθμευσης των εταιρειών, που μπορεί να είναι ένα περιφραγμένο οικόπεδο δίπλα στις βασικές εγκαταστάσεις, δεν υπάρχει – τουλάχιστον στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων – πρόβλεψη για επανδρωμένη φύλαξη. Ακόμα και στους χώρους στάθμευσης των εμπορικών πολυχώρων η φύλαξη είναι περιορισμένη, ενώ και στα πάρκινγκ συχνά η διαχείριση των εισερχόμενων και εξερχόμενων αυτοκινήτων γίνεται μέσω μηχανημάτων, οπότε μετά από κάποια ώρα ίσως δεν υπάρχει υπάλληλος μέσα στο χώρο.
Καταρχήν λοιπόν, αξιολογούμε τις ανάγκες για ανθρώπινη φύλαξη. Αυτή η αξιολόγηση γίνεται βάσει των αναγκών, των χρήσεων του χώρου στάθμευσης και του διαθέσιμου προϋπολογισμού. Σε περίπτωση όπου αυτό κριθεί απαραίτητο, τοποθετούμε ένα φύλακα για κάποιες τουλάχιστον ώρες, ώστε να δημιουργείται ένα επιπρόσθετο αίσθημα ασφάλειας σε όσους χρησιμοποιούν το χώρο. Όταν δεν προβλέπεται όμως φύλαξη, μία καλή και αποτελεσματική λύση είναι η περιπολία ανά τακτά χρονικά διαστήματα ενός φύλακα που είναι εγκατεστημένος σε άλλη θέση, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες που είναι και οι πιο επίφοβες.

Φωτισμός
Η πιο απλή αλλά παράλληλα και η πιο βασική ενέργεια για την ενίσχυση της ασφάλειας ενός χώρου στάθμευσης – είτε είναι κλειστός είτε είναι ανοιχτός – είναι η ενίσχυση του φωτισμού. Έχει παρατηρηθεί ότι στους περισσότερους από αυτούς τους χώρους ο φωτισμός είναι ελλιπής και προβληματικός ενώ ακόμα και όταν υπάρχει, λόγω ελλιπούς μελέτης δημιουργούνται σκοτεινά σημεία με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας. Οπότε το πρώτο μέτρο είναι ακριβώς η βελτίωση του φωτισμού. Αυτό αποτελεί άλλωστε και τη βάση για την αποτελεσματική λειτουργία και των δύο άλλων πυλώνων του σχεδίου ασφαλείας, που είναι η ανθρώπινη φύλαξη και τα συστήματα επιτήρησης. Ένας φύλακας είναι πολύ πιο αποτελεσματικός όταν κινείται σε ένα χώρο καλά φωτισμένο, καθώς μπορεί να έχει άποψη για το τι συμβαίνει, χωρίς να θέτει και σε κίνδυνο τον εαυτό του. Αλλά και ένα σύστημα επιτήρησης λειτουργεί αποδοτικότερα όταν οι κάμερες εστιάζουν σε σωστά φωτισμένους χώρους, οπότε θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν προβολείς που θα φωτίζουν επαρκώς όλους τους χώρους. Τα συστήματα του φωτισμού έχουν αναπτυχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια και νέες τεχνολογίες έχουν έρθει στο προσκήνιο, που επιτρέπουν υψηλού επιπέδου φωτισμό με μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, όπως π.χ. οι λαμπτήρες της κατηγορίας LED. Σχετικές αναφορές έχει κάνει πολλές φορές και το Security Manager σε προηγούμενα τεύχη, όπου καταδεικνύεται η σημασία του σωστού φωτισμού για τη βελτίωση της λειτουργίας των συστημάτων επιτήρησης. Διότι είναι φυσικό οι κάμερες – όσο υψηλής τεχνολογίας και να είναι, όσο μεγάλη ανάλυση και να διαθέτουν – να μη μπορούν να καταγράψουν το επιθυμητό αποτέλεσμα όταν ο χώρος δεν φωτίζεται σωστά.
Πριν λοιπόν καταφύγουμε στη λύση της εγκατάστασης ενός συστήματος CCTV ή ακόμα και της επανδρωμένης φύλαξης, θα πρέπει να διασφαλίζουμε ότι ο χώρος φωτίζεται επαρκώς όχι μόνο όσον αφορά στην έντασή του αλλά και στην ορθή κατανομή.

Συστήματα επιτήρησης
Μία άλλη πρόταση είναι η χρήση ενός συστήματος επιτήρησης το οποίο θα επιτρέπει την καταγραφή των συμβάντων που θα διαδραματίζονται μέσα στους χώρους στάθμευσης. Εδώ το μυστικό κρύβεται πίσω από τους όρους "καταγραφή συμβάντων". Αυτό το αναφέρουμε διότι θα πρέπει να προσδιοριστεί με σαφήνεια ο επιδιωκόμενος στόχος. Δηλαδή τι θέλει ο ιδιοκτήτης από την επένδυση που στοχεύει να κάνει. Είναι δυνατόν, παραδείγματος χάρη, να καλύψει κάποιος κάθε σημείο του χώρου στάθμευσης με μεγάλη λεπτομέρεια, να καταγράψει όλες τις πινακίδες των οχημάτων ή όλα τα πρόσωπα των εισερχόμενων ατόμων;
Προφανώς και αυτό δεν είναι εφικτό – ή ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι είναι εφικτό αυξάνει υπέρμετρα το συνολικό κόστος της επένδυσης, σε σημείο που να την καθιστά μη συμφέρουσα.
Εδώ το μυστικό μιας επιτυχημένης υλοποίησης κρύβεται στον όρο ΄΄ανίχνευση΄΄. Ακριβώς επειδή είναι δύσκολο για τους υπεύθυνους ασφαλείας αυτών των χώρων να παρακολουθούν συνεχώς το σύστημα επιτήρησης ενός χώρου στάθμευσης, θα πρέπει αυτό να ενσωματώνει τη δυνατότητα να διαπιστώνει ποιες ενέργειες που διαδραματίζονται εντός του συγκεκριμένου χώρου έχουν σοβαρές ενδείξεις ώστε να χαρακτηριστούν παραβατικές. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται σημαντικά ο όγκος των πληροφοριών που έχουν να διαχειριστούν οι υπεύθυνοι ασφαλείας και αυξάνεται η αποτελεσματικότητά τους.
Ποιες είναι οι ενδείξεις που συνηγορούν στην αύξηση των πιθανοτήτων για την πραγματοποίηση μιας εγκληματικής πράξης; Ένας άνθρωπος που περιτριγυρίζει συνεχώς στα ίδια σημεία και ελέγχει τις θέσεις στάθμευσης, ένα αυτοκίνητο που μετακινείται από μια θέση στάθμευσης σε μια άλλη, ένας άνθρωπος που κλείνει τις πηγές φωτισμού του χώρου. Όλα αυτά αποτελούν ενδείξεις που θα πρέπει να ενεργοποιήσουν το σύστημα επιτήρησης και ταυτόχρονα να δοθεί το ανάλογο σήμα προειδοποίησης στους χειριστές του.

Σημεία προσοχής
Οι τρεις βασικοί άξονες λοιπόν ενός αποτελεσματικού σχεδίου ασφαλείας για ένα χώρο στάθμευσης είναι ο φωτισμός, το σύστημα επιτήρησης και η ανθρώπινη φύλαξη. Μπορεί φυσικά να μην υλοποιηθούν και οι τρεις, καθώς θα πρέπει να αξιολογηθούν πολλοί και διάφοροι παράγοντες. Όμως θα πρέπει τουλάχιστον να υλοποιηθούν με την προαναφερθείσα σειρά, διότι όπως εξηγήσαμε και προηγουμένως, ο σωστός φωτισμός αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία των δύο άλλων στοιχείων. Ενώ η ανθρώπινη φύλαξη λόγω του κόστους της – το οποίο μάλιστα είναι και συνεχές – συνήθως αποτελεί πλέον την τελευταία λύση, καθώς ένα σύστημα επιτήρησης μπορεί να φανεί πιο οικονομικό σε μακροχρόνια βάση.
Το σχέδιο όμως πρέπει να δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε ορισμένα βασικά σημεία τα οποία αποτελούν και τα πιο επικίνδυνα. Δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει εστίαση της προσοχής στα σημεία εξόδου και εισόδου και όχι μόνο από αυτά που διέρχονται τα αυτοκίνητα αλλά και από αυτά που χρησιμοποιούν οι πεζοί (π.χ. τις εξόδους διαφυγής). Ανεξαρτήτως των μέσων που θα αποφασιστεί τελικά να χρησιμοποιηθούν (προβολείς, κάμερες, φύλακες) θα πρέπει σε αυτά τα σημεία να ρίχνεται ισχυρός φωτισμός, να υπάρχουν κάμερες και φυσικά αν υπάρχει φύλακας είτε να είναι η θέση του σε μία από τις εισόδους αλλά ταυτόχρονα να περιπολεί συχνά και στις υπόλοιπες. Μπορεί π.χ. να εξετάζει αν η θύρα εξόδου είναι κλειστή, διότι αλλιώς θα μπορούν να εισέρχονται κάποιοι στο χώρο στάθμευσης από αυτό το σημείο. Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να δοθεί προσοχή είναι η ύπαρξη ενδεικτικών σημάνσεων που να αναφέρουν ότι ο χώρος φυλάσσεται και επιτηρείται συνεχώς. Εκτός από τις συμβατικές υποχρεώσεις που υπάρχουν για αυτού του είδους τη σήμανση από τη νομοθεσία, η ύπαρξή της λειτουργεί και αποτρεπτικά. Όμως σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αναγράφεται κάτι το οποίο δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Διότι έτσι μπορεί να δημιουργηθεί στους χρήστες του πάρκινγκ ένα εσφαλμένο αίσθημα ασφάλειας και όταν από κάποιο αναπάντεχο περιστατικό διαπιστώσουν ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, μπορεί να καταφύγουν ακόμα και σε μηνύσεις έναντι της ιδιοκτήτριας εταιρείας.
Τέλος, δεν θα πρέπει να αγνοούμε ότι ακόμα και το τελειότερο σχέδιο ασφάλειας χρήζει συνεχώς βελτιώσεων. Αυτές οι βελτιώσεις θα προέρχονται από τις παρατηρήσεις που προκύπτουν κατά τη λειτουργία του χώρου στάθμευσης, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχουν και οι επισημάνσεις των απλών χρηστών. Οι υπεύθυνοι ασφαλείας οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη αυτές τις επισημάνσεις και εάν θεωρούν ότι έχουν κάποια βάση θα πρέπει να τις εντάσσουν στο γενικό σχεδιασμό, κάνοντας φυσικά και μια σχετική εκτίμηση κόστους.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ