Ασφάλεια στη διακίνηση αξιών

Η μεταφορά και η φύλαξη χρημάτων εμπεριέχει τεράστιους κινδύνους, γι’ αυτό και ο ρόλος των Ιδιωτικών Εταιρειών Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας που αναλαμβάνουν αυτές τις διαδικασίες, θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμος. Η εμφάνιση των πιστωτικών καρτών πριν από χρόνια, είχε οδηγήσει σε – λανθασμένα όπως αποδείχθηκε – συμπεράσματα, ότι οι καταναλωτές θα χρησιμοποιούσαν πλέον αυτές για τις συναλλαγές τους κι έτσι το χρήμα υπό τη μορφή χαρτονομισμάτων θα μειωνόταν κατά πολύ.

Το ευρύ κοινό όμως, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το «πραγματικό» χρήμα στην καθημερινή του ζωή, παρά την επιθετική πολιτική που ασκούν οι τράπεζες στον τομέα της χορηγήσεων των πιστωτικών καρτών. Τράπεζες, πολυκαταστήματα, super markets, αλυσίδες καταστημάτων κ.λπ., γεμίζουν καθημερινά από χρήματα, τα οποία θα πρέπει να μεταφερθούν, να καταμετρηθούν, να φυλαχτούν και στη συνέχεια να κατατεθούν. Το ρόλο αυτό καλούνται να παίξουν εκείνες από τις Ιδιωτικές Εταιρείες Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας (ΙΕΠΥΑ), που έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν τον κύκλο αυτό, ο οποίος εμπεριέχει τεράστιους κινδύνους, αφού στην πορεία των χρημάτων από το ταμείο της τράπεζας ή του καταστήματος μέχρι την κατάθεσή τους, καιροφυλακτούν κακοποιοί, μεμονωμένοι ή και οργανωμένοι σε οπλισμένες συμμορίες.

Οι συνθήκες σήμερα
Με την εισαγωγή όμως του euro στη χώρα μας, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι επιθέσεις κατά τραπεζών, καταστημάτων, υπαλλήλων και οχημάτων χρηματαποστολών κ.λπ., αφού το νόμισμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές – και όχι μόνο – χώρες. Η κατάσταση γίνεται χειρότερη, αφού η χώρα μας λόγω και της γεωγραφικής της θέσης έχει καταστεί κόμβος διακίνησης ναρκωτικών, ενώ η κατάσταση σε όμορες χώρες συνεχίζει ή υπήρξε τέτοια, ώστε να μπορεί κάποιος να προμηθευτεί με ευκολία, να εισάγει ή και να διακινεί όπλα, τα οποία, ειδικά μετά την κατάρρευση των παλαιών καθεστώτων, υπήρχαν και υπάρχουν σε αφθονία και σε μεγάλη ποικιλία. Η εισροή μεγάλου αριθμού μεταναστών, παράνομων κυρίως, περιέπλεξε την κατάσταση.
Δυστυχώς, παρά τις κατά καιρούς επιτυχίες τους, οι Αστυνομικές Αρχές αδυνατούν να αντεπεξέλθουν πλήρως στην ολοένα και αυξανόμενη εγκληματικότητα, αφού πλήθος οργάνων της τάξεως χρησιμοποιούνται σε καθήκοντα, τα οποία δεν άπτονται των πραγματικών αναγκών ασφαλείας. Παράλληλα, εμφανής είναι η έλλειψη εκπαιδευμένων στελεχών στον τομέα της ασφάλειας – ώστε να αντιμετωπίσουν τις νέες μορφές εγκληματικότητας, η έλλειψη ενημέρωσης των στελεχών Επιχειρήσεων και Οργανισμών σε θέματα ασφαλείας, αλλά και η έλλειψη παιδείας γενικότερα ή παιδείας πάνω σε θέματα ασφάλειας, με αποτέλεσμα το έργο των κακοποιών να γίνεται ευκολότερο.
Σε όλα τα παραπάνω, να προσθέσουμε και τα προβλήματα στον τομέα της κυκλοφορίας των οχημάτων, όπου η κατάσταση βαίνει από το κακό στο χειρότερο παρά τη δημιουργία νέων σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων, αφού οι περισσότεροι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα. Ενώ ταυτόχρονα, η μη χρήση ή η κακή οργάνωση μέρους των αστικών συγκοινωνιών, με συνεπίκουρη και την κακή ρυμοτομία σχεδόν όλων των ελληνικών πόλεων, έχουν δημιουργήσει μία ασφυκτική ατμόσφαιρα, στην οποία, μετακινήσεις ανθρώπων και αγαθών γίνονται υπό συνθήκες εκνευρισμού και χωρίς δυνατότητα επίτευξης ακρίβειας σε χρόνο.

Η ευθύνη της Πολιτείας και των επιχειρήσεων
Μέσα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον καλούνται οι ΙΕΠΥΑ που έχουν τα προσόντα, να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους, που δεν είναι άλλη από την ασφαλή μεταφορά χρημάτων, αξιών και τιμαλφών, δραστηριότητα στην οποία υπεισέρχονται τρεις βασικοί συντελεστές: Πρώτον η Πολιτεία, δεύτερον οι Οργανισμοί, τα καταστήματα, οι επιχειρήσεις κ.λπ. και τέλος οι ΙΕΠΥΑ, με καθέναν να παίζει έναν ξεχωριστό αλλά αναγκαίο ρόλο, χωρίς τον οποίο υπάρχει ανισορροπία που δυσχεραίνει την αποστολή των άλλων. Πιο αναλυτικά:
Η Πολιτεία, υπό τη μορφή εκπόνησης νόμων ή υπό τη μορφή των Αστυνομικών Αρχών, θα πρέπει να δημιουργεί και να επιβάλει, εάν χρειάζεται, το περιβάλλον εκείνο που να διευκολύνει την επιχειρησιακή αυτή δραστηριότητα, υπό ένα ιδιαίτερο καθεστώς, αφού κάθε επιτυχημένη ληστεία σε βάρος είτε των ΙΕΠΥΑ είτε των πάσης φύσεως καταστημάτων, Οργανισμών κ.λπ., ενδυναμώνει, ενθαρρύνει και αποθρασύνει τους πάσης φύσης εγκληματίες – και στη χειρότερη των περιπτώσεων, τρομοκράτες. Δυστυχώς και σήμερα, παρά την εκπόνηση του νέου νόμου Ν.3707/2008, που αντικατέστησε τον παλαιότερο Ν.2518/1997 και παρά το γεγονός ότι ο νέος νόμος συμπλήρωσε κάποια κενά του προηγούμενου, δεν καλύπτονται θέματα, όπως οι υποχρεώσεις των Επιχειρήσεων να τηρούν συγκεκριμένες συνθήκες ασφαλείας, χώρους διακίνησης αξιών, θέσεις στάθμευσης κ.λπ.
Από την άλλη πλευρά, οι περισσότερες των Επιχειρήσεων και Οργανισμών των οποίων διακινούνται οι αξίες, καλυπτόμενες πίσω από την έλλειψη σαφούς νομοθετικού πλαίσιου, αποφεύγουν να επενδύσουν στον τομέα της ασφάλειας ή προχωρούν σε μέτρα που αποδεικνύονται εντελώς αναποτελεσματικά, μεταφέροντας έτσι το βάρος είτε στις Αστυνομικές Αρχές, είτε στις ΙΕΠΥΑ. Η απουσία μέτρων είναι αποτέλεσμα – όπως αναφέρθηκε προηγουμένως – και της σοβαρότατης έλλειψης εκπαίδευσης των αρμόδιων στελεχών τους, της νοοτροπίας τους σε θέματα ασφάλειας και, φυσικά, της διστακτικότητας επένδυσης κεφαλαίων στον τομέα αυτό. Έτσι, με μοναδικό γνώμονα την εξοικονόμηση χρημάτων, οι Επιχειρήσεις κ.λπ., αρνούνται στην ουσία να συμμετάσχουν οικονομικά στην αναβάθμιση των συνθηκών ασφαλείας, για τις οποίες αδιαφορούν, ενώ παράλληλα πιέζουν – απαιτούν όχι μόνο για σταθεροποίηση, αλλά και για μείωση των τιμών παροχής υπηρεσιών.
Ο κρίσιμος ρόλος των ΙΕΠΥΑ
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι το βάρος της λήψης μέτρων ασφαλείας να μεταπίπτει στις πλάτες των ΙΕΠΥΑ, οι οποίες καλούνται να καλύψουν βασικά κενά των άλλων δύο παραγόντων, προκειμένου να μπορέσουν να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους. Ειδικά οχήματα, εξειδικευμένος εξοπλισμός και μέσα προστασίας, είναι μόνο ένα τμήμα – το πλέον δαπανηρό – των επενδύσεών τους. Εκτός από τη ανάγκη να ξοδέψουν χρήματα ώστε να παρέχουν την απαραίτητη προστασία στο προσωπικό τους και στις διακινούμενες αξίες, που ασφαλώς είναι υποχρέωσή τους, οι ΙΕΠΥΑ έχουν να αντιπαλέψουν με συνθήκες άγνωστες σε άλλες χώρες που έχουν επιλύσει θέματα της καθημερινότητας, όπως οι χώροι προσέγγισης για την παραλαβή – παράδοση των αξιών, τα οποία, για όσους βιάζονται να αναρωτηθούν εάν είναι πράγματι σοβαρά, προσιδιάζουν με αυτά των ατόμων με ειδικές ανάγκες, που χρειάζονται την απαραίτητη υποδομή και τους κατάλληλους χώρους, ακόμη και για τη στάθμευση ενός οχήματος ή την πρόσβαση σε ένα συγκεκριμένο, έστω και κοντινό σημείο.
Είναι φανερό ότι ένα παιχνίδι που παίζεται χωρίς κανόνες, δεν είναι δυνατό να είναι χωρίς θύματα. Οι ΙΕΠΥΑ είναι υποχρεωμένες από τη φύση της εργασίας τους να επενδύσουν στον τομέα της ασφάλειας, όσο δαπανηρός και να είναι. Οι αριθμοί σχετικά με τις επιθέσεις και τις ληστείες σε βάρος ΙΕΠΥΑ, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καταστημάτων κ.λπ., είναι ανησυχητικοί και η αλήθεια αμείλικτη. Όταν όμως η απάντηση στους κινδύνους που ελλοχεύουν είναι μονόπλευρη, τότε το πρόβλημα θα συνεχίσει να υφίσταται. Η Πολιτεία, επιτέλους, θα πρέπει να σταματήσει να κωφεύει ή να κλείνει τα μάτια και θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της, να νομοθετήσει και να υποχρεώσει όλους να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί. Μόνο έτσι οι κακοποιοί δεν θα εισέρχονται ανενόχλητοι παντού, μόνο έτσι δεν θα κινδυνεύει ο απλός πολίτης που εκτελεί τις συναλλαγές του ή κυκλοφορεί αμέριμνος στους δρόμους, μόνο έτσι δεν θα κυκλοφορούν παράνομα τόσα όπλα. Δεν αρκούν τα ευχολόγια. Απαιτείται δράση και συνεργασία από όλους, ώστε σε σύντομο διάστημα να αλλάξει η κατάσταση. Το Υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να αποτελέσει το φορέα που θα αναλάβει το συντονισμό των τριών παραγόντων, ώστε το αποτέλεσμα να είναι το προσδοκώμενο. Μόνο με τους τρεις παράγοντες να κινούνται προς την αυτή κατεύθυνση, δηλαδή την ασφάλεια, μπορούμε να έχουμε τη μέγιστη συνισταμένη. Ίδωμεν.

Του Ιωάννη Νικ. Πανάγου
Head of Security της Brink’s Hellas