Ασφάλεια Σιδηροδρομικών Μεταφορών

Η ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι ένα έργο με πολυεπίπεδες διαστάσεις που για να ολοκληρωθεί απαιτεί την δράση πολλών φορέων και συνδυασμό, προσώπων, μέσων και διαδικασιών

Πασχαλία (Λία) Δημητριάδου *

Ειδική στην ασφάλεια κρατικών αμαξοστοιχιών, στη Γερμανία *

Ο σκοπός κάθε επαγγελματικής δημοσίευσης, είναι η περιχαράκωση ενός θέματος με «στενά» κριτήρια και συνοπτικά στοιχεία. Έτσι μόνο σκοπεύει στην υποκίνηση και παρώθηση των συναδέλφων, να αναπτύξουν τη συναίσθηση ασφαλείας, στο συγκεκριμένο, αλλά να υποκινήσει και ευρύτερες δράσεις των αρμοδίων, πάλι για το συγκεκριμένο . Η ανάπτυξη της συναίσθησης ασφαλείας, μειώνει την τρωτότητα (Σπ. Μιχ. Κυριακάκης) . Κατά δεύτερο λόγο, γίνεται «μεταφορά» συγκεκριμένων εμπειριών του συντάκτη, που καταλήγει σε χρήσιμο συμπέρασμα. Αναγκαίος όρος υποκίνησης, είναι να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια από το  ιστορικό, κατά της ασφάλειας, του αντικειμένου, που διαπραγματευόμαστε. Το αντικείμενό μας, όπως φαίνεται  από τον τίτλο αφορά το σύστημα τραίνων ειδικά και όχι όλα τα μέσα σταθερής τροχιάς όπως «Μετρό», «Ηλεκτρικό», «Τραμ». Το ιστορικό είναι χρήσιμο, πάνω στη γενική αρχή ότι το έγκλημα αντιγράφεται (διεθνώς) ως προς το στόχο και ως προς τον τρόπο ενεργείας του. Υπάρχει και μια άλλη αρχή. «Υποστροφή». Δηλαδή οι παλιοί στόχοι «ανασύρονται από τις σκιές», από νέους δράστες.

Ιστορικό – Επιλεγμένα  στοιχεία

• Τον Σεπτέμβριο του 1971, κομάντος της οργάνωσης  Sa’ iqa (που είχε βάση τη Συρία και αρχηγούς τους Ισάμ αλ Καντί και Σάμι αλ Ατάρι ) επιτίθεται σε αμαξοστοιχία, στην Αυστρία. Το τραίνο μετέφερε Ιουδαίους από την τότε Σοβιετική Ένωση , στην Ευρώπη. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε καταδρομικά.
• Τον Μάρτιο του 1977,  εννέα ένοπλοι Μολούκοι, από Μολούκες (Αρχιπέλαγος) Ινδονησίας, επιτίθενται σε τραίνο και ενεργούν πειρατεία μεταξύ Γκρόνιγκεν και ¶σεν, στην Ολλανδία.  Ταυτόχρονα άλλα μέλη της οργάνωσης καταλαμβάνουν, δημοτικό σχολείο, για να φέρουν σε σύγχυση τις Αρχές. Έξι τρομοκράτες σκοτώθηκαν και τρείς συνελήφθησαν, σε συνδυασμένη επίθεση ειδικών δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού και της Αστυνομίας . Ταυτόχρονη επίθεση έγινε και στο  σχολείο, συνελήφθησαν τέσσερις τρομοκράτες και ελευθερώθηκαν οι όμηροι.
• Το Μάρτιο του 2004, δέκα  βόμβες άρχισαν να εκρήγνυνται σε τέσσερα τρένα, τα οποία βρίσκονταν σε τρεις σιδηροδρομικούς σταθμούς της Μαδρίτης. Τα τρένα και οι σταθμοί ήταν σχεδόν γεμάτα αφού οι εκρήξεις σημειώθηκαν σε ώρα αιχμής. 191 άνθρωποι βρήκαν τραγικό θάνατο και περίπου 2.000 ακόμη τραυματίστηκαν (Πηγή: www.lifo.gr ). Υπεύθυνη, η Αλ  Κάϊντα.
• Μεταξύ 1982-1986, έγιναν πάνω από 20βιασμοί και 4 δολοφονίες γυναικών σε ή κοντά, σε 4 σιδηροδρομικούς σταθμούς, στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου. Οι  δράστες (2 τον αριθμό),  συνελήφθησαν. Οι πληροφορίες χρησίμευσαν στην ανάπτυξη criminal profiles, που βοήθησαν σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία, στη σύλληψη, ομολογία και καταδίκη, των δραστών..

Η προσωπική μου εμπειρία στην ασφάλεια τραίνων στη Γερμανία (κυρίως σε νυχτερινές βάρδιες), έχει να κάνει με την ασφάλεια αμαξοστοιχιών και σιδηροδρομικών σταθμών. Τα περιστατικά, αφορούν κυρίως αντικοινωνικές συμπεριφορές μεταξύ διαφόρων υποκουλτούρων, διαφορετικών πολιτισμών, ενοχλητικές δράσεις ατόμων, υπό την επήρεια ουσιών και αλκοόλ, συμπλοκές μεταξύ ατόμων, με τραυματισμούς, σε σταθμούς και μέσα στις αμαξοστοιχίες εν κινήσει. Μάλιστα οι  ΙΕΠΥΑ σε συνεργασία με τους υπεύθυνους ασφαλείας του δικτύου έχουν χαρακτηρίσει ορισμένες διαδρομές και σταθμούς  ως «Επικίνδυνες Ζώνες». Η κλιμάκωση αποφεύχθηκε, με αναγνώριση πρόδρομων σημείων, συνεργασία των μελών της ομάδας ασφαλείας, που συμμετείχα και της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας, που μας παρείχε, συνδρομή υψηλού βαθμού.

Υψηλές απαιτήσεις

Οι σιδηροδρομικές μεταφορές (και για τη Χώρα μας), σε προαστιακά, σε υπεραστικά, περιφερειακά, Ευρωπαϊκά  δίκτυα σε συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν κάθε ανάγκη για μεταφορές επιβατών αλλά και εμπορευμάτων, κύρια, προς και από τις Χώρες της Ευρώπης όπως, προς και από τις Χώρες της Εγγύς Ανατολής. Επίσης τις διαμετακομιστικές (transit) μεταφορές, μέσω της Ελλάδας, (αποσκευών, αυτοκινήτων, εμπορευμάτων, containers, ζώντων ζώων κ.α.). Οι μεταφορές αυτές μπορούν να εξυπηρετηθούν με μεμονωμένα βαγόνια ή ολόκληρες αμαξοστοιχίες. Πάντα ο στόχος είναι η αναβάθμιση, της εξυπηρέτησης των επιβατών, σε πολλά επίπεδα και οι αναβαθμισμένες μεταφορές με πλήρη τρένα και τακτικές αμαξοστοιχίες, ως επίσης και η παροχή καινοτόμων υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας σε προαστιακό, υπεραστικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Οι επιδιώξεις αυτές, όμως, των σιδηροδρομικών μεταφορών, προϋποθέτουν, καλή λειτουργία υποδομών, εγκαταστάσεων και  διευκολύνσεων. Η καλή λειτουργία  των υποδομών, επιτυγχάνεται με μία διαρκή διαδικασία  δραστηριοτήτων  έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και κοινωνικής ευθύνης. Πίσω όμως από αυτά, κρύβεται ένα μέγεθος, που συνήθως παραγνωρίζεται. Πρόκειται για τη διάσταση της φυσικής ασφάλειας.

Φυσική Ασφάλεια σημαίνει ότι, ο συνδυασμός, προσώπων, μέσων και διαδικασιών, λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά ώστε όλοι, στελέχη, υπάλληλοι, εργαζόμενοι, σε εγκαταστάσεις και διευκολύνσεις,  το προσωπικό των αμαξοστοιχιών, οι εξυπηρετούμενοι επιβάτες και πελάτες, οι συνεργάτες, οι προμηθευτές και το γενικό κοινό , αισθάνονται ασφαλείς λόγω της αποτελεσματικότητας των μέτρων και όχι επειδή αγνοούν απλά, τους κινδύνους.

Η ασφάλεια όμως των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι ένα θέμα με πολλές  διαστάσεις. Πολυεπίπεδες και εθνικού επιπέδου μάλιστα και δεν μπορεί να  ολοκληρωθεί, από ένα φορέα. Χρειάζεται ο μηχανισμός ελέγχου προσβάσεων (και διατήρησης ευταξίας) και ο μηχανισμός ασφαλείας (έλεγχοι  ασφαλείας και καταστολή) να βρίσκονται σε μία «κυβερνητική» σχέση. Σε ένα Integrated Security Management. Ο Σαίξπηρ είχε πει ότι στη φύλαξη απαιτούνται δύο «σκυλιά ασφαλείας». Το ένα να προσέχει και το άλλο να καθηλώνει. Απαιτείται δηλαδή ένα ολοκληρωμένο σύστημα. Με αλγοριθμικό κανονισμό οδηγιών και καλύτερων πρακτικών. Το κυριότερο είναι η εκπαίδευση του ιδιωτικού  προσωπικού  ασφαλείας. Θεωρητικά και πρακτικά. Να κατανοήσουν τις ουσιώδεις προϋποθέσεις για το πέρασμα στην πράξη, αντικοινωνικών και εγκληματικών στοιχείων, τις  φάσεις των ψυχικών τους διαδικασιών και τα ουσιώδη   χαρακτηριστικά  των αντικοινωνικών και εγκληματικών προσωπικοτήτων. Θα πρέπει να μάθουν να  αναγνωρίζουν τα πρόδρομα σημεία, μιας εξελισσόμενης εγκληματικής πράξης και τον χειρισμό της, σε αγαστή συνεργασία με τη δημόσια δύναμη. Ιδίως σήμερα που σε καταστάσεις υβριδικών και ασύμμετρων απειλών (βλέπετε Μαδρίτη,  2004).  Μάλιστα, θα πρότεινα και κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα, έστω και βραχυχρόνια και με τη συνδρομή των νέων τεχνολογιών επικοινωνιών και πληροφοριών. Θα πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι είναι σημαντικό, το προσωπικό ΙΕΠΥΑ στις σιδηροδρομικές μεταφορές να μην αλλάζει και να έχει και ειδικό σήμα. Με τη σταθερότητα στα πόστα, επιτυγχάνεται συνεχή συνεργασία ενώ οι ομάδες φυλάξεων- ασφαλείας, μπορούν να ξεπεράσουν το συγκρουσιακό  στάδιο και να φθάσουν στη ρύθμιση και κατόπιν να περάσουν στην απόδοση.

Και όλα αυτά πάνω στον καμβά ενός ποιοτικού σχεδίου μέτρων και διαδικασιών αλλά και επιμορφώσεων, σε μια επόχή που «οι πόλεμοι των κάθε λογής πολέμαρχων», μεταφέρονται στις πόλεις και εναντίον μεγάλου πλήθους ανθρώπων.

Επιλεγόμενα

Τον Μάρτιο του 2014, σε  κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό στο «Κανμίνγκ», (ανατολικού Τουρκεστάν) 33 επιβάτες δολοφονήθηκαν και 141 τραυματίστηκαν, από ξαφνική επίθεση οπλισμένων με μαχαίρια, σπάθες και τσεκούρια ενεργώντας melee attacks. Δεν θα γινόταν η απόπειρα ή θα ήταν αποτυχημένη αν τα μέτρα ήσαν σαν το «κρεμμύδι». Δηλαδή, η προστατευόμενη  εγκατάσταση ή το μέσον να ήσαν προστατευόμενα από αλλεπάλληλα μέτρα. Αλληγορικά μιλώντας, θα έλεγα όπως τα φύλλα του κρεμμυδιού, που μπορούν  να καλύπτουν προστατευτικά  στο κέντρο  τους, ένα μικρό διαμάντι. Αν κατόρθωσα να πετύχω, τουλάχιστον υποκίνηση, το θεωρώ  «achievement». «A security achievement».

* Πασχαλία  (Λία) Δημητριάδου

Επαγγελματίας της Private Security Industry, στη Γερμανία, από το 1998. Σε έργα ασφαλείας, σε events, αθλητικές εκδηλώσεις, «Autoshow», κρατικούς σιδηροδρόμους και χρηματαποστολές. Επαγγελματική κατάρτιση, διάρκειας 3 μηνών το 2001. Ακολούθησαν  εκπαιδευτικά προγράμματα, διάρκειας δύο (2)  ετών, που απέφεραν τον τίτλο «Maester» (στη γερμανική), επαγγελματικής κατάρτισης ασφαλείας. Ακολούθησε εκπαίδευση στην ασφάλεια  Πολιτικής Αεροπορίας, συνολικής διάρκειας 6 μηνών και πιστοποίηση, από την ομοσπονδιακή αστυνομία. Εργάζεται για  την δεύτερη μεγαλύτερη γερμανική ΙΕΠΥΑ.

* Σημείωση

Ευχαριστώ θερμά τον δάσκαλό μου Κο Σπυρίδωνα Μιχαήλ Κυριακάκη. Είναι ο μέντοράς μου και ο άνθρωπος, που κατέφυγα για το πόνημα αυτό, που γράφτηκε, υπό την επίβλεψή του.